*28* naar inhoudsopgave onder strikt toezicht van de Staten. Zolang Willem V zich als volstrekte dienaar van de Staten zou gedragen kon het stadhouderschap erfelijk blijven in het huis van Oranje, maar verplicht daartoe voelden de pensionarissen zich niet. Om de zittende clientèle[ ] van Willem V uit haar positie te drijven 1 wilden zij vervolgens van gewapende burgerijen gebruik maken. Gecommitteerden uit de burgerij zouden daarna wel vervangers mogen kiezen, maar in een permanente politieke rol van het volk voorzag dit plan van 1782 zeker nog niet. De complete tekst van de (hertaalde) uitgelekte plannen ‘Plan bestaande uit 10 artikelen dat in 1782 in een geheime vergadering van enkele vooraanstaande pensionarissen van de grote steden van Holland is besproken en vastgesteld. 1. De tegenwoordige Constitutie of Regeringsvorm bestaande uit de Staten en de Stadhouder, moet herzien worden. 2. De Staten moeten in alle opzichten zelfstandig kunnen opereren terwijl de stadhouder geen invloed op de gang van zaken mag hebben. 3. Om dat te bereiken mag de Stadhouder geen vergaderingen van de Staten en andere colleges bijwonen. 4. De Stadhouder mag zich niet bemoeien met het bestuur van enige stad in Holland en er geen functie van welke aard ook uitoefenen. 5. Het zou ‘t beste zijn dat de ambten van Kapitein en AdmiraalGeneraal, bekleed gaan worden door twee onderscheiden per1 Aanhangers van een politicus die in ruil voor hun steun van hem gunsten ontvangen 2 Recht om benoemingen te doen. sonen buiten het Stadhouderschap. Wel kan men de titel daarvan aan de Stadhouder laten mits er geen representanten van de Staten op de vloot worden aangesteld zoals ten tijde van Johan de Wit is gebeurd. Tijdens oorlogstijd moet de Stadhouder in ‘t veld zijnde geheel afhankelijk zijn van de Gedeputeerde van de Staat in het leger.. 6. De Stadhouder zal het patentrecht[ 2] verliezen. Zowel de landals zeemacht zal alleen en geheel van de Staten afhankelijk zijn. 7. De Stadhouder behoudt alleen de uitvoerende macht bij de opdrachten welke hij van de Staat ontvangt. 8. Mocht de Stadhouder de uitvoering van opdrachten van de Staat afwijzen, of zich aan de vastgestelde veranderingen niet wil onderwerpen, dan zal men hem uit zijn functie van Stadhouder ontslaan en van al zijn andere waardigheden ontdoen, en zal men overgaan tot het kiezen van een andere Stadhouder in zijn plaats. 9. Zolang de Stadhouders gehoorzaamt aan de opdrachten van de Staten, kan het ambt van Stadhouder erfelijk aan het Huis van Oranje worden gelaten, anders is men daartoe niet verplicht 10.Het is niet de bedoeling met de tegenwoordige Stadhouder over de bovenstaande artikelen te overleggen of enig compromis te aanvaarden. Middelen om dit plan uit te voeren
29 Online Touch Home