Coverstory regeld worden dat alle kinderen weliswaar aandeelhouder zijn van het bedrijf, maar dat zij niet allen hetzelfde inkomen krijgen. Of juist wel. Als het maar goed wordt afgesproken, betogen de experts. Zo behelst een bedrijfsoverdracht veel meer dan de financiële zaken. Lastige zaken worden voor de lieve vrede niet uitgesproken en dat leidt uiteindelijk tot problemen soms allerlei zaken in familiebedrijven die voor de lieve vrede niet worden uitgesproken, maar die wel degelijk de sfeer verzuren. Of een soepel verlopende overname in de weg zitten. Brinkhuis – al jaren actief als adviseur bij bedrijfsoverdrachten – zag in het verleden een overdracht op het laatste moment afketsen. De vader die het bedrijf aan zijn zoon zou overdragen, had op het laatst toch besloten dat hij het zijn zoon niet toevertrouwde. “Toen realiseerde ik me dat ik te weinig aandacht had gehad voor de onderlinge communicatie. Laten we zeggen: de zachte kant van de bedrijfsoverdracht.” Brinkhuis verdiepte zich sindsdien vooral in de communicatieve aspecten van familiebedrijven en bedrijfsoverdracht. “Daar ligt de basis van heel veel problemen. Niet iedereen is een ondernemer, De een is veel beter in de horeca, de ander kun je het beste in het groenonderhoud laten werken. Maar bij familiebedrijven kan dat leiden tot scheve gezichten. En als iemand het werk in het bedrijf niet meer ziet zitten, bestaat zelfs de kans dat die de focus op iets anders legt. Maar die persoon blijft wel aandeelhouder. Nog meer scheve gezichten dus.” Persoonlijkheden Om de communicatieve misverstanden in familiebedrijven te ontrafelen, werkt Brinkhuis sinds enkele jaren met de DISCpersoonlijkheidsanalyse. Daarin worden vier gedragsstijlen onderscheiden: – Direct, dominant – Inspirerend, innemend – Stabiel, supporting – Consciëntieus, correct. “Dit zijn heel verschillende stijlen”, licht Brinkhuis toe. “Je hebt ze allemaal nodig. Maar soms begrijpen mensen elkaar niet. Ik probeer dan uit te leggen dat iemand die direct en dominant is, heel anders tegen zaken aankijkt dan iemand die inspirerend en supporting is. Het zijn ook twee mensen met een totaal andere stijl van leiding geven. Dat kan leiden tot grote misverstanden. Het DISC-model geeft het familieteam handvatten om de samenwerking te verbeteren en effectiever te laten verlopen.” Bij bedrijfsoverdracht komen alle mogelijke misverstanden naar boven, want dan gaat het er echt om spelen. Dan komt ook de vraag: wie neemt de dagelijkse leiding op zich? Niet iedereen is daar geschikt voor, weet Jappe Eggink van Maas Recreatie Makelaars. Deze specialist in bedrijfsoverdrachten kent veel familiebedrijven en komt bijna net zoveel verschillende situaties tegen. “Sommige mensen zijn geboren ondernemers. Anderen functioneren veel beter bij de receptie, de horeca of in het groenonderhoud. Daar moet je ook ruimte voor bieden. Niemand wordt er gelukkiger van als hij tegen zijn wil manager wordt.” Binnen het bedrijf moet dan wel goed geMarktwaarde Er zijn veel punten die oorzaak kunnen zijn van problemen en misverstanden – zie de kadertekst voor een paar voorbeelden. “Soms is het zo complex en blijkt het bedrijf veel meer waard dan de familie had ingeschat. Je kunt het ook niet onder de marktwaarde overdragen. Dan krijg je problemen met de fiscus en het kan tot scheve ogen leiden bij de andere kinderen. Dan kan het zover komen dat de ouders zeggen: het bedrijf gaat niet naar de kinderen, maar we maken het klaar voor verkoop”, vertelt Eggink. “Dan wordt het bedrijf extern verkocht. Voor de kinderen kan dat een grote teleurstelling zijn. Het is dan gewoon niet haalbaar om het bedrijf over te nemen. Uiteindelijk zie je toch wel eens dat kinderen die echt willen ondernemen een Vier probleemsituaties bij bedrijfsoverdracht Er kunnen heel diverse problemen ontstaan bij bedrijfsoverdracht van familiebedrijven. Herma Brinkhuis van Alfa noemt de meest voorkomende: 1. De Monarch. De vader vindt dat zijn kinderen het eigenlijk niet goed doen en blijft er bovenop zitten. De overdracht wordt keer op keer om diverse redenen uitgesteld. De kinderen voelen dat aan en raken gedemotiveerd. 2. De kinderen willen eigenlijk niet. De ouders zouden hun levenswerk graag overdragen maar de kinderen zien het niet zitten om 24/7 voor het bedrijf te werken. Maar voor de lieve vrede wordt dat niet uitgesproken. 3 De schoonfamilie. Die willen juist wel of juist niet een aandeel in het bedrijf. Maar wordt het deel van de eigen kinderen dan kleiner? 4 Ruzie over de bedrijfsvoering. Er zijn veel keuzes te maken. Bijvoorbeeld: haal je de winst uit het bedrijf, of juist niet? ➔ Recreactie | September 2021 | nr 5 15
16 Online Touch Home