OVERDRACHT VERDIENT AANDACHT Recreactie05 MAGAZINE OVER RECREATIE EN TOERISME Onderhuids zeer in het familiebedrijf Pop-up campings zijn de trend van 2021 Strengere regels voor speeltoestellen, maar waarom ook voor de buitensport? Het WAS moet aangepast Monkey Town wil groeien in het buitenland SEPTEMBER 2021
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
NIEUWE KANSEN ONS TEAM HELPT U ZE TE VINDEN Gespecialiseerd in het taxeren van bedrijven Ons team van taxateurs is gespecialiseerd in het taxeren van bedrijven en exploitatiegebonden onroerend goed in de dag- en verblijfsrecreatieve sector (business valuation). Wij zorgen ervoor dat de taxatie wordt opgesteld volgens Europese en Internationale richtlijnen en voldoet aan de eisen van betrokken professionele partijen. Registraties en certifi ceringen Onze taxateurs beschikken over de vereiste registraties en certifi ceringen vanuit het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs, waardoor zij Professionele Taxatiediensten mogen verrichten. Ook beschikken zij over verscheidene aanvullende registraties, zodat onze taxatierapporten ook voldoen aan Europese- en Internationale regelgeving. meer informatie: www.vandeloosdrechtrbm.nl DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28 8071 AG Nunspeet Postbus 8 8070 AA Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63 www.vandeloosdrechtrbm.nl
AL MEER DAN 40 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN
Voorwoord Inhoud Aangenaam verpozen 12 V Marike Rosier Manager Communicatie Voor je ligt een Recreactie met zeer diverse inhoud, om je te inspireren en van kennis te voorzien. Of het nu gaat om de herstelplannen na corona, over de ‘zachte kant’ van een familiebedrijf, het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS) of het opzeggen van een jaarplaats, het komt in dit nummer voorbij. Ook is er een interessante aflevering van de Bezieling, over de ondernemers van Monkey Town, Joris Naalden en Frank Onderdelinden. Monkey Town is een keten van vijftig binnenspeeltuinen in Nederland, met internationale ambitie en sinds kort ook lid van HISWA-RECRON. Monkey Town begon in 2001 als indoor speeltuin in Amersfoort. Ons oudste kind is ook geboren in 2001 in Amersfoort en laat ik nu in de beginjaren van deze eeuw regelmatig met mijn dochter naar deze eerste vestiging van Monkey Town geweest zijn! Voor dochterlief en later ook zoonlief bleek het een succesformule, maar och, wat had ik een hekel aan deze bezoekjes. De herrie, de troep en de plastic stoelen waar ik als moeder mijn tijd op uit moest zitten, het was een hele opoffering. Dus ik ben blij te lezen dat ouders nu zeker niet meer worden vergeten, maar dat juist ook voor hun het verblijf zo aangenaam mogelijk wordt gemaakt! Ik realiseer me dat Monkey Town ontzettend groot is geworden na die binnenspeeltuin in Amersfoort. Net als mijn kinderen. Uiteraard blijf ik de komende tijd volgen hoe het Monkey Town vergaat, hoe de keten en de hele wereld van indoor spelen verder groeit, terwijl mijn dochter zich verder ontwikkelt tot volwassen vrouw. En wie weet zit ik ooit in de verre toekomst heel aangenaam te wachten in een loungehoekje, tot mijn kleinkind is uitgespeeld bij Monkey Town? Veel leesplezier! 29 Branche 6 12 18 30 Onder de aandacht: kort nieuws uit de branche COVERSTORY: de ‘zachte kant’ van het familiebedrijf Gastvrij & innovatief: pop-up campings zijn een blijvertje Nederland achterin de rij voor Europese herstelpakketten 30 Bedrijf Informatief 20 7 26 29 35 37 De Bezieling: Monkey Town heeft nu 50 binnenspeeltuinen. Verdere groei moet uit het buitenland komen Colofon Kennis delen: veiligheid buitensport mag niet via het WAS geregeld worden Kennis delen: altijd eerst schriftelijk waarschuwen bij opzeggen jaarplaats Vakinfo: chalets kopen met een internationale blik Productnieuws: een overzicht van de laatste innovaties Column 19 RecreAnders Recreactie | September 2021 | nr 5 5
Onder de aandacht IAAPA Expo in Barcelona Het belangrijkste evenement voor de vrijetijdsindustrie in Europa is de IAAPA Expo. Die wordt dit jaar gehouden in Barcelona. De conferentie van 27-30 september, de beurs van 28-30 september. Het is de grootste internationale vakbeurs en conferentie voor de attractie-industrie in Europa. Elk jaar zie je de nieuwste innovaties, technologie en diensten voor alle aspecten van de vrijetijdssector. Via HISWA-RECRON zijn tickets met korting voor € 70,- te bestellen (code HISWADEAL). In memoriam: Leo van der Hucht D 6 De Efteling mag uitbreiden De Efteling begon in 2015, in nauw overleg met omwonenden, natuurorganisaties en gemeente Loon op Zand, met de eerste schetsen voor het bestemmingsplan ‘Wereld van de Efteling 2030’. In het bestemmingsplan staat de ruimtelijke ontwikkeling van de Efteling tot 2030 centraal. Het plan geeft onder meer aan in welke richting uitbreiding van het park zal plaatsvinden, welke zones gereserveerd zijn voor verblijf of andere rustige vormen van recreatie, hoe het parkeren wordt geregeld en hoe gezorgd kan worden dat de regio goed bereikbaar blijft. Ondanks veel overleg kwamen er protesten van omwonenden. Die zijn vorige maand door de Raad van State ongegrond verklaard. Daarmee is er groen licht voor de toekomstplannen van de Efteling. Op 9 juni overleed Leo van der Hucht, erelid van RECRON, op 98 jarige leeftijd. Hij stond in 1969 aan de basis van de vereniging. Samen met Gerben Baaij en Hans Wallenburg wist hij de twee concurrerende ondernemersverenigingen Revako en Arkabo bijeen te brengen tot RECRON. Van der Hucht, die tot 1982 in het RECRON-bestuur zat, stond ook aan de wieg van EFCO, de Europese koepel van campings. Hij vertelde daar twee jaar geleden over in de speciale uitgave ter gelegenheid van 50 jaar RECRON: “Ik zag dat er steeds meer op Europees niveau werd besloten. Om samenwerking tot stand te brengen heb ik vele, vele telefoongesprekken gevoerd. Het kostte wel handenvol geld, want internationaal bellen was duur en RECRON vergoedde het niet.” Van der Hucht bleef tot hoge leeftijd vitaal. Hij was in december 2019 eregast tijdens de viering van het 50-jarig jubileum van RECRON. Camping ‘t Hop naar Franse keten De Franse recreatieketen European Camping Group heeft Camping ‘t Hop in het Friese Wijckel overgenomen. Het valt inmiddels onder het label Marvilla Parks. European Camping Group is een nieuwe Franse speler op de markt en met ambities: commercieel directeur Stijn Depraetere heeft in de media aangegeven dat de keten van plan is nog tientallen extra campings aan het portfolio toe te voegen. European Camping Group is een groot concern, met meer dan 23.000 accommodaties op 300 bestemmingen. De groep heeft ruim dertig campings in eigen beheer onder het label Marvilla Parks. Recreactie | September 2021 | nr 5 Foto: ‘t Hop/Roan
EuroParcs koopt Uniek Parken Statistiek over de sector EuroParcs heeft de drie resorts van Uniek Parken overgenomen. Het zijn Bungalowpark Zuiderzee (Medemblik), Résidence Koningshof (Schoorl) en Remboe Village (Epe). De 21 medewerkers van de drie parken komen in dienst van EuroParcs. “De overname van de Uniek Parken past in onze groeiambitie”, stelt aldus Andries Bruil van EuroParcs. “We willen de grootste aanbieder van vakantieparken in Europa worden. Voor ons zijn niet alleen de Nederlandse, maar ook de Duitse toeristen erg belangrijk. We zijn bij onze oosterburen met een eigen kantoor actief.” Met de overname van de drie parken telt EuroParcs nu 55 locaties in vier landen. COLOFON vakblad Recreactie Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Martin Maassen, Jarin van der Zande, Wanda van Eck, Jeffrey Belt Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Max de Krijger, Ditta van Ekris, Dolph Cantrijn, Lieke Esveldt, Jos van der Sterren, Annouck de Jong, Rosanne de Groot Ontwerp: Fase2, Paul Veldkamp Vormgeving: Jessica Dales, Dock35 Media Coverfoto: Leukermeer Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, (033) 303 9700, communicatie@hiswarecron.nl, 65 euro per jaar. 32,50 euro voor studenten en medewerkers van recreatie-bedrijven. Gratis voor HISWA-RECRONleden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. PARTNERS IN BUSINESS: KENNISPARTNERS: Het verkrijgen van cijfers voor en over de diverse bedrijfsgroepen van HISWA-RECRON is niet eenvoudig. De openbare cijfers zijn ofwel onbetrouwbaar ofwel veel te laat beschikbaar. Voor de meeste bedrijfsgroepen binnen HISWA-RECRON geldt bovendien dat ze te klein zijn om in de openbare databank van het CBS betrouwbare gegevens te genereren. Daarom is HISWA-RECRON enige tijd geleden begonnen met het verzamelen van statistische gegevens over de diverse bedrijfsgroepen. Belangrijk om een beeld te krijgen van de eigen bedrijven, maar ook belangrijk om te gebruiken in de lobby. Uit het eerste statistiekrapport over 2020 en de eerste helft van 2021 (prognose), dat deze zomer verscheen, valt af te leiden dat het ondernemersvertrouwen weer aan het stijgen is. Dat staat op een schaal van -10 tot 10 nu op +1,5. Een jaar eerder, middenin de coronacrisis, stond het nog op -2,4. De omzet van de verblijfsrecreatie en watersportindustrie bedroeg in 2020 gezamenlijk 12,2 miljard euro. Dat is een daling van 9% ten opzichte van 2019. In 2019 was de omzet juist 5,8% hoger dan in 2018. Kijken we alleen naar de verblijfsrecreatie, dan was de omzet over vorig jaar 9,1 miljard euro. Dit was een daling van 11% ten opzichte van het jaar ervoor. 2019 was overigens 8,5% hoger dan 2018. De gehele rapportage is in te zien in de kennisbank op hiswarecron.nl. Recreactie | September 2021 | nr 5 7 Foto: Résidence Koningshof Foto: Lieke Esveldt
ONS SUCCES BEGINT BIJ JOU! Ben jij scherp op gastbeleving? Wij zijn altijd op zoek naar de beste mensen! Bij CSU werk je in een succesvolle en toekomstgerichte organisatie waarbij aandacht voor jou en je collega’s, een leuke werksfeer en teamspirit centraal staan. CSU is als familiebedrijf een van de beste werkgevers van Nederland en behoort tot de top van de Nederlandse schoonmaakbranche. Interesse in een werkplek waar je je gewaardeerd voelt, kunt uitblinken en groeien? Scan de QR-code. Nieuw in de verkoop: Een fraai in het Friese Merengebied gelegen camping: - 4,8 hectare eigen grond; - circa 200 kampeerplaatsen; - met overdekt zwembad. Taxatie nodig? Wij zijn u graag van dienst! Kiest u ook voor een écht familiebedrijf in Noord-Nederland? Vraagprijs: € 2.150.000,00 k.k. Wilt u uw bedrijf verkopen? Zoekt u hierbij begeleiding, met oog voor persoonlijke aandacht? Neem dan contact met ons op! Neem dan contact op met Arjan of Carina! Kijk voor meer informatie op: www.hiswa-recrontaxateur.nl Nadere www elaar O.Z. 592 462 844 22 32 10 10 Kijk voor meer informatie op: www.hiswa-recrontaxateur.nl Vossenlaan 16 9408 CN Assen T (0592) 46 28 44 www.hiswa-recronmakelaar.nl E info@recratief-bedrijfsmakelaars.nl I www.recratief-bedrijfsmakelaars.nl Vastgoed & Overheid Advocatuur nieuwe stijl Scherp & persoonlijk ZYPP advocaten T: 026 - 702 47 87 info@zypp.nl www.zypp.nl Kennispartner RECRON en specialist op het gebied van recreatief vastgoed. Samen op zoek naar de beste buitenbeleving voor uw gast! MEER DAN BOUWEN Het projectteam voor een succesvol uniek recreatieconcept Benieuwd naar de mogelijkheden? Wij komen graag bij u langs. Uw gewenste identiteit... Dat is waar een bouwproject voor ons begint. ARCABO B.V. Rollecate 39 www.madino.nl | 0488 440138 | info@madino.nl 7711 GG Nieuwleusen www.arcabo.com
Onder de aandacht Subsidie verduurzaming mkb Steun bij de overstromingen O Ondernemers in het mkb krijgen steun van de overheid bij het verduurzamen van hun bedrijf. Kosten worden maximaal 80% vergoed. Het gaat dan om de kosten van een adviseur, die uitzoekt hoe het bedrijf energie kan besparen en de CO2 -uitstoot verlagen. Isolatie? Zonnepanelen? Zonneboilers? Een warmtepomp of een combinatie? En welke energiewinst valt er te winnen in de bedrijfsvoering? Denk aan koeling, keuken- of ict-apparatuur en bedrijfswagens. Er is ook subsidie voor ondersteuning bij het uitvoeren van de maatregelen, bijvoorbeeld door een accountant of projectleider in te schakelen. De subsidie is beschikbaar voor bedrijven met een relatief laag energieverbruik (minder dan 50.000 kWh elektriciteit en 25.000 m3 aardgas. Aanvragen kan van 1 oktober 2021 tot en met 30 september 2022 bij de Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO). De maximale subsidie is 2.500 euro per bedrijfspand. www.rvo.nl (zoekterm: SVM) Kees van Wijk weg bij VVV Nederland Kees van Wijk heeft per 1 juli afscheid genomen als directeur van VVV Nederland. Hij heeft dat zestien jaar gedaan en stond aan de wieg van de transitie van de papieren VVV Cadeaubon naar de digitale VVV Cadeaukaart. Ook was hij initiatiefnemer van de Stichting Keurmerk Cadeaukaarten. Met het ontwikkelen van het Kennisnetwerk Destinatie Nederland heeft hij een belangrijke impuls gegeven aan het onderling verbinden van de DMO’s (destinatie marketing organisaties) en het versterken van hun gezamenlijke positie. Zijn functie als directeur wordt overgenomen door Jos Peeters, die al directeur Giftcards en Transitie was bij VVV Nederland. Kees van Wijk is ook voorzitter van Gastvrij Nederland, de Nationale Raad voor toerisme, recreatie, horeca en cultuur. Voorlopig blijft hij dat nog doen. In juli werd Zuid-Nederland getroffen door een grote watermassa. Hoog water en aanhoudende regen hadden tot gevolg dat campings zijn ondergelopen, boten zijn losgeslagen, toercaravans langsdreven en zowel ondernemers als de toeristen met het handen in het haar stonden. HISWA-RECRON heeft direct actie ondernomen en de getroffen ondernemers én recreanten zoveel mogelijk gesteund. Er werd meteen een helpdesk ingericht waar ondernemers konden aangeven waarmee HISWA-RECRON ze van dienst kon zijn. Voor gedupeerde recreanten, die een plek op de getroffen bedrijven hadden geboekt, werden plekken bij collegaondernemers gezocht. Uit solidariteit met de getroffen ondernemers boden andere ondernemers, na een oproep van de branchevereniging, een accommodatie aan in september/oktober, zodat getroffen collega’s er even tussenuit kunnen. Daarnaast was er het bijzondere initiatief van Marieke Braber Schot, voorzitter van HISWA-RECRON Schouwen-Duiveland en mede-eigenaar van Zonnedorp Vakantiepark (Renesse). Samen met de Rotary en provincie Zeeland zette zij ‘Zeeland helpt Limburg’ op touw en dat resulteerde in meer dan 200 aangeboden vakanties door de Zeeuwse leden. Zo waren er diverse hartverwarmende initiatieven, die laten zien hoeveel onderlinge solidariteit er heerst. Op dit moment ligt de focus van HISWA-RECRON op het dringende verzoek om steunmaatregelen aan Den Haag en de provincie, zodat diverse mooie recreatiebedrijven niet door deze natuurramp verloren gaan. Recreactie | September 2021 | nr 5 9 Foto: Shutterstock
R n E VIVO: DE BAKWAND VOOR DE VEELEISENDE PROFESSIONAL Custom made voor uw onderneming De robuuste uitstraling, afgeronde hoeken en naadloze afwerking zijn kenmerkend voor de ViVo bakwand. Het afwerkingsniveau en materiaalgebruik zijn van ongekend niveau, net als de (maatwerk) mogelijkheden. De ViVo is eenvoudig te bedienen waardoor al uw personeel dezelfde kwaliteit friet afleverd. 100% Nederlands fabrikaat Ook leverbaar met transferfrituur met bakcapaciteit van 10 kg per charge. Leverbaar in hoog en laag model, in elk gewenste ral-kleur. EEN KIJ KJE IN DE KEUKEN Projecten waar wij trots op zijn “M� n bakwand is goed schoon te houden omdat de bovenz� de naadloos is gemaakt.“ Ronald Joosten Kruimig | Wageningen Benieuwd naar ervaringen van onze klanten? hakpro.nl/projecten EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ✓ Het beste online advies b� de aanschaf van nieuwe apparatuur ✓ Snelle levering uit de grootste voorraad van NL ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 20-11-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. ONLINE BESTELLEN? www.hakpro.nl N G r A A m T U a I T d E I v F a R r U L R e E K o * r T S I f e n a r e o o w a r d e n
Onder de aandacht Overname Landal door Roompot Oproep NLBuiten: maak landelijk gebied beter toegankelijk 17 organisaties riepen in juli het nieuwe kabinet en de (in)formateurs op om de landelijke gebieden beter toegankelijk te maken voor recreanten. ‘In het afgelopen coronajaar is gebleken hoe belangrijk het is om erop uit te gaan’, staat in de oproep. ‘De druk op stedelijk groen was groot en soms moesten delen van beschermde natuurgebieden worden afgesloten. Zowel terreinbeherende als recreatieve organisaties en grondgebruikers hebben elkaar gevonden in de missie om van de ‘buitenruimte’ waar mogelijk, gewenst én op vrijwillige basis een recreatieve ruimte te maken.’ De 17 organisaties die onder de vlag van NLBuiten samen optrekken, willen hiervoor dit jaar nog samen met het Rijk en andere overheden een concreet plan maken. De oproep werd onder meer ondertekend door HISWA-RECRON, de ANWB, LTO, Natuurmonumenten, Netwerk Waterrecreatie, NOC*NSF, Stichting Fietsplatform en Wandelnet. O Hulpblad onbeperkt spelen Ook mensen met een beperking moeten onbelemmerd kunnen spelen, vindt OBB ingenieurs. En een beperking kan van alles zijn: dat zijn ook sociale beperkingen of minder gehoor. OBB zet zich in om speelruimtes zo in te richten, dat iederéén ervan kan profiteren. Om dat te stimuleren heeft het bureau het ‘hulpblad onbeperkt spelen’ opgesteld. Geen checklist, maar een blad dat je laat nadenken over je eigen inspanningen. Zo kom je op vragen als: heb ik eigenlijk wel gedacht aan hoe kinderen zich kunnen oriënteren op een plek? En of er wel voldoende rustpunten zijn? Is er ruimte voor georganiseerd spelen voor iedereen? In welke mate is er gedacht aan mensen met verstandelijke beperking die een volwassen lichaam hebben, maar functioneren op het niveau van een vierjarige? 5 oktober organiseert OBB bovendien een webbijeenkomst. www.obb-ingenieurs.nl >> kennis >> inclusie 21 juni werd bekendgemaakt dat Roompot concurrent Landal overneemt. Zo’n grote overname is mogelijk doordat beide concerns gesteund worden door private equities: particuliere beleggingsfondsen die grote hoeveelheden kapitaal te investeren hebben. Roompot heeft als grootste aandeelhouder de Amerikaanse investeringsmaatschappij KKR. Het is zelf in 2020 door KKR van het Franse beleggingsfonds PAI Partners gekocht. Landal is op dit moment nog eigendom van Awaze, en dat is weer onderdeel van het eveneens Amerikaanse Platinum Equity. Het is duidelijk: met recreatie is in Europa geld te verdienen en Amerikanen investeren daar graag in. Gezamenlijk hebben Landal en Roompot straks zo’n 300 vakantieparken in het aanbod. Die zijn voor het grootste deel niet hun eigendom. Landal heeft 100 parken in het aanbod. Daarvan zijn er 26 in eigendom. Roompot heeft 40 van de 200 aangeboden parken in eigendom. De overname is nog niet echt rond. De ondernemingsraden moeten nog een advies uitbrengen. Ook de Autoriteit Consument en Markt én de Europese mededingingsautoriteit moeten de overname nog beoordelen, maar normaal gesproken komt die goedkeuring uiteindelijk wel. De naam Landal blijft in elk geval voorlopig bestaan. De ontwikkeling van nieuwe parken gaat ondertussen gewoon door. Begin juli maakte Landal bekend dat er weer drie nieuwe parken aan het aanbod zijn toegevoegd, waaronder Landal Résidence Westduin. Dat is geen bungalowpark, maar een appartementencomplex op een mooie kustlocatie in het Noord-Hollandse Sint Maartenszee. Het wordt begin volgend jaar geopend. Landal Résidence Westduin Recreactie | September 2021 | nr 5 11 Foto: Maarten Bokslag
Coverstory Opvolging leidt vaak tot problemen Familiebedrijven vormen de basis van de Nederlandse recreatiesector: zowel waar het gaat om recreatieparken als om jachthavens. Maar hoe hou je zo’n park binnen de familie? Hoe ga je om met kinderen met verschillende talenten? En hoe zorg je dat de opgebouwde ervaring bij overdracht van het bedrijf behouden blijft? O 12 Recreactie | September 2021 | nr 5 Ooit begonnen als minicamping groeide Leukermeer in het Limburgse Well uit tot een volwaardig vakantiepark met jachthaven. Dennis (29) en Joyce (31) van Wiefferen zijn vorig jaar mede-eigenaar geworden van het bedrijf dat is opgestart door hun ouders. Daarmee is de overname goed geregeld, vertelt Dennis. “Wij zijn van jongs af aan al betrokken geweest bij het bedrijf. Altijd meehelpen op het terrein, bij de watersportverhuur, in de horeca, de disco of waar het maar nodig was. De taken hebben we inmiddels goed verdeeld: mijn zus doet al jaren de taken van de receptie en de backoffice, ik ben meer van de werkzaamheden op het terrein en de grote lijnen.” Dennis vindt het werken in een familiebedrijf geweldig en hij doet het met hart en ziel. “Kan ook niet anders. We zien elkaar De ‘zachte kan
Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Leukermeer, Camping Roland, Lieke Esveldt t’ van het familiebedrijf de hele dag door – en dan vaak ‘s avonds ook nog. Als je werk je hobby is hoef je nooit meer te werken. De waardering van onze gasten is het harde werken meer dan waard.” Nieuwbouw Het bedrijf is volop in ontwikkeling. In november is de bouw begonnen van 150 luxe vakantiewoningen en 34 appartementen “ Soms zijn mensen geboren ondernemers. Anderen doen het beter bij de receptie of de horeca” aan het water. Dennis is er trots op. “We hebben samen de plannen gemaakt en nu worden die vakantiewoningen daadwerkelijk gebouwd. Het zijn grote, luxe villa’s, met een riante tuin of een eigen vlonder aan het water.” Bij het nemen van beslissingen over zulke grote investeringen gaat de familie natuurlijk niet over één nacht ijs. Zijn er dan nooit meningsverschillen tussen de vier eigenaren? “Natuurlijk wel. Recreactie | September 2021 | nr 5 13 ➔
We hebben ieder een uitgesproken mening en zijn het ook echt niet altijd met elkaar eens. Dan ontstaan er uiteraard wel eens discussies. Maar we hebben de stelregel dat we er aan het eind van de dag samen weer uit moeten komen. En dat lukt ook altijd.” Snel besluiten Bij Vakantiepark en Resort Leukermeer is de overdracht soepel verlopen; op termijn gaat het bedrijf volledig over naar Dennis en Joyce. Ook gesprekken over de bedrijfsvoering verlopen natuurlijk en opDankzij de BOR kan een familiebedrijf tot ruim een miljoen belastingvrij worden overgedragen bouwend. Dat is niet vanzelfsprekend, stelt Herma Brinkhuis van Alfa Accountants en Adviseurs. “Familiebedrijven hebben een unieke karakteristiek”, vertelt zij. “Aan de ene kant zie je de grote voordelen: er kan snel besloten worden over belangrijke zaken, zonder dat het over allerlei schijven gaat of er een concernbeleid gevolgd moet worden. Je ziet ook een enorme betrokkenheid, die bij mensen in loondienst niet vanzelfsprekend is. En investeringen worden altijd voor de lange termijn gedaan. Ouders hebben ook vaak het gevoel dat ze iets moois opbouwen om over te dragen aan hun kinderen.” Onderhuidse problemen Dat op zich positieve gevoel kan uiteindelijk wel leiden tot veel frustratie, concludeert Brinkhuis. Want kinderen willen het bedrijf lang niet altijd overnemen. Of er zijn meerdere kinderen. Of de ouders durven de verantwoordelijkheid niet echt over te dragen. Kortom: onderhuids spelen 14 Recreactie | September 2021 | nr 5
Coverstory regeld worden dat alle kinderen weliswaar aandeelhouder zijn van het bedrijf, maar dat zij niet allen hetzelfde inkomen krijgen. Of juist wel. Als het maar goed wordt afgesproken, betogen de experts. Zo behelst een bedrijfsoverdracht veel meer dan de financiële zaken. Lastige zaken worden voor de lieve vrede niet uitgesproken en dat leidt uiteindelijk tot problemen soms allerlei zaken in familiebedrijven die voor de lieve vrede niet worden uitgesproken, maar die wel degelijk de sfeer verzuren. Of een soepel verlopende overname in de weg zitten. Brinkhuis – al jaren actief als adviseur bij bedrijfsoverdrachten – zag in het verleden een overdracht op het laatste moment afketsen. De vader die het bedrijf aan zijn zoon zou overdragen, had op het laatst toch besloten dat hij het zijn zoon niet toevertrouwde. “Toen realiseerde ik me dat ik te weinig aandacht had gehad voor de onderlinge communicatie. Laten we zeggen: de zachte kant van de bedrijfsoverdracht.” Brinkhuis verdiepte zich sindsdien vooral in de communicatieve aspecten van familiebedrijven en bedrijfsoverdracht. “Daar ligt de basis van heel veel problemen. Niet iedereen is een ondernemer, De een is veel beter in de horeca, de ander kun je het beste in het groenonderhoud laten werken. Maar bij familiebedrijven kan dat leiden tot scheve gezichten. En als iemand het werk in het bedrijf niet meer ziet zitten, bestaat zelfs de kans dat die de focus op iets anders legt. Maar die persoon blijft wel aandeelhouder. Nog meer scheve gezichten dus.” Persoonlijkheden Om de communicatieve misverstanden in familiebedrijven te ontrafelen, werkt Brinkhuis sinds enkele jaren met de DISCpersoonlijkheidsanalyse. Daarin worden vier gedragsstijlen onderscheiden: – Direct, dominant – Inspirerend, innemend – Stabiel, supporting – Consciëntieus, correct. “Dit zijn heel verschillende stijlen”, licht Brinkhuis toe. “Je hebt ze allemaal nodig. Maar soms begrijpen mensen elkaar niet. Ik probeer dan uit te leggen dat iemand die direct en dominant is, heel anders tegen zaken aankijkt dan iemand die inspirerend en supporting is. Het zijn ook twee mensen met een totaal andere stijl van leiding geven. Dat kan leiden tot grote misverstanden. Het DISC-model geeft het familieteam handvatten om de samenwerking te verbeteren en effectiever te laten verlopen.” Bij bedrijfsoverdracht komen alle mogelijke misverstanden naar boven, want dan gaat het er echt om spelen. Dan komt ook de vraag: wie neemt de dagelijkse leiding op zich? Niet iedereen is daar geschikt voor, weet Jappe Eggink van Maas Recreatie Makelaars. Deze specialist in bedrijfsoverdrachten kent veel familiebedrijven en komt bijna net zoveel verschillende situaties tegen. “Sommige mensen zijn geboren ondernemers. Anderen functioneren veel beter bij de receptie, de horeca of in het groenonderhoud. Daar moet je ook ruimte voor bieden. Niemand wordt er gelukkiger van als hij tegen zijn wil manager wordt.” Binnen het bedrijf moet dan wel goed geMarktwaarde Er zijn veel punten die oorzaak kunnen zijn van problemen en misverstanden – zie de kadertekst voor een paar voorbeelden. “Soms is het zo complex en blijkt het bedrijf veel meer waard dan de familie had ingeschat. Je kunt het ook niet onder de marktwaarde overdragen. Dan krijg je problemen met de fiscus en het kan tot scheve ogen leiden bij de andere kinderen. Dan kan het zover komen dat de ouders zeggen: het bedrijf gaat niet naar de kinderen, maar we maken het klaar voor verkoop”, vertelt Eggink. “Dan wordt het bedrijf extern verkocht. Voor de kinderen kan dat een grote teleurstelling zijn. Het is dan gewoon niet haalbaar om het bedrijf over te nemen. Uiteindelijk zie je toch wel eens dat kinderen die echt willen ondernemen een Vier probleemsituaties bij bedrijfsoverdracht Er kunnen heel diverse problemen ontstaan bij bedrijfsoverdracht van familiebedrijven. Herma Brinkhuis van Alfa noemt de meest voorkomende: 1. De Monarch. De vader vindt dat zijn kinderen het eigenlijk niet goed doen en blijft er bovenop zitten. De overdracht wordt keer op keer om diverse redenen uitgesteld. De kinderen voelen dat aan en raken gedemotiveerd. 2. De kinderen willen eigenlijk niet. De ouders zouden hun levenswerk graag overdragen maar de kinderen zien het niet zitten om 24/7 voor het bedrijf te werken. Maar voor de lieve vrede wordt dat niet uitgesproken. 3 De schoonfamilie. Die willen juist wel of juist niet een aandeel in het bedrijf. Maar wordt het deel van de eigen kinderen dan kleiner? 4 Ruzie over de bedrijfsvoering. Er zijn veel keuzes te maken. Bijvoorbeeld: haal je de winst uit het bedrijf, of juist niet? ➔ Recreactie | September 2021 | nr 5 15
LET’S REINVENT, RECONNECT AND RESTART TOGETHER FIRA BARCELONA GRAN VIA SPAIN CONFERENCE: 27–30 SEPT. 2021 | TRADE SHOW: 28–30 SEPT. 2021 The Leisure Industry’s Premier Event in Europe REGISTER NOW IAAPA.org/IAAPAExpoEurope @IAAPAEMEA | #IAAPAExpos
Coverstory Bij bedrijfsoverdracht komen alle mogelijke misverstanden naar boven nieuw bedrijf kunnen starten met hun deel van de opbrengst van het familiebedrijf.” Een bedrijfsoverdracht is niet iets dat een-twee-drie kan worden doorgevoerd. Eggink: “Ouders moeten voor zichzelf een huis kopen. Ze moeten rekening houden met de kinderen die niet in het bedrijf willen stappen. Die moeten uitgekocht worden. En ze willen graag dat het kind, of de kinderen, die de zaak overnemen niet te veel kosten hebben. Dat moet allemaal goed geregeld worden, om onrust achteraf te voorkomen.” Emotie en ratio Camping Roland in Afferden is ook een echt familiebedrijf, vertelt mede-eigenaar Luuk Jansen (31). Zijn grootvader begon in 1965 met het bedrijf. Later werd Camping Roland eigendom van de tweede generatie, de twee zoons met hun vrouwen. Zo waren er vier eigenaren, die elk weer kinderen kregen: zes in totaal. Een prima recept voor problemen, zou je denken na de uitleg van Brinkhuis en Eggink. Maar gelukkig kunnen dit soort zaken ook goed lopen. Luuk Jansen: “Een paar jaar geleden brachten mijn ouders en oom en tante het ter sprake. Wie had er belangstelling om het bedrijf over te nemen? Ik had belangstelling en mijn nicht ook. We hebben een extern adviseur gezocht en die heeft alles op een rij gezet. Belangrijk, want bij zo’n familiebedrijf komt heel veel emotie kijken. De adviseur wist emotie te scheiden van de zakelijke aspecten. Op basis van die gesprekken en analyses besloot mijn nicht om af te zien van het bedrijf. Terwijl het voor mij juist steeds aantrekkelijker werd. En dat ging allemaal in goede harmonie. Ter illustratie: haar vriend Mik is hier nu parkmanager.” Opbouwend samenwerken Sinds 2017 is Luuk mede-eigenaar van het bedrijf. Daar geeft hij inmiddels zijn eigen draai aan en dat is ook precies wat hij leuk vindt. “Nu werken mijn ouders en oom en tante nog een beetje mee in het bedrijf, maar die zijn aan het afbouwen. Dat werk moet toch gedaan worden. Daarom hebben we nu een organisatie opgezet met nieuwe medewerkers. En mijn vrouw Diliana is inmiddels ook in het bedrijf gaan werken.” En heeft Luuk nu nog veel last van de oordelen van de oudere generatie, dat wat Herma Brinkhuis het Monarch-effect noemt? “Dat gaat eigenlijk wel goed. Natuurlijk was het een kwestie van wennen. Ze waren niet gewend dat er een jonger iemand komt die een heel andere mening heeft. Maar ik vind dat ze dat heel goed hebben opgepakt. Ze zijn er als ze nodig zijn, ik kan ook nog vertrouwen op hun advies en ervaring. Maar de verantwoordelijkheid om knopen door te hakken ligt steeds meer bij mij. En ik denk dat ze dat ook wel prima vinden zo.” Overdracht dankzij de BOR Bij een overdracht binnen de familie profiteren de kinderen van de BOR, de bedrijfsopvolgingsregeling. Die regelt dat er tot een bedrag van € 1.119.845 (bedrag 2021) geen schenkbelasting verschuldigd is en dat de inkomstenbelasting (26,9%) kan worden doorgeschoven. Daarboven geldt nog een vrijstelling van 83%. De BOR is niet van toepassing buiten de familie. Vandaar dat de overdracht aan bijvoorbeeld de trouwe bedrijfsleider een stuk lastiger ligt. Verkoop aan een kapitaalkrachtige derde partij (in de praktijk vaak een binnen- of buitenlandse keten) ligt dan voor de hand. Recreactie | September 2021 | nr 5 17
Gastvrij en innovatief Pop-up camping is een blijvertje Gaan we na de coronacrisis terug naar het oude normaal of komt er een nieuw normaal? Eén ding is wel zeker: de pop-up camping blijft. “Dit is de vernieuwing waarop de campingmarkt zat te wachten.” H Het was dé kampeertrend van 2021: de pop-up camping. Ontstaan uit nood, maar al snel omarmd door kampeerders die wel eens wat anders willen. Nog mooier: de pop-up campings boren ook een nieuwe doelgroep aan. Niet-kampeerders blijken warm te lopen voor het nieuwe fenomeen. De pop-up campings ontstonden toen duidelijk werd dat 2021 een festivalarme zomer zou worden. Creatieve ondernemers zorgden al snel voor alternatieven als drive-in festivals, livestreams en thuisfestivals. Recreatieondernemers, geconfronteerd met omzetverlies, creëerden pop-up campings en maakten voor de inrichting gebruik van typische festival-ingrediënten als priklampjes, mobile homes en foodtrucks. Inrichting en sfeer Rutger van de Maat zette samen met Glamp Outdoor Camp pop-up camping Bij de Buren op. “We gebruiken daarvoor een stuk weiland naast ons Vakantiepark Mölke”, vertelt de ondernemer. “Het is onze eigen grond en de gemeente was bereid om op korte termijn een omgevingsvergunning te verlenen.” De pop-up camping is ingericht met sfeervolle verlichting, kampvuurplaatsen, speels neergezette tenten, gezellige barbecueplekken en een pop-up restaurant met streekproducten. De tijdelijke camping blijft tot de herfstvakantie en komt wegens doorslaand succes volgend jaar weer terug. “Deze trend is echt een blijvertje”, zegt Van de Maat. “Niet zozeer vanwege het pop-up aspect, maar wel door de inrichting en de sfeer. De markt zat al te wachten op een vernieuwing. En die dient zich aan in de vorm van de pop-up camping, maar dan in een permanente versie. Ik zie dit als een voortzetting van de glamping trend.” Slapen bij de achtbaan Ook attractiepark Toverland lanceerde met succes een pop-up camping: het Pop-Up Summer Camp, op de parkeerplaats naast het park. Gasten worden wakker met het zicht op houten achtbaan Troy. “Dit jaar is het Summer Camp nog langer open, van 1 mei tot 5 september”, vertelt Tessa Maessen van Toverland. Door de grote belangstelling werd het aanbod snel opgeschaald van 24 tovertenten vorig jaar naar 87 tovertenten dit jaar. Net als Mölke kreeg “ Ik zie dit als een voortzetting van de glamping trend” 18 Recreactie | September 2021 | nr 5 ook Toverland veel hulp van de gemeente. “Die dacht goed met ons mee.” Het attractiepark was overigens al van plan om uit breiden met verblijfsrecreatie. Door de coronacrisis kon Toverland hier eerder mee aan de slag. “Dat heeft ons veel inzichten opgeleverd waarmee we eerder dan verwacht ons voordeel kunnen doen”, vertelt Maessen. “Aan welke vorm van verblijfsrecreatie heeft de gast behoefte? In welke periode wil de gast komen? Waar komen de meeste gasten vandaan?” Na het succes van tientallen pop-up cam
Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Toverland RecreAnders Jos van der Sterren Docent en senior onderzoeker toerisme Breda University of Applied Sciences En de vaste gast dan? pings in 2020 nam het aanbod dit jaar verder toe. Daar is in de markt ook genoeg ruimte voor, mede door het flexibele karakter, zegt Jeffrey Belt van HISWA-RECRON. “Maar dan moet je er wel voor zorgen dat je nadrukkelijk kiest voor een bepaald thema en een herkenbare sfeer. Dat kan tot op heel gedetailleerd niveau. Denk aan een specifieke festivalsfeer of verblijven onder je favoriete achtbaan. Het mooie van pop-up is het flexibele karakter. Het ondernemersrisico is beperkt, als je ervoor kunt zorgen dat je in een korte periode goed kunt bij- en afschalen.” De recreatiesector is veel en vaak in het nieuws gedurende de covid19-pandemie. Het gaat over volgeboekte campings, hogere prijzen, het fenomeen schaduwvakanties ... Er was één nieuwsitem dat mijn speciale aandacht trok: de verkoop van Camping Ponderosa in Ulicoten aan CapFun en de gevolgen daarvan voor de ‘kleine kampeerder’, die te horen kreeg dat de seizoensplaatsen werden afgebouwd. De trouwe seizoensgast, die deze camping jarenlang door dik en dun ondersteunde, was niet meer welkom. De verkoop van Ponderosa is tekenend voor de toenemende commercialisering van kampeerterreinen. Deze bedrijven gaan over naar internationale corporates: ze worden gezien als een interessante en hoog renderende vastgoedbelegging, waarbij shareholder value de inrichting van het terrein bepaalt. Dat vertaalt zich in een rendementseis per vierkante meter en dus moeten seizoensgasten die per jaar betalen plaats maken voor chalets en huisjes. Die leveren immers in twee weken meer op, dan zo’n vaste klant per jaar. Nu heb ik niets tegen commercialisering van de recreatiesector. Al vele jaren waarschuwen experts dat deze bedrijven moeten innoveren, productiviteit moeten verbeteren en een meer professionele bedrijfsvoering nodig hebben om te kunnen overleven. Het gevaar bestaat nu echter dat deze bedrijven die huisjes, chalets of andere accommodaties verhuren zó worden uitgemolken, dat het alleen betaalbaar wordt voor de happy few. Leuk voor een goede omzet en rendement, maar waar moeten die vroegere vaste gasten nu heen? Wat daarbij komt is dat de nieuwe inrichting van de parken en de nieuwe bezoekers een andere sfeer op de camping met zich meebrengen dan de sfeer die er vroeger was, door de aanwezigheid van de vaste gast. Nu kun je je afvragen of dat zo erg is: misschien moeten we afscheid nemen van die toch wat kneuterige campingsfeer. Zijn we niet beter af met gewoon goed functionerende accommodaties? Dat zal wel, maar ik ben bang dat deze ontwikkeling toch tot een schraler aanbod leidt. Drukke parken met meer eenheidsworst aan accommodaties. Ook vrees ik dat het gezin met de kleine beurs het kind van de rekening wordt. Recreactie | September 2021 | nr 5 19
De Bezieling Alle details moeten kloppen Frank Onderdelinden (links) en Joris Naalden 20 Recreactie | September 2021 | nr 5
Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Dolph Cantrijn, Monkey Town Joris Naalden en Frank Onderdelinden van Monkey Town Overdekt spelen wordt steeds professioneler en Monkey Town loopt daarbij voorop. De Nederlandse keten met vijftig binnenspeeltuinen streeft naar forse groei, vooral in het buitenland. “We doen er alles aan om ons product steeds beter te maken en toch voor iedereen toegankelijk te houden.” M Monkey Town begon in 2001 als indoor speeltuin in Amersfoort. Het professionele concept sloeg aan en werd uitgebouwd tot een succesvolle franchiseformule. Jaarlijks kwamen er een paar Monkey Towns bij en drie jaar geleden stond de teller op veertig, vertelt Joris Naalden, algemeen directeur van het bedrijf. Samen met operationeel directeur Frank Onderdelinden is hij aangeschoven voor het interview met Recreactie. Begeleid door vrolijk kindergegil vindt het plaats in de net geopende Monkey Town in Eindhoven. Oog voor details “Deze vestiging geeft precies weer waar wij met Monkey Town heen willen”, vertelt Naalden. De nieuwe vestigingen die de afgelopen jaren geopend werden zijn op allerlei details net weer wat beter ingedeeld en aangekleed dan de oudere Monkey Towns. “Voor de verbouwing was dit gewoon een lege hal”, benadrukt Naalden. “De aankleding, de planten, de speeltoestellen, het horecadeel en de zitjes maken het gezellig. Daarnaast zorgen we voor goed meubilair, voor de ouders die zitten te wachten terwijl hun kinderen lekker spelen.” Ook de horeca krijgt veel aandacht, vult Frank Onderdelinden aan. “Ook dan gaat het erom het verblijf voor de ouders zo aangenaam mogelijk te maken. Dus zorgen we voor kwalitatief hoogwaardige producten, die we snel en vriendelijk serveren. Kwaliteit vind ik belangrijker dan de laagste inkoopprijs. Als een goed product een dubbeltje of kwartje meer kost aan inkoop, dan kies ik daarvoor. Het betaalt zichzelf terug. We zorgen ervoor dat bestaande klanten keer op keer terug willen komen. Alles moet perfect zijn.” “ Jaarlijks ontvangen we 4 miljoen gasten. Niet veel minder dan de Efteling” Keurmerk In het kader van de kwaliteitsverbetering werkt Monkey Town aan een objectief keurmerk voor de sector. “Als ouders hun kinderen hier laten spelen moeten ze er ook op kunnen vertrouwen dat alles veilig is. Wij besteden daar heel veel aandacht aan en willen dat graag met een keurmerk aantonen. Maar we zijn WC Eend niet, dus het moet wel een extern keurmerk zijn”, vertelt Joris Naalden. “Daarom hebben we het objectieve Keurmerkinstituut gevraagd een dergelijk keurmerk te ontwikkelen. Daar stonden ze wel een beetje van te kijken, dat we dat zelf kwamen vragen.” Het keurmerk moet bovenwettelijk zijn, dus niet alleen de eisen stellen die ook al in het WAS (Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen) voorkomen. Volgens Naalden gaat het onder meer om eisen op het gebied van brandveiligheid en de inrichting van het onderhoud van de speeltoestellen. “Per zone worden de risico’s in kaart gebracht. Enkele van onze tien eigen Nederlandse locaties hebben het Keurmerk Indoor Spelen al behaald. Andere locaties – waaronder enkele franchiselocaties – gaan op dit moment door het proces. De eerste officieel gekeurde indoor speeltuinen in Nederland zijn dus van Monkey Town. Daar zijn we trots op.” ➔ Recreactie | September 2021 | nr 5 21
“ Als een goed product in de horeca iets meer kost aan inkoop, dan kies ik daarvoor” Nieuw in deze Eindhovense vestiging zijn de self-service order kiosken. Ze verschijnen binnenkort in alle vestigingen. De vier zuilen staan pal voor de counter van de horeca. Er kan besteld en afgerekend worden. Met een grote foto en geanimeerde video’s leggen de order kiosken de aandacht op iets heerlijks dat in de horeca te verkrijgen is. “Daar gaan we ook mee testen”, vertelt Onderdelinden. “In de winter zetten we misschien wel een goede stamppot op het menu, met een smakelijke foto. En dan kijken of dat werkt en of we mensen ook het avond eetmoment bij Monkey Town kunnen laten doorbrengen.” De aankleding en innovaties als de order kiosken maken ook dat Monkey Town als franchiselabel zijn waarde behoudt, legt Naalden uit. “Zoiets, met professionele foto’s van heerlijke gerechten en een goed doordacht bestelproces, kunnen de franchisenemers nooit op eigen kracht ontwikkelen. Daarnaast is de naamsbekendheid enorm. Monkey Town begint een begrip te worden voor een leuke indoor speeltuin waar alles goed geregeld is – zelfs een speeltuin die níet bij onze keten hoort wordt soms al een monkey town genoemd.” Scandinavië als voorbeeld Om de Monkey Towns te verbeteren kijken Naalden en Onderdelinden graag naar het buitenland, met name naar Scandinavië. “In Nederland is het indoor spelen sterk aan het professionaliseren. De kwaliteit wordt beter, op alle vlakken. De consument stelt ook steeds hogere eisen. In Scandinavië zijn ze wat dat betreft al 22 Recreactie | September 2021 | nr 5 verder in de ontwikkeling”, vertelt Naalden. Onderdelinden vult hem aan: “Leo’s in Zweden is het verst. Als voorbeeld: wij bieden nu twee tot vier smaken Slush Puppy. Dat is soms al heel moeilijk kiezen voor kinderen. Bij Leo’s hebben ze 20 smaken Leo’s Slush. En dan onbeperkt bijvullen. Dat zit allemaal bij de entree in. Er zijn ook meer speeltoestellen en een grotere diversiteit. Op termijn gaat dat in de Nederlandse markt ook komen, zeker weten. Maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Voor Monkey Town betaal je per kind € 8,95. Bij Leo’s betaal je omgerekend 22 euro. En dat willen wij niet. Een bezoekje aan Monkey Town moet voor iedereen bereikbaar blijven.” Verbetering wordt gezocht in service, aankleding en natuurlijk in speeltoestellen. “We willen zeker investeren in de attractiviteit”, vertelt Naalden. “Maar wel passend binnen ons concept: het actieve spelen. Je zult hier geen videogames aantreffen waar kinderen bewegingloos achter zitten. Wel denken we aan mooie grote schermen waarop bijvoorbeeld bewegende dieren te zien zijn. Kinderen kunnen daar dan met ballen naar gooien. Dat is vernieuwend en het blijft draaien om beweging.” Nieuwe vestigingen Naast kwaliteitsverbetering hebben Naalden en Onderdelinden nog heel wat op hun verlanglijstje staan. “We zijn bijzonder ambitieus. Frank en ik zitten hier niet om om 3 uur naar huis te gaan”, benadrukt Naalden. “De afgelopen drie jaar hebben we in Nederland tien nieuwe speeltuinen geopend. Daarmee is de markt in Nederland eigenlijk verzadigd. We hebben nu vijftig speeltuinen, waarvan twaalf bij onze groep in eigendom. Jaarlijks ontvangen we vier Street Jump Monkey Town valt onder de holding 24 Indoor. Dat nam december vorig jaar ook franchiseformule Street Jump over. Naalden: “We hadden al drie eigen trampolineparken onder het franchiselabel JumpXL. Die hebben we omgebouwd en bij de twaalf Street Jump parken gevoegd. Street Jump is ook een franchiseformule. Het mooie is: elke ondernemer met een Street Jump heeft ook een Monkey Town. Zo is er een logische overlap tussen de twee formules en houden we een grote betrokkenheid van de franchisenemers.” Street Jump is qua spelen gericht op een leeftijdsgroep die Monkey Town ontgroeid is. Het overdekte spelen bij Monkey Town is voor kinderen van 1 tot 10 jaar. Street Jump is gericht op kinderen van 8 tot ongeveer 15 jaar.
De Bezieling miljoen gasten: dat zijn er niet veel minder dan de Efteling. We stonden in een bekend lijstje met populairste dagattracties onder kinderen recent ook tweede, ná de Efteling en vóór veel bekende pretparken. Daar zijn we trots op, al komt het natuurlijk ook door ons grote aantal locaties. We zullen hier nog wel uitbreiden, maar dan vooral door overnames van bestaande speeltuinen. Onze echte focus ligt op het buitenland.” Over de grens Daarbij gaat het vooral om Duitsland en Zwitserland. “Daar loopt de markt een jaar of tien achter”, vertelt Naalden. “Dat geldt overigens voor de hele leisurebranche. We hebben een eerste park geopend in Dortmund en nu kijken we hoe dat loopt. We hebben echt wel de ambitie om de komende drie jaar zo’n 25 nieuwe vestigingen te openen. Daarnaast hebben we ook ambities op de Belgische markt. Onze formule staat als een huis en biedt betaalbaar spelen dicht bij huis. Dat werkt ook in andere landen.” Bij het internationale ondernemen maakt Monkey Town gebruik van lokale partners. Naalden: “Wij Nederlanders vinden onszelf erg slagvaardig en direct. Maar in andere landen kijken ze daar anders naar. In Duitsland kan dat overkomen als pusherig. En in België bestaat soms wantrouwen tegen Nederlanders. Daar gaan we echt niet zelf aan beginnen. Voor die landen nemen we heel goede landenmanagers of franchisepartners aan, die weten hoe je daar te werk gaat.” Eigen platform Monkey Town is nog niet zo lang lid van HISWA-RECRON. De coronapandemie vormde de aanleiding om lid te worden. Joris Naalden: “Er werden allerlei overheidsmaatregelen genomen die ons rechtstreeks raakten. Pas op dat moment stonden we erbij stil dat de sector van het indoor spelen helemaal niet georganiseerd was. Er was geen eigen platform. Daarom zijn we lid geworden van HISWA-RECRON. Die hebben ervoor gezorgd dat we in Den Haag op de radar kwamen voor steunmaatregelen. Ook kijken we naar hun expertise op het gebied van de CAO Dagrecreatie.” Naalden hoopt op een eigen platform binnen HISWA-RECRON voor indoor spelen, binnen de bedrijfsgroep dagrecreatie. “We hebben de andere ketens Jumpsquare, JumpXL en Avontura uitgenodigd om ook lid te worden. Zo versterken we de sector en kunnen we samen verder werken aan professionalisering.” “ De markt in Nederland is verzadigd. We kijken nu naar het buitenland” Recreactie | September 2021 | nr 5 23
zijn voorzien van zer door ze wendbaar en snel zijn. Zo maai je soepel r en meubilair. Dankzij de luxe zitting en eenvoudige besturing met twee hendels blijft het maaien comfortabel, ook bij langdurig gebruik. Lozeman is importeur van de Grasshopper zero-turn maaiers. Neem contact met ons op voor een dealer bij u in de buurt. +31(0)481-371423 | www.grasshoppermower.nl ® Bedrijfsoverdracht De No. 1 B2B beddenleverancier Boxsprings Matrassen Stapelbedden Bedtextiel DEN OTTER VAN VLIET BEDRIJF S OPVOLGING | TAXATIE | COACHING Bent u bezig met de toekomst? Lijkt het nog ver weg, of is het juist dichtbij? Samen met u kijken we naar de mogelijkheden en maken we een plan. www.denottervanvliet.nl info@denottervanvliet.nl Tel. 0412 47 42 82 Broekhoek 28 5384 VR Heesch Volg ons op social media W: www.uwbedpro.nl T: +31 (0)88 33 22 310 M: advies@uwbedpro.nl
Kennis delen Veiligheid van buitensport regel je Buitensporttoestellen moeten buiten het regime van het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen (WAS) blijven. Minister Tamara van Ark wil de regelgeving aanscherpen om de veiligheid te vergroten. Maar het gaat veel te ver om ook de goed gereguleerde buitensport onder het WAS te laten vallen, vindt HISWA-RECRON. I In het WAS is de veiligheid van attractieen speeltoestellen geregeld. Zo moeten de toestellen regelmatig worden gekeurd door een Aangewezen Keuringsinstelling (AKI). Dit zijn bedrijven die door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn aangewezen om keuringen volgens het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen uit te mogen voeren. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is toezichthouder. Omdat het aantal ongelukken met springkussens en trampolines toeneemt (met name op dorpsfeesten en in thuissituaties) wil minister Tamara van Ark van Medische Zorg en Sport het WAS verbeteren en verscherpen. Onderzoek “Naar aanleiding van het grote aantal ongevallen met opblaasbare speeltoestellen heeft VeiligheidNL onderzoek gedaan naar de risico’s van opblaasbare speeltoestellen en het risicobewustzijn van verhuurders, huurders en ouders”, schreef Van Arks voorganger Martin van Rijn vorig jaar in een brief aan de Tweede Kamer. “Uit het onderzoek blijkt dat de grootste risico’s liggen bij het gebrek aan gebruikstoezicht door de huurder en bij het niet juist plaatsen van opblaasbare speeltoestellen.” De minister pleit in de brief niet alleen voor verbetering, maar ook voor uitbreiding van het toezicht. Ook de toestellen die in de buitensport worden gebruikt moeten onder het WAS gaan vallen. De sector verzet zich hiertegen. “De veiligheid van deze toestellen is onder het bestaande regime uitstekend geregeld”, zegt Marcel Tap, bestuurlijk en juridisch adviseur van HISWA-RECRON. “Toestellen 26 Recreactie | September 2021 | nr 5 niet via het WAS
Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Lieke Esveldt, Dolph Cantrijn in de buitensport zijn allemaal maatwerk en moeten voldoen aan NEN-normen. Toezicht en veiligheid zijn goed geregeld in veiligheidssystemen van de VeBON. Die veiligheidssystemen worden onafhankelijk geauditeerd.” Bovendien heeft de aanleiding tot het voorstel van de minister niets te maken met de buitensport, stelt Tap. “De toename van ongelukken, met name op dorpsfeesten en in thuissituaties, wordt vaak veroorzaakt door menselijk gedrag en niet door de toestellen zelf.” Uitstel De buitensport onder het WAS laten vallen zou betekenen dat het kind met het badwater wordt weggegooid, vindt Tap. “De huidige zelfregulering werkt uitstekend. Uit onderzoek blijkt dat de risico’s in de buitensport minimaal zijn. Natuurlijk zijn er weleens ongelukken, maar die hebben te maken met gedrag. En niet met de toestellen. De minister wekt de indruk dat ze alles wil dichtregelen. Maar dat kan niet.” De sector is inmiddels in gesprek met het ministerie van VWS. “We hebben onze argumenten om het WAS niet toe te passen op activiteiten en inrichtingen in de buitensport toegelicht en onderbouwd”, aldus De VeBON-veiligheidssystemen worden onafhankelijk gecontroleerd en werken uitstekend Tap. Dat heeft in elk geval opgeleverd dat de wijziging van de WAS, die gepland stond voor medio 2021, is uitgesteld tot 1 juli 2022. Tap: “Het ministerie ziet ook in dat deze wijziging problemen kan opleveren die niet waren voorzien toen de aanpassing werd voorgesteld.” Tap is positief over het verloop van de gesprekken tot nu toe. “Er lijkt ruimte te ontstaan om het systeem van zelfregulering in de buitensport te erkennen als belangrijk sturingsmiddel voor veilige buitensport en risicobeheersing.” Over het WAS Het Warenwetbesluit attractrie- en speeltoestellen (WAS), dat in 1997 in werking trad, regelt de veiligheid van zowel attractie- als speeltoestellen. Attractietoestellen zijn voorzieningen die vaak worden aangeboden door pretparken, zoals zweefmolens, schommelschepen en draaimolens. Speeltoestellen die onder het WAS vallen maken uitsluitend gebruik van menselijke energie en zwaartekracht en worden niet elektrisch aangedreven. Voorbeelden hiervan zijn de wip, schommel en glijbaan. Omdat de capaciteit voor het toezicht door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de laatste jaren is achtergebleven bij de ontwikkeling van de markt wil de minister deze verdrievoudigen. Hierdoor kan de NVWA zich beter op haar taak richten: het uitvoeren van een handhavingsaanpak die zich richt op de grootste risico’s, het aanspreken en sanctioneren van notoire overtreders en het communiceren naar bedrijven en publiek over de uitkomsten van het toezicht. Recreactie | September 2021 | nr 5 27
DÉ VAKBEURS VOOR DE GEHELE RECREATIEBRANCHE RRECREATIE VAKBEURS ZET IN UW AGENDA! 16, 17 & 18 NOVEMBER 2021 EVENEMENTENHAL HARDENBERG WWW.RECREATIE-VAKBEURS.NL
Kennis delen Tekst: Annouck de Jong, Rosanne de Groot (Stellicher Advocaten) Foto: Shutterstock Hoe zeg je de jaarplaats op? A Van overlastgevende recreanten tot verboden coronafeestjes en overtreders van parkregels. Af en toe misdragen gasten zich. Hoe verleidelijk het soms ook is om de overeenkomst van de vaste jaarplaatshouder direct op te zeggen; vergeet de schriftelijke waarschuwing niet. Artikel 14 van de RECRON-voorwaarden bepaalt dat de huurovereenkomst met de vaste jaarplaatshouder tussentijds kan worden opgezegd. Op zo’n tussentijdse beëindiging kan bijvoorbeeld een beroep worden gedaan als de recreant, mederecreant of derden de verplichtingen uit de overeenkomst of de parkregels niet naleeft. Het moet dan wel gaan om wat grotere overtredingen, zodat niet kan worden verwacht dat je als ondernemer de overeenkomst in stand laat. Bij structurele of meerdere (achtereenvolgende) incidenten, kan een tussentijdse beëindiging sneller worden gerechtvaardigd dan bij een incidenteel geval. Waarschuwing De ondernemer kan alleen overgaan tot tussentijdse opzegging nadat een schriftelijke waarschuwing is gegeven. Alleen in zeer dringende gevallen kan de schriftelijke waarschuwing achterwege blijven. Tips voor het opstellen van een schriftelijke waarschuwing: – Welke overtreding heeft de recreant begaan en welke regel is daarmee overtreden? – Dit gedrag wordt niet geaccepteerd. Schrijf letterlijk dat de brief een schriftelijke waarschuwing is in de zin van artikel 14 lid 1 van de RECRON-voorwaarden. – Wijs de recreant op de gevolgen van het niet naleven van de regels. Namelijk: beëindiging van de huurovereenkomst. Beëindiging Blijft de recreant vervolgens de regels overtreden? Dan is het mogelijk om de huurovereenkomst te beëindigen met een opzeggingsbrief. In dringende gevallen kan het de recreant, mede-recreant of derden zelfs worden verboden om na verzending van de opzeggingsbrief de plaats of het kampeermiddel te gebruiken. Webinar over RECRONvoorwaarden Op 9 september organiseert HISWARECRON in samenwerking met Kennispartner Stellicher advocaten het webinar ‘Wat is de waarde van de RECRON-voorwaarden?’ In dit webinar gaat het vooral over de overeenkomst voor de vaste plaatsen. Hoe zit het met de duur van de overeenkomst? Hoe ga je om met prijswijzigingen en -verhogingen? Wat doe je als de gast zijn jaargeld niet betaalt? Deelname is alleen voor leden van HISWA-RECRON. Aanmelden kan via www.hiswarecron.nl. Ga naar: Actueel > Agenda. Recreactie | September 2021 | nr 5 29
Europese herstelpakketten laten op zich wachten Steun recreatiesector De Europese herstelpakketten moeten worden ingezet voor de sectoren die het hardst zijn getroffen. Dus zeker ook voor toerisme en recreatie, bepleit HISWA-RECRON. Maar Nederland staat achterin de rij in Brussel en heeft zelfs nog geen plan ingediend. En dat terwijl de landelijke steunmaatregelen na 30 september worden stopgezet. 30 Recreactie | September 2021 | nr 5 blijft hard nodig D De EU trekt honderden miljarden euro uit voor een krachtig herstel van de economie. Het herstelfonds heeft een omvang van 750 miljard euro, waarvan 390 miljard voor subsidies voor lidstaten en 360 miljard euro aan leningen. De Europese Commissie heeft inmiddels van verschillende landen de plannen goedgekeurd. Nederland heeft nog geen plan ingediend. De demissionaire regering heeft ervoor gekozen om dit aan het volgende kabinet over te laten. Onder
Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: EU, Wanda van Eck, Dolph Cantrijn plannen een blijvend effect hebben en moeten ze passen binnen de bredere economische context van de lidstaat. De wederopbouw moet Europa vooral groener, digitaler en veerkrachtiger maken. “Het gaat dus niet om specifieke oplossingen voor de toeristisch-recreatieve sector”, legt Van der Zande uit. Hij benadrukt dat bedrijven geen Europese variant van de Nederlandse steunpakketten hoeven te verwachten. “Landen moeten hun economie hervormen op basis van de EU-aanbevelingen. Daarbij gaat het ook om belangrijke zaken waarmee je als ondernemer indirect je voordeel kan doen. Denk aan een algemene maatregel als het stimuleren van het vestigingsklimaat en het aantrekkelijk maken van investeringen. De detailniveaus van zo’n maatregel worden door de lidstaten zelf uitgewerkt.” tussen verloopt de vorming van het nieuwe kabinet allesbehalve vlot. En dat terwijl de lidstaten van de EU tot midden 2022 de tijd hebben om hun plannen in te dienen. “We moeten daar echt niet te lang mee wachten”, zegt Jarin van der Zande, manager public affairs bij HISWA-RECRON. “De uitvoering ervan staat gepland voor 2022 en je wilt natuurlijk niet dat een herstelplan van grote omvang haastig in elkaar wordt gezet.” Het EU-herstelpakket is één van de hoofdthema’s van de besprekingen tussen Sigrid Kaag (D66) en Mark Rutte (VVD), die werken aan de contouren van het nieuwe regeerakkoord. HISWA-RECRON en Gastvrij Nederland hebben in onder meer een lobbybrief en position paper hun wensen kenbaar gemaakt aan de kabinets(in)formateurs. Blijvend effect Voor de beoordeling van de plannen gebruikt de Europese Commissie verschillende criteria. Zo moeten de hervormingsRecreactie | September 2021 | nr 5 31 Voorschot Op een aantal thema’s neemt HISWARECRON alvast een voorschot op deze uitwerking. “In samenwerking met de partners van Gastvrij Nederland zijn we aan het nadenken over suggesties voor de invulling van het EU-herstelpakket. We zijn op twee thema’s, namelijk HR en duurzaamheid in de toeristische sector, aan het verkennen hoe het herstelpakket kan bijdragen aan onze strategische ambities op de middellange en lange termijn.” Maar de primaire aandacht van HISWA-RECRON blijft uitgaan naar het samenstellen van een goed algemeen herstelpakket. “Laten we ons eerst richten op die eerste stap. Daarna komt het finetunen.” De sector heeft nog steeds keihard hulp nodig. Want de economie mag dan van het slot zijn, veel recreatieondernemers – met name groepsaccommodaties – staan er slecht voor. “De basis is wankel”, weet Van der Zande. “Er is sprake van veel onzichtbare schuldenlasten. Ondernemers hebben vouchers uitstaan, moeten interen op vermogen en zijn gedwongen hun pensioen op te eten.” Ook voor de broodnodige energietransitie heeft dat grote gevolgen, benadrukt hij “De overheid vraagt ons om te innoveren, maar daarvoor heb je eigen middelen nodig. De coronacrisis heeft ook het innovatievermogen van de sector een knauw gegeven.” Bovendien, voegt hij daar aan toe, is de coronakaart van Nederland allesbehalve stabiel. “Na de aankondiging van het kabinet om de steunmaatregelen stop te zetten, kleurde die kaart in juli weer donkerrood. Dat had weer enorme gevolgen voor onze ondernemers. Denk aan Duitse en Belgische annuleringen. Deze nieuwe werkelijkheid doet de noodzaak voor aanvullende steun weer groeien. Wij zullen dit goed blijven monitoren.” Nieuwe werkelijkheid Ondanks het kabinetsplan om met ingang van het vierde kwartaal van 2021 de steun stop te zetten, blijft HISWA-RECRON, samen met Gastvrij Nederland, zich inzetten voor voortzetting van deze steun. “Omdat dit keihard nodig is en omdat we ons in Nederland heeft nog steeds geen herstelplan ingediend bij de EU ➔
P eit, het gaa e details die u alleen maar ziet. U wilt alleen het allerbese. E t u de ge bereik ein. Neem v J f bez e.nl. Scan om meer te weten:
een nieuwe werkelijkheid bevinden”, benadrukt Van der Zande, daarbij verwijzend naar de rode coronakaart van juli. “We blijven dan ook lobbyen voor de sector, met name voor de groepsaccommodaties. Die hebben het extra zwaar omdat ze niet in aanmerking komen voor steunmaatregelen. De overheid kijkt naar de jaaromzet en dat pakt ongunstig uit voor groepsaccommodaties, die heel sterk seizoensgebonden zijn. We vinden daarom dat er voor groepsaccommodaties een aparte sectorregeling moet komen.” Groepsaccommodaties zagen hun omzet met bijna tachtig procent dalen en moesten flink snijden in het personeelsbestand. Heropening van de sector leidt daar, in tegenstelling tot campings en bungalowparken, niet meteen tot een hausse aan boekingen. Steun voor deze bedrijven blijft Voor groepsaccommodaties moet een aparte sectorregeling komen belangrijk, omdat ze minder snel weer terug zijn op het oude niveau. De lobby van HISWA-RECRON plaveide de weg voor een motie van de Kamerleden Stoffer (SGP) en Aartsen (VVD), die in mei 2021 door de Kamer werd aangenomen. In de motie nemen de volksvertegenwoordigers het specifiek op voor groepsaccommodaties, ‘waar de financiële steun niet altijd in verhouding staat tot de geleden omzetverliezen, bijvoorbeeld door het seizoenskarakter van deze sector’. Het tweetal pleit ervoor om ‘in gesprek te gaan met deze sector om te bezien hoe het herstel van deze sector gestimuleerd kan worden en te bezien of en hoe meer passende financiële steun mogelijk is’. Steun van de Kamer “We zijn blij dat deze motie door de Kamer wordt ondersteund”, aldus Van der Zande. “Met deze steun kunnen we het gesprek met het kabinet aangaan om er voor te zorgen dat ook deze bedrijven de crisis goed kunnen doorkomen. Maar we blijven kritisch op de uitvoering van regelingen en aangenomen moties door het kabinet.” Hij verduidelijkt dat er daadwerkelijk extra steun moet komen voor groepsaccommodaties en dat het niet gaat om een herverdeling van bestaande steun. “Die steun voor de groepsaccommodaties moet dus bovenop de bestaande maatregelen komen. Daar blijven we ons voor inzetten.” Veel onzekerheid Het kabinet zegt te hebben geworsteld met de overwegingen om de steun aan bedrijven af te bouwen. In de brief van 27 mei 2021 zegt het tegen de Kamer dat ‘maatwerk helaas niet mogelijk is’. Het kabinet verwijst in die brief ook naar het advies van het Centraal Plan Bureau (CPB) van maart 2021. Het CPB is optimistisch over het economisch herstel en verwacht dat aan het eind van dit jaar de economie weer terug is op het niveau van voor de coronacrisis. ‘Uiteraard is deze raming met veel onzekerheid omgeven’, aldus het kabinet in de brief. ‘Nieuwe uitbraken of grote tegenvallers met vaccineren kunnen volgens het CPB alsnog roet in het eten gooien. In alle scenario’s adviseert het CPB om ruimte te maken voor herstelbeleid en de economie zich te laten aanpassen aan nieuwe omstandigheden.’ Recreactie | September 2021 | nr 5 33
IJSBLOKJESMACHINES INRUIL ACTIE UW OUDE IJSBLOKJESMACHINE IS 200 EURO WAARD Nuggetijsmachine + bunker IJsblokjesmachines extra grote capaciteit Ideaal voor zalencentra en grote terrassen. Met hoge capaciteit en grote ingebouwde bunker. Type: NQ 20 22 kg/etmaal 4050.512 Normaal 1.445,Actie 1.290,Inruilkorting 200,1.090,Type: NQ 50 48 kg/etmaal 4050.572 Normaal 1.995,Actie 1.705,Inruilkorting 200,1.505,Type: NQ 130 122 kg/etmaal 4050.632 Normaal 3.550,Actie 2.870,Inruilkorting 200,2.670,4050.572 vingerhoed-model EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl 4050.612 4050.781 normaal actie 2.705,2.235,inruilkorting 200,NU 2.035,Lease vanaf 50,47 * ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl 4050.790 normaal actie 4050.790 Type: NQ 30 31 kg/etmaal 4050.534 Normaal 1.610,Actie 1.410,Inruilkorting 200,1.210,Type: NQ 60 55 kg/etmaal 4050.592 Normaal 2.340,Actie 1.965,Inruilkorting 200,1.765,Type: NQ 40 38 kg/etmaal 4050.552 Normaal 1.780,Actie 1.550,Inruilkorting 200,1.350,Type: NQ 90 75 kg/etmaal 4050.612 Normaal 2.690,Actie 2.230,Inruilkorting 200,2.030,Type IQN 300-A cap. 335 kg/etmaal opslagcap. 181 kg afm. 55,9x87,2x183,4 cm 230 Volt | 1,26 kW 4050.837 machine + bunker normaal actie BUNKERS 7.850,6.225,inruilkorting 200,NU 6.025,Lease vanaf 128,94 * Schilferijsmachines Deze machines met rvs omkasting zijn stuk voor stuk in staat om grote hoeveelheden granulaatijs te produceren. Type IQ 50C-A cap. 58 kg/etmaal opslagcap. 20 kg afm. 46,5x59,5x79 cm 230 Volt | 0,42 kW geschikt voor onderbouw Type IQ 85C-A cap. 94 kg/etmaal opslagcap. 20 kg afm. 46,5x59,5x79 cm 230 Volt | 0,47 kW geschikt voor onderbouw LEVERBAAR TOT 413 KG OPSLAGCAP. 4050.846 3.090,2.515,inruilkorting 200,NU 2.315,Lease vanaf 57,41 * * De vermelde lease tarieven zijn per maand op basis van 60 maanden en op basis van operationele lease. VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 20-02-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. ONLINE BESTELLEN? www.hakpro.nl
Vakinfo Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Qhome Europe Wat doe je als je recreatiebedrijf hard toe is aan nieuwe recreatiewoningen? In deze toch al drukke markt met een enorme vraag heeft de coronapandemie flinke toeleveringsproblemen veroorzaakt. Een blik richting het buitenland kan de ondernemer helpen. Chalets kopen A Aanschaf en installatie van chalets op recreatieparken is doorgaans snel en flexibel te organiseren. De woningen worden vaak kant en klaar aangeleverd en wanneer de ondergrondse infrastructuur aanwezig is, is het praktisch een kwestie van plug and play. Een groot voordeel in deze trendgevoelige markt, waar je als recreatieondernemer snel moet inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Veel recreatiebedrijven die tijdig willen uitbreiden en renoveren, ontdekken echter dat er weinig toeleveranciers zijn die uit voorraad (en dus snel) kunnen leveren. Levertijden zijn langer dan gebruikelijk, met als gevolg dat zij gasten mogelijk moeten teleurstellen. Oost-Europa Zijn er alternatieve oplossingen voor dit probleem? Het loont zeker de moeite om je licht op te steken in het buitenland. Met name in Oost-Europese landen worden chalets geproduceerd met een prima prijs-kwaliteitverhouding. Je moet echter wel over meer drempels, om daar te gaan inkopen. Zaken die van belang zijn bij de aankoop van chalets in het buitenland: - Heeft de toeleverancier een vestiging of distributeur in Nederland? Dit heeft als voordeel dat zaken als papierwerk bij de met een internationale blik grens niet op jouw bordje komen, maar op het bordje van de toeleverancier. - Overtuig je van de kwaliteit en betrouwbaarheid van de leverancier. Vertrouw niet op de foto’s op een website. Breng een bezoek aan de fabriek van de producent om zeker te weten dat je met de juiste partner in zee gaat. - Heeft de fabrikant al eerder geleverd aan Vertrouw niet blind de foto’s op een website, maar breng een bezoek aan de fabriek collega-recreatieondernemers in Nederland? Check de ervaringen en neem een kijkje bij een branchegenoot om de kwaliteit te beoordelen. - Werk met een ruimere logistieke planning dan gebruikelijk. De woningen worden met speciaal vervoer getransporteerd, onder begeleiding. De afstemming van de benodigde vergunningen voor dit vervoer door meerdere landen en eventueel oponthoud onderweg maakt dat het vastleggen van een exacte aanrijdatum op locatie lastig is. Met dank aan Qhome Europe Recreactie | September 2021 | nr 5 35
Productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Onzichtbare antislip Producent Bette zegt de eerste en enige te zijn met een antislip die voldoet aan de hoogste norm van de slipklasse. De nieuwe antislipbehandeling kan als optie worden toegepast bij baden, douchevloeren en douchebakken in glanskleuren. Om het antislipeffect te realiseren wordt het oppervlak met de fijnste keramiekdeeltjes behandeld. Deze gaan een duurzame verbinding aan met het glazuur en zijn voor het oog niet zichtbaar en niet voelbaar. T: (0800) 023 09 25 I: www.my-bette.com Voor zowel de gast als het recreatiebedrijf is het heel belangrijk: het veilig kopiëren of scannen van paspoort, ID-kaart of rijbewijs. PassProtect is een speciaal ontwikkelde transparante en milieuvriendelijke beschermfolie. Het is blijvend afneembaar en terug te plaatsen op het identiteitsdocument, waarbij het geen (lijm)resten achterlaat. Bij gebruik van PassProtect zijn belangrijke identiteitsgegevens, zoals pasfoto en burgerservicenummer (BSN), niet volledig zichtbaar. T: (06) 40 75 65 86 I: www.passprotect.nl Verduurzamen met zoutbatterijen De warmte-afleversets van Flamco maken het voor campings mogelijk om voor honderd procent in eigen energie te voorzien. Warmte-accu’s (ook wel zoutbatterijen genoemd) krijgen hun energie van zonnepanelen en geven hun warmte af aan chalets. Deze methode helpt recreatiebedrijven onafhankelijk te worden van het gasnet. T: (036) 52 62 300 I: www.flamcogroup.com Uitklapbare K vakantiewoning Klapkot is een uitklapbare vakantiewoning op wielen met een design interieur en exterieur. Doelgroep is de kampeerder die op zoek is naar wat meer luxe en comfort dan een standaard camper of caravan. Dankzij de mobiliteit is er geen gedoe met een vergunningsaanvraag of het verplaatsen op het terrein. Met name voor jachthavens, die steeds meer vraag krijgen naar langer verblijf, is dit een prima oplossing, aldus de producent. T: (06) 42 96 27 30 I: www.klapkot.nl Recreactie | September 2021 | nr 5 37 Veilige ID-verificatie
inspiratie? Meer Ga naar onze site of scan de qr-code en word gratis abonnee van ons online inspiratie magazine.
Ga meer genieten • infrastructuur • technische producten • installatietechnieken • diensten • adviezen • software • webshop Laadpalen die u energie geven Elektrisch rijden heeft de markt veroverd en elektrisch varen volgt in rap tempo. Maar ook de vraag naar laadpunten voor fietsen en scooters stijgt ongekend snel. Hoe kun je als ondernemer, beheerder of ambtenaar inhaken op die groeiende behoefte? Doe eens wat marktonderzoek en let maar op, u komt zeker uit bij Seijsener Techniek. Wij maken al bijna 60 jaar een groot assortiment laadpalen. In de hoogste kwaliteit en mèt een ingenieus afrekensysteem. Wilt u ook energie krijgen van de modernste laadpalen kom dan zeker bij Seijsener uw licht opsteken. Bezoek alvast op onze website en webshop. Seijsener techniek. Ga maar genieten! • Energiebesparende thermostaten • Melding bij rook of brand • CV monitoring • Inbraakalarmering • Aanwezigheidsdetectie • Vorstalarmering Seijsener info@seijsener.nl Tel. 075-6810 610 seijsener.com BESPARENDDaardoor vaak al EN ENERGIE RGIE AREND binnen 2 jaar terugver or vaak al terugver Draadloos beheer op afstand ICY Accommodation Management nd www.icy.nl
LOTEC GEEFT WATER VORM DE EUROPESE SPECIALIST VOOR ‘STATE OF THE ART’ ZWEMBADEN EN WATERTECHNIEK. LAGO Kortrijk-Weide Exclusief distributeur Drenkelingendetectie Lotec is een Europese specialist voor ‘state of the art’ zwembaden en watertechniek. We zijn uitgegroeid tot een absolute specialist met kwalitatief hoogwaardig zwemwater als belangrijkste uitgangspunt. Hierbij gaan wij tot het uiterste. Met geavanceerde technologieën en efficiënte oplossingen creëren we innovatieve (beheers)systemen die water een extra dimensie geven. In veel gevallen ontstaan op onze eigen tekentafels. We durven daarom wel te stellen dat we onze sporen als totaalinstallateur op zwemwater gebied hebben verdiend. Onze naam staat garant voor de hoogste waterkwaliteit en is onlosmakelijk verbonden met uw, maar ook onze reputatie. ONTDEK WATERPROOF H2O TECHNOLOGY, ONTDEK LOTEC! LOTEC Nederland LOTEC Noord-Oost LOTEC Belgium Boven Zijde 12, 5626 EB Eindhoven Koppelstraat 35, 7391 AK Twello Esperantolaan 4, 3001 Heverlee T 040 243 00 21 T 057 174 38 00 T 016 98 01 03 E info@lotec.nl E twello@lotec.nl E info@lotec.be www.lotec.nl www.lotec.nl www.lotec.be
1 Online Touch