Wijze levenslessen over omgaan met dood en verlies Vorige week vrijdagavond hield professor doctor emeritus hoogleraar Manu Keirse, ten overstaan van een compleet uitverkochte Brugkerk, een indrukwekkende en inspirerende lezing over ‘Helpen bij verlies en verdriet’. Manu Keirse begint de avond met een sprookje, wat meteen een heldere weergave is van de problemen waartegen mensen aanlopen in het omgaan met verlies en verdriet bij henzelf en dat van anderen. Leven en dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. Maar hoe benader je iemand die zojuist een dierbare heeft verloren? En vanuit welke positie? Sterven is verhuizen van de buitenwereld naar het hart van de geliefden, zodat de herinnering in liefde blijft voortbestaan. Daarbij is het belangrijk dat men verdriet verdriet laat zijn en dat er warmte en genegenheid en een luisterend oor voor de nabestaande(n) zijn. Manu benadrukt dat het heel belangrijk is om kinderen bij verlies en verdriet te betrekken, hoe jong ze soms ook zijn. Benader het open en ga het niet verzwijgen of het kind ontzien. Wees altijd eerlijk en correct over wat er gaande is. Met een lach en een traan wordt er ademloos geluisterd naar de vele voorbeelden die Manu in de praktijk bij de hand heeft gehad. Zo spreekt hij over rouwarbeid. Arbeid omdat het een intensief traject is wat in golven kan opkomen op de meest onverwachte momenten, wat jaren kan duren en waar je aan werkt. Meneer Keirse spreekt over vier taken in de rouwarbeid. Op de eerste plaats; het onder ogen zien van de werkelijkheid van verlies. Soms moet dit tot in den treure herhaald worden tot de puzzelstukjes geleidelijk op de plek gaan vallen. Dit kost veel tijd, maar de deuren naar de toekomst kunnen alleen open gaan als er correcte uitleg en warmte en genegenheid wordt gegeven. Ten tweede is er het ervaren van de pijn van verlies. Pijn wegduwen of onderdrukken of negeren is een verlenging van het proces. Verdriet is normaal gedrag en hoort erbij. De pijn komt naar buiten in vormen als boosheid, prikkelbaarheid, schuldgevoel. Luister naar hoe het voor de betrokkene voelt, in plaats van te veronderstellen hoe het moet voelen. Vraag de betrokkene; ‘vertel eens wat er op dit moment zo moeilijk is’ en zeg dat die ander zich schuldig mág voelen, maar de diegene niet schuldig ís. Schuldgevoelens zijn tekenen van liefde en verantwoordelijkheid. Je mag deze telkens opnieuw uitspreken, want opgekropte schuldgevoelens zijn op den duur levensgevaarlijk. De derde taak is het aanpassen aan het nieuwe leven met dit verlies. Bijvoorbeeld het alleen boodschappen doen, alleen eten etc. De enige manier waarop hulp geboden kan worden is door er te zijn en door te luisteren. Er is vaak te weinig tijd voor een luisterend oor of er is weerstand bij de toehoorder of de verteller om het verhaal opnieuw te horen of te vertellen. De nabestaande moet altijd de kans krijgen om het verhaal (vele malen opnieuw) te vertellen. Een overledene mag niet dood gezwegen worden, omdat niemand het onderwerp durft aan te snijden. Traktatie voor vrijwilligers opvang Oekraïners De laatste en vierde taak is het opnieuw leren genieten van het leven en herinneringen levendig bewaren. Een gevoel dat vaak aanwezig is, is ‘mag ik nog wel genieten als die ander er niet meer is of als er nooit meer over gesproken wordt’? Ja dat mag. Door in het leven mooie herinneringen te maken, zijn deze opgeslagen in het hart van degenen die achterblijven. Verlies gaat mee door het leven. Verlies overleven heeft niks te maken met vergeten. Het is niet loslaten, maar anders leren vasthouden in herinnering. Net als een schaduw gaat het continu met je mee, het ene moment scherper aanwezig dan het andere moment. Het zijn heldere taken die besproken zijn, voor de hand liggend en realistisch. Niet moeilijk om uit te voeren, maar toch is er vaak een drempel om het toe te passen in de praktijk. Vergeet de vraag; ‘Wat moet ik zeggen tegen de verdrietige nabestaanden”? Maar bedenk; ‘Wat zouden de mensen met verdriet tegen mij willen zeggen?” De allerbelangrijkste conclusie van deze avond is; luisteren, nog eens luisteren en aandachtig luisteren. Aan het einde van de avond en na het beantwoorden van enkele vragen is er een daverend applaus voor spreker Manu Keirse en zijn er dankwoorden van het organisatiecomité met overhandiging van typische Lemelerveldse lekkernijen. Nadien is er de mogelijkheid om de vele boeken in te zien of aan te schaffen en even na te praten over de inspirerende avond die op een ieder diepe indruk heeft gemaakt. tEkst: moDi / Foto’s: Janny VELtHuis Reparatiepunt: 4 mei Op woensdag 4 mei is er van 9.30 -11.30 uur, weer een Reparatiepunt. Duurzaam Leef-baar Lemelerveld organiseert dit reparatiepunt bij Leer-en werkbedrijf “de Enk” aan de Vilstersestraat te Lemelerveld. Als u door de winkel loopt, richting de werkplaats, dan ziet u vanzelf onze vrijwillige reparateurs. U wordt ontvangen met een kopje koffie of thee. We nemen steeds makkelijker afscheid van apparaten als ze stuk zijn, maar is dat altijd wel nodig? Het motto van “Het reparatiepunt”! Weggooien? Mooi niet! Zonde en helemaal niet duurzaam in deze wegwerpmaatschappij. Daarnaast vinden we het belangrijk om er een sociaal gebeuren van te maken, de koffie staat altijd klaar en een praatje is snel gemaakt. U kunt uw kapotte spullen (kosteloos) laten repareren. Radio stuk of de boormachine draait niet meer zo goed? Kom gerust langs en de klusjesmannen zullen hun uiterste best doen om u weer met een werkend apparaat naar huis te laten gaan. Repareren doen ze gratis, al wordt een vrijwillige bijdrage natuurlijk wel op prijs gesteld. Klussen graag tot uiterlijk 11.30 uur aanleveren. De reparaties vinden plaats tot 12.00 uur. Wie het eerst komt is natuurlijk het eerst aan de beurt! Voor meer info: secretariaat@ duurzaamleefbaarlemelerveld.nl. Voorlezen in de bibliotheek Traditiegetrouw zet PvdA Ommen op 1 mei, de Dag van de Arbeid, een bepaalde groep in het zonnetje vanwege de inzet die men het afgelopen jaar heeft geleverd. Dit jaar is gekozen om de vrijwilligers, die betrokken zijn bij de opvang van de 150 Oekraïners in de Imminkhoeve in Lemele, een traktatie aan te bieden. Het was onmogelijk om alle 170 vrijwilligers hierbij te betrekken. Daarom is er voor gekozen om namens deze groep de 6 coördinatoren te bedanken en te trakteren op een lekkere, frisse taart. In een rond-de-tafel-gesprek vertelden de coördinatoren hun ervaringen van de afgelopen twee maanden. Duidelijk werd dat het een flinke klus is om alles in goed banen te leiden. Respect dan ook voor alle vrijwilligers die op welke wijze dan ook bijdragen aan dit belangrijke werk. Foto: Hans HEErink In de eerste week van mei is er weer het BoekStart-uurtje in de Bibliotheek. Kinderen van 0-4 jaar met ouders of grootouders zijn van harte welkom in Oudleusen, Dalfsen of Lemelerveld. Kinderen kunnen niet vroeg genoeg in aanraking worden gebracht met lezen en met boeken. Kinderen die al heel jong gewend raken aan boekjes en verhalen, hebben later een geweldige voorsprong in hun taalontwikkeling. Ze spreken beter, kunnen verhalen navertellen en leren gemakkelijker lezen en schrijven. En niet alleen is voorlezen heel waardevol, het is vooral ook erg gezellig. Voor elke ouder een heerlijk moment samen met je kind. Kortom, meer dan genoeg redenen om zo vaak mogelijk voor te lezen. In het BoekStart-uurtje in de Bibliotheek lezen voorlezers iedere maand voor uit de prachtigste kinderboeken en zingen liedjes. Het BoekStart-uurtje is in de Bibliotheek, gratis toegankelijk, vrije inloop. Oudleusen: dinsdag 3 mei , Dalfsen: woensdag 4 mei, Lemelerveld: donderdag 5 mei. Aanvang: 10.00 uur. In Nieuwleusen is deze maand geen BoekStart-uurtje. Kinderen van 0 tot 18 jaar kunnen gratis lid worden van de Bibliotheek. Wie zijn kind als baby aanmeldt als lid van de Bibliotheek, krijgt een BoekStartkoffertje cadeau vol prachtige boekjes. www.bibliotheekdalfsen.nl.
6 Online Touch Home