41 Ten zuiden van Koartwâld en ten oosten van Surhuzum bleef een uitgestrekt veengebied lange tijd ongebruikt en onbewoond. Daaraan kwam een einde toen de abt van het Jeruzalemklooster bij Gerkesklooster in 1576 met een paar Utrechtse investeerders een overeenkomst sloot voor commerciële turfwinning in dat deel van dat veengebied. Via de Lauwers kon die turf worden afgevoerd. Die overeenkomst markeert het begin van de veenkolonie Surhústerfean. De eigendomsrechten in dat uitgestrekte veengebied waren echter nogal onduidelijk en dat leidde tot problemen bij de voortgang van de turfwinning. Zo behoorde het gebied rond het voormalige klooster Trimunt tot Groningen en de stad wilde niet dat de turf uit Surhústerfean of Drachten via Gronings gebied werd afgevoerd. Daarom zag Friesland zich op den duur genoodzaakt om de grens met Groningen in het veengebied precies vast te leggen. Grensbepaling In opdracht van Friesland heeft een landmeter in 1718 geprobeerd om de disputabele lant- en veenscheydingen tussen beide gewesten op een kaart in te tekenen. Dat bleek erg lastig te zijn, want het gebied was op eenige plekken seer moerassig, zo schreef hij op zijn kaart. Zijn poging om het oude beloop van de grens te reconstrueren resulteerde in een sterk kronkelende grenslijn en die was onwerkbaar. Daardoor bleef het oude grensconflict voorlopig nog bestaan. In juli 1724 werden de beide gewestelijke besturen het echter eens over een grenslijn die vanaf Surhústerfean lijnrecht doorloopt naar de huidige Leidijk. Daar boog de grens met een scherpe bocht om naar de schans bij Fryske Peallen. Die scherpe bocht werd gemarkeerd door een paal op de plek waar nu nog steeds de Puntpaal staat. De overeenkomst over de grens werd op een kaart ingetekend, maar daarna moest die nog in het veld met een greppel worden vastgelegd. Kennelijk is men aan twee kanten begonnen met het graven van die greppel en heeft men daarbij een foutje gemaakt. Bij de pingoruïne Jankedobbe tegenover het huidige Strandheem sloten beide stukken niet precies op elkaar aan en moest een kleine correctie worden aangebracht. Daardoor is de als rechte lijn bedoelde grens niet kaarsrecht, maar los daarvan is de Skieding dit jaar precies drie eeuwen oud. Dit artikel is ons aangereikt door Guus Borger.
42 Online Touch Home