7

Stemgeschiedenis van Lemelerveld en politieke analyse: Hoe stemden Lemelervelders de afgelopen decennia bij Tweede Kamerverkiezingen? Op woensdag 17 maart vinden er Tweede Kamerverkiezingen plaats in Nederland, tevens de dag dat dit artikel in de Lemelervelder wordt gepubliceerd. Namens de redactie van Sukerbiet.nl en de Lemelervelder dook ik in de data over het stemgedrag in Lemelerveld. In dit artikel breng ik het stemgedrag van Lemelervelders sinds de verkiezingen van 1989 in kaart (de gegevens van 2003 heb ik niet kunnen verkrijgen). Zijn er interessante trends te herkennen in deze data? En kan er iets voorspeld worden over hoe Lemelerveld stemt in de huidige verkiezing? Check Sukerbiet.nl voor de uitgebreidere versie van dit artikel met bovendien een groter aanbod aan grafieken op basis van de stemdata. Laten we meteen even een blik werpen op de data. In Tabel 1 zijn de stempercentages weergegeven op basis van het aantal stemmen op verschillende partijen die zijn uitgebracht in de Lemelerveldse stembureaus. Dat kunnen dus ook stemmen zijn van niet-Lemelervelders die in Lemelerveld hebben gestemd. Bij het maken van de tabel heb ik geprobeerd de meest relevante gegevens weer te geven. Zo is iedere partij die in de vorige verkiezingen (2017) een zetel won als het aan Lemelervelders lag, opgenomen in de tabel en heb ik voor de overzichtelijkheid een aantal partijen samengenomen zoals ouderenpartijen en partijen met nationalistische signatuur die niet naast elkaar meededen aan verkiezingen: de Centrum Democraten (1994-1998), de LPF (2002) en de PVV (2006-2017). Stemmen op partijen die ik minder relevant achtte voor dit artikel heb ik opgenomen in de groep ‘Anders’. Tabel 1 – Stempercentages Lemelerveld in Tweede Kamerverkiezingen sinds 1989 1989 1994 1998 2002 2006 2010 2012 2017 CDA PVDA VVD D66 CU* GL SGP 50-PLUS/AOV** SP PVV/LPF/CD*** PVDD FVD Anders 64,3 19,4 6,1 3,2 3,5 1,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 50,4 19,6 10,8 10,6 3,5 1,3 0,2 2,2 0,0 0,6 0,0 0,0 0,8 45,6 26,9 12,7 4,3 3,6 3,4 0,3 0,1 1,1 0,2 0,0 0,0 1,6 62,3 9,4 8,1 2,3 2,5 3,3 0,2 0,2 1,6 8,5 0,0 0,0 0,7 *De CU is een fusiepartij van GPV en RPF sinds 2000. **Hier vallen ook stemmen op de kleinere ouderenpartijen U-55, VSP en VIPOU onder. ***Stemmen op de partijen éénNL en PVN zijn ook meegenomen in deze groep. 48,7 13,7 10,0 0,6 8,1 1,0 3,3 0,0 9,6 4,2 0,6 0,0 0,2 38,7 13,9 17,2 3,3 2,8 3,5 0,1 0,0 8,3 10,7 0,6 0,0 1,0 22,5 20,0 30,1 5,6 2,0 0,8 0,2 1,6 9,1 6,8 0,8 0,0 0,5 36,8 3,3 22,6 8,5 2,1 4,1 0,4 3,2 8,3 7,4 1,2 1,1 0,9 Uit de gegevens van Tabel 1 zijn een aantal dingen te concluderen. Door de jaren heen zijn er voornamelijk drie grote partijen geweest die populair waren in Lemelerveld – en dat waren zij landelijk overigens ook: CDA, PVDA en VVD. Toch presteerde het CDA met afstand het beste in Lemelerveld. De Christen Democratische Appél kreeg enkel bij de verkiezingen in 2012 niet de meeste stemmen (een verschil van 7,6% met de VVD). In Grafieken 1 en 2 is goed weergegeven hoe het CDA in Lemelerveld overduidelijk het meest geliefd is geweest, waar op nationaal niveau het CDA regelmatig zijn meerdere moest erkennen in de PVDA en de VVD. Grafiek 1 laat de trend van stemgedrag op de grootste drie partijen sinds 1989 in Lemelerveld zien. Grafiek 2 geeft hetzelfde weer maar dan voor nationaal niveau. Waar de PVDA in de jaren negentig nog de tweede partij was voor Lemelerveld, nam de VVD deze rol geleidelijk over bij de laatste paar verkiezingen en concurreerde zo zelfs met het CDA om de eerste plek. Het is maar de vraag of de PVDA in staat zal zijn haar rol als een van de ‘grote drie’ weer op zich kan nemen in de toekomst, aangezien zij werd gedecimeerd tot 9 zetels in de Tweede Kamer en maar 3,3 procent van de stemmen in Lemelerveld. Dit heeft onder andere te maken met toenemende concurrentie van andere partijen – in de vorige verkiezingen voornamelijk van D66, GroenLinks, 50-plus en de Partij voor de Dieren, zoals in Tabel 1 te zien is (gezamenlijk gegroeid van 8,8% in 2012 naar 17% in 2017). Het CDA is overigens de enige partij die duidelijk beter presteert in Lemelerveld dan op nationaal niveau. Verder lijken enkel de VVD, 50-plus en de SP in Lemelerveld hun landelijke prestaties ongeveer te kunnen evenaren. De andere partijen doen het aanzienlijk minder goed in Lemelerveld dan op landelijk niveau. Grafiek 1 - Trendlijn CDA, PVDA en VVD in Lemelerveld sinds 1989 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 CDA PVDA VVD 1989 1994 1998 2002 2006 2010 2012 2017 Grafiek 2 - Trendlijn CDA, PVDA en VVD in Nederland sinds 1989 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 CDA PVDA VVD Vooruitkijkend op de uitslagen van de verkiezingen van vandaag (17 maart), zijn er alvast een aantal dingen te zeggen. Door het wegvallen van de PVDA zou de PVV voor het eerst de derde partij kunnen worden in Lemelerveld, aangezien de SP en D66 – beide groter dan de PVV in 2017 – in de peilingen op verlies staan. Ook is het interessant om te zien hoe er in Lemelerveld gestemd zal worden op nieuwkomers, waarvan er dit jaar veel zijn. Door een factor als ontzuiling en dus leegloop uit de Katholieke Kerk in Lemelerveld, verwacht ik dat de loyaliteit voor het CDA dat hierbij kwam kijken afgezwakt is. De goede prestaties bij de vorige verkiezingen lijken tevens sterk te maken te hebben met de kandidatuur van Maurits von Martels uit de gemeente Dalfsen, die met ruim 21.000 voorkeursstemmen de Tweede Kamer in is gestemd. Eén op de vijf Lemelervelders stemde op de lokale CDA’er in 2017. Von Martels weigerde echter zijn kandidatuur dit jaar, naar eigen zeggen vanwege de lage plek op de kandidatenlijst van het CDA – plek 39. Bovendien doet de VVD het in landelijke peilingen erg goed, waar het CDA in de peilingen een aantal zetels verliest. Het is dus goed mogelijk dat de VVD de grootste partij wordt in Lemelerveld vandaag. Een kanttekening die hierbij geplaatst moet worden is dat in de afgelopen jaren, boeren veel in de aandacht zijn geweest naar aanleiding van protesten tegen stikstofmaatregelen. Wellicht kan het CDA – dat het traditioneel goed doet bij boeren – hiervan profiteren en slaagt de VVD er niet in om het verschil in de laatste verkiezingen tussen de twee, namelijk 14,2 procent van de stemmen, goed te maken. De Lemelerveldse kiezer zal het zeggen. 1989 1994 1998 2002 2006 2010 2012 2017 tEkst: VincEnt HEErink

8 Online Touch Home