0

Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 26, nummer 2, april 2019 magazine Topsport als aanjager van innovatie Tienpont over NL deelname aan America’s Cup Update fusie HISWA-RECRON Thema: Recreatie en toerisme Gastvrijheid op nummer 1

TESTED IN THE HARSHEST LAB ON THE PLANET From the freezing turmoil of the southern ocean to monsoon rains and equatorial heat, the Volvo Ocean Race puts boats and their crews through the most extreme sailing environments in the world. Working in coordination with the recent Volvo Ocean Race, AkzoNobel has tested their new Awlgrip HDT Clearcoat on every race boat in the fleet to ensure durability, color retention and outstanding gloss in even the harshest conditions. Choose Awlgrip HDT – the clearcoat with proven performance, developed for the toughest conditions and available now for your boat. awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip instagram.com/awlgripfinishes All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2019. Image © Thierry Martinez / team AkzoNobel 9587/0319

VOORWOORD Aandacht Ik ging laatst een weekendje naar Den Bosch. Paar dagen van tevoren even snel een hotel geboekt. Niks bijzonders dachten we. Maar wat werden we verrast! Natuurlijk mag je van een hotel een bepaalde service verwachten, maar wat wij kregen was: persoonlijke aandacht. De eigenaar had een parkeerplaats voor ons gereserveerd in de drukke straat in de binnenstad. Vervolgens liet hij met enorme charme ons de kamer zien waar de open haard brandde en een goed gevulde koelkast op ons wachtte. Ondertussen vroeg Mister Den Bosch waar onze interesse naar uitging: of hij kon helpen bij het reserveren van een goed restaurant, of we een gratis routeboekje voor een stadswandeling wilden of een kortingsbon voor een museum. Toen we beneden kwamen stond er koffie mét een traditionele Bossche Bol voor ons klaar. Gastvrijheid in optima forma! In dit nummer gaat het over gastvrijheid in onze branche. Adrienne Vermin vertelt op pagina 38 over hoe Van der Rest Nautic dat aanpakt. Ontzorgen en aandacht geven. Zodat alleen het genieten overblijft voor de klant, is het credo. Marie-Sophie Jorna van IJsseldelta Marina is ook zo’n ondernemer die gastvrijheid op nummer één zet. Haar doel is om alle gasten één nacht langer te laten blijven dan ze van plan waren. ‘Persoonlijk contact vinden we heel belangrijk. We vragen altijd naar de wensen van onze gasten’, aldus MarieSophie op pagina 22. In hetzelfde artikel komen Remco Timmermans en Yteke Hiddema van zeilcharter De Vriendschap aan het woord. Zij hanteren dezelfde methodiek: gasten net dat beetje meer aandacht geven. Fijn dat in zoveel watersportondernemers al een Mister Den Bosch schuilt. Want vergeet vooral niet: alles wat aandacht krijgt, groeit. Liane Jansen Hoofdredacteur Colofon HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA Vereniging. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. Uitgever HISWA Vereniging Postbus 37111 1030 AC Amsterdam T 020 - 705 14 00 E communicatie@hiswa.nl I www.hiswa.nl Advertentieverkoop Roskam Media Frank van Gils T 06 - 53 88 82 66 E f.gils@roskammedia.nl Aan dit nummer werkten mee Maarten Bokslag, Hans Buitelaar, Lisette Vos Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Tessa den Hartog Vormgeving Drukwerkservice.Amsterdam Druk Zalsman Zwolle BV Foto cover Holland Sail HISWA MAGAZINE 2 3

AL 40 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN Den Bosch 073 6408 888 | Huizen 035 6236 212 | info@maasrbm.nl | www.maasrbm.nl

INHOUD Artikelen Thema recreatie en toerisme 22 Gastvrijheid op één, nieuwe markten – van camperaars tot scholieren – én investeren in een duurzame onderneming dragen bij aan een zonnige toekomst van watersportbedrijven. Zeilend laboratorium 28 DutchSail wil de hoogstaande Nederlandse techniek in de America’s Cup demonstreren. Simeon Tienpont vertelt over de professionalisering van de zeilsport en hoe topsport als aanjager van innovatie kan fungeren. Fusie HISWA-RECRON 34 Directeur Martin Maassen van RECRON en directeur Geert Dijks van HISWA Vereniging geven een update van de fusie tussen beide brancheverenigingen. Het Portret 38 Dit keer: Adrienne Vermin van Van der Rest Nautic. Elk nummer HISWA Kalender Op Stapel Ondernemersnieuws Column Geert Dijks Column Peter Brussel Vraag & Antwoord Nieuws I Innovatie Nieuws I Mens & Bedrijf HISWA Business Club Nieuws HISWA Business Club Overzicht 6 7 8 33 33 41 42 48 55 58 HISWA MAGAZINE 2 5

HISWA KALENDER Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA. MEI JUNI Ledenbijeenkomst Delta 13 mei n.t.b. www.hiswa.nl Press Tour 13 – 17 mei Heel Nederland www.hollandyachtinggroup.com Ledenbijeenkomst Hollandse Plassen 14 mei n.t.b. www.hiswa.nl Ledenbijeenkomst Rivierengebied 15 mei n.t.b. www.hiswa.nl 6 Handelsmissie Duitsland 20 – 24 mei Noord Duitsland www.hollandyachtinggroup.com Ledendag HISWA – powered by Welkom op het water 21 mei IVA Driebergen www.hiswa.nl/ledendag Ledenbijeenkomst HISWA Makelaars 28 mei The Boathouse Almere www.hiswa.nl HISWA-bijeenkomsten Check www.hiswa.nl/agenda voor de data van alle bijeenkomsten, vergaderingen en trainingen die HISWA Vereniging organiseert. HISWA MAGAZINE 2 Purchasing & Project Managers Tour 11 – 14 juni Heel Nederland www.hollandyachtinggroup.com Meevaarweekend van Welkom op het water 15 & 16 juni Heel Nederland www.meevaarweekend.nl

Op stapel Vaan R4 Het eerste model van Vaan Yachts is de Vaan R4. Deze luxe catamaran is ontworpen volgens circulaire principes waardoor deze vrijwel geheel gerecycled kan worden en voor een groot deel al van gerecycled materiaal is gemaakt. Zo is de romp van de boot gemaakt van meer dan 50% gerecycled aluminium. Denk aan oude raamkozijnen, verkeersborden en nummerplaten. Het gerecyclede aluminium wordt in een exclusieve samenwerking met leverancier Hydro voor het eerst toegepast in de jachtbouw. In het interieur wordt gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, zoals lyocell (een alternatief voor zijde), een alternatief voor leer van ananasbladeren, kurk, linnen en gecertificeerd hout. Wat de Vaan R4 verder onderscheidt van andere catamarans is het ontbreken van een groot hard dak boven de kuip. In plaats daarvan is er een snel te monteren bimini die de kuip en stuurposities van schaduw voorziet, wanneer dat nodig is. Het nieuwe catamaranmerk richt zich op actieve zeilers die op zoek zijn naar meer ruimte dan een monohull biedt. www.vaanyachts.nl HISWA MAGAZINE 2 7 Lengte Breedte Masthoogte Classificatie 12.80 m 7.05 m 19.60 m CE-A

ONDERNEMERSNIEUWS Het Standpunt Dit keer: de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) De Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) is in ontwikkeling. De wet verbetert de arbeidsmarkt op een aantal punten, maar niet als het gaat om tijdelijk werk. Het opvangen van seizoenswerk – wat vaak voorkomt in de watersportsector - wordt met deze wet duur en lastig gemaakt. HISWA Vereniging formuleerde daarom de afgelopen tijd een standpunt tegen deze wet. HISWA wil het volgende: • Uitzonderingspositie in de WAB voor bedrijven die gebruik maken van seizoenwerkers. • Deze uitzondering mogelijk maken bij cao, waar seizoenswerk duidelijk is gedefinieerd. • Geen transitievergoeding en geen extra WW-premie voor seizoenswerkers. Hogere kosten Op sectorniveau leidt de WAB tot aanzienlijk hogere kosten. Dit komt mede door de transitiekosten. Dit zijn de kosten van maatregelen die genomen worden in verband met het einde van de arbeidsovereenkomst en die gericht zijn op het voorkomen van werkloosheid van de werknemer. Het transitiebedrag dat een seizoenwerker krijgt is laag. Een seizoenswerker kan hier feitelijk helemaal niets mee. Seizoenwerkers zitten bovendien niet op een transitievergoeding te wachten. Voor hen geldt het vraagstuk van transitie van werk naar werk namelijk helemaal niet, omdat ze bijvoorbeeld nog op school zitten of studeren. De transitievergoeding draagt in dit geval voor deze groep niet bij aan een betere doorstroming op de arbeidsmarkt van werk naar werk en draagt niet bij aan de gewenste ontwikkeling van minder flex en meer vast werk. Het leidt wel onnodig tot hogere kosten voor watersportondernemers. De WAB schiet op deze manier voor deze groep dus volledig het doel voorbij. HISWA probeert de genoemde extra kosten nu inzichtelijk te maken, zodat het volgende duidelijk wordt: • Wat is een gemiddeld bedrijf met twee seizoenswerkers extra kwijt aan WW-premie en transitiekosten? • Wat is de sector in zijn geheel extra kwijt aan extra WW-premies en transitiekosten? • Hoeveel krijgt een seizoenswerker aan transitiekosten na zes weken tijdelijke arbeid? HISWA Vereniging zocht voor dit onderwerp aansluiting bij RECRON. RECRON steunt het initiatief ‘Zo werkt het niet’. Met de campagne in de Tweede Kamer is inmiddels bereikt dat jongeren tot 21 jaar met een bijbaan van maximaal 12 uur, niet onder het hoge WW-tarief gaan vallen. Meer informatie: www.zowerkthetniet.nl. 8 HISWA MAGAZINE 2

ONDERNEMERSNIEUWS HISWA Vereniging telt 11 nieuwe leden Komduur Watersport Wat jaren geleden begon als hobbymatig boten en motoren opknappen, is uitgegroeid tot waar Komduur Watersport nu staat. Sinds 2015 bestaat de handelsonderneming aan huis, die op afspraak is geopend. Er zijn altijd 15 tot 20 boten op voorraad. www.komduurwatersport.nl Van der Spek Stolwijk (HISWA Supplier) Al 40 jaar een begrip in Zuid-Holland en ver daarbuiten voor tuinmachines, onderdelen, reparaties en advies. De onderneming bestaat uit een groothandel, detailhandel en verkoop via webshop. www.keesvanderspek.nl Nicks Boats Nicks Boats uit Amsterdam is importeur van The Hermes Speedster (HISWA Boot van het Jaar 2018). Met vintage design en de ronde vormen lijkt deze boot iets weg te hebben van een sportauto. Elk onderdeel wordt met de hand gemaakt van duurzame materialen. www.nicksboats.nl Jachtmakelaardij Sier Randmeren Jachtmakelaardij Sier Randmeren (onderdeel van Schepenkring) is gevestigd op het terrein van Jachthaven Flevostrand. De verkoophaven heeft alle service en faciliteiten binnen handbereik, waaronder een 20 ton kraan, watersportwinkel en verkoopsteiger met 45 ligplaatsen. www.schepenkring.nl Fjord Benelux Als importeur en dealer van pleziervaartuigen brengt Fjord Benelux jachten op de markt. Hoge snelheid en een spectaculair ontwerp zitten in het DNA van elk Fjord-motorjacht. www.fjordbenelux.com Brug Jachtverhuur Brug Jachtverhuur heeft zeilboten vanaf 28 ft tot aan 46 ft in de verhuur. Voor iedere zeilliefhebber is er wat wils: sportief, zoals de Beneteau First 36.7 en Bavaria 33s Easy, en meer comfortabele, zoals zeilboten van Hanse of Bavaria. www.brug-jachtverhuur.nl Q-Marine www.q-marine.nl Vanquish Yachts (lid HISWA Holland Yachting Group) Vanquish Yachts richt zich op luxe jachtbouw tot circa 24 meter. De high-end en high-performance jachten onderscheiden zich door een elegante uitstraling. www.vanquish-yachts.com Kalle Watersport Kalle Watersport is een jachtwerf voor reparatie en dealer in motoren. Binnenkort komt de nieuwe website online. www.kallewatersport.nl IHWO / Vaarplezier IHWO staat voor ‘Iedereen Het Water Op’. Vanuit deze naam worden projecten en evenementen op en aan het water georganiseerd. Vaarplezier biedt vaaropleidingen aan op verschillende locaties in Nederland. De cursussen bestaan uit twee theoriedagen, waarvan een op een boot. www.ihwo.nl / www.vaarplezier.nl Critical Minds (HISWA Partner in Yacht Building) Critical Minds ondersteunt jachtbouwers en toeleveranciers bij het optimaliseren van hun processen en planning om zo verspilling tegen te gaan op het gebied van tijd en materiaal. www.criticalminds.nl HISWA MAGAZINE 2 9

ONDERNEMERSNIEUWS Meevaarweekend 2019 Het sporten en recreëren op het water is voor iedereen, maar helaas vindt een groot deel van de Nederlandse bevolking nog geen toegang tot het water. Om het plezier van het water te delen met meer mensen en om te laten zien wat het water allemaal te bieden heeft, initiëren HISWA Vereniging en het Watersportverbond op 15 & 16 juni het Meevaarweekend. Tijdens dit weekend kan jong en oud eenvoudig kennismaken met watersport. Door heel Nederland vinden er activiteiten op en rond het water plaats. HISWA Vereniging en het Watersportverbond roepen samen met andere partners alle watersporters, watersportondernemers en watersportverenigingen op om iemand die nog nooit het water op is geweest, mee te nemen in hun wereld. Alle mensen die nog nooit hebben gevaren zijn welkom. Watersporters zijn de beste ambassadeurs “Het water op en proeven van het varen. Nieuwe mensen ontmoeten en gebieden verkennen. Gezelligheid en ontspanning ervaren. Dat is waar het om gaat,” vertelt Tessa den Hartog, campagneleider van Welkom op het water (de campagne achter het Meevaarweekend). “Wij vragen watersporters om tijdens dit weekend op te staan als ambassadeur om samen met ons watersport en -recreatie op de plek te zetten die het verdient. Nederland is een waterland en het water is voor iedereen toegankelijk.” Meer informatie: www.meevaarweekend.nl. Agentschap Telecom controleert op elektrameters Verschillende leden van HISWA Vereniging rapporteren dat zij gecontroleerd worden door het Agentschap Telecom op de deugdelijkheid van elektrameters. Voorheen deed het IJkwezen deze controles. Aangezien een drukke periode aanvangt, adviseert HISWA om zelf alvast een controle uit te voeren. De huidige kWh-meters moeten zijn voorzien van een MID-keurmerk, 10 dat als ijkcertificaat geldt. Als bij de controle geen MID-keurmerk aanwezig is, krijgt u twee maanden de gelegenheid om deze meters te laten vervangen. Omdat de controleurs in een voor u drukke periode langskomen, adviseert HISWA om zelf de controle alvast uit te voeren. Dit geldt ook voor de verplichting om de hele installatieperiodiek (eens per vijf jaar) te laten keuren en de aanwezighied van aardlekschakelaars per aansluiting. Meer informatie: www.seijsener.com (HISWA Partner in Business). HISWA MAGAZINE 2

High performance antifouling Toelatingsnummer 14301 N. Gebruik biociden veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Toegelaten voor de pleziervaart tot 2022 Voor elk type schip varend tussen 5-30 knopen (10-50 km/u) • harde koper- en biocidehoudende antifouling • langdurige aangroeiwering • effectief werkzaam op zoet en zout water • verdraagzaam met de meeste antifoulings • hard schrobbaar oppervlak • zie ook www.epifanes.nl In 6 kleuren Meer info: bezoek epifanes.nl, download de gratis app of bel 0297-360 366

ONDERNEMERSNIEUWS Oprichting stichting Maaien Waterplanten IJmeer Markermeer HISWA Vereniging en het Watersportverbond hebben een nieuwe stichting in het leven geroepen die zorgdraagt voor de organisatie van het maaien van waterplanten op het IJmeer en Markermeer. Een bestuur bestaande uit zeven vertegenwoordigers van commerciële en verenigingshavens rondom de meren staat klaar om de handen uit de mouwen te steken. De watersportsector ondervindt sinds jaren grote hinder van de hoog groeiende fonteinkruiden in het IJsselmeergebied. Om de bevaarbaarheid te behouden is het van groot belang dat er voldoende en tijdig gemaaid wordt. Door middel van samenwerking tussen private en publieke partijen is gedurende vijf jaar geld beschikbaar om de waterplantenproblematiek aan te pakken. Voorwaarde daarbij is dat de waterrecreatiesector zich organiseert in een duurzaam zelfredzaam samenwerkingsverband. De nieuwe stichting is het antwoord voor het gebied IJmeer en Markermeer. Regels verruimen Het maaien van de fonteinkruiden is aan strikte regels gebonden. De stichting wil proberen de regels te verruimen. Voor de uitvoering van de maaiwerkzaamheden worden marktpartijen benaderd. “Wij gaan ondersteunen bij de uitvoering van de maaiwerkzaamheden”, vertelt Willem Beunis, voorzitter van de nieuwe stichting. “Dit betekent dat wij in onderhandeling gaan met marktpartijen die kunnen maaien. Samen met gebruikers uit het gebied kijken we waar de knelpunten zijn, zodat de juiste plekken aangepakt worden. Wij willen met de beschikbare middelen zoveel mogelijk veilig vaarareaal realiseren. Programma HISWA Ledendag bekend Het programma van de HISWA Ledendag op dinsdag 21 mei a.s. bij de IVA in Driebergen is bekend. Het thema van de dag is: Ondernemen is topsport. De dag ziet er als volgt uit: 13.00 Ontvangst in Sterrebosch 13.30 Rondleiding door studenten over IVA-campus 14.15 Start HISWA Ledendag in Spijkerzaal • Opening door dagvoorzitter Peter Brussel - voorzitter HISWA Vereniging • Nautisch business management, Ferry Barendregt - directeur onderwijs IVA Driebergen • Op weg naar 2025, Geert Dijks - directeur HISWA Vereniging • Ondernemen is topsport, Simeon Tienpont - schipper van Team Akzo Nobel tijdens de Volvo Ocean Race en uitdager namens Dutch Sail in de 36e America’s Cup 12 15.30 Pauze: netwerken en bezoeken van de informatiemarkt van de HISWA Business Club. 16.00 Vervolg HISWA Ledendag • De kracht van het HISWA-merk, Martin van Kranenburg - Expert online marketing • Update Welkom op het water • Feestelijke lancering nieuwe HISWA-website en bedrijvengids 17.30 Borrel en buffet 20.00 Einde Aanmelden Aanmelden kan tot en met 14 mei via www.hiswa.nl/ledendag. Iedereen die bij een HISWA-bedrijf werkt is welkom. De HISWA Ledendag is gratis en exclusief toegankelijk voor HISWA-leden. HISWA MAGAZINE 2

ONDERNEMERSNIEUWS Omzetgroei van 4,8 procent De lange zomer hielp veel watersportbedrijven om hun omzet te laten groeien. In totaal groeide de omzet in de sector met 4,8 procent. De verschillen tussen de diverse soorten bedrijven zijn echter groot. De verhuurbedrijven profiteerden vooral van het mooie weer: zij konden veel meer verhuurdagen boeken. Hun omzet steeg met maar liefst 10 procent. De verkoop van nieuwe boten zat eveneens in de lift: een omzetstijging van 7 procent. Deze cijfers komen uit de recente conjunctuurmeting van HISWA Vereniging. Jachthavens, jachtbouwers en jachtservicebedrijven rapporteerden in 2017 nog een omzetdaling. Nu zijn de omzetten van álle bedrijfssoorten in de sector gestegen, hoewel de botendealers slechts marginaal verbetering boekten. De bezettingsgraden van de jachthavens stabiliseerden zich. Vrijwel alle watersportondernemers die aangesloten zijn bij HISWA Vereniging zijn optimistisch voor 2019. Driekwart van de ondernemers verwacht een zelfde jaar als in 2018 of een verbetering. Veel watersportbedrijven zijn naarstig op zoek naar goed geschoold technisch personeel om deze verbetering te realiseren. Geert Dijks, directeur HISWA Vereniging: “De economische groei en met name de lange zomer gaven de watersportsector een impuls om de reële omzet te verbeteren. De langverwachte groei in de verhuur van pleziervaartuigen kwam dit jaar ook echt van de grond. Actieve watersporten zoals suppen en kitesurfen worden steeds populairder. Met onze nationale campagne Welkom op het water gaan we de komende jaren nog meer mensen het water op krijgen.” Nieuw en gebruikt De jachtbouwers en importeurs geven aan dat de verkoop aantrekt en dat er veel wordt geïnnoveerd. De grote kajuitjachten zijn overwegend voor de export. Gebruikte boten worden sneller verkocht en de prijzen zijn daarbij stabiel. De jachtmakelaars en jachtexperts zijn positief over de toekomst, maar wijzen watersporters erop dat goed onderhoud steeds belangrijker wordt. Er is voldoende aanbod maar matig onderhouden vaartuigen zijn slecht verkoopbaar. Bezettingsgraad jachthavens: 87% HISWA Vereniging houdt elk kwartaal een eigen conjunctuurmeting. Deze rapportage met verwachtingen, omzet en prijsbeleid is branchebreed, maar ook worden per bedrijfsgroep aparte rapporten opgemaakt. Belangrijk onderdeel van de rapportage is de bezettingsgraad voor jachthavens. Respondenten zijn HISWA-leden en dus niet de watersportverenigingen en gemeenHISWA MAGAZINE 2 tehavens. Het aantal deelnemende havens is representatief. De bezettingsgraad in de havens over de afgelopen jaren ligt rond de 87%. De laatste kwartalen zitten de havens er iets boven. Opmerkelijk daarbij is dat 30 à 35% van de respondenten aangeeft dat zij (nagenoeg) vol liggen. De overige respondenten zijn verdeeld, zij geven bezettingsgraden tot 60% in het zomerseizoen aan. Het aantal havens dat verwacht dat de bezettingsgraad zal dalen neemt langzaam af. Eind 2018 was dat nog 12%. De meeste jachthavens verwachten een stabiele markt. 13

ONDERNEMERSNIEUWS Nederlandse vlag terug in Dubai In samenwerking met NLinBusiness / WorldExpo2020 tuigde HISWA Holland Yachting Group een Holland Paviljoen op in het hart van de Dubai International Boat Show eind februari. Leden en partners waaronder NEKO en Hydromar kregen hier de kans om zich duidelijk te profileren. In samenwerking met de Consul-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden en voorafgaand aan de opening van de Dubai International Boat Show, vond het ‘Holland Get Connected Event’ plaats. Rob Montijn van Hydromar: “Als bedrijf kijk je altijd naar de return on investment. Onze deelname aan het collectieve Holland Paviljoen was een goede investering. We hadden meetings met lokale stakeholders, bezochten werven, legden nieuwe contacten en presenteerden ons bedrijf in een nieuwe regio. Het hijsen van de Nederlandse vlag opent voor ons nieuwe deuren.” Stefan Oldenmenger van NeKo Yacht Supply: “De Golf-regio is voor NeKo Yacht Supply een nieuwe markt. Met deze pilot kregen we de mogelijkheid om deze nieuwe markt te onderzoeken tegen een relatief lage investering. Het concept om je als bedrijf te presenteren met een display in het paviljoen hebben we als zeer positief ervaren. We konden goed netwerken, nieuwe contacten leggen en afspraken maken met grote lokale agentschapen.” 14 Soft landing infrastructuur Mirian Keuning van NLinBusiness: “We kijken terug op een succesvolle eerste pilot in de Golf-regio. Voor de deelnemers was deze regio een relatief nieuwe markt die door dit initiatief op een laagdrempelige manier kon worden onderzocht. Het paviljoen was een eye-catcher, een meeting point waar waardevolle contacten zijn gelegd en veel is genetwerkt. Er is veel interesse om aan te sluiten op de volgende editie van de Dubai International Boat Show, helemaal met het oog op de World Expo 2020 dat extra exposure brengt. Als NLinBusiness konden we Nederlandse deelnemers en bezoekers aan het paviljoen vertellen over de plannen in de Golf-regio. Ondersteund door de Netherlands Business Council Dubai (NBC) lichtten we geïnteresseerden in over de soft landing infrastructuur waar wij momenteel aan werken. Verschillende partijen toonden na deze pilot interesse in een dergelijk concept. Zolang het Nederlandse MKB erbij gebaat is en de mogelijkheid krijgt om een nieuwe markt te onderzoeken, is het de moeite waard dit concept verder te optimaliseren.” Aan de Dubai International Boat Show namen leden deel waaronder Oceanco, Feadship, Amels, Heesen Yachts, Hydromar en NeKo Yacht Supply. De beurs is een van de belangrijkste shows in de Verenigde Arabische Emiraten op het gebied van de (super) jachtbouw, waarbij meer dan 30.000 bezoekers uit meer dan 120 landen aanwezig waren. HISWA MAGAZINE 2

ONDERNEMERSNIEUWS HISWA Vereniging verhuurt kantoor Op een toplocatie aan het IJ, midden in Amsterdam Marina biedt HISWA Vereniging – vanwege verhuizing naar het midden van het land – haar kantoorruimte te huur aan. Het kantoor van 409 m2 De ruimte bestaat uit een open kantoor van 218 m2 bruto oppervlakte is gelegen boven restaurant Loetje aan ‘t IJ op de NDSM-werf. Het kantoor bevindt zich op de derde verdieping en is zowel per trap als lift bereikbaar. Er zijn acht parkeerplaatsen beschikbaar op een parkeerdek. Het kantoor is goed bereikbaar per openbaar vervoer met bus of veerpont vanaf Amsterdam CS. , 26 m2 en 25 m2 inclusief een moderne open keuken. Verder zijn er nog drie aparte ruimtes die kunnen worden gebruikt als vergaderzaal of kantoor van respectievelijk 42 m2 is een opslagruimte van 14 m2 Vanuit het kantoor is er, dankzij de vele en grote ramen, een prachtig uitzicht op de jachthaven en op het IJ. Het kantoor is voorzien van glasvezelkabel, draadloos internet en een alarm. Het mooie balkon aan de waterzijde is 33 m2 groot en wordt gedeeld met de andere huurder van deze verdieping. Het sanitair wordt gedeeld met het vergadercentrum van restaurant Loetje aan ‘t IJ. Faciliteiten voor grotere bijeenkomsten zijn mogelijk in overleg met de medehuurders die beschikken over zalen. Meer informatie: Anneloes Bos, a.bos@hiswa.nl of 020 - 705 14 14. Young Professional Day groot succes RAI Amsterdam organiseerde tijdens de HISWA Amsterdam Boat Show een Young Professional Day in samenwerking met verschillende partijen, waaronder HISWA Vereniging. Bijna honderd studenten namen deel aan deze dag. De ochtend was voor MBO studenten Maritieme Techniek, de middag volgde een uitgebreider programma voor HBO- en WO-studenten van verschillende opleidingen, waaronder Maritieme Techniek. Diverse onderwerpen kregen de aandacht in korte workshops. In elke workshop kregen de studenten een opdracht HISWA MAGAZINE 2 waarna zij door middel van pitches van 1 minuut elkaar de uitkomsten presenteerden. Studenten konden verschillende prijzen winnen met hun pitches, zoals een rondleiding bij Feadship en een boottocht via We are on a boat over de Amsterdamse grachten. Studenten van verschillende opleidingen namen deel, waaronder ROC Friese Poort, NHL / Stenden, STC en TU Delft. Herbert van Oord, manager arbeidsmarkt bij HISWA Vereniging: “Opvallend was dat veel studenten belangstelling toonden voor onderwerpen op het gebied van sustainability. Het is duidelijk dat er een nieuwe generatie medewerkers aankomt, die anders aankijkt tegen duurzaamheid. Bedrijven kunnen hiervan gebruikmaken door studenten stages en afstudeeropdrachten op dit vlak aan te bieden.” . Op de begane grond . 15

ONDERNEMERSNIEUWS Gezocht: jonge ambassadeurs van de watersportbranche De zoektocht naar de nieuwe maritieme jongerenambassadeurs van het studiejaar 2019/2020 is gestart. Nederland Maritiem Land – waar HISWA Vereniging deel van uitmaakt – gaat voor het 7e jaar op rij op zoek naar maritieme studenten of young professionals die een jaar lang de maritieme wereld in beeld willen brengen en hun ervaringen willen delen. De Young Maritime Representatives (YMR’s) bezoeken maritieme bedrijven, varen mee op bijzondere schepen en zitten front row bij evenementen. Alles met als doel om andere jongeren enthousiast te maken voor een maritieme opleiding en carrière. Wat doet een maritieme jongerenambassadeur? Een studiejaar lang leggen YMR’s hun belevenissen vast om andere jongeren te interesseren voor een studie en baan binnen de maritieme of watersportwereld. Op Facebook, Instagram en www.maritimebyholland.nl, maar ook live tijdens evenementen. Bij het netwerken, interviewen en vloggen worden de YMR’s ondersteund door een 16 professioneel communicatieteam. Naast een kijkje achter de schermen, krijgen ze een geweldige introductie binnen de sector en bouwen de YMR’s binnen een jaar een uitgebreid netwerk op. Studenten afkomstig van maritieme mbo-, hbo- en universitaire opleidingen en young professionals die minder dan twee jaar werkzaam zijn in de sector kunnen zich vanaf nu aanmelden voor de functie van YMR. Na de aanmelding worden de kandidaten uitgenodigd voor de pitchdag op dinsdag 18 juni. In maximaal vijf minuten vertellen ze waarom juist zij de nieuwe YMR’s moeten worden. HISWA Vereniging zit in de jury. Ben jij of ken jij iemand die andere jongeren kan inspireren om te kiezen voor een opleiding en baan binnen de maritieme of watersportwereld? Meer informatie: www.maritimebyholland.nl/aanmelden. HISWA MAGAZINE 2

ONDERNEMERSNIEUWS 1 aprilgrap: onderwaterschip van boot voortaan geel Gelukkig! Toch geen potten met gele verf. Het bericht dat in het nieuws kwam over de verplichting van gele antifouling is een 1 aprilgrap van HISWA Vereniging. Het bericht luidde als volgt: alle bootbezitters mogen vanaf volgend jaar nog maar één kleur antifouling (anti-aangroeiverf) op hun boot smeren. Tenminste als het aan de handhavende instanties ligt. HISWA Vereniging is fel tegen dit plan. Watersportleveranciers en watersporters worden zo aan nog meer regels gebonden. De oorzaak van dit plan moet gezocht worden in de ingewikkelde en continu veranderende wet- en regelgeving rond antifouling. Zo is volgens de Biocidenverordening goed werkende antifouling voor de binnenvaart niet meer toegelaten voor pleziervaart in Nederland. Het gaat daarbij om biocidehoudende verf: verf met koper. Hier wordt inmiddels streng op gecontroleerd. Om deze handhaving beter uit te voeren, zijn er plannen om de toegelaten antifouling voor de pleziervaart een unieke kleur te geven: geel. HISWA Vereniging kan zich hier niet in vinden. Rigide regelgeving HISWA Vereniging vindt het jammer dat ze niet betrokken is bij dit plan. In de eerste plaats omdat het rigide is om watersporters een kleur voor te schrijven. Het beperkt de vrijheid om een boot naar eigen smaak te verven. Watersporters zitten niet te wachten op nog meer regeltjes aangaande hun hobby. Watersportwinkels en verfleveranciers kunnen hun voorraden met andere kleuren nu in de prullenbak gooien. Verder liet de brancheorganisatie al eerder onderzoeken dat juist donkergekleurde antifouling veel beter is en snapt sowieso de keuze voor geel niet. “Een lichtere kleur antifouling is juist veel aantrekkelijker voor een zeediertje om zich op te nestelen dan een donkere kleur”, aldus de woordvoerder van HISWA Vereniging. In de eerstvolgende bijeenkomst zit HISWA Vereniging bij het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat aan tafel om haar standpunt te verduidelijken. Project Duurzame Inzetbaarheid van start Eind maart gaf HISWA Vereniging in Flevo Marina te Lelystad de aftrap voor het project Duurzame Inzetbaarheid. Aan dit nieuwe project nemen 17 HISWA-cao-bedrijven deel. Veel bedrijven worstelen met dezelfde personeelsvragen. Het is belangrijk om de zoektocht naar antwoorden niet alleen af te leggen, maar steun te zoeken bij elkaar. Tijdens het project krijgen bedrijven begeleiding op maat. Daarnaast wordt een aantal gemeenschappelijke bijeenkomsten gepland om ervaringen te delen en oplossingen te zoeken. Belangrijke onderwerpen in het project zijn: werken in teamverband, beloftes aan de consument, jonge medewerkers vinden en behouden en duurzaamheid. Er kunnen nog meer HISWAleden deelnemen aan het project. Meer informatie: Herbert van Oord, h.van.oord@hiswa.nl. HISWA MAGAZINE 2 17

ONDERNEMERSNIEUWS Advies: investeer in vitaliteit Medewerkers zijn essentieel in het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Uitval van medewerkers gooit roet in het eten. Niemand heeft er iets aan als een medewerker na een lange dag uitgeput naar huis gaat en de volgende dag weer moe op het werk verschijnt. Zeker voor de lange termijn is dit slopend. We moeten allemaal langer doorwerken. Daarom is het voor alle medewerkers belangrijk om te letten op hun eigen vitaliteit. Elke ondernemer kan dit stimuleren. Preventie van (langdurige) uitval is het sleutelwoord. Hoe houdt u uw medewerkers fit aan het werk tot aan het pensioen? Het advies van HISWA Vereniging luidt: investeer in vitaliteit. Uit onderzoek blijkt dat 100 procent van de werkgevers die vitaliteit omarmen een stijging van inzetbaarheid van medewerkers en meer productiviteit realiseert. Genoeg reden om per direct aandacht te geven aan de vitaliteit van uw medewerkers. Vakmensen zijn schaars; we moeten zuinig zijn op de beschikbare medewerkers. HISWA richt zich het komende jaar daarom op de volgende zes onderwerpen: 1. Duurzame inzetbaarheid voor HISWA-cao-bedrijven 2. Fietsplan: gezond naar en van het werk 3. Financieel fit: schulden zijn een belangrijke reden voor uitval van medewerkers 4. Periodiek medisch onderzoek: hoe gezond zijn uw medewerkers nu echt? 5. On boarding programma: voor alle nieuwe medewerkers een introductieprogramma 6. Een AED bij elk HISWA-bedrijf Uiteindelijk is ons gemeenschappelijke doel dat medewerkers graag bij HISWA bedrijven willen (blijven) werken, omdat bij HISWA-bedrijven alles goed geregeld is. Meer informatie: h.van.oord@hiswa.nl. Holland Paviljoen op IBEX? Straks een AED bij elk HISWA-bedrijf. Van 1 tot en met 3 oktober 2019 vindt IBEX in Tampa (Florida) plaats. RAI Amsterdam organiseert deze beurs naast de METSTRADE. Net als de METS is IBEX is een B2B-beurs, maar dan gericht op Amerikaanse jachtbouwers. Aan de laatste editie van IBEX namen een aantal Nederlandse bedrijven deel. HISWA Vereniging wil graag inven18 tariseren of er meer Nederlandse toeleveranciers zich willen profileren op de Amerikaanse markt met een stand op IBEX. Bij voldoende interesse wil HISWA een Nederlands paviljoen inrichten. Juist nu de IBEX jaarlijks groeit, is het een goed moment om een Nederlands paviljoen op te zetten. Heeft u interesse? Stuur dan een mail naar info@hiswa.nl. Meer informatie: www.ibexshow.com. HISWA MAGAZINE 2

ONDERNEMERSNIEUWS Kwalificatiedossier mbo Maritieme Techniek vastgesteld Het kwalificatiedossier van de nieuwe mbo-opleiding Maritieme Techniek is klaar. In het kwalificatiedossier staat vermeld wat een mbo-student aan het einde van de opleiding moet kunnen en kennen. HISWA Vereniging was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe opleiding. Studenten leren de basis op het gebied van vaartuigen. Hoe worden vaartuigen gemaakt? En van welke materialen? Welke systemen zijn er aan boord? En hoe moet je deze onderhouden of repareren? Vanuit deze basis leren en werken studenten bij watersportbedrijven. Deze basis is voor alle studenten gelijk. Na de basis volgen studenten een aantal keuzemodulen. Al naar gelang het bedrijf waar zij leren werken en hun eigen interesse. Hierdoor wordt op maat voor de verschillende bedrijven opgeleid. Een medewerker in een jachthaven moet nu eenmaal over andere kennis en vaardigheden beschikken dan een medewerker in de jachtbouw. Veel behoefte aan technisch personeel ROC Friese Poort in Sneek en Scheepvaart en Transport College (STC) in Rotterdam gaan de mbo-opleiding Maritieme Techniek uitvoeren. De scholen werken nauw samen, maar leggen toch hun eigen accenten. De bedrijven in het noorden zijn immers anders dan de bedrijven in het westen. Regionale inkleuring is dan ook mogelijk. ROC Friese Poort zal zich meer richten HISWA MAGAZINE 2 op jachtbouw en STC meer op scheepsbouw. Beide scholen zijn op dit moment druk bezig om het onderwijsprogramma van de opleiding voor te bereiden, inclusief alle lesmaterialen en examens. De scholen hopen meer studenten op mbo-niveau te kunnen opleiden voor de bedrijven in de branche. “Extra studenten en extra medewerkers zijn immers hard nodig om te kunnen voorzien in de enorme behoefte aan goed opgeleid technisch personeel. Vooral voor de verschillende bedrijven in de watersportindustrie”, zo vertellen Meine Visser van ROC Friese Poort en Johan Kom van STC, beide opleidingsmanager. De opleiding Medewerker Watersportindustrie niveau 2, 3 en 4 gaat op in de nieuwe mbo-opleiding Maritieme Techniek. Het gaat hierbij om de opleidingen: • Mbo-opleiding Medewerker Maritieme Techniek, niveau 2 • Mbo-opleiding Allround Medewerker Maritieme Techniek, niveau 3 • Mbo-opleiding Engineer Maritieme Techniek, niveau 4 Wilt u Erkend Leerbedrijf worden voor de mboopleiding Maritieme Techniek? Of heeft u een vacature voor een leerlingmedewerker? Meer informatie: Herbert van Oord, h.van.oord@hiswa.nl. 19

ONDERNEMERSNIEUWS Verandering energiebesparingsplicht voor jachthavens Vanaf 1 april vallen jachthavens onder de voor sport en recreatie erkende energiebesparende maatregelen. Bedrijven met een jaarlijks energieverbruik boven de 50.000 kWh of 25.000 m3 gas hebben een energiebesparingsplicht en een meldplicht op basis het Activiteitenbesluit Wet Milieubeheer. Om een praktische invulling te geven aan de wettelijke plicht zijn per branche erkende maatregellijsten opgesteld. Dit zijn energiebesparingsmaatregelen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Door de maatregelen op deze lijst door te voeren - uiteraard voor zover relevant in uw onderneming - voldoet u aan de wet. De lijst voor Sport en Recreatie (lijst 11), waartoe al vakantie- en recreatieparken, campings en zwembaden behoorden, is per 1 april uitgebreid met jachthavens. Er kunnen ook andere lijsten deels van toepassing zijn op uw inrichting, zoals die van Horeca of Kantoren (lijst 4), Hotels en Restaurants (lijst 12) en Detailhandel (lijst 19). Voor jachtbouwers en jachtservicebedrijven gelden andere maatregelen dan voor recreatiebedrijven en jachthavens zoals de lijsten voor Metaalelektro en MKB-metaal (lijst 1), voor Bedrijfshallen (lijst 18) en HISWA steunt EK Hansa zeilen 2019 Begin oktober 2019 wordt het EK Hansa zeilen georganiseerd in Portimao, Portugal. Een ploeg van Nederlandse Hansa-zeilers met een lichamelijke beperking doen dit jaar mee. Ze zeilen zelfstandig de wedstrijdboten. “De meesten van ons hebben een lichamelijke beperking waardoor bewegen lastig is. Maar zeilen kunnen wij helemaal alleen in deze boot. Dit geeft ons een enorm gevoel van vrijheid en hiermee laten wij onze handicap letterlijk achter op de steiger”, aldus zeiler Esther Westmaas. De ploeg ontvangt helaas geen subsidie voor het EK in Portugal en heeft ongeveer 9.000 euro nodig om de onkosten te kunnen betalen voor vervoer van de zeilboten, huur en brandstof van rescue volgboten en vrijwilligers. HISWA Vereniging steunt het team en roept leden en relaties op dit ook te doen. Meer informatie: esther.hansa@ziggo.nl en www.sponsormeter.com/ hansazeilteamEK2019. 20 HISWA MAGAZINE 2 Meubels en hout (lijst 17). Daarnaast kunnen ook maatregelen van de lijst Kantoren (lijst 4) van toepassing zijn op uw inrichting. Informatieplicht vóór 1 juli 2019 via eLoket De Tweede Kamer ging eind 2018 akkoord met het toevoegen van de informatieplicht aan het Activiteitenbesluit Wet Milieubeheer. Dit betekent dat u naast uw energiebesparingsplicht ook een informatieplicht heeft via het eLoket van RVO.nl. Vóór 1 juli 2019 moet u via het zogenaamde eLoket van RVO melden of u valt onder het activiteitenbesluit en welke maatregelen u heeft uitgevoerd. Meer informatie: www.infomil.nl en www.rvo.nl.

G . WESTEINDE 46, 2969 BM OUD-ALBLAS TEL 0184 - 692 767 KRAANVERHUUR, GRONDVERZET, RECYCLING EN ZUIGTECHNIEK WWW.GMDAMSTEEGT.NL WIJ HOUDEN UW HAVEN OP DIEPTE EN SCHOON VAN ALLE DRIJVENDE WATERPLANTEN EN BAGGER M . D a m s t e e g t

René en Marie-Sophie Jorna De lange en mooie zomer van vorig jaar legde veel bedrijven in de watersport geen windeieren: de omzet voor de totale sector groeide in 2018 met 4,8 procent. Dat blijkt uit de conjunctuurmeting van HISWA Vereniging. Vooral verhuurbedrijven profiteerden van de zonnige dagen waarop veel mensen het water op willen. Verkopers van nieuwe boten deden ook goede zaken. Vrijwel alle watersportondernemers die zijn aangesloten bij HISWA Vereniging zijn optimistisch voor dit jaar. Een mooie zomer levert ondernemers in de watersport al snel meer omzet op. Maar alleen op het weer vertrouwen is niet genoeg. Gastvrijheid op één, nieuwe markten – van camperaars tot scholieren – én investeren in een duurzame onderneming dragen ook bij aan een zonnige toekomst van watersportbedrijven. Tekst: Lisette Vos Overrompeld Mooi weer is altijd een opsteker voor ondernemers in toerisme en recreatie. Nog voordat het seizoen dit jaar goed en wel begon, pikten zij in het eerste kwartaal al de eerste zonnige dagen mee. Bij IJsseldelta Marina in Hattem meldden zich onverwacht bezoekers met in totaal dertig campers om van het mooie weer te genieten. ‘We waren een beetje overrompeld’, lacht MarieSophie Jorna die samen met haar man René Jorna eigenaar is van de jachthaven aan de IJssel, inclusief 22 staanplaatsen voor campers. ‘Omdat het seizoen nog niet begonnen was, hadden we gelukkig ruimte op de parkeerplaats. Laat het mooie weer en de gasten maar komen.’ Met mooi weer alleen redden ondernemers het echter niet. Het echtpaar Jorna dat in 2015 de jachthaven in Hattem overnam, inclusief een beperkte voorziening voor campers, onderneemt niet voor niets in andere markten dan de watersport. Op de dijk langs de Gastvrijheid, nieuwe en de Groene Wimpel Ondernemers in toerisme en recreatie 22 HISWA MAGAZINE 2

IJssel is plaats voor de camperaars. ‘Voor ons zijn die gasten heel belangrijk. Wij hebben na de overname het aantal plaatsen voor campers direct uitgebreid, met betere voorzieningen. We staken er veel energie in om de bekendheid te vergroten, onder meer via de website. Campers zijn de nieuwe trend.’ Campers zijn de nieuwe trend. Veel overnachtingen met campers De opbrengsten voor een camperplaats liggen lager dan voor een ligplaats voor een passant in de jachthaven. Camperaars verblijven gemiddeld wél een dag langer. Het aantal overnachtingen met de camper ligt bij IJsseldelta Marina gemiddeld op 5000, met de boot op 3500 per jaar. Het aantal overnachtingen door passanten in de jachthaven vorig jaar daalde met 1000, ondanks de mooie zomer. ‘We hadden last van het lage water van de IJssel, we waren goed bereikbaar, maar veel watersporters vermeden de IJssel en kozen voor een andere route. De bezetting van de camperplaatsen was door het mooie weer juist beter dan het jaar ervoor.’ markten zien 2019 zonnig in Camperaars die bij de jachthaven staan, hebben meestal geen belangstelling om met een boot het water op te gaan. Dat geldt vaak wel voor huurders van de vijf houseboats die in de haven liggen, zo is de ervaring van Jorna. ‘Zij zijn meestal iets jonger, en staan eerder open voor nieuwe ervaringen. Zij kunnen met de houseboat een vaartocht maken, of een boot huren. Zij zijn de zij-instromers van de watersport.’ Gastvrijheid op nummer één Welke gasten het echtpaar Jorna ook ontvangt, met camper, boot of op de houseboat, de gastvrijheid staat op nummer één. De receptie van IJssel Delta Marina is altijd bemand. Het doel is om elke gast één nacht langer te laten blijven dan ze van plan waren. Jorna: ‘Persoonlijk contact vinden we heel belangrijk. We vragen naar de wensen van onze gasten. Er is hier van alles te doen. We liggen vlakbij het prachtige plaatsje Hattem. Via het fietspontje ben je zo aan de overkant van de IJssel voor een bezoek aan Zwolle. En leuke evenementen, zoals de IJsbeeldententoonstelling in Zwolle, zijn er volop.’ IJsseldelta Marina in Hattem HISWA MAGAZINE 2 23

Op zeilcharter De Vriendschap, een Friese tjalk van 25,5 meter met maximaal veertien slaapplaatsen, staat gastvrijheid ook hoog in het vaandel. Remco Timmermans en Yteke Hiddema zijn sinds 10 jaar eigenaar van het zeilschip; beiden varen als schipper mee als ze groepen aan boord hebben. ‘Het begint al voor de tocht’, vertelt Yteke Hiddema. ‘Ik neem altijd vooraf contact op of er nog speciale wensen of vragen zijn. We reserveren parkeerplaatsen bij het schip. Aan boord ziet alles er spic en span uit. We houden een welkomstwoordje en tijdens de tocht zijn we 24/7 beschikbaar. Als een groep het gezellig vindt dat de schippers mee-eten, dan doen we dat. Alles om het onze gasten naar de zin te maken.’ Eerste kennismaking De groepen aan boord zijn zeer divers, verreweg de meeste gasten (80 procent) zijn Duitsers. Een deel heeft al zeilervaring, maar voor velen is de zeiltocht met De Vriendschap een eerste kennismaking met de watersport. Volgens Yteke Hiddema is het soms verrassend hoe gasten aan boord de smaak te pakken krijgen. ‘Vorig jaar nog twee dames, verpleegkundigen, ze waren voor de gezelligheid mee. Al snel stonden ze steeds vooraan om te helpen, bijvoorbeeld om de zeilen te hijsen. Ook hebben we groepen mensen aan boord die na het herstel van ziekte nog verzwakt zijn. Als je ziet wat het met ze doet om mee te zeilen, ze kunnen vaak meer dan ze denken.’ Schippers Yteke Hiddema en Remco Timmermans van zeilcharter De Vriendschap 24 De Vriendschap maakt onderdeel uit van de coöperatie Holland Sail. Een vaartocht op een zeilcharter, een betere promotie voor de watersport is er volgens Hiddema niet. ‘Onze gasten stappen in een andere wereld. Je vaart van haven tot haven, en je bent heerlijk buiten HISWA MAGAZINE 2

en waait mee met de wind. Je ziet de mensen om je heen ontspannen. Aan boord glijdt alles van je af.’ Een vaartocht op een zeilcharter, een betere promotie voor de watersport is er niet. Kansen bij scholen Bij Frisian Sailing, het kantoor dat boekingen voor vijftien zeilcharters in Friesland regelt, ziet Monique Fennema de zeilchartervaart ook als promotie voor de watersport. Uit onderzoek van HISWA Vereniging blijkt dat er volop kansen liggen om middelbare scholieren aan boord te krijgen en daarmee jongeren enthousiast te maken voor de watersport. Schoolleiders kiezen echter nog vaak voor een reis naar een buitenlandse stad, zoals Parijs of Londen. Aan een alternatief om met klassen op een zeilschip te varen denken ze niet. Onbekend maakt onbemind, is de korte samenvatting van het HISWA-onderzoek. Dat kan anders, stelt Fennema, één van de initiatiefnemers van het HISWA-onderzoek. Zeilcharters moeten onder één merknaam de promotie doen, zodat klanten (waaronder de scholen) weten wat ze kunnen verwachten: een modern verblijf op het water. In Duitsland is dat al goed geregeld, stelt Fennema. ‘We krijgen vooral Duitse scholieren aan boord. Varen op schepen zit daar veel meer in de genen. Met die scholenbezoeken leg je de basis voor klanten die, als ze eenmaal volwassen zijn, ook willen gaan varen. Wij hebben programma’s voor scholen klaarliggen die we zo kunnen inzetten, maar dan moeten ze wel weten wat de mogelijkheden zijn aan boord.’ Er zijn kansen voor zeilcharters om ook Nederlandse scholieren aan boord te krijgen, aldus een onderzoek van HISWA Vereniging. HISWA MAGAZINE 2 25

De Groene Wimpel Het aantal jachthavens dat de Groene Wimpel heeft, is de laatste paar jaar flink uitgebreid. In 2018 wapperde bij 21 havens de Groene Wimpel; in 2019 bij 25 havens. De vier havens die erbij zijn gekomen, zijn: • Jachthaven Biesbosch in Drimmelen (HISWA-bedrijf) • Jachthaven Marina in Den Oever (HISWA-bedrijf) • Jachthaven Nauerna in Assendelft (HISWA-bedrijf) • Schraa Watersport in Woudsend (geen HISWA-bedrijf) Meer informatie: www.blauwevlag.nl/groenewimpel Groene Wimpel Een andere manier voor watersportbedrijven om zich te onderscheiden en klanten aan zich te binden, is om (verregaande) duurzame maatregelen te nemen. Dat is ook de insteek van de Groene Wimpel, een exclusieve award die onderdeel is van de Blauwe Vlag, maar een stap verder gaat dan de internationale normen van de Blauwe Vlag. De teller van het aantal jachthavens waaraan - naast de Blauwe Vlag - ook de Groene Wimpel aan de vlaggenstok wappert staat op 25. Vorig jaar waren dat er nog 21. ‘Zij zijn de koplopers in de branche. Ik vind het bewonderenswaardig dat ondernemers meer doen dan de Blauwe Vlag vereist,’ stelt directeur Erik van Dijk van Stichting KMVK die de Blauwe Vlag en de Groene Wimpel beheert. Jachthavens met de Groene Wimpel zijn koplopers in de branche. Van Dijk realiseert zich dat niet iedere ondernemer vooraf flink kan investeren in duurzame maatregelen (die op termijn weer geld opleveren). Met kleine – minder kostbare – maatregelen kunnen ondernemers ook hun beste beentje voor zetten, stelt hij. ‘Denk bijvoorbeeld aan het scheiden van afval, zoals het plastic. Of een laadpaal voor een hybride auto op de parkeerplaats. Dan straal je naar de klanten uit dat je nadenkt over een duurzame toekomst, ook voor generaties na ons.’ Zonnepanelen aan de steigers Compagnieshaven in Enkhuizen is één van jachthavens die een Groene Wimpel heeft. De jachthaven, in handen van een stichting, heeft veel geld gereserveerd voor duurzame maatregelen. Zo komt Aan de hoofdsteiger van Compagnieshaven in Enkhuizen zijn zonnepanelen bevestigd. Zij leveren 10 procent van het energiegebruik op. De Blauwe Vlag mét de Groene Wimpel wappert op 25 jachthavens, onder meer op Jachthaven Wetterwille in Loosdrecht. er een nieuw energieneutraal pand voor de winkel op het terrein, en is later ook het kantoor aan de beurt. De Compagnieshaven loopt al langer voor de troepen uit. In 2015 bracht de jachthaven zonnepanelen aan op de hoofdsteiger. Die leveren volgens directeur Jeroen Mulder 10 procent op van het totale energiegebruik van de jachthaven. ‘De zonnepanelen vallen nauwelijks op en ze staan gunstig ten opzichte van de zon. Als de zon schijnt is dat niet alleen goed voor de onderneming, maar ook voor het milieu.’ Jeroen Mulder van Compagnieshaven 26 HISWA MAGAZINE 2

Mobile living made easy. IJS- EN IJSKOUD GENIETEN EEN OPBERGRUIMTE WORDT EEN IJS- EN IJSKOUD KOELVAK Behoeſt e aan een beetje meer koelcapaciteit maar geen ruimte voor een koelkast? Dan zijn er de Dometic ladekoelkasten voor u. In te bouwen in een ”vergeten hoekje” of in een ongebruikte opbergruimte. • Dometic CoolMatic CRD- en CRX ladekoelkasten • Dometic CoolMatic CD koellades HISWA MAGAZINE 2 27 In verschillende groottes verkrijgbaar. Bezoek dometic.com en vindt alle mogelijkheden.

Simeon Tienpont (midden) met het gloriërende America’s Cup Team Oracle. Zeilend laboratorium DutchSail demonstreert Nederlandse techniek in America’s Cup “We hebben een heel sterke propositie als bundeling van Nederlandse kennis en innovatie.” Beroepszeiler Simeon Tienpont klinkt als een zakenman. Zijn verhaal is enthousiasmerend en gericht op ondernemers en kennisinstellingen. De campagne om met een Nederlandse boot mee te dingen naar de America’s Cup zoekt steun bij voorlopers uit allerlei sectoren. “In topsport komt het allemaal samen.” Tekst: Hans Buitelaar “De zeilsport professionaliseert,” steekt Tienpont van wal. “Het aloude beeld van watersport als beerenburgpropositie gaat niet meer op. Ik heb ervaren dat de topsport inspireert en een aanjager is van innovatie.” Topsporters die van zeilen hun beroep hebben gemaakt, varen met hoogtechnologisch materiaal onder extreme omstandigheden rond. De zeilmachines van vandaag zijn radicaal anders dan die van 10, 15 jaar geleden. De top van de sport is nu een demonstratie van de nieuwste inzichten in materiaalsterkte, hydro- en aerodynamica, 28 ergonomie, fysieke en mentale belastbaarheid van mensen en organisatiekunde. “Bovendien is er geen sport in Nederland die zoveel bekijks trekt als de watersport. Bij de finish van de Volvo Ocean Race in Scheveningen vorig jaar, kwam een half miljoen mensen kijken. Een evenement als Sail Amsterdam trekt vijf miljoen bezoekers. Met winnende zeilers op de Olympische Spelen, in de Volvo Ocean Race, op álle grote zeilevenementen van de wereld en ook in de America’s Cup, staat Nederland nu te boek als ‘het beste zeilland ter wereld’. De watersport is HISWA MAGAZINE 2

nog nooit zo booming geweest. Dit is hét moment om voor het eerst in de geschiedenis met een Nederlandse boot mee te doen aan de America’s Cup.” De watersport is nog nooit zo booming geweest. Salamander Nu Team Nieuw Zeeland de 35e editie van de Cup in 2017 heeft gewonnen, bepaalt deze verdediger de regels voor de boot waarin de wedstrijd wordt gevaren. De plaatjes van de boot met uitzwaaiende draagvleugels aan twee zijden van de romp, plus een draagvleugel aan het roer, zijn bekend. Het zeil wordt een vleugel, maar toch van zeildoek zodat deze te strijken is. Het Nederlandse ontwerp is in ontwikkeling, maar een naam is al gekozen: Salamander. De boot moet in maart volgend jaar worden gedoopt in Scheveningen. In juni van dat jaar worden de America’s Cup World Series voor de kust van die badplaats gevaren. Zeilgek De aanloop naar de America’s Cup wordt traditiegetrouw gekenmerkt door een juridische strijd over de regels en voorwaarden. Miljardairs wierpen zich op als financiers en eigenaren van de zeilteams en stuurden legers advocaten op elkaar af. Toch werd uiteindelijk de strijd op het water sportief gestreden. “Het is voor ons gunstig dat de Nieuw Zeelanders nu de regels bepalen, want die zullen de strijd zo organiseren dat die voor hen onder gunstige HISWA MAGAZINE 2 omstandigheden kan verlopen,” meent Tienpont. Net als het Nederlandse DutchSail, hebben de Nieuw Zeelanders niet een miljardair die alles betaalt, maar werken heel veel bedrijven en sporters in het zeilgekke land mee aan het ontwikkelen van een fantastische boot met een indrukwekkend team. “Bovendien hebben we met hen afgesproken dat we samenwerken in de ontwikkeling van de boot. Zij hebben de ervaring met het organiseren van een campagne, met veel steun van bedrijven en sporters. Wij hebben in Nederland geweldige kennis van aero- en hydrodynamica en zeer goede jachtontwerpers en -werven. Tot aan de start van de Prada Cup, februari 2021 in Auckland, trekken we samen op.” Wij hebben geweldige kennis van aero- en hydrodynamica. Vele eigenaren “Onze campagne komt tot stand op de Rijnlandse manier: we doen het samen. Kennisinstellingen als maritiem onderzoekscentrum MARIN, Deltares en de Erasmus Universiteit gaan hun kennis inbrengen in de vliegende zeilmachine. Er is heel veel onderzoek nodig, naar de krachten en belasting die op het materiaal komt bij hoge snelheid, golven, wind en manoeuvres. De kennis die we daarmee verzamelen, komt vervolgens weer van pas bij industriële toepassing. Bijvoorbeeld voor het bouwen van drijvende windmolenparken op zee. Juist het samengaan van zoveel bedrijven en organisaties die hun expertise inbrengen in de Nederlandse America’s Cupper, maakt het project zo sterk. Er is niet één naamsponsor die bekendheid wil, maar een groep waarbinnen iedereen op eigen wijze bijdraagt aan het sneller maken van de boot. We zijn allemaal mede-eigenaar van het project.” Slimmer en sneller Simeon Tienpont zeilde twee keer mee als bemanning aan boord van de America’s Cup-boot van het winnende Team Oracle, in 2010 en 2013. Hij was schipper van Team AkzoNobel in de Volvo Ocean Race van 2017-2018. Terug in Nederland constateerde hij dat behalve de verffabrikant die als hoofdsponsor optrad, rond de deelname aan de wedstrijd een heel netwerk – een ‘ecosysteem’ zoals hij zelf omschrijft - is ontstaan. Al eerder veroverde Simeon Tienpont de ‘auld mug’, als bemanning van Team Oracle. 29

Oproep aan jachtbouw Natuurlijk hoopt Tienpont dat ook de Nederlandse jachtbouw zich via DutchSail wil laten zien. “We hebben jachtbouwers die bij de wereldtop horen. In ons team zitten jachtontwerpers en technici voor tal van aspecten van de boot. In een jachtwerf zoek ik vooral projectmanagement. Het is nu nog een uitdaging om voldoende geld bij elkaar te krijgen. Het bouwen van de boot en aan de start verschijnen, uitgerekend vanaf het maken van een ontwerp tot transportkosten en het laatste velletje schuurpapier, kost ongeveer twee keer zoveel als een Volvo Ocean Race-campagne. Maar de zichtbaarheid, de media-aandacht en het aantal kijkers wereldwijd is zes keer zo groot als bij de oceaanrace. Nederland Maritiem Land, HISWA Vereniging, Netherlands Maritime Technology en al hun leden daarbinnen kunnen enorm leren en profiteren van deelname aan DutchSail en garen spinnen bij de wereldwijde aandacht.” Een impressie van de Nederlandse America’s Cup-boot ‘Salamander’. Hun kennis maakt ons sneller en onze data helpt de bedrijven weer bij het bedenken van betere oplossingen. Van mensen, bedrijven en instituten die wilden mee-ontwikkelen, metingen doen, data verzamelen en kennis opdoen via de boot die de wereld rond zeilde. “Dat komt weer bij elkaar in de stichting DutchSail, een stevig platform voor onderzoek en innovatie. We verzamelen informatie over plastic deeltjes in de zee, we valideren de modellen over golven, golfenergie, de manier waarop een boot op draagvleugels daar doorheen beweegt en welke invloed die golven hebben. Hun kennis maakt ons sneller en de data die wij verzamelen helpt de instituten en bedrijven weer om hun kennis te verdiepen en nieuwe en betere oplossingen te bedenken. Topsport is voor die kennisverzameling een perfect middel: resultaten worden zichtbaar in de uitslag en de materialen worden extreem op de proef gesteld.” 30 Via een aanvullende crowdfunding campagne kunnen bedrijven en particulieren zich aanmelden als ‘founders’. Ze beloven 24 maanden lang 100 euro per maand te betalen en krijgen een vlakje op de mast van de Salamander waarop ze hun naam kunnen afdrukken. Deze certificaten zijn te bestellen via: www.dutchsail.com/certificaat Simeon Tienpont op HISWA Ledendag 21 mei 2019 Simeon Tienpont komt op de HISWA Ledendag op 21 mei vertellen over zijn ervaringen als schipper in de Volvo Ocean Race en de campagne van DutchSail. De ledendag is bij IVA in Driebergen en is exclusief en gratis toegankelijk voor HISWA-leden. Aanmelden kan via www.hiswa.nl/ledendag. Een monteur installeert een Yanmar-motor in een jacht. HISWA MAGAZINE 2

Het zál maar gebeuren... Onderneem op zeker Onze watersportdesk adviseert u graag. Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 info@kuiperverzekeringen.nl www.kuiperverzekeringen.nl SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: asabootelectro.nl

“The easiest way out!” www.roodberg.com D ankzij E en e The Original KENNIS DATA BETER ONDERNEMEN Elke dag stelt Aon wereldwijd ondernemers in staat om succesvol te ondernemen. Dit doen wij met onze expertise, scherpe analyses en creativiteit. Zo helpen wij u bij het nemen van doordachte beslissingen op het gebied van risicomanagement, (her)verzekeringen en human resources. Ontdek op www.aon.nl hoe Aon u kan ondersteunen. 18.0047-13-HISWA-V1

COLUMN Symboolpolitiek Je komt het steeds vaker tegen. Met name bij waterschappen, gemeenten en het rijk. Door een incident of spontane opwelling zonder kennis van zaken beleid te ontwikkelen met uiteindelijk onbedoelde negatieve effecten. Om te scoren of om gelijk te halen. Omdat veel overheden geen kennis hebben van watersport, recreatie of pleziervaart heeft onze sector daar vaak last van. De symboolpolitiek van milieuzonering voor boten in Amsterdam is al langer bekend. Het meest recente voorbeeld is wel de motie tot verzegelen van vuilwatertanks. Nadat in Friesland was geconstateerd dat er teveel poepbacteriën in het water zaten tijdens de elfstedenzwemtocht van Maarten van der Weijden, trok het Wetterskip aan de bel. Er kwam in no-time een motie die in de Tweede Kamer op een achternamiddag zomaar door vrijwel alle partijen werd aangenomen. De onderbouwing deugde echter niet. Havens zijn geen bronnen van E.colibacteriën maar wel de openbare aanlegplaatsen waar de gemeente of het waterschap zichzelf vrijstelling verleent voor de verplichting een toiletvoorziening te plaatsen. Waar boten zonder toezicht veel te lang gratis blijven liggen en dus gaan lozen. Of bij grote evenementen zoals de Sneekweek met veel mensen aan boord. Met name in ondiep stilstaand water onstaan er E.coli-pieken. Welkom op het water Een dag op het water geeft het gevoel van een week vakantie. Wie kent deze uitspraak niet. Het symboliseert het gevoel van vrijheid, genieten, rust, plezier. Water geeft je een ander perspectief en beleving. Dat hoef ik u natuurlijk niet uit te leggen want u bent iedere dag professioneel bezig met de watersport in Nederland. Maar het is wel goed te beseffen dat het bestaan van onze sector nauw samenhangt met die beleving. Nederland kent een volwassen watersportindustrie op vaak hoog niveau. Een aantal kwaliteitshavens biedt een grote mate van service aan de gasten. Het is allang niet meer een smalle steiger zonder comfort, maar goede restaurants, beleving en ontspanning voor de kinderen en uitgebreide voorzieningen op het gebied van sanitair en verzorging. Havens ontwikkelen HISWA MAGAZINE 2 en organiseren zich. Met als doel de varende consument meer mogelijkheden te bieden. De traditionele watersporter bestaat niet meer. Andere doelgroepen dienen zich aan. Mensen die een paar weken per jaar willen varen in een huurboot in plaats van de traditionele vakantie naar Frankrijk. We krijgen bovendien meer vrije tijd en dus meer keuzes hoe die te besteden. Als sector moeten we daar op inspelen. Varen toegankelijker maken en juist die nieuwe consument omarmen in plaats van meewarig aan te kijken als het aanmeren iets minder makkelijk verloopt. Hoe word je ontvangen in een haven? Wie helpt je op weg? We zien ook de toenemende trend van ‘kamperen’ op het water met houseboats en andere vormen van verblijf op het water. In de wereld van campings en hotellerie is de slag om de consument volop gaande. En hebben nieuwe spelers zoals Booking.com en AirBnB het speelveld veranderd. Kortere en andere vakanties in eigen land zijn in. Trends die ons vertellen dat als we nieuwe watersporters aan ons willen binden, we moeten inspelen op die veranderende watersporter. En welkom op het water echt inhoud geven. Ik reken daarom op uw deelname aan het Meevaarweekend op 15 en 16 juni a.s.! Peter Brussel Algemeen voorzitter HISWA Vereniging 33 Meer toiletvoorzieningen, betere handhaving en het eindelijk toestaan van zuiveringsinstallaties aan boord voor jachten zijn de oplossingen voor dit probleem. Niet het verzegelen van afsluiters voor alle jachten in Nederland waarvan een groot deel buiten Nederland vaart en op lange tochten moet en mag lozen. Samen met partners duiken we in de materie. Geert Dijks Directeur HISWA Vereniging

Martin Maassen en Geert Dijks Fusie HISWA-RECRON Maassen en Dijks zien vooral December vorig jaar werd tijdens de Algemene Ledenvergadering de knoop doorgehakt: HISWA Vereniging gaat fuseren met RECRON. Dit jaar is er voor uitgetrokken om de twee organisaties ‘in elkaar te schuiven’ en de details te bespreken. Dat wordt voortvarend opgepakt en de zoektocht naar een gemeenschappelijk pand is in volle gang. Tekst: Maarten Bokslag HISWA is een ster in marketing en goed in de internationale lobby, RECRON heeft vooral de lobby 34 op landelijk, regionaal en lokaal niveau uitstekend ontwikkeld. Beide brancheverenigingen zijn goed in advisering, waarbij HISWA staat voor watergebonden recreatie en RECRON voor recreatie op het land. Martin Maassen, waarnemend directeur van RECRON, werkt samen met Geert Dijks, directeur van HISWA, inmiddels enkele maanden aan het vormen van één organisatie en ze zijn vol positieve energie, blijkt tijdens een dubbelinterview. Logisch, want er zijn veel raakvlakken: beide organisaties hebben een soortgelijke omzet en een HISWA MAGAZINE 2

vergelijkbaar aantal medewerkers. En misschien nog wel belangrijker: ze bevinden zich allebei in de opbouwfase. HISWA heeft vier jaar geleden flink gereorganiseerd, mede gedwongen door de afname van het aantal leden gedurende de economische crisis. RECRON zit weer in de opbouwfase, nadat vorig jaar flink werd bezuinigd en een aantal personeelsleden moest vertrekken. Belangenbehartiging De belangenbehartiging voor de leden werd vanaf dat moment met veel nadruk voorop geplaatst. Martin Maassen is dat aspect voortvarend aan het ontwikkelen. “Met een sterke lobby in Den Haag, maar ook hele goede contacten bij provincies en gemeenten”, vertelt hij. “Daar zichtbaar voor de leden. We merken dat die bijeenkomsten heel erg worden gewaardeerd. De opkomst is hoog.” De ingezette lijn bij RECRON zal ook na de fusie worden voortgezet en verder uitgebouwd, benadrukt Geert Dijks, vanaf januari 2020 directeur van het gecombineerde HISWA-RECRON. “Voor HISWA is de reorganisatie al wat langer geleden en wij hebben een toekomstvisie – Koers 2025 – opgesteld voor de lange termijn. Die blijft gewoon bestaan; we gaan dat niet aanpassen omdat we nu samengaan met RECRON. We blijven ons eigen belangen houden, alleen gaan we die nu samen realiseren.” Het voordeel dat we behalen komt volledig ten goede aan de leden van RECRON en HISWA, in de vorm van betere dienstverlening. veel mogelijkheden spelen onze regiomanagers een sleutelrol. Die ondersteunen ondernemers bij het ontwikkelen van hun bedrijf. Maar RECRON helpt ook steeds meer bij het ontwikkelen van het ondernemerschap. De Kennispartners spelen daar een belangrijke rol. Die delen hun kennis tijdens ledenbijeenkomsten in de regio en dat maakt de kennisfunctie van RECRON HISWA MAGAZINE 2 Diverse ledencommissies buigen zich nu over de vraag hoe dat er in de praktijk uit gaat zien. Duidelijk is dat vooral op het gebied van beleid en advies door de fusie winst te behalen is. Maassen, die in de nieuwe organisatie plaatsvervangend directeur wordt, ziet heel wat raakvlakken: “We zijn allebei actief op gebieden als juridische advisering, kennis delen, ledenvoordeelprogramma’s en cao-onderhandelingen. Daar kunnen we echt een kwaliteitsslag maken als we gaan combineren. Belangrijk daarbij is dat we met deze fusie geen bezuiniging voor ogen hebben. Het voordeel dat we behalen komt volledig ten goede aan de leden van RECRON en HISWA, in de vorm van betere dienstverlening.” Marketing Daarnaast profiteren beide brancheverenigingen van elkaars sterke kanten. HISWA-leden zijn ongetwijfeld blij met sterke focus op nationale en regionale belangenbehartiging van RECRON. Die wordt flink versterkt, want het gecombineerde HISWARECRON staat straks voor 2.500 bedrijven. De fusie biedt schaalvoordelen, want er komt één kantoor en één administratie. Ook de inkoopkracht versterkt: het collectief inkopen van producten en diensten met voordelen voor leden wordt makkelijker als je meer volume hebt. “HISWA is een sterk merk met een grote bekendheid bij consumenten en ontwikkelt marketingactiviteiten”, legt Maassen uit. “De kennis die HISWA heeft zouden wij kunnen gebruiken om RECRON meer als kwaliteitsmerk bij consumenten te profileren. We hebben nu in de publieke beeldvorming veel last van verlopen vakantieparken, het Fort Oranje-effect. RECRON staat voor de kwaliteitsbedrijven en als we dat breder kunnen uitdragen wordt het ook een soort keurmerk – zowel naar consumenten als 35

Het superjachtcluster, jachtbouwers, toeleveranciers, importeurs en makelaars worden ondergebracht in een afdeling Jachtbouw & Watersport met een eigen team van specialisten en een werkprogramma. naar de overheid. Het is nog niet besloten of we dit gaan doen, maar het is wel een mogelijkheid. Er zijn nog veel zaken die later dit jaar of volgend jaar ingevuld kunnen worden.” Dijks spreekt bij het samengaan van de brancheverenigingen van een organisch, natuurlijk verlopend proces. Hij toont sheets van de nieuwe organisatie, waarbij de diverse taken en medewerkers elkaar goed lijken aan te vullen. Zo komt er binnen HISWARECRON een afdeling Recreatie & Leisure, die naast de bekende kampeer- en bungalowbedrijven, groepsaccommodaties, concerns, buitensport en dagrecreatie óók de HISWA-bedrijfsgroepen jachthavens, zeilscholen, chartervaart en verhuur pleziervaartuigen omvat. “Als combinatie wat water- en landgebonden recreatie past het naadloos in elkaar”, stelt Dijks. “Ook de bestaande ondersteuning door RECRON Top Adviseurs, Top Leveranciers en Kennispartners past goed bij een soortgelijke HISWA-structuur. Deels gaat het zelfs om dezelfde bedrijven.” Verschillen Verschillen zijn er ook en die mogen gewoon blijven bestaan. HISWA omvat namelijk de hele keten waaronder het superjachtcluster, jachtbouwers, toeleveranciers, importeurs en makelaars. Deze worden ondergebracht in een afdeling Jachtbouw & Watersport met een eigen team van specialisten en een werkprogramma. Het HISWA-merk blijft gehandhaafd als keurmerk voor consumentenmarketing en exportbevordering. Martin Maassen: “Wij staan als RECRON in de eerste plaats voor de recreatiebedrijven. Het gaat om het ondersteunen van hun bedrijfsvoering en om de lobby voor het beste ondernemersklimaat. Het is best een interessant idee om te kijken of in de toekomst ook bijvoorbeeld chaletbouwers en leveranciers van attracties als lid kunnen toetreden. Wat dat betreft biedt deze fusie ons ook voor de toekomst nog heel veel mogelijkheden.” Geert Dijks en Martin Maassen Geert Dijks (51) wordt vanaf 1 januari 2020 directeur van HISWA-RECRON, Martin Maassen (59) plaatsvervangend directeur. Maassen is als oudgediende bij RECRON-leden bekend genoeg – hij vervulde sinds 1997 vele functies op het gebied van belangenbehartiging en in het ondersteunen van leden. Sinds april vorig jaar is hij waarnemend directeur van RECRON, en daarnaast nog regiomanager van Overijssel. Maar wat heeft Geert Dijks met de ‘droge’ recreatiesector? “Ik heb aan de NHTV gestudeerd en gewerkt bij de rechtsvoorganger van ZKA en bij adviesbureau Rekread. Ik was ook betrokken bij NORT-adviestrajecten en lid van de RECRON Junior Club, wat nu Jong RECRON heet. In 1996 ging ik bij HISWA Vereniging aan de slag als regiomanager en sindsdien heb ik daar diverse functies vervuld. Ik heb affiniteit met de hele vrijetijdsector, niet enkel met jachtbouw en waterrecreatie. Wij kamperen vaak met het gezin, maar gaan óók varen met ons zeiljacht.” 36 HISWA MAGAZINE 2

Exclusief voor HISWA-leden! Vraag over HISWA Algemene Voorwaarden? Advies nodig bij een geschil met een klant? Neem contact op met de Ledenservice Als HISWA-lid kunt u altijd een beroep doen op de medewerkers van Ledenservice. Ze geven snel, deskundig en gratis advies bij vragen of problemen. Ledenservice 020 705 14 02 (elke werkdag van 08.00 tot 13.00 uur) info@hiswa.nl P.S. De Ledenservice is één van de voordelen van uw HISWA-lidmaatschap. Meer voordelen op www.hiswa.nl/voordelen. Benieuwd naar ons messcherpe tarief voor taxatie of verkoop? Bel ons voor meer informatie www.vandeloosdrechtrbm.nl Tel. 0341 - 25 23 63 Wij kijken nét even anders... Bent u toe aan een nieuw perspectief? Neem contact met ons op en wij vertellen u hoe de aanpak van arbodienstverlening, duurzame inzetbaarheid en arbeidsmobiliteit ook kan! F.A. Molijnlaan 28 8071 AG Nunspeet DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR

Het Portret Adrienne Vermin In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is. In dit nummer met recreatie en toerisme als thema is dat: Adrienne Vermin. Zij is directeur bij Van der Rest Nautic waartoe een jachthaven in Kats en een jachthaven in Wemeldinge behoren. Tekst: Liane Jansen Wat maakt uw jachthavens zo bijzonder? “Onze beide jachthavens – Van der Rest Nautic Marina in Kats en Jachthaven Wemeldinge – liggen in het hart van het Nationaal Park Oosterschelde. Getijdewater heeft toch iets speciaals: het uitkienen van de stromingen, het droogvallen van de zandplaten met zeehonden en het heldere zoute water. Het is hier wat lieflijker en minder ruw dan bijvoorbeeld bij de Westerschelde en de Noordzee. 38 Vanuit beide havens kunnen watersporters met alle windrichtingen en getijden prachtige langere en kortere vaartochten maken. Even naar het gezellige Goes of Zierikzee, het Veerse Meer op, naar boven richting Grevelingen en het Volkerakmeer, door het kanaal naar de Westerschelde: het is allemaal in een weekend te doen. Omdat de havens goed bereikbaar zijn via de A58 zijn we ook voor het Belgische en Brabantse publiek erg interessant.” Alleen het genieten blijft over voor de klant. Welke trends en ontwikkelingen neemt u waar bij uw gasten en hoe speelt u daar op in? “Ik zie twee ontwikkelingen: de klantenkring vergrijst en klanten willen ontzorgd worden. We spelen daarop in door het ze zo makkelijk mogelijk te maken. Alle boxen hebben zijsteigers zodat aanmeren en HISWA MAGAZINE 2

afstappen makkelijker is. We verlenen vanuit onze werkplaatsen uitgebreide service zoals poetsen, wassen, antifouling aanbrengen en motorbeurten. Er zijn bij ons stallingsmogelijkheden waarbij wij desgewenst de boten naar of uit de kraan varen. Alleen het genieten blijft over voor de klant. Wij hebben alles in één hand dus we kunnen alle werkzaamheden netjes op elkaar afstemmen. Verder ben ik lid van diverse overlegorganen in de regio om op die wijze voldoende input te geven en te verkrijgen over de ontwikkelingen in het toerisme. Daar vloeien zaken uit voort die ik meeneem in onze bedrijfsvoering. Denk aan circulair bouwen, onze bedrijven energiezuinig maken en andere vormen van samenwerking.” Het watersportseizoen staat voor de deur; waar bent u nu het meeste mee bezig? “Momenteel zijn we als jachtwerf volop bezig om de vele aanvragen voor onderhoud en reparatie tijdig tot een goed einde te brengen. Op de jachthavens spenderen we veel tijd aan het in goede staat houden van alle voorzieningen. Zo is er in Wemeldinge een deel van de steigers compleet vernieuwd.” Welke activiteit mogen watersporters dit jaar niet missen op uw haven? “Op 17 en 18 mei houden wij open dagen. Voor het grote publiek, maar ook voor de jeugd. Onder andere leerlingen van groep 7 en 8 van de basischolen uit Kapelle en HISWA MAGAZINE 2 Wemeldinge komen zeilen, kanoën en suppen. Zo proberen wij met name jongeren enthousiast voor de watersport te maken.” U zit ook in de regiocommissie Delta. Welke rol heeft u hierin en welke bijdrage wilt u hier aan leveren? “Ik ben lid van de HISWAregiocommisie voor de regio Oosterschelde. Ieder lid heeft zijn ‘eigen’ gebied dat hij vertegenwoordigt. Ik weet wat er speelt in mijn regio; daarmee kan ik HISWA goed informeren en met andere regioleden over sparren. Anderzijds word ik ook weer over diverse ontwikkelingen geïnformeerd door Gerdina (Gerdina Krijger, regiomanager bij HISWA Vereniging, red.). Ik krijg zo een nauwere band met HISWA: ik ben eerder op de hoogte van diverse ontwikkelingen en we leren van elkaar.” Het is als private haven lastig om op prijsniveau hiermee te concurreren. Het is goed dat HISWA die strijd blijft aangaan. Eén van de hot issues in jachthavenland is de oneerlijke concurrentie met watersportverenigingen. Hoeveel last ondervindt u hiervan? “Rond onze jachthavens zijn er veel jachthavens van een watersportvereniging. Het is als private haven erg lastig om op prijsniveau hiermee te concurreren omdat hun organisatie en belastingregels anders in elkaar steken. Dat is wel eens frustrerend en het is goed 39 Biografie Adrienne Vermin volgde een opleiding Bedrijfseconomie en Accountancy. Nu is ze directeur van der Rest Nautic Marina en Jachthaven Wemeldinge. Adrienne is getrouwd en heeft een dochter. Van kinds af aan is ze een enthousiast zeilster. dat HISWA die strijd blijft aangaan. Door goed te focussen op efficiency, het bieden van een breed en klantgericht serviceniveau en door onze unieke ligging kunnen we de concurrentie toch aan.”

B&W INTERNATIONAL TOUGH CASE Afm. 610 x 430 x 265 mm Art.nr. S85 - 117.19/P Code 8087150 INCL. 85-DELIGE GEDORE GEREEDSCHAPSET > Speciaal samengesteld voor de watersport > Stof- en waterdicht conform IP67 > Slagvaste koffer van polypropyleen (pp) > Super stabiel > Stapelbaar > Bodemschaal variabel door aluminium vakverdelingssyteem UITRUSTING > Ergonomische 2-componenten handgreep > Automatisch luchtddrukcompensatieventiel > Documentenvak in het deksel > Uitneembare gereedschapsborden met tool pockets en lussen > Eigendomsmarkering > Ogen tbv afsluiting met hangslot Levering geschiedt via de vakhandel. Voor info: GEDORE Technag BV Flemingweg 7, 2408 AV Alphen aan den Rijn Tel. +31 (0) 172 42 73 50 - www.gedore.nl € 631,00 excl. btw

Vraag & Antwoord Als eigenaar van een jachtwerf volg ik de HISWA-cao. Een medewerker van mij is in 2018 ruim 7 maanden ziek geweest. Hoe zit het met zijn vakantiedagen voor 2019? Antwoord van HISWA Uw medewerker heeft recht op 100% van zijn vakantiedagen, ook tijdens zijn periode van arbeidsongeschiktheid. Als een medewerker arbeidsongeschikt is, dan heeft hij ziekteverlof. Tijdens een ziekteverlof moet een medewerker zich beschikbaar houden voor de werkgever. Hij moet bijvoorbeeld bereikbaar zijn tijdens de normale werkuren. Als de arbeidsongeschiktheid voortduurt, dan kan het zijn, dat de medewerker enige tijd niet beschikbaar wil zijn voor de werkgever, bijvoorbeeld voor vakantie. Hiervoor neemt de medewerker dan gewoon vakantieuren op in overleg met en na toestemming van de werkgever. Als uw medewerker het afgelopen jaar op vakantie is geweest tijdens zijn ziekteverlof, moet hij hier dus gewoon vakantieuren voor opnemen. In uw geval zou ons advies het volgende zijn. De medewerker heeft 100% van zijn vakantiesaldo 2018 tegoed. Bepaal samen met hem het aantal uren, dat hij niet beschikbaar was voor u als werkgever gedurende zijn ziekteverlof, bijvoorbeeld voor vakantie of anderszins. Trek deze uren af van het vakantiesaldo 2018. Bepaal vervolgens samen met hem de vakantie uren die hij in 2018 wél heeft opgenomen, bijvoorbeeld nadat hij weer beter was. Bepaal vervolgens het eindsaldo 2018. Als de medewerker een positief saldo heeft (hij heeft nog uren over van 2018), dan moet hij in goed onderling overleg met u het vakantiesaldo 2018 opmaken binnen drie maanden vanaf het nieuwe jaar. Alle niet gebruikte uren van het vakantiesaldo 2018 vervallen na drie maanden (eind maart). Het is raadzaam om een vakantieplanning te maken voor deze medewerker van zijn vakantiesaldo 2018 én 2019. Zo zorgt u ervoor dat hij aan het einde van het jaar niet opnieuw een positief saldo overhoudt. HISWA MAGAZINE 2 41 Vraag van een HISWA-lid

NIEUWSINNOVATIE 250e Linssen van ‘lopende band’ Logicam, het productieplatform voor seriematige bouw van stalen motorjachten dat Linssen Yachts in 2005 introduceerde, is na 250 gebouwde exemplaren een succes gebleken. In het logistics and computer aided manufacturing proces worden de jachten van stalen casco tot volledig gemonteerd jacht op bokken geplaatst die op rails door de productiehal rijden. Op verschillende plaatsen in de hal ondergaan de jachten specialistische bewerkingen, zoals het plaatsen en installeren van de motor, het installeren van elektra en elektrische apparatuur of het intimmeren van meubilair en stofferen. Op iedere afzonderlijke montageplek in de productiehal zijn de materialen en gereedschappen voorhanden die voor een specifieke taak nodig zijn. De werf uit Maasbracht begon in 2005 met de ‘lopende band’ seriematige productie voor de veelgevraagde serie 29 voeters, geleverd als sedan of cabriolet. Inmiddels worden meerdere types gebouwd via de Logicam-methode, ook de 35, 40 en 45 voet lange motorjachten van Linssen. Het 250e exemplaar dat op 22 maart de band verliet, was een 45.0 AC die nu in de finale afbouwfase is om nog dit voorjaar in de vaart te komen. www.linssenyachts.com 400 pk aan de spiegel Mercury Marine introduceert de sterkste buitenboordmotor tot nu toe, de Verado 400. De Amerikaanse fabrikant van bootmotoren zet de volgende stap in de ontwikkeling van steeds grotere en sterkere buitenboordmotoren als reactie op het aanbod van steeds grotere jachten die zijn gebouwd voor toepassing van een buitenboordmotor. Het merk Verado van Mercury is gericht op efficiënte verbranding voor relatief laag brandstofverbruik. Dat wordt onder meer bereikt door hogedrukinjectie en gebruik van lichte materialen. De Verado 400 weegt 313 kilogram en levert daarmee van alle buitenboordmotoren de meeste pk’s per kilo: 1,32/1. De nieuwe motor is geschikt voor elektronische bediening (joystick piloting) en is in Nederland nu al t e bestellen, uitlevering volgt in juli 2019. www.mercury.com Configuratie app De Britse werf Fairline biedt een app aan om het nieuwe model F//line 33 naar eigen smaak samen te stellen. Een driedimensionale weergave van het polyester snelvarende jacht biedt de mogelijkheid om te kiezen voor motortypen, instrumenten, kleuren van bekleding en varianten in de indeling van het interieur. Via ‘augmented reality’ bootst de app (vooralsnog alleen voor apparaten van Apple) de beleving aan boord na. Het nieuwe motorjacht van de Britse werf Fairline wordt in september gepresenteerd op het Cannes Yachting Festival. www.fairline.com 42 HISWA MAGAZINE 2

NIEUWSINNOVATIE Motor passend maken bij boot Yamaha Motors introduceert een uitgebreid assortiment aan appendages en accessoires bij buitenboordmotoren. Er is keus uit verschillende schroeven, gashendels, dashboardinstrumenten en aansluitingen van tank en elektra. De fabrikant wil zorgen dat de configuratie van motoren beter wordt afgestemd op de boot waarop die wordt gemonteerd. Elektromotoren op Salona’s De modellen 33, 35 en 380 van de Kroatische jachtwerf Salona worden vanaf komende zomer geleverd met elektromotoren van Oceanvolt. De saildrives leveren hun meest efficiënte voortstuwing bij 2200 toeren, heel vergelijkbaar met de toerentallen van dieselmotoren. Nieuw ontwikkelde 48 volt lithium accu’s zijn 45 procent lichter dan conventionele batterijen, waardoor het gewicht van de sportieve zeiljachten laag blijft. Voordelen voor watersporters zijn de stille voortstuwing, zonder trillingen of uitlaatgassen. Als eerste elektrische Salona wordt komende zomer de Salona 35 electric gepresenteerd. www.salonayachts.com Het gamma aan accessoires noemt Yamaha ‘Flexible Rigging’. Ter introductie biedt de motorenleverancier tot 30 juni bij de viertakt modellen tussen 30 en 130 pk een paar extra’s gratis: een aluminium schroef, een toerenteller en een gashendel. www.yamaha-motor.eu HISWA MAGAZINE 2 43

NIEUWSINNOVATIE Gallileo-satellieten voor MOB Locatiebakens van de merken McMurdo en Kannad gebruiken voortaan ook de satellieten van het Gallileo-netwerk voor het bepalen van hun locatie. Sinds vorig jaar is het grid van satellieten operationeel dat werd gelanceerd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. De afgelopen decennia was alleen het Amerikaanse Global Positioning System (GPS) beschikbaar. De ‘Personal Location Beacons’ (PLB) FastFind van McMurdo en de SafeLink Solo van Kannad maken nu naast GPS ook gebruik van Gallileo. Deze PLB’s worden met een clip aan een zwemvest of zeilpak bevestigd. Als ze worden ondergedompeld, zenden ze automatisch een noodsignaal uit naar de AIS-ontvangers van schepen en jachten in de omgeving en naar reddingsdiensten. Met het signaal wordt een positie meegestuurd, bepaald door oriëntatie op satellieten. Beide PLB’s en beide merken zijn afkomstig van Orolia, een Canadees bedrijf dat zich specialiseert in positioning, navigation en timing. www.oroliamaritime.com Nieuwe zonnepanelen bij Whisper Power Drie nieuwe zonnepanelen en een laadregelaar zijn toegevoegd aan het productaanbod van Whisper Power, dat apparatuur levert voor mobiele energievoorziening. Naast generatoren en schakelkasten, is duurzame energieopwekking onderweg veel gevraagd door watersporters. De Whispersolar 185 Wp levert genoeg elektriciteit om de accu’s op peil te houden op een boot met een kleine koelkast, verlichting, waterpomp, laptop, telefoonlader, televisie en radio. Voor zeiljachten, waar vaste montage op het dak van het stuurhuis zoals op motorjachten niet mogelijk is, levert Whisperpower de Whispersolar Flex 100 TC en de Flex 108 FC, volledig water- en zoutbestendig en overloopbaar. Deze panelen zijn voorzien van ‘bypass diodes’ die ervoor zorgen dat de stroomopwekking op redelijk niveau blijft als een gedeelte van het paneel in de schaduw is. Tussen het paneel en de accu adviseert Whisperpower de laadregelaar Suntrack Pro 80 MPPT (maximum power point tracker) die ervoor zorgt dat steeds de optimale beschikbare laadstroom van het paneel aan de accu wordt geleverd. www.whisperpower.com 44 HISWA MAGAZINE 2

NIEUWSINNOVATIE Aanleggen zonder handen Jachtelektronicaleverancier Raymarine en motorenfabrikant Mercury demonstreren op bootshows komende zomer hun ‘assisted docking’ toepassing. Zelflerende computers besturen de demonstratieboot: een 10 meter lange Boston Whaler met twee Verado-buitenboordmotoren. De techniek die maakt dat de boot weet hoe hij in een box of aanlegplaats moet komen, is afkomstig uit de automatische piloten van vliegtuigen en uiteraard van de parkeerhulpen in moderne auto’s. De software die wordt gebruikt voor het assisted docking systeem, is een verdere ontwikkeling van eerdere systemen voor computergestuurde motoraandrijving. Schippers konden al hun jacht met een joystick bedienen met de software van Zeus (voor boten met pod-drives), Axius (voor hekdrives) en het door Raymarine ontwikkelde JPO - joystick piloting for outboards. Docksense, het systeem voor motorjachten met een vaste motor met pod drives of hekdrives, is als aanleghulp van Raymarine al te koop. Assisted docking voor buitenboordmotoren is in ontwikkeling maar moederbedrijf FLIR wil het in 2020 op de markt introduceren. www.raymarine.com Motorvleugelboot Groupe Beneteau heeft een prototype gepresenteerd van een motorjacht op draagvleugels. Het gaat om een soort ‘taxiboot’, waarbij voorin tot 10 passagiers kunnen zitten en achterop een verhoogde stuurstand zitten twee piloten. De draagvleugels klappen bij langzaam varen en aanleggen omhoog langs de romp. Er zijn aan beide boorden grote draagvleugels ongeveer midscheeps en twee wat kleinere naast het achterschip. De boot wordt aangedreven door buitenboordmotoren die aan een op en neer bewegende beugel zijn bevestigd. Zo blijft de schroef zowel foilend als waterverplaatsend op de juiste hoogte in het water. De open snelvarende motorboot is ontwikkeld in samenwerking met een groep Franse bedrijven. Seair bouwde vorige jaar een set demonteerbare draagvleugels die onder een RIB gemonteerd kunnen worden. Deze kennis werd ingezet voor de Foiling Beneteau. Noval ontwikkelde de systemen waarmee de draagvleugels op en neer bewegen. Sarrazin Design ontwierp de rompvorm in samenwerking met de ontwerpafdeling van Groupe Beneteau. De vliegende boot komt als alles goed verloopt volgend jaar op de markt. www.beneteau.com HISWA MAGAZINE 2 45

NIEUWSINNOVATIE Borglijn voor wedstrijdzeilers Spinlock introduceert Performance Lifelines, borglijnen waarmee zeilers zich met het oog aan hun zwemvest kunnen vastmaken aan een ring in de kuip van hun jacht of aan een band die van voor naar achter over de boot loopt. De Performance Lifeline is half zo zwaar als de meeste lifelines die nu beschikbaar zijn en is elastisch zodat er geen lange lus aan het zwemvest hangt als de lifeline tijdelijk niet is ingehaakt. Verder heeft de lijn verbeterde haken die met één hand zijn te openen en aan te haken. Een overload indicator in de smalle canvas band laat los als de lifeline (te) zwaar bealst is geweest, waarmee duidelijk wordt dat die vervangen moet worden. Alle zeilers die aan de laatste editie van de Volvo Ocean Race meededen, hadden de beschikking over deze borglijn. Zo is de lifeline intensief getest. www.spinlock.co.uk Binnen-buitenruimte groter Alle opencockpitmodellen (OC) die de Pikmeerkruiser werf bouwt, kunnen worden voorzien van een verlengd dak. Dat loopt vanaf de stuurcabine over de kuip, waarmee de beschutte leefruimte aan boord bijna verdubbelt. Daarmee ontstaat een geleidelijke overgang tussen binnen en buiten. De vier openslaande deuren tussen de salon en de kuip zorgen voor een open verbinding. Een 48 OC met verlengd dak is momenteel in aanbouw op de Grouster werf. www.pikmeerkruiser.nl Keurmeesters in een app De internationale beroepsorganisatie van technisch inspecteurs van schepen en jachten IIMS lanceerde een app waarmee werven, verzekeraars en kopers makkelijk een ‘surveyor’ in de buurt kunnen vinden. Het International Institute for Marine Surveying heeft 700 leden in 100 landen, sommigen generalist, sommigen gespecialiseerd in zeeschepen, anderen in kleinere beroepsvaart of in jachten en superjachten. De applicatie is er voor Android of iOS. www 46 HISWA MAGAZINE 2

NIEUWSINNOVATIE Rolstoeltoegankelijke catamaran De Zuid-Afrikaanse werf Vision Yachts bouwde een speciale versie van hun 13,4 meter lange kajuitcatamaran Vision 444 waarbij het jacht makkelijk toegankelijk is voor bemanning in een rolstoel. De vlakke vloer van het zeiljacht heeft ruimere doorgangen naar de wal bij het aanleggen, ruimere doorgangen tussen tafels en naar de binnensalon en is ingericht zodat een rolstoeler makkelijk op de salonbank kan plaatsnemen. De ontwerpopdracht was om de boot er niet uit te laten zien als een ‘gehandicaptenboot’, maar gewoon de lijnen van de kajuitcatamaran te handhaven. Nu dat naar tevredenheid is gelukt wil de werf een aantal van de ontwikkelde aanpassingen op alle modellen toepassen. De werf opende vorig jaar een Europees verkoopkantoor op het Spaanse eiland Mallorca. www.visionyachts.com Duurzaam teakalternatief De Britse houthandel Lignia Wood Company ontwikkelde een geharde en verduurzaamde houtsoort uit Radiata Pine (hout van de relatief langzaam groeiende Monterrey Den) die erg lijkt op teakhout. Het product Lignia Yacht is stroef, verkleurt niet in UV-straling, weerstaat langdurig weer en wind en wordt niet heet in de zon. Het wordt gemaakt van hout uit duurzame bosbouw (FSC-keurmerk). Nu Birmees teakhout wereldwijd verboden is vanwege de roofwinning uit tropisch regenwoud en de inzet van dwangarbeid, is een mens- en milieuvriendelijk alternatief naast de kuststof- en kurkdekken beschikbaar in echt hout. www.lignia.com HISWA MAGAZINE 2 47

NIEUWSMENS&BEDRIJF Prijs voor motorbootpromotie De jury van de Nationale Motorbootvaren Prijs staat open voor nominaties. Watersporters of organisaties die een bijzondere bijdrage leverden aan de veiligheid, duurzaamheid of aan de ontwikkeling van vaarroutes of andere zaken die het varen met motorboten op een gunstige manier onder de aandacht brengen, komen in aanmerking. Sinds de prijs in 2013 werd ingesteld, zijn uiteenlopende initiatieven bekroond: de Doerakclub, een stichting voor het herstellen van de turfroute, een watersportvereniging voor het realiseren van goedkope ligplaatsen, Rijkswaterstaat voor de bijdrage aan Varen Doe Je Samen en de provincie Drenthe voor het realiseren van vaarroutes door de kanalen. www.motorbootvarenprijs.nl Bernard Menken en Talitha Mohr. Sloepenwerf bouwt daysailer Menken Maritiem neemt Flyer Yachts over, het merk achter de 33 voet daysailer die in 2013 werd gepresenteerd naar een ontwerp van Dijkstra Naval Architects. Naast sloepen, open- en kajuitmotorjachten onder verschillende merk- en typenamen, heeft de werf nu ook een zeiljacht in het programma. De tien meter lange, klassiek ogende zeilboot werd aanvankelijk gepresenteerd door Rutger Mohr, voormalig wereldkampioen zeilen in de cadet-klasse. Helaas overleed Mohr in 2016. Daardoor is seriematige bouw van het zeiljacht nooit goed op gang gekomen en dreigde het merk Flyer Yachts in schoonheid te sterven. Menken Maritiem wil de productie van de jachten samen met de andere modellen die het levert, in productie nemen bij de werf van Neil Fernando op Sri Lanka. www.flyeryachts.nl Richtlijnen Brexit Internationale koepelorganisatie van brancheverenigingen in de watersport ICOMIA publiceerde inmiddels de derde versie van de ‘guidance on brexit’. Hierin staat hoe exporteurs en importeurs zich kunnen voorbereiden op de situatie die ontstaat na het beëindigen van het lidmaatschap van de Europese Unie door het Verenigd Koninkrijk. Het document wordt maandelijks geactualiseerd, aangezien de manier waarop de Britten de EU zullen verlaten nog bijzonder ongewis blijft. HISWA-leden hebben gratis toegang tot de bibliotheek van ICOMIA. www.icomia.com/library 48 HISWA MAGAZINE 2

NIEUWSMENS&BEDRIJF Matrassen naar Mediterranee Neptune opende dit voorjaar een experience center in Palma de Mallorca, de Spaanse pleisterplaats voor veel luxe jachten. In de showroom van 150 vierkante meter kunnen eigenaars en schippers zelf de kwaliteit ervaren van matrassen in 14 verschillende diktes op verschillend opgebouwde bedden. Naast matrassen levert de bootstoffeerderij interieuradvies voor vakantiehuizen en superjachten, naast workshops voor superjachtbemanningen in samenwerking met fysiotherapeuten en yogaleraren. In samenwerking met de VIP-serviceschool Palma kunnen bemanningen cursussen volgen in het op de juiste manier opmaken van bedden. www.neptune.nl Nieuwe distributeur buitenboordmotoren Boat Import Holland is de nieuwe distributeur van Tohatsubuitenboordmotoren in de Benelux. De Japanse fabrikant van buitenboordmotoren met modellen van 2,5 tot 225 pk, wil de Europese marktpositie versterken. Tijdens Boot Dusseldorf werd de samenwerking met een nieuwe Duitse distributeur bekendgemaakt. Directeur Leo Staat van Boat Import Holland werd als nieuwe distributeur voorgesteld tijdens de HISWA begin maart. Boat Import Holland is actief als producent en importeur van verschillende merken, waaronder Oud Huijzer Sloepen, Topcraft, WATO en Style. www.boatimportholland.nl HISWA MAGAZINE 2 49

NIEUWSMENS&BEDRIJF Vaarbewijsexamen naar rijbewijsorganisatie Vanaf 1 januari 2020 wordt het examen voor de vaarbewijzen afgenomen door het CBR, het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen. De examens voor het halen van klein vaarbewijs 1 en 2, het groot pleziervaarbewijs (CWO groot motorschip) en het bedieningscertificaat marifonie worden tot die datum verzorgd door stichting Vamex die daarvoor door een samenwerkingsverband van watersportorganisaties speciaal was opgericht. De stichting was belast met het uitvoeren van een overheidstaak en de regering wil het aantal ZBO’s (zelfstandige bestuursorganen) beperken. De vijf locaties van Vamex gaan sluiten. Watersporters die een vaarbewijs nodig hebben, kunnen voortaan op de locaties voor rijexamens terecht. www.vamex.nl Nieuw havengebouw voor Warmond Fort Marina, de jachthaven in het Zuid-Hollandse Warmond aan de Kagerplassen, nam medio april een nieuw gebouw in gebruik. Hierin bevinden zich de sanitaire voorzieningen, horeca, de werkplaats en een showroom voor boten en motoren die het jachthavenbedrijf verkoopt. Fort Marina is in de winter van 2018 gerenoveerd, tien jaar na de fusie tussen jachthaven ‘t Fort en jachthaven Visch Watersport. www.fortmarina.nl Nieuw eilandveer Natuurmonumenten verzorgt vanaf april varende excursies naar de Markerwadden. Opstapplaats is de Bataviahaven in Lelystad. Verschillende charterschepen namen de tochten naar de nieuw opgespoten eilanden in hun planning op: de motorschepen Marken Express en Zuiderzee verzorgen de retourvaarten elk enkele weken, net als de zeilende passagiersschepen Willem Barentsz en Abel Tasman. De ‘veerdienst’ zoals Natuurmonumenten het noemt, vaart onregelmatig tussen 20 april en 29 september. www.natuurmonumenten.nl 50 HISWA MAGAZINE 2

NIEUWSMENS&BEDRIJF Satellietnetwerk kost 3 miljard Het netwerk met 13 satellieten voor maritieme communicatie van Inmarsat, dat op 35.000 kilometer om de aardbol draait, is voor ruim 3 miljard euro (2,6 miljoen Britse pond) opgekocht door een consortium onder de naam Triton Bidco. Ook de fabricage van satelliettelefoons en aanverwante apparatuur is bij de koop inbegrepen. Inmarsat begon in 1970 als bedrijf dat apparatuur produceert voor maritieme veiligheid. Na onstuimige groei en verschillende eigenaarswisselingen, is het bedrijf in satellietcommunicatie sinds 2003 genoteerd aan de Londense beurs. Naast de overnamesom van de aandelen, staan voor de nieuwe eiegenaren nog schulden open. Het bedrijf is na een aantal verlieslijdende jaren weer winst aan het maken en de luchtvaartindustrie toont interesse in de diensten. Welke gevolgen de overname voor satellietcommunicatie aan boord van jachten heeft, is nog onbekend, al is de ontwikkeling naar grootschaliger aanbod tegen lagere tarieven onomkeerbaar in deze sector. www.inmarsat.com Zweeds snelheidsmonster De A30, het nieuwe supersnelle motorjacht van botenbouwer Anytec uit Zweden kan 60 knopen halen met 850 pk aan buitenboordmotoren. Het jacht is ontworpen door Vripack uit Sneek. De werf koos voor Vripack vanwege de filosofie waarin de mens centraal staat, niet de boot of de techniek. Ergonomie is met snelheden ruim boven de 150 kilometer per uur op het water uiteraard belangrijk. De digitale ontwerpen van Vripack zijn ook bewerkt tot driedimensionale renderings. Klanten kunnen zo de A30 al in virtual reality kunnen beleven voordat de boot is gebouwd. www.anytec.eu HISWA MAGAZINE 2 51

NIEUWSMENS&BEDRIJF Leveranciers internet aan boord gaan samen Het Nederlandse M2M Blue, dat apparatuur en aansluitingen verzorgt voor breedband internet aan boord van superjachten en cruiseschepen, is opgekocht door de Britse Wireless Logic Group. M2M Blue is de bedenker van de Bondix Solution, die stabiel internet garandeert voor gebruikers van het wifi-netwerk aan boord. Dit ondanks het schakelen van de verbinding tussen 4G van telefoonmasten aan de kust naar satellietverbinding verder uit de kust. Voor het groeiende concern Wireless Logic Group is het de vijfde bedrijfsovername in vier jaar tijd. www.m2mblue.com Hooch ontwerpt drijvend botenhuis Een nieuw drijvend botenhuis voor de Veiligheidsregio Zeeland (VRZ) in Tholen biedt onderdak aan het nieuwe vaartuig van de reddingsdienst. Dat is een waterjet aangedreven RIB uit de Valentijn-klasse die is ontwikkeld door de KNRM. Het vaartuig kan in het botenhuis dat werd ontworpen en gebouwd door Hooch Watersport uit Roermond. Een 5 tons botenkraan is in staat de boot in het drijvende botenhuis uit het water te tillen. Het botenhuis is meteen ook de pleisterplaats voor de reddingsdienst. Er is tevens een drooginstallatie voor de overlevingspakken, een kleedruimte en een klusruimte. Energie voor het botenhuis wordt opgewekt door zonnepanelen. Hooch Watersport specialiseert zich in vaste en mobiele botenliften, op maat gemaakt. www.bootlift.nl Verhuizingen Het nieuwe adres van jachtontwerper Cor D, Rover Design BV is: Singel 112A 1015 AE Amsterdam 06 551 551 30 cor@cor-d-rover.com www.cor-d-rover.com Het nieuwe adres van batterijenfabrikant Est Floattech is: Zandsteen 1, 2132 ZM Hoofddorp 0227 570 057, info@est-floattech.com www.est-floattech.com 52 HISWA MAGAZINE 2

NIEUWSMENS&BEDRIJF College B&W bezoekt jachthaven Stenhuis Jachthaven Stenhuis kreeg 2 april jl. bezoek van het College van B&W van de gemeente Aalsmeer. Het college bezoekt samen met Ondernemend Aalsmeer regelmatig bedrijven en organisaties in Aalsmeer om in goede verbinding te blijven. Eigenaren Arnaud en Jordy Brouwer spraken met het college over de ontwikkelingen in de watersportsector. “De jachthavenbranche is erg aan het veranderen. Waar vroeger de mensen met hele gezinnen op de boot in de haven doorbrachten zie je nu steeds meer dat mensen alleen een sloep willen en het onderhoud uitbesteden.” aldus Arnaud Brouwer. “Hier spelen wij op in door de grote boxen in de jachthaven zo duurzaam mogelijk aan te passen. Door deze aanpassing ontstaat er meer ruimte voor kleinere boten. Ook verzorgen we onderhoud aan de boten en bieden we goede service. Zo is het sinds een paar jaar ook mogelijk om diesel te tanken bij de jachthaven. Door de goede ligging van de tank langs de Ringvaart maken hier veel boten gebruik van.” Het college van B&W kreeg ook een rondleiding over de jachthaven en was onder de indruk van de passie waarmee Jordy en Arnaud de jachthaven runnen. “Aalsmeer is een belangrijke economische motor in de regio. En dat komt allang niet meer alleen door de sierteelt. Ook recreatie en toerisme is een sector van formaat. Als gemeente promoten wij ons prachtig plassengebied bij de (inter)nationale toerist met www.visitaalsmeer.nl. Hierdoor proberen wij zoveel mogelijk toeristen naar Aalsmeer te trekken”, aldus wethouder Economie en Recreatie & Toerisme Robert van Rijn. Jachthaven Stenhuis is ook één van de drie jachthavens in Aalsmeer die de Blauwe Vlag heeft. www.jachthavenstenhuis.nl Verkooppunt Zweedse jachten in Drimmelen Jachtmakelaar Joeri Saly verwierf met zijn bedrijf Yachtfull International het agentschap voor de Benelux voor vier gerenommeerde zeiljachtmerken. CR Yachts, Malö Yachts, Sweden Yachts en Regina af Vindö Yachts worden via Yachtfull verkocht. Nadat in 2017 het bedrijf achter twee van de werven, de andere twee merken kocht, ontstond het nieuwe zeiljachtenconcern Sweden Yachts Group. Elk van de werven had zijn vertegenwoordigers in verschillende Europese landen. Saly had al contacten met mensen in het nieuwe concern en wist de afspraak te verzilveren: Yachtall is de Benelux agent. Na het samengaan van de vier merken, worden de nieuwe modellen van alle vier gebouwd op de Malö-werf op het Zweedse eiland Orust. www.yachtall.com HISWA MAGAZINE 2 53

Nautische Advocaten – Legal support in stormy times Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche kan worden geconfronteerd waaronder het opstellen van contracten op maat en jachtbouw-, jachtverkoop-, jachtverhuur-, jachthaven- en incassoperikelen. Mr. Ivo van Emstede geldt als de grondlegger/opsteller van de 13 sets HISWA algemene voorwaarden en de bijbehorende standaardcontracten. Mr. Edwin H.J. Slager e.slager@vanemstede.nl Mr. Ivo M.F. van Emstede Lid van Verdienste van HISWA Vereniging imf@vanemstede.nl Leidseplein 33-2 • 1017 PS Amsterdam • 020 675 69 30 • www.vanemstede.nl “Varen betekent voor mij vrijheid” Vaar mee op de Blauwe Golf Varen in Noord-Holland betekent genieten. Maar ook vlot doorvaren. Dat kan met de unieke digitale vaar gids. Alleen in Noord-Holland beschikbaar. Altijd een persoonlijk route advies en alle actuele vaarinformatie digitaal bij de hand. Gebruik de digitale vaargids Kijk op noord-holland.nl/blauwegolf

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS IN DE RUBRIEK HBC NIEUWS LEEST U NIEUWS VAN DE LEDEN VAN DE HISWA BUSINESS CLUB. Wilt u ook lid worden van de HISWA Business Club? Bekijk de exclusieve voordelen op www.hiswa.nl > Voor bedrijven. Hogere boetes bij ontbreken RI&E Slechts 45 procent van de bedrijven beschikt over de verplichte Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E). Tijd om daar iets aan te doen. Nu staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in februari jl. liet weten dat de boetes voor het niet hebben van een RI&E omhoog gaan, is een actuele RI&E noodzakelijk. Het niet naleven van de Arbowet kan u als werkgever duur komen te staan. Geen RI&E? Dan kunt u een boete van maximaal 4.500 euro (voorheen 3.000 euro) krijgen. Geen bijbehorend Plan van Aanpak? Dan krijgt u maximaal een boete van 3.000 euro (voorheen 750 euro). Volgens Van Ark is het zeer verontrustend dat 55 procent van de bedrijven niet beschikt over een RI&E. Henk Meijer, Hoger Veiligheidskundige bij Perspectief (HISWA Supplier): “Juist in deze huidige tijd, met een voortdurend veranderende arbeidsmarkt, is het belangrijk om personeel duurzaam inzetbaar te houden. Een goed uitgevoerde RI&E kan daar goed bij helpen. Het helpt om aan de slag te gaan met arbeidsomstandigheden. Om preventief te werk te gaan. Kortom, een RI&E inclusief Plan van Aanpak hebben is de eerste stap. Ermee aan de slag gaan en actueel houden is de vervolgstap. Meer informatie: Teun de Wit, 0341 – 43 87 19 of vg@perspectief.eu. www.perspectief.eu Jachthaven Schapenput deelnemer in HISWA Energie Jachthaven Schapenput neemt deel aan HISWA Energie en bespaart komende jaren fors op de energiekosten. Financieel voordeel gaf de doorslag, maar minstens zo belangrijk voor havenmeester Dirk-Jan van Weezel was de goede service van EnergyProof (HISWA Supplier) die het inkoopcollectief begeleidt. “Doordat we bij HISWA Energie ook voor groene stroom kiezen, behouden we de Groene Wimpel”, aldus Van Weezel. Hij hecht aan duurzaamheid en is trots op de Groene Wimpel die de haven voert. “Ik betwijfel of we waren overgestapt als HISWA Energie niet groen was”, aldus Van Weezel die daarbij benadrukt dat de Groene Wimpel geen marketing is. “Niet om arrogant te zijn, maar met onze hoge bezettingsgraad hebben we dat niet nodig. Groene stroom is een principiële keuze.” De Schapenput bespaart jaarlijks ruim 20 procent op de energiekosten. EnergyProof doet nog extra berekeningen waardoor het voordeel hoger uitvalt. www.hiswaenergie.nl / www.energyproof.nl HISWA MAGAZINE 2 55

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS YachtFocus lanceert nieuwe koopgids Gratis seminar over vitaliteit Ruim 90 procent van de werkgevers ziet verzuim als een van de grootste bedrijfsrisico’s. Uw medewerkers zijn essentieel om uw organisatiedoelstellingen te realiseren. Bovenmatig verzuim gooit echter vaak roet in het eten. Hoe beperkt en beheerst u de verzuimkosten? Uit onderzoek blijkt dat 100 procent van de werkgevers die vitaliteit omarmen, een stijging van productiviteit constateert. Toch heeft slechts 36 procent van de werkgevers hun vitaliteitsbeleid op orde. Genoeg redenen om nu te starten met uw vitaliteitsbeleid. Aon (HISWA Partner in Business) organiseert gratis seminars ‘Stop verzuim, start met investeren in vitaliteit en inzetbaarheid’. De verzuimexperts van Aon laten tijdens het seminar zien waar winst te behalen valt en hoe u dat doet. U heeft na het seminar inzicht in de concrete stappen richting een duurzaam vitaliteitsbeleid en daarmee in het terugdringen van verzuim. U kunt direct aan de slag in uw organisatie. Zo bevordert u de inzetbaarheid van uw medewerkers, verhoogt u de productiviteit en vermindert u het verzuim. Meer informatie: Jos Kuhl, jos.kuhl@aon.nl. www.aon.nl Jaarlijks deelt YachtFocus (HISWA Supplier) op acht buitenlandse beurzen haar botenmagazines uit. Het team krijgt daarbij vaak vragen over hoe je een gebruikte boot koopt in Nederland. Hoe werken Nederlandse jachtmakelaars? Waar moet je op letten en wat is de beste aanpak? Om deze vragen te beantwoorden lanceerde YachtFocus op Boot Düsseldorf dit jaar de eerste aankoopgids speciaal voor buitenlanders op de Nederlandse gebruikte botenmarkt. De gids met de titel ‘How to buy a used boat in Holland’ is drietalig en wordt verspreid in Duitsland, België en Frankrijk. “Iedereen is dol op onze goed onderhouden boten, de superieure Nederlandse bouwkwaliteit en de professionaliteit van Nederlandse bootverkopers. Soms vindt men het kopen in het buitenland toch een beetje spannend. Met deze gids willen wij vertrouwen wekken en zo het kopen van een boot in Nederland extra aantrekkelijk maken,” aldus Valérie Sambrink Sanderink, manager van YachtFocus Media. In de gratis gids komen diverse onderwerpen aan bod, zoals de stappen en rollen in het aankoopproces en de Nederlandse regelgeving. De eindredactie is verzorgd door De Valk Yachtbrokers. www.yachtfocus.com/howtobuy W2 Support dealer van DualDocker W2 Support (HISWA Supplier) is nu ook exclusief dealer van DualDocker GmbH in Nederland en België. DualDocker is een innovatief afmeersysteem voor drijvende toepassing, zonder het toepassen van een paalconstructie. Hierbij valt te denken aan drijvende steigers, woonarken, jachten en pontons. Het product kenmerkt zich door de hoge dempingscapaciteit zonder speling, ongeacht het waterniveau. Het is de ideale toevoeging voor drijvende oplossingen bij harde wind en woelige wateren. www.w2support.com 56 HISWA MAGAZINE 2

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Koopbereidheid stijgt Het optimisme onder watersportondernemers is sinds 2016 flink toegenomen. Ook het consumentenvertrouwen blijft toenemen. Dat de koopbereidheid hierdoor toeneemt is te merken in de markt. Anniek Visser, makelaar bij Muller Makelaardij (HISWA Supplier): “Dat er meer optimisme is in de watersportbranche merken wij duidelijk als specialist in watersportgebonden onroerend goed. Er zijn veel geïnteresseerden op de markt en men heeft meer vertrouwen. Dit zorgt ervoor dat het momenteel een zeer geschikte tijd is voor verkoop van een watersportbedrijf.” Waar komen deze ontwikkelingen vandaan? Een belangrijke factor is het veranderende vakantie- en vaargedrag van consumenten, maar ook de goede weersomstandigheden werken er aan mee. Verre vliegvakanties worden omgeruild voor vakanties in eigen land. Dit komt de watersport ten goede. “Ook het toegenomen comfort aan boord en in jachthavens spelen mee met de keuze van consumenten voor watersport”, stelt Visser. “En… een toename van waterrecreanten zorgt voor meer optimisme en daardoor een toenemende vraag naar watersportbedrijven.” www.mullermakelaardij.nl Zonnig perspectief voor jachthavens De waarde van een jachthaven of ander watersportgebonden exploitatiebedrijf wordt bepaald op basis van de rentabiliteitswaarde of de zogenaamde going-concernwaarde. Dit is de waarde die aan de hand van de (gecorrigeerde) bedrijfsresultaten aan het bedrijf kan worden toegekend. De berekening van de rentabiliteit gaat uit van het volgende principe: ieder bedrijf heeft vanuit zijn exploitatie een bepaalde ruimte waaruit de kapitaalslasten gedekt kunnen worden, de EBITDA (earnings before interest, taxes, depreciation and amortisation). Doorgaans wordt het driejaarsgemiddelde gehanteerd. Hierbij wordt rekening gehouden met de goodwill van de huidige ondernemer, de HISWA MAGAZINE 2 mogelijkheden binnen het bestemmingsplan en de vergunningen die van invloed kunnen zijn op de exploitatie. “Vanwege het veranderende klimaat en de daarmee gepaard gaande hogere bezettingsgraad van de jachthavens, is een stijgende lijn zichtbaar aan de opbrengstenkant”, vertelt Van de Loosdrecht Makelaar (HISWA Supplier). “Uiteraard gaat dit niet voor alle jachthavens op. Er moet namelijk wel tijdig geïnvesteerd zijn om aan de huidige gebruikerswensen te voldoen en daarbij is de locatie van groot belang.” Verder valt in de markt waar te nemen dat jachthavens met een ruim vaargebied en veel voorzieningen en faciliteiten voor stalling, onderhoud en verkoop duidelijk een pre hebben. Verder zijn houseboats momenteel in trek. Kortom, de ontwikkeling omtrent watersportgebonden bedrijven is positief en de toekomst ziet er zonnig uit. Een goed moment voor ondernemers om de keuze te maken om de exploitatie voort te zetten en te verbeteren of voor potentiële kopers om in te stappen vanwege het zonnige perspectief. www.vandeloosdrecht.nl 57

HISWA BUSINESS CLUB IN BUSINESS PARTNERS De HISWA Business Club bestaat uit bedrijven die diensten of producten leveren aan de water sportindustrie, maar zelf niet tot de sector behoren. Ze zijn specialist in hun vakgebied, hebben aantoonbare ervaring in de branche. Door dit criterium ontstaat binnen de HISWA Business Club een groep van professionals, die niet alleen toegevoegde waarde aan HISWA-bedrijven kunnen bieden, maar ook aan elkaar. Inmiddels heeft de HISWA Business Club circa veertig deelnemers als Partner HISWA te water, HISWA Partner in Business, HISWA Partner in Yacht building of Supplier HISWA Vereniging. Wilt u ook lid worden van de HISWA Business Club? Bekijk de exclusieve voordelen op www.hiswa.nl > Voor bedrijven. SUPPLIERS HISWA VERENIGING Abelleisure T 0573 280 772 E info@abelleisure.nl Arboned T 030 299 64 444 E claudia.sedney@arboned.nl DHK Tax Lawyers T 010 205 36 10 E dijkstra@dhk-taxandlegal.nl Endurance Partners in Hospitality B.V. T 033 450 83 33 E info@endurance.nl EnergyProof T 020 233 38 21 E info@energyproof.nl GoodFuels Marine T info@goodfuels.com E 085-8000 238 Hilversum Mediation T 035 203 00 00 E info@mediationhilversum.nl Inter Boat Marinas T 078 677 70 00 E info@interboatmarinas.nl IVA Driebergen Nautisch Business Management T 0343 51 27 80 E info@iva-driebergen.nl JLD Contracting T 0299 622396 E info@jldinternational.nl Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (vestiging Den Bosch) T 073 640 88 88 E info@maasrbm.nl Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (vestiging Huizen) T 035 623 62 12 E info@maasrbm.nl Meijer Mediation T 0546 53 84 26 E wim@meijer-mediation.nl Muller Makelaardij/Mediation T 0515 43 06 23 E info@mullermakelaardij.nl Perspectief Groep B.V. T 0341 438 700 E info@perspectief.eu Projectbureau Vrolijks T 076 533 98 50 E info@vrolijks.nl Scheepsrecht Advocaten T 085 87 70 945 E secretariaat@ scheepsrechtadvocaten.nl Schulte Mediation T 06 14 31 58 10 E info@awschulte.nl The Business Company T 0514 56 01 66 E info@businesscompany.nl Van de Loosdrecht Recreatie Bedrijfsmakelaars T 0341 25 23 63 E info@vandeloosdrechtrbm.nl Van der Spek Stolwijk T 0182 34 25 90 E info@keesvanderspek.nl Venntiv Group B.V. T 055 843 48 15 E siegfried.doetjes@venntiv.com W2 Support/Walcon T 038 303 03 15 E info@w2support.com YachtFocus T 020 456 09 95 E info@yachtfocus.com Zuurzoet HR advisering T 06 14 89 83 88 E HISWA-HR@zuurzoet.nl Van Emstede & Slager Advocaten Advocatenkantoor Van Emstede & Slager Advocaten te Amsterdam geeft gespecialiseerd juridisch advies in kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche wordt geconfronteerd. Contactpersoon: mr. Ivo M.F. van Emstede Leidseplein 33-2 • 1017 PS Amsterdam T 020 675 94 94 F 020 675 96 30 E imf@vanemstede.nl I www.vanemstede.nl Kuiper Verzekeringen Kuiper Verzekeringen ontwikkelt unieke verzekeringsproducten voor de pleziervaart. Het bedrijf heeft een grote portefeuille in het verzekeren van eigenaren van pleziervaartuigen maar biedt ook speciale verzekeringen voor watersportbedrijven aan. Zoals een aansprakelijkheidsverzekering voor watersportbedrijven, jachtwerf- en dealerverzekeringen, charterverzekeringen en transportverzekeringen. Contactpersoon: Jacco Kuiper Breedpad 21 • 8442 AA Heerenveen T 0513 61 44 44 F 0513 62 37 42 E info@kuiperverzekeringen.nl I www.kuiperverzekeringen.nl PARTNERS Aon Aon is een toonaangevend adviseur in risicomanagement, employee benefits en verzekeringen. In samenwerking met HISWA Vereniging heeft Aon een ziekteverzuimverzekering met arbodienstverlening ontwikkeld. Een uniek product dat de verplichte administratie rondom ziekteverzuim en wet Poortwachter gemakkelijker en sneller maakt. Contactpersoon: Jos Kuhl Grote Voort 247 • 8041 BL Zwolle T 088 34 34 500 E jos.kuhl@aon.nl I www.meeus.com/hiswa IN YACHTBUILDING Con Questa T +31 (0)88 033 18 88 E janneke@con-questa.com Holland Promotion T +31 (0)252 52 77 01 E info@hollandpromotion.nl Critical Minds T +31 (0)348 72 45 17 E hello@criticalminds.nl Laarhoven Design T +31 (0)88 525 55 00 E info@laarhovendesign.nl Lanka Marble Interiors T +31 (0)297 76 17 97 E maaike@lankamarble.nl Pon Power B.V. (Caterpillar Holland) T +31 (0)78 642 05 51 E power.nl@pon-cat.com Port of Amsterdam T +31(0)20 620 98 21 E alma.prins@portofamsterdam.nl Seijsener Rekreatietechniek Seijsener Rekreatietechniek is een kwaliteit en service gerichte organisatie, al 40 jaar gespecialiseerd in het ontwerpen en inrichten van kampeerterreinen, bungalow parken en jachthavens. De marktleider op het gebied van technische infrastructuur voor de recreatie. Contactpersoon: Bas Durieux Noorder IJ- en Zeeweg 11 • 1505 HG Zaandam T 075 681 06 10 F 075 612 32 76 SAIL Amsterdam T +31(0) 20 237 16 88 E info@sail.nl Het Scheepvaartmuseum T +31 (0)20 523 22 56 E bvsteinvoorn@hetscheepvaartmuseum.nl Tuuci T +31 13 522 0471 E jborremans@tuuci.eu E bas.durieux@seijsener.nl I www.seijsener.nl

Dé makelaar en taxateur voor watersportgebonden bedrijven en onroerend goed Ook op LinkedIn linkedin.com/company/muller-makelaardij VIND ONS mullermakelaardij.nl 0515 43 06 23 BEL ONS info@mullermakelaardij.nl MAIL ONS

Voor een complete inrichting van uw JACHTHAVEN Innovatief assortiment, installatie & advies Elke haven, groot of klein, met eenvoudige of geavanceerde installaties, is bij Seijsener in goede handen. Naast het leveren van losse kwaliteitsproducten biedt Seijsener ook uitstekende totaaloplossingen aan voor uw jachthaven. Of het nu gaat om elektra, drinkwater, verlichting, toegangscontrole, internet, beveiliging, beheersystemen, betaalsystemen of reddingsmiddelen. Bij Seijsener is alles mogelijk! Vraag vandaag nog een passende oplossing aan. Noorder IJ- en Zeeweg 11, 1505 HG Zaandam +31 (0)75 6810 610 www.seijsener.com

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60

Home