Download gemeente cijfers MONITOR DISCRIMINATIE 2023 Zeeland-West-Brabant HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
heT jaaR 2023 Deze Monitor geeft een overzicht van meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen (aDv’s), door de politie geregistreerde discriminatieincidenten en de cijfers van het college voor de rechten van de Mens. DiScriMinatiE discriminatie is het ongelijk behandelen van mensen op basis van kenmerken die er in de situatie niet toe doen, zoals herkomst, godsdienst of geslacht. deze kenmerken worden discriminatiegronden genoemd. Mensen die discriminatie hebben ervaren of waargenomen kunnen dit melden bij een adv. de grootste adv’s in Zeeland-West-Brabant zijn RadaR en anti discriminatie Bureau Zeeland. de gemeenten dongen, Rucphen, Waalwijk, Woensdrecht en Zundert hebben een eigen adv. afhankelijk van de situatie kunnen gedupeerden ook terecht bij de politie of het college voor de Rechten van de Mens. aDv’S En politiE In 2023 ontvingen de adv’s 370 discriminatiemeldingen over voorvallen in Zeeland-WestBrabant. dat is 20 procent meer dan in 2022. het aantal meldingen over herkomst of huidskleur is toegenomen en bedraagt nu meer dan de helft van het totaal. er waren ook meer meldingen over arbeidscontract, geslacht, handicap, nationaliteit en seksuele gerichtheid en niet-wettelijke gronden dan het jaar daarvoor. Ruim de helft van de meldingen ging over omstreden behandeling. Ook vijandige bejegening werd veel gemeld. het terrein waarover de meeste meldingen binnenkwamen was de arbeidsmarkt. In 2023 registreerde
Discriminatie is het ongelijk behandelen van mensen op basis van kenmerken die er in die situatie niet toe doen, zoals herkomst, godsdienst of geslacht. de politie 669 discriminatie-incidenten, 47 procent meer dan het jaar daarvoor. het grootste deel van de politieregistraties betrof de gronden herkomst en seksuele gerichtheid. In meer dan de helft van de registraties ging het om discriminerende uitlatingen. collEgE voor DE rEchtEn van DE MEnS het college voor de Rechten van de Mens ontving in 2023 uit Zeeland-West-Brabant 35 verzoeken om een oordeel. dit waren er 6 minder dan in 2022. de meeste verzoeken hadden betrekking op de gronden handicap/chronische ziekte en geslacht en het terrein arbeidsmarkt. van de 12 verzoeken waar het college een oordeel over uitbracht, was er 8 keer sprake van verboden onderscheid en is discriminatie vastgesteld. Topje van de ijsberg Er is sprake van onderrapportage aangezien niet iedereen die discriminatie ervaart of waarneemt dit ook meldt. Slechts 3 procent van de discriminatie-ervaringen wordt gemeld bij een instantie die discriminatie registreert. Mensen vinden het namelijk lastig om discriminatie te herkennen, te benoemen en te melden. heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
dIscRIMINaTIecIjfeRs aDv’s Totaal meldingen: 370 158 x vijandige bejegening Top 5 Discriminatiegrond aDv’s 1 herkomst/huidskleur 2 handicap/ziekte 3 geslacht 4 seksuele gerichtheid 5 Niet-wettelijke gronden herkomst/huidskleur +40 handicap/ziekte godsdienst +13 -5 Top 5 Discriminatieterrein aDv’s 1 arbeidsmarkt 2 collectieve voorzieningen 3 commerciële diensten 4 Buurt/wijk 5 huisvesting +19 Publieke/politieke opinie -9 commerciële diensten +15 arbeidsmarkt
Download cijfers van de regio poliTie College Totaal incidenten: 669 395 x verzoeken om een oordeel: 35 cOllege vOOR de RechTeN vaN de MeNs uitlating Top 5 Discriminatiegrond politie 1 herkomst/huidskleur 2 seksuele gerichtheid 3 Onbekend/overig 4 antisemitisme 5 godsdienst seksuele gerichtheid +24 herkomst/huidskleur +149 godsdienst +21 stijging/daling t.o.v. 2022 heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
Download gemeente cijfers CIJFERS 1 Alphen-Chaam A 0 B 0 C 1 2 Altena A 7 B 6 C 8 3 Baarle-Nassau A 2 B 2 C 1 4 Bergen op Zoom A 19 B 15 C 66 5 Borsele A 3 B 0 C 1 6 Breda A 65 B 48 C 116 7 Dongen A 7 B 5 C 6 8 Drimmelen A 4 B 5 9 Etten-Leur A 12 B 8 C 3 C 18 10 Geertruidenberg A 4 B 2 C 2 11 Gilze en Rijen A 4 B 4 C 7 12 Goes A 24 B 19 C 20 13 Goirle A 1 B 1 C 6 14 Halderberge A 5 B 3 C 6 15 Hilvarenbeek A 2 B 2 16 Hulst A 7 B 6 17 Kapelle A 2 B 0 C 3 C 11 C 1 18 Loon op Zand A 4 B 6 C 7 19 Middelburg A 20 B 22 C 47 20 Moerdijk A 6 B 2 C 6 21 Noord-Beveland A 2 B 2 C 1 22 Oisterwijk A 7 B 7 C 3 23 Oosterhout A 15 B 11 C 29 24 Reimerswaal A 6 B 4 C 7 25 Roosendaal A 9 B 7 26 Rucphen A 1 B 1 28 Sluis A 5 B 4 30 C 30 C 9 27 Schouwen-Duiveland A 5 B 5 C 18 C 4 A Meldingen door inwoner van de gemeente bij ADV B Meldingen over voorval in de gemeente bij een van de ADV’s C Geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie 29 Steenbergen A 6 B 4 C 8 30 Terneuzen A 15 B 13 C 13 31 Tholen A 4 B4 C 6 32 Tilburg A 102 B 94 C 154 33 Veere A 9 B 9 C 6 34 Vlissingen A 21 B 25 C 18 35 Waalwijk A 18 B 4 36 Woensdrecht A 0 B 1 37 Zundert A 2 B 2 C 4 C 3 28 21 33 12 19 17 C 21 34 5 27
LANDELIJKE CIJFERS www.discriminatie.nl MEER INFORMATIE info@radar.nl www.radar.nl www.politie.nl 2 8 20 29 14 31 4 25 26 13 37 24 36 1 3 15 6 9 11 32 22 10 23 7 36 18 HET JAAR 2023 16 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
aNalyse – gRONdeN hieronder belichten we de meest voorkomende discriminatiegronden in aDv-meldingen en politieregistraties en opvallende ontwikkelingen in 2023. hErkoMSt/huiDSklEur In 2023 is het aantal adv-meldingen en politieregistraties over herkomst en huidskleur toegenomen. Net als voorgaande jaren is het de meest geregistreerde discriminatiegrond, met 54 procent van de meldingen bij adv’s en 50 procent van de politieregistraties. voorvallen gaan vaak over racistische uitlatingen, bijvoorbeeld op het werk. Zo werd een vrouw die in de jeugdzorg werkt gediscrimineerd, omdat de vader van een cliënt niet met haar in gesprek wilde vanwege haar Marokkaanse achtergrond. de buurt of wijk en commerciële dienstverlening zijn twee andere terreinen waar discriminatie op basis van herkomst veel wordt gemeld. een voorbeeld is het uitschelden van een vrouw met migratieachtergrond voor ‘vieze zwarte aap’ door haar buurman. hanDicap/chroniSchE ziEktE de discriminatiegrond handicap is met 13 procent van het totaal aantal meldingen de tweede grond bij de adv’s. de politie heeft in 2023 6 discriminatieincidenten op grond van handicap geregistreerd. de registraties betreffen veelal voorvallen met validistisch taalgebruik, zonder dat de betreffende persoon een beperking heeft. voorbeelden zijn het schelden met ‘tering’ en ‘mongool’. In de adv-meldingen komt discriminatie op grond van
Hulphonden worden regelmatig geweigerd in bijvoorbeeld winkels, hoewel dat wettelijk niet is toegestaan. handicap vaak voor in de commerciële dienstverlening en bij collectieve voorzieningen. Zo voelde een meldster zich gediscrimineerd omdat haar aanvraag voor een opvouwbare scootmobiel via de Wet maatschappelijke ondersteuning werd afgewezen, aangezien ze al een gewone heeft. hierdoor is ze beperkt in haar zelfstandigheid. verder worden hulphonden regelmatig geweigerd in bijvoorbeeld winkels, hoewel dat wettelijk niet is toegestaan. gESlacht In 2023 gaat 10 procent van het totaal aantal adv-meldingen over discriminatie op basis van geslacht. de meeste meldingen gaan over discriminatie op de arbeidsmarkt. Hiervan betreffen er 7 zwangerschapsdiscriminatie. vrouwen werden vanwege hun zwangerschap afgewezen bij hun sollicitatie of kregen geen contractverlenging. In 2023 waren er 9 politieregistraties op grond van geslacht. de meldingen en registraties laten zien dat trans personen te maken krijgen met ongelijke behandeling en belediging. Zo weigerde een helpdeskmedewerker een trans vrouw te helpen, omdat hij haar niet erkende als vrouw. lees verder op de volgende pagina niet-wettelijke gronden De politie en aDv’s registreren ook meldingen over nietwettelijke gronden. Deze betreffen onder meer inkomen, toegankelijkheid voor minder digitaal vaardige personen en opleidingsniveau. zo voelde een vrouw, die weigert DigiD te gebruiken, zich gediscrimineerd omdat zij hierdoor geen beroep kon doen op het noodfonds Energie. heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
aNalyse – gRONdeN hieronder vervolgen we het belichten van de meest voorkomende discriminatiegronden in aDv-meldingen en politieregistraties en opvallende ontwikkelingen in 2023. SEkSuElE gErichthEiD Bij de adv’s is het aantal meldingen over seksuele gerichtheid gestegen van 18 naar 28. In de politieregistraties kwam na herkomst de grond seksuele gerichtheid het vaakst voor (28 procent). vaak ging het om het uitschelden van mensen voor ‘homo’ of ‘flikker’ zonder dat dit vermoedelijk betrekking had op de seksuele gerichtheid van de persoon. de politieregistraties en adv-meldingen tonen echter ook voorvallen waarbij mensen bewust vanwege hun seksuele gerichtheid werden uitgescholden of bedreigd. Zo werd het huis van een lesbisch stel bekogeld met stenen door de buurvrouw die hen uitschold voor ‘k*-lesbo’s’. Ook werd een melder uit de lhBTIQa+ gemeenschap achtervolgd door een groep jongens die riepen dat homo’s, trans en nonbinaire mensen ‘onthoofd moeten worden’. goDSDiEnSt het aantal adv-meldingen over discriminatie op grond van godsdienst is in 2023 gedaald. de politie heeft in 2023 echter meer dan drie keer zoveel discriminatie-incidenten op grond van godsdienst geregistreerd als in 2022. veel van de registraties gaan over belediging en bedreiging van moslims. Zo weigerde een patiënt te worden geholpen door een doktersassistente
ook werden door leerlingen nazistische beelden, zoals foto’s van Hitler, hakenkruizen en concentratiekampen, verstuurd in een Whatsapp-groep van school. vanwege haar hoofddoek. Ook in de adv-meldingen over godsdienstdiscriminatie is ervaren ongelijke behandeling van moslims te zien. Melders voelen zich bijvoorbeeld gediscrimineerd omdat ze niet op school mogen bidden. verder is er een melding gemaakt over een vacaturetekst waarin het christelijke geloof als selectiecriterium is opgenomen. antiSEMitiSME van het totaal aantal politieregistraties uit 2023 betreft 4 procent antisemitisme. het merendeel van deze registraties ging over schelden met ‘jood’ tegen mensen met een publieke taak. een ander incident ging over een joods persoon die door een aantal jongeren werd geslagen en uitgescholden voor ‘k*-jood’. Ook werden door leerlingen nazistische beelden, zoals foto’s van hitler, hakenkruizen en concentratiekampen, verstuurd in een Whatsapp-groep van school. Bij adv’s is het aantal meldingen over antisemitisme afgenomen, van 5 meldingen in 2022 naar 3 meldingen in 2023. veel van de politieregistraties over de gronden seksuele gerichtheid en antisemitisme betreffen het uitschelden van agenten en andere handhavers met ‘homo’ of ‘jood’. Hun seksuele gerichtheid en achtergrond spelen vaak geen rol. Wel zorgt het gebruik van zulke scheldwoorden voor negatieve beeldvorming van niet-heteroseksuele mensen en van joden. heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
aNalyse – TeRReINeN De aDv’s registreren het maatschappelijke terrein waarop een discriminatievoorval zich afspeelde. De politie registreert geen terreinen. Deze pagina’s belichten de meest gemelde terreinen. collEctiEvE voorziEningEn In 2023 bedragen de meldingen over gemeentelijke instanties en zorgaanbieders 15 procent van het totaal. dat is een stijging van 25 procent ten opzichte van 2022. een van de melders is een trans vrouw die in de ggz uitgescholden en gewelddadig bejegend is door medepatiënten. een andere melder ervaart dat gemeentelijke parkeercontroleurs zich denigrerend gedragen jegens mensen met een donkere huidskleur. arbEiDSMarkt Met een kwart van de meldingen is arbeidsmarkt het maatschappelijke terrein met de meeste advmeldingen. Ten opzichte van 2022 zijn meldingen over ongelijke behandeling op het werk met 26 procent gestegen. de meldingen gaan over verschillende gronden, waaronder geslacht, herkomst en leeftijd. Zo meldde een persoon dat diens contract niet is verlengd omdat de werkgever een jongere samenstelling van het team wil. coMMErciëlE DiEnStvErlEning een op de tien melders ervaart discriminatie in winkels, het openbaar vervoer of door andere commerciële dienstverleners. verschillende melders hadden het gevoel dat zij vanwege hun herkomst ongelijk behandeld werden of extra gecontroleerd werden door winkelmedewerkers. verder vermoedde een melder dat een bank hem als klant weigerde omdat hij chronisch ziek is.
verschillende melders hadden het gevoel dat zij vanwege hun herkomst ongelijk behandeld werden of extra gecontroleerd werden door winkelmedewerkers. buurt/wijk Meldingen over discriminatie in de eigen woonomgeving hebben voornamelijk betrekking op de grond herkomst. het gaat hierbij vaak om discriminerende uitingen, soms in combinatie met bedreigingen of geweld. Ook zijn er een aantal meldingen waarbij bewoners op basis van hun seksuele gerichtheid worden gediscrimineerd, bijvoorbeeld omdat een regenboogvlag door buurtgenoten van het huis wordt getrokken. huiSvESting In 2023 is het aantal adv-meldingen over huisvesting gestegen van 22 naar 28. verschillende woningzoekenden voelden zich gediscrimineerd door verhuurders. veel meldingen gaan over ongelijke behandeling op basis van herkomst, handicap en chronische ziekte. Zo meldde een azc-bewoner, die astma en een hernia heeft, dat hem een kamer op de bovenverdieping werd geboden ondanks zijn verzoek voor een kamer op de benedenverdieping. hij vindt dat er geen rekening wordt gehouden met zijn beperking. Woningmarktdiscriminatie op 1 juli 2023 is de wet goed verhuurderschap in werking getreden, met als doel huurmisstanden als woondiscriminatie te voorkomen. uit onderzoek blijkt dat er sprake is van ongelijke behandeling bij woningverhuur. Mensen met een niet-nederlands klinkende naam worden minder vaak uitgenodigd voor de bezichtiging van een huurwoning. heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
MIjN veRhaal haSna: ‘Ik werk als doktersassistente in een huisartsenpraktijk. Op een dag kwam er een patiënt in de praktijk en hij wilde niet door mij geholpen worden omdat ik een moslima ben en een hoofddoek draag. gelukkig werd ik gesteund door mijn collega’s. de huisarts heeft de betreffende patiënt een brief gestuurd en hierin aangegeven dat hij beter op zoek kon naar een andere huisarts. verder heb ik aangifte gedaan bij de politie en de patiënt is gedagvaard met betrekking tot belediging.’ ryan: ‘Toen ik mijn hond wilde inschrijven bij een dierenkliniek, heb ik aangegeven dat het vanwege mijn slechtziendheid niet mogelijk is om ter plekke te pinnen. als oplossing stelde ik voor dat ik een factuur ontvang die ik dan thuis kan betalen. de medewerker van de dierenkliniek weigerde dit, waardoor ik geen gebruik kon maken van hun diensten. de klachtbehandelaar van de adv heeft contact opgenomen met de dierenkliniek. vervolgens heeft de dierenkliniek aangegeven dat er in situaties als deze een uitzondering wordt gemaakt, en dat ze alsnog akkoord gaan met de voorgestelde oplossing. Ook hebben ze toegezegd dat medewerkers opnieuw worden geïnformeerd over hoe ze moeten omgaan met verzoeken om een aanpassing vanwege een beperking.’ Milo: ‘Ik woon met mijn partner in een klein dorpje. door mijn buren word ik gepest vanwege mijn geaardheid. Zij accepteren mijn levenswijze niet en laten dit op allerlei manieren weten. Zo roepen ze ‘vieze homo’ en ‘we pakken je nog wel’. verder wordt er afval in onze tuin gegooid en is mijn voordeur vernield. Ik voel mij hierdoor niet meer veilig
op een dag kwam er een patiënt in de praktijk en hij wilde niet door mij geholpen worden omdat ik een moslima ben en een hoofddoek draag. in mijn buurt. Ik heb een melding gemaakt bij een adv en samen hebben we contact opgenomen met de politie. de buren hebben een officiële waarschuwing gekregen en hierna is de situatie rustig geworden.’ brahiM: ‘Op weg naar werk rijd ik meerdere malen per week langs het terrein van een cateringbedrijf en daar zie ik heel zichtbaar de confederatievlag hangen. deze vlag associeer ik met racisme, slavernij en rechtsextremisme. daarnaast is deze confederatievlag zeer omstreden, zowel in de vs als elders. Naar aanleiding van mijn melding heeft de adv contact opgenomen met het bedrijf. de eigenaar is geïnformeerd over de geschiedenis van de vlag en hem is gevraagd of hij bereid is de vlag te verwijderen. de eigenaar was zich niet bewust van die associaties en geeft aan de vlag weg te halen. hierna heb ik de vlag niet meer zien hangen.’ verschillende redenen Mensen nemen om verschillende redenen contact op met de aDv’s of de politie. bij discriminerende scheldpartijen op straat of mishandeling, gaat men vaak naar de politie, terwijl voorvallen op het werk bij de aDv’s gemeld worden. consulenten discriminatiezaken informeren en adviseren en zoeken naar een oplossing. heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
dIscRIMINaTIe.Nl Sinds 1 januari 2024 behandelen de nederlandse antidiscriminatievoorzieningen (aDv’s) discriminatiemeldingen onder de gezamenlijke naam Discriminatie.nl. hier beschrijven we wat de samenwerking van adv’s inhoudt en wat dit betekent voor de Wgataken en de gemeenten. SaMEnwErking discriminatie.nl is een samenwerkingsverband van 19 adv’s. Op dit moment is meer dan 90 procent van de Nederlandse gemeenten aangesloten bij deze 19 adv’s, die samen de branchevereniging discriminatie.nl vormen. deze adv’s hanteren een uniforme werkwijze en registreren meldingen in een landelijk registratiesysteem. Ze werken samen aan een gezamenlijk doel: discriminatie voorkomen en een inclusieve samenleving bevorderen. toEgankElijk MElDEn Ruim een kwart van de inwoners in Nederland krijgt namelijk te maken met discriminatie, maar slechts 3 procent meldt dat bij een instantie die discriminatie registreert, zoals adv of politie. hierdoor geven de binnengekomen meldingen geen representatief beeld van de werkelijk ervaren discriminatie. het gezamenlijke landelijke meldpunt moet het melden van discriminatie gemakkelijker en toegankelijker maken, zodat inwoners die discriminatie ervaren passende ondersteuning krijgen.
Het landelijke meldpunt moet het melden van discriminatie gemakkelijker en toegankelijker maken, zodat inwoners die discriminatie ervaren passende ondersteuning krijgen. deze samenwerking maakt het ook mogelijk dat de adv’s gezamenlijk publiciteitscampagnes kunnen voeren en de kwaliteit van de dienstverlening kunnen optimaliseren. prEvEntiE van DiScriMinatiE het bestrijden van discriminatie beperkt zich niet tot de behandeling van meldingen van discriminatie door het landelijke meldpunt. adv’s verrichten in opdracht van diverse gemeenten ook preventieve activiteiten om discriminatie tegen te gaan. adv’s zetten in op educatie en bewustwording, beleidsadvies en voeren preventieprojecten uit op thema’s als stagediscriminatie, discriminatie in de sport en woningmarktdiscriminatie. voor nadere informatie en advies over preventieve activiteiten kun je terecht bij discriminatie.nl. Naast de landelijke samenwerking blijft de regionale aanwezigheid en expertise van de adv’s behouden. Zo bieden regionale bureaus verschillende voorlichtingen, projecten en onderzoeken aan die bijdragen aan de preventie van discriminatie op lokaal niveau. wga staat voor de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen. De wet schrijft voor dat het college van burgemeester en wethouders inwoners toegang biedt tot een aDv. De aDv verleent in het kader van deze wet onafhankelijke bijstand aan mensen die discriminatie hebben ervaren en registreert de meldingen. heT jaaR 2023 dIscRIMINaTIecIjfeRs aNalyse-gRONdeN aNalyse-TeRReINeN MIjN veRhaal dIscRIMINaTIe.Nl
Bronnen * Andriessen, I., Hoegen Dijkhof, J., Torre, A. van der, Berg, E. van den, Pulles, I., Iedema, J. en de VoogdHamelink, M. (2020) Ervaren discriminatie in Nederland II. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau * Hoogenbosch, A., Tierolf, B., Sikkema, M., Kwakernaak, M. en Mesic, A. (2022). Monitor discriminatie bij woningverhuur 2022. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut. Powered by COLOFON Tekst: Noura Oul Fakir Portretten: Discriminatie.nl Illustratie: Shutterstock/melitas Vormgeving: Go Puck UITGAVE April 2024 Dit is een gezamenlijke uitgave van de politie eenheid Zeeland-West-Brabant, RADAR en ADB Zeeland. De politie, het College voor de Rechten van de Mens en de antidiscriminatievoorzieningen ADV Rucphen, ADV Woensdrecht, ADV Zundert en Meldpunten Discriminatie Waalwijk en Dongen van ContourdeTwern hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar gesteld. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
1 Online Touch