Terug in de tijd - Weerdhuisweg 8 In deze coronatijd moeten we allemaal zoveel mogelijk thuisblijven. Met minder sociale activiteiten en als inspiratiebron een serie ‘Heel Holland bakt’ op tv, proberen mensen hun creativiteit te verenigen met hun bakkunsten. Veel mensen die verplicht thuis werken, blijken meer tijd en aandacht te besteden aan het zelf koken van maaltijden en het bakken van allerlei lekkers. Het thuiswerken in combinatie met bakken, doet denken aan voorbije tijden, waarin de winkels nog niet zo’n groot assortiment hadden als nu en veel mensen hun beroep thuis uitoefenden. Boeren die zelf graan verbouwden, bakten hun eigen brood in het speciaal daarvoor bestemde bakhuisje. Dat was een klein huisje op het erf van de boerderij waarin een oven was gebouwd. De oven werd meestal gestookt op hout en vanwege het brandgevaar zat de oven niet in de boerderij zelf, maar in het bakhuisje. Voor de mensen die niet beschikten over eigen graan en een oven bakte de bakker het brood. De aanleiding van dit schrijven over bakkers is het voltooien van de bouw van een nieuwe woning op het adres Weerdhuisweg 8. In eerdere berichten in de Lemelervelder en op Sukerbiet is al aandacht besteed aan dit huis, waar meer dan 20 jaar Bakkerij Zwakenberg was gevestigd. De oorspronkelijke woning is in 2019 gesloopt, waarbij ontdekt werd dat er ooit mooie rode sierranden in het metselwerk zaten, de zogenoemde spekbanden. Op oude foto’s is dat nog wel te zien. Het huis is gebouwd in 1914 in een tijd dat er wel vaker gebouwd werd met kalkzandsteen dat later niet zo geschikt bleek om in Nederland buitenmuren van huizen mee te bouwen. De kwaliteit van het gebouw was na ruim 100 jaar niet best. Het was een van de redenen waarom de eigenaren, het echtpaar Reimink, ervoor kozen de woning te slopen en op dezelfde plek een nieuw huis te bouwen. Joop en Bertha wilden het nieuwe huis heel graag in de stijl bouwen van het oude huis. Daarvoor doken ze in de geschiedenis van de bouwkunde en ze slaagden erin een nieuwe woning neer te zetten die geheel voldoet aan de eisen van de moderne tijd en tegelijkertijd eenzelfde aanblik heeft als het oorspronkelijke huis en die de sfeer van vroeger ademt. Als stille getuigen van weleer prijken de originele gevelankers in de splinternieuwe muren. Na heel veel zelfwerkzaamheid en hulp van hun familie betrokken Joop en Bertha eind 2020 de nieuwe woning. Tijd om iets te vertellen over de historie van het huis en zijn bewoners. m2 met daarop de woning kwam los te staan van de rest van het Bakkerij Zwakenberg op de voorgrond. Ten tijde van de bouw in 1914 was Lemelerveld veel kleiner dan nu. Maar het was wel een dorp in ontwikkeling. Het Heidepark was inmiddels aangelegd door de familie Blikman Kikkert. De beetwortelsuikerfabriek was nog in werking, net zoals de boterfabriek Statum, die verderop richting Lemele was gevestigd. In Lemelerveld waren o.a. een molen, een ‘lagere school’, een paar kerken, café’s en meerdere kleine winkels, ambachtswerkplaatsen en boerderijen. Je kon Lemelerveld in die tijd nog via het spoor bereiken; er was een station en een stationskoffiehuis. De woning op het huidige adres Weerdhuisweg 8 werd in 1914 in opdracht en voor rekening van de heer Cornelis Veth gebouwd. Het was een van de eerste huizen die in deze omgeving gebouwd werden. Veth had hiervoor een stuk weiland ter grootte van ruim 3 hectare gekocht, gelegen tussen het Overijssels Kanaal en de weg naar Heino, de latere Weerdhuisweg. In een van de hoeken van het weiland kwam het huis te staan. Veth was zuivelfabrikant en woonde in Bunnik. Het huis was waarschijnlijk verhuurd, want hij heeft er zelf niet gewoond. Cornelis overleed in 1915, in hetzelfde jaar is het hele perceel met huis verkocht. In de 20 volgende jaren werd het huis nog 3 keer verkocht, waaronder in 1919 aan Pieter Cornelis Koekkoek, caféhouder. Niet alle eigenaren bewoonden het pand zelf, de heer Koekkoek in ieder geval wel. Bij een van deze verkopen is het grote perceel opgedeeld. Een stuk grond van 1000 oorspronkelijke perceel. In 1938 kocht het echtpaar Herman Zwakenberg en Jeane Schrijver de woning. Herman was bakker van beroep. In hetzelfde jaar werden in de woning een bakkerij en winkel gerealiseerd. Herman werd zelfstandig bakker. Enkele jaren later overleed hij, slechts 48 jaar oud. Oudste zoon Jan zette de bakkerij aan huis voort en zou dat blijven doen tot hij zich in 1961 aansloot bij de Lemelerveldse Bakkers (LemBa), een samenwerkingsverband van 4 zelfstandige bakkers uit Lemelerveld. Toen waren hier maar liefst 9 bakkerijen. In de tijd dat de bakkerij in bedrijf was, stond in sierlijke letters de naam ‘Brood Beschuit & Kleingoedbakkerij Zwakenberg’ op de ramen geschreven. Bakker Jan en zijn vrouw Annie zijn niet meer onder ons, maar Koos Zwakenberg, een zus van Jan, kan zich nog een aantal dingen herinneren uit haar jonge jaren aan de Weerdhuisweg. Bijvoorbeeld dat zij met de bakfiets op pad gestuurd werd om brood te bezorgen. En dat op koude winterdagen werknemers van de Kanaalmaatschappij, die in de buurt aan het werk waren, hun weg naar de bakkerij wisten te vinden om zich daar bij de oven op te warmen. Tijdens de mobilisatie in 1939 verbleven 10 Nederlandse militairen op de grote slaapkamer boven. Zij moesten de brug bewaken en waren bij de familie Zwakenberg in de kost. In de Tweede Wereldoorlog zat Jan Zwakenberg in V.l.n.r. Annie, Kees en Koos Zwakenberg staan voor de winkel. Kamp Erica te Ommen, samen met zijn broer Herman. Ze waren opgepakt omdat ze geen gehoor gaven aan een oproep om zich te melden voor de Arbeitseinsatz. Jonge mannen uit de bezette gebieden moesten toen dwangarbeid verrichten in de Duitse oorlogsindustrie. Jan kwam vrij uit kamp Erica doordat zijn moeder praatte als Brugman om hem eruit te krijgen. Er moest letterlijk brood op de plank komen in Lemelerveld. Broer Herman mocht nog niet naar huis, want hij was geen kostwinner. Tijdens de Duitse bezetting werden in een geheime bergplaats onder de trap van het huis voorraden rijst, koffie, etc. verborgen, om te voorkomen dat het in handen van de Duitsers zou vallen. Deze voorraden waren van de winkel van Gerrit Reimink aan de Dorpsstraat. In de familie Zwakenberg zit veel muzikaal talent. Het zal geen toeval geweest zijn dat op de zolder van het huis een tijdlang muziekinstrumenten van de muziekvereniging werden bewaard. In de volksmond droeg deze vereniging de naam Köppergruun. Koos heeft naar eigen zeggen samen met Gerard Jansen wel eens voor een reep chocola het koperwerk gepoetst. Toen Jan Zwakenberg met zijn gezin in 1975 naar een andere plek in het dorp verhuisde, kwam het huis in handen van de familie Kogelman en een kwart eeuw later ging de eigendom over op het echtpaar Reimink, de ouders van Joop. De nieuwe woning op Weerdhuisweg 8 mag een aanwinst voor Lemelerveld genoemd worden. Ruim een eeuw na de eerste bouw werd de sfeer en luister van vroeger tijden hier teruggebracht. TeksT: IngrId HeerInk FoTobewerkIng: Hans HeerInk Gezin bakker Herman Zwakenberg v.l.n.r. Koos, moeder Jeane, Jan, Kees, Herman, vader Herman, Ben. Gezin bakker Jan Zwakenberg met echtgenote Annie en kinderen v.l.n.r. Herman, Jeanne, tweeling Gerard en Bennie Met dank aan de familie Zwakenberg, Rien de Greef van HWL, Joke Wesselink, Henk Heerink, Joop en Bertha Reimink, Tonny Pool, Wim Huijsmans en Wietze van der Ploeg. Zie Sukerbiet.nl voor meer informatie, extra foto’s en een door Koos getekende plattegrond van de indeling zoals deze vroeger was.
5 Online Touch Home