Publiek en privaat hebben elkaar nodig voor een duurzame wereld. Energie voor elkaar is een jong bedrijf, dat zich volledig richt op de versnelling van de energietransitie, met als specialisme “warmte”. In dit artikel stellen we Energie voor elkaar voor, een initiatief van Valentijn Kleijnen. “Ik ben begonnen als milieukundige en daar kwam ook het onderwerp klimaat en klimaatverandering aan bod. Dat had meteen mijn interesse en door de jaren heen heb ik de ontwikkelingen gevolgd. Het is een enorme uitdaging en op een bepaald moment heb ik ervoor gekozen om er daadwerkelijk iets aan te willen doen. Ik koos voor het onderwerp “warmte” omdat warmte een enorme grote CO2 bijdrage heeft. Vanuit mijn functie als milieumanager bij een bedrijf op het gebied van levensmiddelen technologie kwam ik in contact met een woningcorporatie en we kwamen overeen dat de restwarmte van het bedrijf waarvoor ik werkte kon worden gebruikt voor een verpleeghuis dat zou worden gebouwd aan de overkant van de weg. Dat was mijn eerste kennismaking met de warmtetransitie. Vallen en weer opstaan De eerste projecten die ik daarvoor deed zijn eigenlijk allemaal mislukt. Het was ingewikkeld en niemand zag er nog kans van slagen in. Omdat het onderwerp me bezig hield zag ik een kans om op een locatie warmte productie te realiseren en met een overheidssubsidie en financiering uit de markt ben ik gewoon begonnen. Dat was ingewikkeld voor omstanders om de switch te kunnen volgen. Van een project van restwarmte van een bedrijf in levensmiddelen technologie, waren we een bedrijf geworden dat warmte levert. Onze eerste kans was het leveren van warmte aan Vattenfall, die voor een woonwijk in Ede een probleem had om los van het aardgasnet, duurzame warmte te moeten leveren. Ons eerste doel was het leveren van warmte aan die wijk, maar toen we eenmaal waren begonnen, zagen we ook hoe we verder zouden kunnen komen.” ... en door Nadat Ede succesvol was geworden, kwamen ook andere kansen om een fundamentele bijdrage te leveren aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen door de energietransitie te versnellen. Een nieuw bedrijf werd gestart: ZON Energie Transitie Support. “Het warmtebedrijf Ede werd uitgebouwd en via het nieuwe bedrijf konden we op zoek naar nieuwe projecten. Om al die projecten te kunnen realiseren was wel geld nodig, meer dan particuliere investeerders beschikbaar kunnen stellen. Ik ben in contact gekomen met Asper Investment management en daarvoor heb ik heel bewust gekozen. Asper werkt samen met partijen die vanuit lokale kracht kunnen bijdragen aan het bouwen van een duurzamer wereld. Asper is alleen bezig met nieuwe projecten in duurzaamheid.
Europese paragraaf Asper kijkt naar Europa als geheel. Op welke plek kan welke vorm van energie het best worden opgewekt en hoe doe je dat op de beste manier. Asper ontwikkelt windmolenparken in Ierland, daar is Europees gezien de meeste wind, en kiest voor investering in zonnevelden in Spanje, omdat daar voldoende ruimte is en veel meer zon dan elders in Europa. Asper verbindt zich alleen aan grote en duurzame projecten. Samen met Asper hebben we een fonds opgericht. Investeerders die in dit fonds willen deelnemen kunnen dat alleen als het aansluit bij hun eigen duurzaamheidsambities en de besteding van het fonds “Warmtenetten dragen bij aan verlaging van de druk op het europese elektriciteitsnet” is gekoppeld aan de investering in slimme warmtenetten. Het fonds faciliteert het versnellen van de energietransitie door te doen, financiert innovatie door te doen en ondersteunt de energietransitie op basis van vrije keuze. Warmtenetten zijn belangrijk voor Europa. De energievraag in Europa is niet overal hetzelfde. In de noordelijke landen is een belangrijk deel van de energievraag de vraag naar warmte. Als de noordelijke landen de warmtevraag volledig elektrisch gaan invullen, ontstaat op Europese schaal een groot probleem: het elektriciteitsnet, raakt overbelast. Door warmtenetten in te zetten, kan dat gedeelte van de verduurzamingsopdracht parallel oplopen met de verduurzaming van de bronnen voor de opwekking van elektrische energie, waarbij geen extra aandacht hoeft te worden besteed aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet door all electric oplossingen voor de warmtevraag. De transitie kan naast elkaar, waarbij we samen kunnen optrekken en daardoor wordt de energietransitie versneld. Energie voor Elkaar staat voor het bijdragen aan de energietransitie door duurzame projecten te realiseren. We staan voor haalbare, betaalbare oplossingen voor een leefbare wereld. Vrije keuze vinden we ook heel belangrijk. Binnen ons netwerk van bedrijven hebben we heel veel kennis in huis. In de samenwerking met partners ontstaat ook nieuwe kennis. We geloven niet in het aanbestedingsmodel, wij geloven in de waarde van kennisdeling. Juist in de energietransitie, waar innovatie essentieel is, is de inbreng van kennis in een project van even groot belang als de inbreng van een financieel aantrekkelijke aanbieding. Alle deelnemers in een project moeten een eerlijke boterham kunnen verdienen, maar meerwaarde en succes creëren we alleen elkaar. Er zijn teveel grote projecten die stranden doordat er scherp is aangeboden in een aanbesteding, waarna
de budgetoverschrijdingen uiteindelijk leiden tot totale mislukking en grote bestuurlijke problemen. Energie voor Elkaar is actief in een groot aantal gemeentes en diversiteit aan projecten. We zijn heel innovatief in het ontwikkelen van verschillende typen samenwerking met gemeenten en allerlei samenwerkingspartners. Aan de technisch innovatieve kant van ons bedrijf zijn we bezig met warmteopwekking door collectieve zonnepanelen en windenergie, maar ook het maken van warmte uit zout putten waar warm water te winnen is. Restwarmte van industrie en datacenter zijn interessant. Datacenters verbruiken veel energie en het minst wat we moeten doen is ervoor zorgen dat die energie zoveel mogelijk wordt benut. En we hebben een aantal opsporingsvergunningen verkregen voor de ontwikkeling en winning van aardwarmte. In samenwerking met o.a. Energie Beheer Nederland, onderdeel van het ministerie van Economische Zaken en Klimaa bereiden we de aardwarmtewinning op een aantal locaties voor. Voor het succesvol kunnen benutten van aardwarmte heb je een warmtenet met voldoende lokale aansluitingen nodig, want als de aardwarmtewinning start met het afgeven van warmte, moet je die wel kunnen benutten. En zo is de cirkel mooi rond, want die warmtenetten hebben we inmiddels liggen, of we zijn ondertussen bezig om die aan te leggen en door de financieel sterke kant van ons bedrijf, kunnen we met steun van het fonds dat we met Asper hebben opgezet, onze warmtenetten bouwen en uitbreiden. Nieuwe regels en over eigen grenzen heen We zien veel mogelijkheden in de kracht van de markt om dingen gedaan te en. Wat ons betreft is de rol van de overheid in de energietransitie vooral belangrijk als het gaat om regelgeving en ondersteunend als het gaat om het creëren en behouden van draagvlak. De energietransitie voert ons naar een nieuwe werkelijkheid en daarvoor zijn nieuw inzichten en daarbij passende nieuwe regels nodig. De bestaande regels zijn niet voldoende. Als we de bestaande regels blijven toepassen, blijft ons land zoals het is. Dat is logisch, want de regels zijn ontstaan uit ontwikkelingen van het verleden. Onze nieuwe wereld krijgt een andere infrastructuur en heeft regels nodig die daarbij passen. Voorbeeld. Burgers worden opwekkers van energie. Daar zijn nu geen passende regels voor en dus kunnen burgers de opgewekte energie gratis in het elektriciteitsnet opslaan, om te gebruiken als ze dat nodig hebben. Dit is maar een klein voorbeeld, maar wel heel fundamenteel voor de effecten. Burgers met zonnepanelen en een warmtepomp denken dat ze energieneutraal zijn, omdat ze niet merken dat de opslag van energie een prijs heeft die we met elkaar betalen omdat het elektriciteitsnet overbelast raakt. De overheid heeft een goed netwerk met contacten met de burgers en dat is belangrijk om in te zetten bij de informatievoorziening. Jonge mensen kunnen we via het onderwijs informeren, over hoe hun wereld gaat werken. Daar nemen we overigens ook een rol in, door lesmateriaal te ontwikkelen, samen met onderwijsinstellingen in Gelderland bijvoorbeeld.
Voor de rest van de mensen van ons land is persoonlijk contact nodig: wat betekent de energietransitie voor een specifieke burger in een specifieke wijk in een specifiek huis. Er wordt veel gesproken dat de energietransitie dreigt te mislukken omdat maatwerk nodig is, die de energietransitie onbetaalbaar maakt. We laten zien dat het mogelijk is om kostenneutraal van het aardgas los te kunnen komen, dat bedoelen we met “haalbaar”. Dat is geen loze belofte, maar gewoon realiteit als je de kracht van de markt durft te gebruiken in je gemeente. Voor een succesvolle energietransitie is publiek private samenwerking de sleutel. Ook voor ons zijn er nieuwe vormen die moeten worden bedacht. Die publiek private samenwerking die we nodig hebben, kan ook ervoor zorgen dat we ruimte moeten vinden om over de grenzen van onze bedrijfsvoering heen dat wederzijds belang vorm te geven in bijvoorbeeld een rechtspersoon. Als we allemaal bereid zijn om bestaande grenzen te verkennen en eroverheen te stappen en echt samen op te trekken, gaat dit lukken en kunnen we met volle kracht vooruit. Meer weten? Luister dan de podcast van Energie voor elkaar. De eerste podcast uit deze serie gaat over het ontstaan van Energie voor Elkaar. Een milieukundige die door gevoelde urgentie om de klimaatverandering te stoppen een bedrijf in de warmtetransitie start. Klik hier >> voor de podcast Telefoonweg 34 6712 GC EDE +31 (0)318 30 44 00 communicatie@energievoorelkaar.nu www.energievoorelkaar.nu
1 Online Touch