0

RECREACTIE 2 | maart 2022 magazine over recreatie en toerisme Focus op Jongeren Special opleiding en arbeidsmarkt Arbeidsmarktbranding moet imago sector verbeteren Kan automatisering persoonlijk contact vervangen? Tips: hoe ga je om met de krappe arbeidsmarkt?

Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie

t e BEDRIJFSOVERNAME? GEEF HET STOKJE DOOR U denkt aan afb ouwen, maar u heeft geen bedrijfsopvolging? Dan is het nu het juiste moment om de markt te verkennen. Wij zijn sinds 1974 gespecialiseerd in aan- en verkoop, taxaties en bedrijfsovernames in de dag- en verblijfsrecreatieve sector. Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact op met één van onze specialisten: Adri Mijnheer, Thijs Lunenburg, Rianne Jansen, Yvette Mijnheer, Maxx Hup of Harm-Jan Mooiweer. vandeloosdrechtrbm.nl Verblijfsrecreatie Watersport Dagrecreatie Sport en Welness DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63

AL MEER DAN 40 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN

colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Wanda van Eck, Jeff rey Belt, Stijn Boode Marike Rosier Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Yara Goessens, Erik van Dijk, Janine Messelink Vormgeving: Jessica Dales, Dock35 Media Coverfoto: FNV Recreatie Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 65 euro per jaar. 32,50 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. PARTNERS IN BUSINESS: Manager Communicatie Leuk werk Dit is een themanummer over werken en leren in de sector. De belangrijkste boodschap die ik uit veel artikelen in dit nummer haal, is dat werken in de gastvrijheidssector ontzettend leuk is! En ik kan dat van harte onderschrijven. Mensen kunnen alleen plezier, ontspanning en geluk ervaren in hun vakantie en vrije tijd, als wij keihard werken om het de gast naar de zin te maken. Ieder op zijn eigen manier: van schoonmaak tot horeca, van animatie tot havenmeester, van ondernemen tot lobbyen, van onderwijzen tot coachen. En er zijn nog veel meer taken en functies die zo belangrijk zijn binnen onze sector. Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de mens die de functie uitvoert. In de rubriek Kennis Delen vind je daarom een toelichting op het maken en gebruiken van een personeelshandboek. En in de Visie legt René KENNISPARTNERS: Drost van Recreatie Trainingen uit hoe je zuinig kunt zijn op je medewerkers. De coverstory over scholing en opleiding van nieuwe aanwas baart mij overigens wel zorgen. De aantallen leerlingen die starten op de opleidingen lopen fors terug. Hoe kunnen wij het tij keren? Helaas zijn er bij mensen die niet in de branche werken nog heel veel vooroordelen. Het imago van werken in onze sector is niet altijd juist. Daarom pakken wij alvast de handschoen op. HISWARECRON gaat de komende jaren samen met de vakbonden, maar ook met de scholen en met de ondernemers aan de slag. Dat zal ook wel moeten. Ik weet zeker dat we met elkaar in staat zijn om de rest van de wereld te overtuigen. We laten ze zien dat werken en leren in onze sector fantastisch is. Veel leesplezier! 02-2022 | Recreactie 5

KOELEN EN VRIEZEN Koelkast Vrieskast afm. rooster 65x53 cm temp.bereik: -2º tot 8ºC 230 V afm. rooster 65x53 cm temp.bereik: -18º tot -22ºC 230 V art. nr model afm. cm kW KOELKAST 4750.025* 1 deur 4750.005 1 deur 1 deur 2-deurs 68 x 71 x 201 0,19 74 x 83 x 201 0,30 4750.010 2-deurs 148 x 83 x 201 0,44 KOELKAST HOOGRENDEMENT UITVOERING 4752.005 1 deur 74 x 83 x 201 0,17 4752.015 2-deurs 148 x 83 x 201 0,36 Koelwerkbank temp. bereik: -2º tot 8ºC 230 Volt 1.291,1.045,1.586,- 1.275,2.578,- 2.075,* afm. rooster 53,5x55 cm 1.399,1.750,2.845,- 2.295,art. nr model afm. cm kW VRIESKAST 4750.030* 1 deur 4750.015 1 deur Vanaf 1.045,68 x 71 x 201 0,40 74 x 83 x 201 0,48 4750.020 2-deurs 148 x 83 x 201 0,78 VRIESKAST HOOGRENDEMENT UITVOERING 4752.010 1 deur 74 x 83 x 201 0,42 4752.020 2-deurs 148 x 83 x 201 0,70 Koelwerkbank temp. bereik: 2º tot 10ºC 230 Volt 1.576,1.275,1.972,- 1.595,3.003,- 2.425,2.195,1.749,3.275,- 2.625,OOK LEVERBAAR MET LADE 4750.045 art. nr model afm. cm kW 4750.035 2-deurs 136 x 70 x 85 0,21 0,23 0,34 4750.040 3-deurs 180 x 70 x 85 4750.045 4-deurs 223 x 70 x 85 HOOGRENDEMENT UITVOERING 4752.035 2-deurs 136 x 70 x 85 0,20 0,22 0,34 4752.040 3-deurs 180 x 70 x 85 4-deurs 223 x 70 x 85 4752.045 Blastchiller/freezer 4 voorgeprogrammeerde programma's kerntemperatuurmeter 230 Volt art. nr model afm. cm kW 4750.705 5x 1/1 GN of 5x EN 400x600 80 x 80 x100 0,75 2.921,2.349,4750.710 7x 1/1 GN of 7x EN 400x600 80 x 80 x 151,5 0,98 3.479,- 2.785,4750.715 9x 1/1 GN of 9x EN 400x600 80 x 80 x 176,3 1,2 5.664,- 4.539,EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 17-27-01 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. ONLINE BESTELLEN? www.hakpro.nl Vanaf Vanaf 1.245,1.554,- 1.245,1.801,- 1.450,2.175,- 1.745,1.680,1.345,1.975,- 1.595,2.365,- 1.895,765,art. nr model 4750.065 2 deurs 4750.070 4750.080 afm. cm kW 90 x 70 x 85 4750.070 1 deur + 2 laden 90 x 70 x 85 4750.075 4 laden 4750.080 3 deurs 4750.085 6 laden 90 x 70 x 85 136,5 x 70 x 85 136,5 x 70 x 85 0,17 0,17 0,17 0,24 0,24 944,1.213,765,985,1.481,- 1.195,1.310,- 1.065,2.137,- 1.725,

? inhoud Informatief Opinie 08 14 26 31 32 33 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Opleidingen in het nauw: méér focus op de jongeren Arbeidsmarkt Branding moet imago van sector verbeteren Kennis delen Personeelshandboek biedt duidelijkheid Vakinfo Maatwerk in characters en objecten Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 11 13 20 22 De stelling Automatisering is een gastvrij alternatief voor persoonlijk gastcontact Mens&bedrijf De visie Hoe ga je om met de krappe arbeidsmarkt? René Drost van Recreatie Trainingen geeft tips Columns Green Key RecreAnders 02-2022 | Recreactie 7

inhoud Informatief Opinie 08 14 26 31 32 33 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Opleidingen in het nauw: méér focus op de jongeren Arbeidsmarkt Branding moet imago van sector verbeteren Kennis delen Personeelshandboek biedt duidelijkheid Vakinfo Maatwerk in characters en objecten PN Een overzicht van de laatste innovaties 11 13 20 22 De stelling Automatisering is een gastvrij alternatief voor persoonlijk gastcontact Mens&bedrijf De visie Hoe ga je om met de krappe arbeidsmarkt? René Drost van Recreatie Trainingen geeft tips Columns Green Key RecreAnders 02-2022 | Recreactie 7

onder de aandacht Recordaantal campers en caravans Met de coronapandemie zit het gebruik van campers en caravans in de lift. Vakantiegangers blijken het eigen comfort van deze kampeermiddelen extra te waarderen. Dat heeft invloed op de tweedehandsprijzen. Vooral die van campers zijn bijzonder hoog. Maar ook de nieuwverkoop piekt jaar op jaar. De KCI (brancheorganisatie Kampeer & Caravan Industrie), meldt dat er nog nooit zoveel caravans en campers in Nederland reden. De teller stond per 1 januari op 424.582 caravans en 163.850 campers. In 2021 werden 3.164 nieuwe campers verkocht (29% meer dan in 2020, ook al een topjaar). In 2021 werden 8.562 nieuwe caravans verkocht en dat is 23% meer dan in 2020. Dat is de beste verkoop sinds tien jaar. Nieuwe HISWA-cao Heat pipes bij Landal Hoog Vaals Bij Landal Hoog Vaals zijn vijf bungalows uitgerust met de nieuwste generatie heat pipes. Deze buisvormige zonnecollectoren vangen daglicht op en zetten dat om in warm water én elektriciteit. Het warme water wordt opgevangen in twee boilers; één om de bungalow te verwarmen en de andere om te douchen. Landal verwacht met de heat pipes 80% te besparen op het gasverbruik. Deze winter worden de heat pipes uitgeprobeerd. Als de proef een succes wordt, kan de techniek ook op andere Landalparken bijdragen aan de reductie van de CO2 -uitstoot. Eind februari gaven de leden van HISWA-RECRON akkoord aan de nieuwe cao HISWA. Deze loopt van 1 januari tot 31 december 2022. HISWA-RECRON is met de bonden overeengekomen dat de loonschalen en de feitelijke salarissen per 1 januari 2022 worden verhoogd met 1,5%, en per 1 juli 2022 met 1,25%. Daarnaast zijn er diverse detailwijzigingen; de volledige cao is te zien in de HISWA-RECRON Kennisbank. De onderhandelingen voor de cao Recreatie, met een looptijd van 1 januari 2022 tot 31 december 2023, liggen stil. Eind januari wezen de bonden het eindbod van de werkgevers (6% loonsverhoging in twee jaar) af. HISWA-RECRON is zich aan het beraden hoe hiermee moet worden omgegaan. Meer informatie bij Martin Merks m.merks@hiswarecron.nl Jeffrey Belt hoofd Leisure & Recreatie Per 1 februari is Jeffrey Belt (33) benoemd tot hoofd van de afdeling Leisure & Recreatie. Geen verrassing, want al sinds december 2020 heeft hij die functie binnen HISWA-RECRON waargenomen. Bij zowel de interne besturen van de vereniging als bij de beleidsbepalers van de relevante ministeries is Jeffrey inmiddels een bekend gezicht en gesprekspartner. Als hoofd van de afdeling Leisure & Recreatie is Jeffrey bij HISWA-RECRON verantwoordelijk voor de bedrijfsgroepen in de recreatiesector, zoals kampeerbedrijven, bungalowparken, buitensportbedrijven, groepsaccommodaties en dagrecreatie. Samen met Jeroen van den Heuvel (hoofd afdeling Jachtbouw en Watersport) is hij het aanspreekpunt voor de HISWA-RECRON Business Club. Jeffrey trad in 2019 in dienst bij RECRON als manager voor bedrijfsgroepen en business partners. Nu volgt hij Martin Maassen op, die begin dit jaar vertrok bij HISWA-RECRON. 8 Recreactie | 02-2022

Nieuwe regiomanager Zuid-Holland en Zeeland Björn Schutz (50) is sinds 1 maart de nieuwe regiomanager Zuid-Holland en Zeeland van HISWA-RECRON. Björn is getrouwd, heeft twee kinderen en woont sinds anderhalf jaar op Tholen. Voor die tijd woonde hij 17 jaar op SchouwenDuiveland. Björn is juridisch onderlegd en werkte de afgelopen vijf jaar als directeur van Sportvisserij Zuidwest Nederland, de regionale belangenbehartiger van 200 hengelsportverenigingen. Sportvisserij Zuidwest Nederland behartigt de belangen van de sportvisserij op het snijvlak van recreatie en natuur. Een overstap naar HISWA-RECRON voor de behartiging van de belangen van watersport- en recreatieondernemingen is daarom een logische stap. “Ik heb heel veel zin om samen met de collega’s en ondernemers aan de slag te gaan om samen de branche te helpen bij het realiseren van kansen en doelen in Zuid-Holland en Zeeland”, stelt Björn. “Ik ga snel contact leggen met de HISWA-RECRON besturen en commissies in deze provincies, en hoop je spoedig te treffen.” Björn Schutz b.schutz@hiswarecron.nl 033 - 30 39 731l ‘De mooiste baan van Nederland’ Bedrijven in watersport en recreatie kunnen steeds lastiger aan nieuw personeel komen. Daarom start HISWA-RECRON een project om mensen enthousiast te maken voor werken en leren in de watersport- en recreatiesector (zie ook het artikel op pagina 26). Het project trapt af met een video waarin jongeren vertellen over hun baan in de recreatie of watersport. Zij laten zien hoe leuk het is om te werken bij een jachtbouwer, zeilschool, camping of vakantiepark. “Iedereen gaat op vakantie en recreëert, maar niet veel mensen weten dat er ook veel banen en opleidingen mogelijk zijn in de vrijetijdssector. Daar willen we verandering in brengen”, stelt Herbert van Oord van HISWA-RECRON. De film is te zien op het Youtube-kanaal van HISWA-RECRON. Arbeidsmarktmonitor Sinds begin februari kan de gastvrijheidssector gebruik maken van de nieuwe arbeidsmarktmonitor. Daarop staat alle arbeidsmarktinformatie op provinciaal en regionaal niveau. Variërend van het aantal bedrijven, banen en baankenmerken tot arbeidsmobiliteit, onderwijs en baankansen. Uit de monitor voor 2021 blijkt dat de coronacrisis een grote impact heeft gehad op de arbeidsmarkt binnen de gastvrijheidssector. Ten opzichte van 2019 daalde het aantal banen binnen de sector met 12 procent. De grootste daling is te zien binnen de toerismesector (-14%) en de horeca (-16%). De monitor is een samenwerking van NBTC, KHN, SVH, HISWA-RECRON en de Club van Elf. hiswarecron.nl (zoekterm: ‘arbeidsmarktmonitor’) 02-2022 | Recreactie 9 Foto: FNV Recreatie

Breng het ultieme vakantiegevoel naar buiten. Marindex levert complete tuinsets van gerenommeerde merken. Wij zorgen ervoor dat de tuinmeubelen het hele jaar op voorraad zijn, u en uw gasten zitten nooit meer zonder. De tuinmeubelen zijn speciaal geselecteerd voor gebruik in de recreatie en zijn daardoor duurzaam en blijven lang leverbaar. Bij Marindex vindt u onder andere de volgende tuinmeubels: stoelen, tafels, ligbedden, lounge sets en parasols. Neem contact op met een van onze medewerkers voor persoonlijk advies. Stationsplein 8a • 2801AK Gouda • tel. 0182 511 511 • www.marindex.nl Accommodation Management Het draadloze beheersysteem voor uw vakantiepark • Toegangsbeheer • Energiebesparende thermostaten • Melding bij rook, brand, lage cv-druk, inbraak, vorst of spanningsuitval • Te koppelen met uw reserveringssysteem www.icy.nl Bespaar veel energie

onder de aandacht column Vliegende start voor Recron.nl In de vorige Recreactie kondigden we het al aan: consumentensite Recron.nl is live. Alle RECRON Erkende Bedrijven die lid zijn van HISWA-RECRON staan erop. Op de website vinden bezoekers dus niet alleen campings, vakantiewoningen en groepsaccommodaties, maar ook attractieparken en outdoorbedrijven. Er is op dit moment geen andere portal in Nederland die dit brede recreatiepakket aanbiedt. Het doel is een top 3-positie in de online markt te behalen. Juist het brede aanbod zorgt ervoor dat zowel consumenten als zakelijke klanten snel de juiste recreatieaanbieder vinden. Belangrijk is dat de ondernemers het op Recron.nl zelf voor het zeggen hebben: er is geen commerciële partij die de marges op de boekingen afroomt. Ondernemers kunnen zelf hun gegevens, de beschrijving en foto’s aanpassen. Dat loont de moeite, want de nieuwe site wordt steeds beter gevonden door Google. Nieuwe leden Tussen 15 januari en 15 februari zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWA-RECRON. Welkom! • De Vrije Vogel, Elsloo, www.hotel-devrijevogel.nl • Camping Markdal, Standdaarbuiten, www.campingmarkdal.nl • Anderegg’s Camping, Well, www.andereggscamping.nl • Camping Vossenberg, Epe, www.campingvossenberg.nl • Tanaruz/RAW Idea, Rotterdam, www.tanaruz.boats • De Sport Camping, Amsterdam, www.desportcamping.nl Met bezieling Duurzaamheidskeurmerk Green Key bestaat al ruim 20 jaar en het is actueler dan ooit. We gaan op allerlei manieren mee met de tijd. Met een nieuwe voorzitter en een aantal nieuwe keurmeesters, bijvoorbeeld. Sinds begin dit jaar heeft Marieken Nieuwdorp het stokje als voorzitter overgenomen van Derk Jan Verstand, die al vanaf het begin bij de stichting KMVK was betrokken. Dat is de stichting achter het keurmerk. Hij was altijd inspirerend en we zijn hem veel dank verschuldigd! Marieken is de perfecte persoon om zijn taken over te nemen. Ze is doortastend, heeft een groot netwerk en een enorme ervaring. Meest recent natuurlijk als directeur van De Groene Koepel; de Natuurkampeerterreinen en trekkershutten. Nieuw elan zien we ook als het gaat om de inhoud van de Green Key. Van een milieukeurmerk ontwikkelen we ons naar een duurzaamheidslabel. Per 1 januari 2022 zijn diverse normen toegevoegd en aangepast. Zo wordt MVO – Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen – nu nadrukkelijker gewaardeerd. De norm is nu: MVO moet op minimaal zes manieren zijn terug te zien in het beleid. Bijvoorbeeld door aandacht te besteden aan inclusiviteit en diversiteit. Sommige normen zijn aangescherpt. Nieuwe technieken maken andere normen mogelijk. Een voorbeeld is de nieuwe kijk op de schoonmaak. Activiteiten als het apart inzamelen van koffiedik (voor champignonkwekerijen), sinaasappelschillen (hergebruik in allerlei voedingsmiddelen) en textiel worden nu extra gewaardeerd. Onze keurmeesters houden zich net als voorheen bezig met bedrijfsbezoeken en onafhankelijke keuringen. Zo’n keuring is vooral ook een moment om kennis te delen. Sparren met de ondernemer, het uitwisselen van tips. De onderwerpen lopen uiteen van bouwen en groen tot afval, energie en food & beverage. Wat werkt en wat niet? Waar is nog winst te behalen en pak je dat nu op of later? Zo biedt de Green Key nu én in de toekomst een enorme meerwaarde voor de deelnemende bedrijven. Erik van Dijk, directeur Stichting KMVK Meer weten over Green Key? E: erik@kmvk.nl T: 06 - 12 81 06 41 02-2022 | Recreactie 11 Foto: De Vrije Vogel

Met regelen uw gasten zelf hun verblijf AanUit.net Meer info? seijsener.com Specialist in chalets, stacaravans & mobilhomes Kom op uw gemak de chalets beleven! Reina Chalets Showterrein Konneweg 6b 3234 KG Tinte +31 (0)181 727 030 info@reinachalets.nl reinachalets.nl

onder de aandacht RecreAnders In memoriam Gerard van Dasler Na een jarenlange strijd tegen kanker is op 23 januari Gerard van Dasler overleden, 66 jaar oud. Hij was eigenaar van De Ullingse Bergen in Sint Anthonis en een buitengewoon actief ondernemer. Gerard was een samenwerker pur sang. Hij stond aan de wieg van belangrijke samenwerkingsverbanden, zoals Veluwe Vakantieparken en Cambiance Brabant. Inmiddels maken beide verbanden deel uit van Ardoer. De laatste jaren was hij, ondanks zijn ziekte, bijzonder actief als pleitbezorger van de sector bij het opstellen van een toeristisch beleid voor de nieuwe fusiegemeente Land van Cuijk. Wij wensen alle vrienden en collega’s, maar vooral Maya en de kinderen Evelien, Evert en Maico veel sterkte bij dit verlies. Kuiper Verzekeringen Partner in Business Kuiper Verzekeringen heeft in januari besloten om, net als Alfa en Seijsener, Partner in Business te worden van HISWA-RECRON. Kuiper Verzekeringen is binnen de watersport een zeer bekende naam. Daarbij gaat het zowel om de uitstekende bedrijfsverzekeringen als om de polissen voor particuliere pleziervaartuigen. Ook was Kuiper Verzekeringen voorheen partner van VeBON. Kuiper Verzekeringen werkt er hard aan om de watersportbedrijven verzekerbaar te houden tegen een redelijke premie. Daarnaast is Kuiper de trekker achter het HISWA Village, een speciaal B2B plein tijdens de HISWA te Water. Samen met HISWA-RECRON en diverse andere partijen is Kuiper Verzekeringen de organisator van de Holland-borrel tijdens BOOT Dusseldorf. Van harte welkom als Partner in Business dus! Janine Messelink, Prosuco Vrije gast 20 januari 2001, Ahoy, Rotterdam. Tijdens de RecreaTech (destijds de grootste vakbeurs in de recreatie) krijg ik samen met mijn toenmalige collega’s de Noviteitenaward uitgereikt voor een ‘vooruitstrevende en vernieuwende ontwikkeling’. Het ‘Virtueel Boeken’, de eerste ontwikkeling die realtime online boeken mogelijk maakte, was ruim twintig jaar geleden dé prijswinnende innovatie. Dus, dachten we toen, de orders voor dit product gaan binnenstromen. Veel publiciteit, lovende woorden van kenners: dat kon niet meer mis. Ik zal u vertellen: niks. Niemand. Nul bestellingen. Een beetje met de handen in het haar zat ik destijds achter mijn bureau. ‘Ik wil niet zomaar iedereen op mijn park hebben!’, ‘ik moet echt eerst iemand persoonlijk spreken, pas dan wil ik een boeking’. ‘Ik moet echt weten wie mijn gast is’, kregen mijn collega-accountmanagers te horen. Automatisch boeken zou niet gastvrij zijn. Ik moest er aan terugdenken, nu we héél veel innovaties verder in onze branche nog steeds te maken hebben met bijzondere opvattingen over wat wel of niet gastvrij is. En, omdat ik in deze column mag zeggen wat ik denk: ouderwetse opvattingen. Want betekent gastvrij zijn dat de gast jou persoonlijk wil spreken? Dat hij na een rit in de auto gráág in de rij staat voor de receptiebalie? Dat hij, eenmaal ingepakt en met stress stipt om 10.00 uur, met enorm veel plezier nog even langskomt om zijn sleutel in te leveren? Zullen we het woord ‘gastvrij’ eens omdraaien? Dan krijg je een vrije gast! Die vrij is om te kiezen wat hij wil en wanneer hij jou wil ontmoeten. Welkom! De slagboom gaat vanzelf open als hij aan komt rijden. De deur gaat open met de slotcode uit zijn ontvangstmail. De wificode heeft de gast al in zijn mailbox of app ontvangen. En vervolgens loopt hij spontaan bij je binnen, om even te melden hoe gastvrij je bent. Lang leve de innovaties. 02-2022 | Recreactie 13 Foto: Wanda van Eck

coverstory Focus op jongeren Recreatieopleidingen in het nauw De recreatieopleidingen luiden de noodklok. Zowel op het mbo als het hbo loopt het aantal aanmeldingen van eerstejaars al jaren terug. De coronacrisis en de lockdowns hebben deze trend extreem versterkt: gemiddeld hadden de mbo’s Recreatie en toerisme afgelopen zomer te maken met een daling van 30 procent. Wat doen de opleidingen om het tij te keren? En welke gevolgen heeft de terugloop op termijn voor ondernemers in recreatie en watersport? Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Pol Rijnders, De Rooi Pannen, BUas, Yuverta “De terugloop in eerstejaars studenten is dramatisch”, oordeelt Margreet Toonen. Voorheen verbonden aan de NHTV (tegenwoordig BUas) is zij sinds twee jaar directeur van de afdeling 14 Recreactie | 02-2022 Toerisme en Recreatie aan De Rooi Pannen in Breda. Ze heeft de cijfers paraat: In 2015 waren er in Nederland 2.667 eerstejaars op een totaal van 10.818 studenten mbo Recreatie en toerisme. In 2021 waren er nog maar 1.269 eerstejaars op een totaal van 6.313 studenten. Van 2020 op 2021 daalde het aantal eerstejaars gemiddeld met 30 procent. Toonen: “De daling in het verleden

Opleidingen zoeken naar verbreding en nieuwe onderwijsvormen kun je nog deels schuiven op de demografische ontwikkelingen. Er komen per jaar minder jongeren en dat merken alle opleidingen. Maar afgelopen jaar speelde vooral de coronacrisis mee. Iedereen kreeg mee dat de campings in 2020 een tijdlang dicht waren. Reizen was lange tijd moeizaam. De horeca had het afgelopen winter nog heel zwaar. Dat gaat bij mensen tussen de oren zitten. Dan denken zowel jongeren als hun ouders: misschien toch maar wat anders gaan studeren.” Halvering aanmeldingen Voor dit artikel spraken we met diverse opleiders en het beeld is bij alle recreatieopleidingen ongeveer gelijk: de terugloop in eerstejaars is groot. Mark van het Bolscher van Saxion ziet bijna een halvering van het aantal aanmeldingen bij de hbo-recreatieopleidingen. “Iedereen ziet alleen maar dat reizen in coronatijd niet mogelijk is en trekt dat dan in zijn eigen beeldvorming door naar de hele sector. Terwijl de campings en bungalowparken in eigen land over het algemeen prima resultaten boekten.” De Nederlandse recreatie en toerisme-opleidingen hebben, samen met HISWA-RECRON en ANVR, een jaar geleden nog wel geprobeerd om het tij te keren. Er kwam een kleinschalige mediacampagne, maar die bleek niet voldoende. Het is ook een kwestie van demografie, zo blijkt uit gegevens van het Planbureau voor de Leefomgeving. Dat stelt vast dat het 02-2022 | Recreactie 15 >

WAAROM STELLICHER ADVOCATEN ALLE ENERGIE STEKEN IN RECREATIE Al 35 jaar zijn wij nauw betrokken bij de Nederlandse recreatiebranche. Dat is wat je met recht een specialisme kunt noemen. Wij staan recreatie-ondernemers bij met praktisch advies en juridische procedures. Omdat we persoonlijk contact en creativiteit belangrijk vinden, kunnen we daadwerkelijk maatwerk bieden; geen standaard oplossingen, maar oplossingen waar anderen geen uitkomst zien. En dat doen we allemaal met veel kennis, expertise en plezier. Ontdek onze kracht op stellicher.nl

coverstory aantal jongeren onder de 20 jaar in ons land tot 2050 zal dalen. Maar hoeveel? Een exact cijfer noemen is lastig, want de ontwikkeling speelt niet overal. In de steden is de daling het kleinst of zelfs afwezig. In de krimpregio’s Oost-Groningen, Zuid-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen is de daling het grootst. Reisbeperkingen Corné Kops van hogeschool BUas vertelt dat er bij de reis- en toerisme gerelateerde hbo-opleidingen in Breda elk jaar wel ‘een groepje meer of minder’ is. Maar afgelopen zomer waren er opeens drie groepen minder. Hij wijt dat aan de reisbeperkingen. “De mensen denken: nou, ik weet niet of het wel zo slim is om in die sector te gaan werken”, stelt Kops. “Wij proberen naar voren te brengen dat recreatie en toerisme altijd blijft bestaan. Is het niet over de grens, dan wel in eigen land. Maar we kunnen redeneren wat we willen, de studiekeuze wordt gemaakt op basis van gevoel en de reacties uit de omgeving. We draaien aan de knoppen die we hebben. Maar er is heel veel waar we geen invloed op hebben.” Hoe ingewikkeld ook: stilzitten is geen optie, vindt Kops. “Dan hebben we op termijn geen eerstejaars meer over.” Waar het aantal aanmeldingen door de coronacrisis zakte naar een dieptepunt, zit ook verandering in de lucht. Want de crisis lijkt over zijn hoogtepunt heen. Zowel Mark van het Bolscher van Saxion als Margreet Toonen van De Rooi Pannen melden dat de (online) open dagen van de opleidingen zeer goed worden bezocht. Bij Saxion gaat het zelfs om een verdubbeling van het aantal deelnemers ten opzichte van 2021. Dat geeft hoop voor komende zomer. > 02-2022 | Recreactie 17 Outdoor opleidingen bij Yuverta Yuverta verzorgt verschillende outdoor-opleidingen, waaronder de mbo-opleiding Outdoor en recreatie in Velp (voorheen Helicon). Vanaf komend schooljaar veranderen naam en inhoud van de opleiding, vertelt opleidingscoördinator Sander Filippini. “In de opleiding Outdoor en recreatie besteedden we naast instructeursvaardigheden ook aandacht aan het inrichten van natuur- en recreatieterreinen. Dat vanuit het idee dat de outdoor instructeurs vooral in de wintermaanden ook voor andere taken geschikt moeten zijn. Het kwalificatiedossier bleek echter niet helemaal lekker aan te sluiten bij wat het werkveld vraagt. Ook waren er steeds minder geschikte stageplaatsen. We waren niet echt een groenopleiding, en misschien te weinig een outdoor-opleiding. De opleidingen gaan nu Buitensport instructeur (mbo-3) en Buitensport coördinator (mbo-4) heten. Er komt meer aandacht voor het begeleiden van groepen in de buiten sport en het organiseren van evenementen. Nog steeds bieden we de studenten basiskennis over flora en fauna. Zowel om het zelf te onderhouden als om extra beleving te bieden tijdens activiteiten. Daarnaast leren studenten ook om de recreatieterreinen te onderhouden. Maar zoals gezegd: het profiel is nu sterker op outdoor gericht. Zo sluit de opleiding beter aan op wat het werkveld van onze studenten vraagt.” ‘Onze afgestudeerden hebben het voor het uitkiezen op de arbeidsmarkt’

Online zo besłeld Keuzekado Nu grałis Wecovi Service heeft een ruim aanbod aan gastensets en inventaris voor de recreatie. Om het u makkelijk te maken kunt u 24/7 uw producten online bestellen via onze webshop. Tot en met 31 maart staat er bij uw eerstvolgende bestelling een gratis keuzekado* voor u klaar! We zien u graag op wecoviservice.com. *actievoorwaarden zijn van toepassing. bij uw online bestelling! Scan en ga naar de webshop. Laat uw recreatie talent groeien! Laat uw medewerker zijn mbo-diploma behalen bij de BBL-opleiders van Nederland! Binnen 2 jaar het mbo-diploma Zelfstandig medewerker Leisure & hospitality halen? Dat kan! Summa Vrije tijd biedt in samenwerking met De Rooi Pannen deze opleiding in BBL vorm aan. Pluspunten • Leren & werken tegelijkertijd • Lesprogramma op maandag • Rekening houdend met alle vakantieperiodes, waardoor uw medewerker in drukke tijden volop kan meedraaien • Mogelijkheid versnellen door flexibel examineren Meer weten? Neem contact op met Daniëlle Goos via: hca.goos@summacollege.nl of 06 50 87 97 44

coverstory Daarnaast ondernemen alle scholen actie om het tij te keren. Dat komt niet uit de lucht vallen: ontwikkeling is ook eigen aan het onderwijs voor de recreatiesector, waar verandering een constant proces is. Verbreding Verbreding lijkt de heersende trend. Margreet Toonen vertelt dat De Rooi Pannen dit jaar voor het eerst de opleiding Leisure & Events gaat aanbieden. De studenten worden opgeleid tot organisator, uitvoerder én assistant to the manager. Toonen: “Daarmee willen we beter aansluiten op de veranderende student en het veranderende werkveld. Want met deze opleiding kunnen studenten na hun afstuderen het hele jaar door aan het werk. We hopen daarmee nieuwe studenten te trekken. En dat er geen moeders meer komen die op de open dag vragen: ‘Maar wat doet mijn kind dan in de winter?’” Moeders vragen op de open dag: Maar wat doet mijn kind dan in de winter? De Rooi Pannen is ook gestart met de brede opleiding Marketing, Sales & Hospitality. “Leerlingen moeten op hun 16e kiezen voor een opleiding. Het is wel heel jong om dan al te kiezen wat je de rest van je leven gaat doen. Met dit soort opleidingen kunnen ze de studiekeuze nog even uitstellen.” Geïntegreerd onderwijs Saxion profileert zich door de grenzen tussen opleidingen en modules te doorbreken. Een andere vorm van verbreding maar wellicht ook aantrekkelijk voor studenten. Mark van het Bolscher vertelt dat Saxion in de opleiding Tourism Management sinds enkele jaren geïntegreerd onderwijs geeft. Daarbij worden vakken als economie en communicatie niet los van elkaar gegeven, maar geïntegreerd. Dat betekent dat ze in samenhangende modules worden behandeld: net als in de praktijk. Een belangrijke vorm van onderwijsvernieuwing is ook het smart solutions semester. Een half jaar lang werken studenten van verschillende opleidingen samen aan een praktijkproject. Boeiend en leerzaam, oordeelt Van het Bolscher. “Je krijgt een unieke mix van kennis in die studententeams, waar de deelnemers ontzettend veel van opsteken. Ook de opdrachtgevers reageren enthousiast. Onze studenten werken bijvoorbeeld aan opdrachten voor de regio Weerribben-Wieden.” Saxion zoekt naar vernieuwende onderwijsvormen die aansluiten bij de beleveniswereld van de moderne student, legt Van het Bolscher uit. “Wat dat betreft hebben we ook veel geleerd van het afstandsonderwijs tijdens de lockdowns. Een hoorcollege kan ook prima online. Of je bekijkt het op een moment dat het je uitkomt. We denken nu dat één dag per week online colleges wellicht een blijvertje kan zijn. Maar het praktijkleren en project matig werken, daarvoor moet je echt fysiek aanwezig zijn.” Afstemming met bedrijven Corné Kops van BUas benadrukt ook dat de afstemming met de sector een belangrijke plek inneemt. “Dat krijgt op alle niveaus aandacht. Landelijk bij het vaststellen van het curriculum. En daarna hebben we bij het invullen van de modules weer contact met de bedrijven.” Verbreding is bij BUas niet aan de orde. “Wij hebben al een vrij brede opleiding. We leiden mensen op met feeling voor recreatie en toerisme. Maar wij leiden ze ook op om altijd te blijven onderzoeken en leren. Want dat wat je nu doet, ziet er over tien jaar weer heel anders uit. Dat maakt onze afgestudeerden tot gewilde kandidaten op de arbeidsmarkt. Ze hebben het voor het uitkiezen. En dan blijkt dat ze al vrij snel ook buiten de sector recreatie en toerisme gaan werken.” Citybungalows bij de kazerne De Rooi Pannen onderscheidt zich al jaren door een bijzondere vorm van praktijkleren, waarbij studenten met echte gasten en klanten omgaan. Zo heeft de school eigen restaurants, een evenementencentrum, vergaderzalen en een supermarkt. “In Breda zit onze afdeling op een oud kazerneterrein”, vertelt Margreet Toonen. “Over twee jaar komt er een tiental oude garnizoenshuisjes vrij. Die bouwen we om tot citybungalows en die gaan we met de studenten runnen. Alle aspecten van het werk zitten daarbij. Dus van het vermarkten tot het receptiewerk en de schoonmaak. En natuurlijk gaat dat in het weekend gewoon door. Zo leren onze studenten alle aspecten van het werk kennen.” 02-2022 | Recreactie 19

de stelling Stelling: Automatisering is een gastvrij alternatief Online boeken, met kentekenherkenning het park op en via de app contact opnemen met het management. Automatisering neemt een grote vlucht in de recreatiesector. Corona heeft dat proces versneld. We besparen op medewerkers, maar wordt het gastcontact zo niet erg onpersoonlijk? We vroegen het aan twee recreatieondernemers, een parkontwikkelaar en de eigenaar van een bedrijf in reserveringssystemen. Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Pixabay Martin de Boer Frank Luken Rental sales director Europarcs ‘De klant kan bij ons zelf kiezen’ “Nee, die stelling klopt niet. Wij merken dat een grote doelgroep nog steeds behoefte heeft aan persoonlijk contact en wij willen in die behoefte voorzien. Wij voeren een tweesporenbeleid en laten de gast kiezen. Wil je geautomatiseerd contact, dan krijg je een pasje. Wil je persoonlijk contact? Dat gaat alles op de oude vertrouwde manier. Over het algemeen zijn het inderdaad de ouderen – een grote doelgroep in het laagseizoen – die de voorkeur geven aan traditioneel gastcontact. Voor gezinnen en jongeren is dat anders. Jongeren lijken zelfs vrees te hebben om naar de receptie te komen. Die sturen liever een appje. De groep die de voorkeur geeft aan traditioneel gastcontact wil gehoord worden en zijn verhaal kwijt kunnen. Die groep blijven we helpen. Voor een goed beeld van die doelgroep praat ik vaak met mijn tante Gaar uit Volendam. Die weet echt niet hoe ze een app moet downloaden. Toen ik nog bij Corendon werkte werd ik mij echt bewust van de oudere doelgroep, die niets moet hebben van online. Veel ouderen komen met printjes in een plastic mapje naar de balie. Voorlopig blijven wij deze groep bedienen.” Directeur Tommy Booking Support ‘Prima toevoeging aan bestaand gastcontact’ “Als je automatisering op de juiste manier inzet, ontstaat er tijd om de gast op een andere gastvrije wijze van dienst te zijn. Ik kan de stelling dus volledig onderschrijven. Niet alleen de ondernemer, maar ook zijn gasten zijn op zoek naar gemak. De gast ervaart gemak als gastvrij. Automatisering is veel meer dan alleen een computer op kantoor. Denk aan het boeken, betalen én inchecken via internet of een aankomstzuil. Of een welkomstmail een week voor aankomst. Door kentekenherkenning hoef je niet in de rij bij de receptie. De deur open je met een pincode en de temperatuur in de woning is dan al aangenaam 20 graden. Of denk aan het gemak van een app. De gast kan makkelijk zijn boekingsgegevens inzien. Ook kun je met de app broodjes bestellen en laten bezorgen. Betalen doe je direct met iDeal. Ook de parkinformatie – die de gast vaak nog in een map krijgt – is te vinden in deze app. Dat is heel praktisch, want wat doe je als gast als je tijdens een fietstocht bent gevallen en je de plaatselijke dokter wilt bellen? De papieren map heb je niet altijd bij je. Zo is automatisering een mooie toevoeging aan bestaand gastcontact.” 20 Recreactie | 02-2022

Dick Spans Luuk Jansen Eigenaar vakantiepark ‘t Akkertien ‘Het haalt veel druk van de ketel’ “Ik ben het eens met de stelling. Daar zeg ik wel bij dat je eigenlijk geen keus hebt. Je moet toch mee met de ontwikkelingen van deze tijd. Wij werken sinds twee jaar met kentekenherkenning en dat bevalt goed. Het gastcontact is in eerste instantie wat onpersoonlijker, maar na het automatisch inchecken kunnen gasten op een zelfgekozen moment alsnog een bezoek brengen aan de receptie. Dat gebeurt ook regelmatig, om bijvoorbeeld informatiebrochures over de omgeving op te halen. De receptie is bij ons gewoon geopend. We waren sowieso van plan om de checkin te automatiseren, maar corona heeft dit proces wel versneld. Het grote voordeel van automatisch inchecken is dat je drukte voorkomt. Zeker tijdens piekperioden als Hemelvaart en Pinksteren haalt dat veel druk van de ketel. Dat is voor ons én de gast heel prettig. Ik merk dat gasten het ook best makkelijk accepteren. Ze weten dat je een dergelijke ontwikkeling niet tegenhoudt. Naast kentekenherkenning werken wij ook met een gezichtsscanner bij het zwembad. Aanvankelijk hadden we een vingerscanner, maar die gaf wat problemen. Over het systeem met de gezichtsscan zijn we erg tevreden.” Directeur Camping Roland ‘We willen er zijn voor onze gasten’ “Ik ben het niet eens met de stelling. Automatisering kán gastvrij zijn, als het goed wordt toegepast. Zelf hebben wij een mooie middenweg gevonden. We passen bijvoorbeeld volledige automatisering toe op ons camperpark, dat een eigen ingang heeft. Daar checken gasten zelf in. Dat past bij deze doelgroep, die bestaat uit vrijheidszoekers. Maar op de camping pakken we het anders aan. We zijn een familiecamping. En zelf vormen we een familiebedrijf. Wat automatiseren en self service betreft hebben we een duidelijke grens gelegd: bij aankomst zijn wij er voor onze gasten, zodat we hen persoonlijk welkom kunnen heten. Dat vinden we heel belangrijk. Tegelijkertijd hebben we een goede en duidelijke app en een welkomstmail, waardoor gasten al voor aankomst goed geïnformeerd zijn. Er zijn dus minder contactmomenten en die duren ook korter. Maar we houden wel vast aan persoonlijk contact. Omdat we de vaste aankomstdagen voor onze negentig toeristische kampeerplaatsen hebben losgelaten, vindt persoonlijk contact ook gespreid door de week plaats. Dat scheelt. Voor de dertig verhuuraccommodaties hebben we in het hoogseizoen nog wel vaste aankomstdagen, maar dat is goed te organiseren. En ook praktischer met het oog op de schoonmaak.” ‘Er is een oudere doelgroep, die niets moet hebben van online’ 02-2022 | Recreactie 21

de visie René Drost van Recreatie Trainingen ‘ Blijf met je mensen in contact’ Door de verwachte economische groei zal de arbeidsmarkt de komende jaren nóg krapper worden. Hoe houd je als werkgever in de recreatie- en hospitalitybranche je bedrijf dan in de benen? Verbeter de arbeidsvoorwaarden, pas je bedrijfsprocessen aan en ga eventueel zelf opleiden, adviseert René Drost, directeur/eigenaar van Recreatie Trainingen. Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Berry Kragt, HTM, Hans van Luijk Ook in de recreatie- en hospitalitybranche is het tekort aan personeel nijpend, weet René Drost. “Vooral in de verblijfsrecreatie speelt het probleem. Er is veel vraag naar mensen in de schoonmaak, op de receptie en in de horeca. Ik kom regelmatig bij recreatieparken waar de horeca noodgedwongen dicht is.” Drost noemt het de tragiek van de verblijfsrecreatie: omdat in deze branche verschillende arbeidssectoren samenkomen, komt de klap extra hard aan. En daar bovenop komt nog meer slecht nieuws. Want de economie groeit, terwijl het personeelsaanbod daalt. “Een snelle oplossing is er niet. De tekorten zullen blijven. Je kunt er nu eenmaal geen mensen bijkopen.” Wat moet de recreatiebranche doen om de huidige situatie te verbeteren? “In mijn visie moet de branche twee dingen doen. Zorg ervoor dat je een geweldige uitstraling hebt ten opzichte van andere branches. Laat zien dat het fantastisch is om in de gastvrij22 Recreactie | 02-2022 heidssector te werken. Wie in de recreatiesector werkt heeft, temidden van alle vrolijkheid en plezier, de mooiste baan ter wereld. Daarnaast moet er echt worden gekeken naar de arbeidsvoorwaarden. Voor een belangrijke groep potentiële medewerkers is het nu aantrekkelijker om te werken als vakken vuller in een supermarkt dan op een recreatiepark. Dat kan natuurlijk niet.” Kun je, ondanks de krapte op de arbeidsmarkt, als recreatieondernemer tóch succesvol werven? “Bij het werven van jonge mensen moet je goed rekening houden met hun wensen. De huidige generatie – jongeren van 18 tot 30 jaar – kijkt heel anders naar het concept ‘werk’. Salaris is niet het allerbelangrijkst. Flexibiliteit wel. Waar traditionele werkgevers vaak zoeken naar een fulltimer, wil een jongere bijvoorbeeld graag vier dagen acht uur werken. Extra inzetbaarheid

‘Laat zien dat het fantastisch is om in de gastvrijheidssector te werken’ – vaak een wens van de werkgever – is voor veel jongeren een probleem. Hobby’s, vrije tijd en privéleven zijn voor hen belangrijk. Daar moet je als werkgever serieus rekening mee houden. Ook belangrijk: vertel potentiële medewerkers wat ze kunnen leren binnen jouw bedrijf. Wees duidelijk over de carrièremogelijkheden.” Maar het is ook geven en nemen tussen werkgever en werknemer toch? Niet alles kan naar de wens van de werknemer. “Daarin moet je een balans zien te vinden. Het is in elk geval niet meer zo dat de werkgever zegt: als het je niet bevalt, dan ga > 02-2022 | Recreactie 23

SMART.SWS – watermanagement op afstand helemaal in beeld. Met SMART.SWS, de innovatieve aanvulling op het unieke watermanagementsysteem, heeft SCHELL het drinkwatermanagement opnieuw verbeterd. Of het nu om een doelmatige exploitatie, hygiënespoelingen, instellingen van de temperatuur of het waterverbruik gaat; met SMART.SWS heeft u het complete beheer en volledig inzicht – waar u zich ook bevindt. Meer informatie op www.schell.eu Verantwoordelijkheid voor gezondheid. Nieuw in de verkoop: Een fraai in het Friese Merengebied gelegen camping: - 4,8 hectare eigen grond; - circa 200 kampeerplaatsen; - met overdekt zwembad. Taxatie nodig? Wij zijn u graag van dienst! Kiest u ook voor een écht familiebedrijf in Noord-Nederland? Vraagprijs: € 2.150.000,00 k.k. Kijk voor meer informatie op: www.hiswa-recronmakelaar.nl Verkoop bij inschrijving: Uitgifte in erfpacht van een camping (5,2 hectare) in Zuidwest Friesland Kijk voor meer informatie op: www.hiswa-recrontaxateur.nl Nadere www Neem dan contact op met Arjan of Carina! Boxsprings Matrassen Stapelbedden 15 jaar uw No.1 B2B beddenspecialist elaar O.Z. 592 462 844 22 32 10 10 Kijk voor meer informatie op: www.hiswa-recrontaxateur.nl Vossenlaan 16 9408 CN Assen T (0592) 46 28 44 E info@recratief-bedrijfsmakelaars.nl I www.recratief-bedrijfsmakelaars.nl Dat vieren we graag met onze klanten Kom langs, bekijk onze website of check onze social media voor meer info www.uwbedpro.nl luxemburgstraat 5 - Kaatsheuvel 088 332 2310 - advies@uwbedpro.nl

de visie 5 praktische tips om medewerkers te vinden en te behouden. 1. Er is meer dan geld en een baan Denk eens na wat je als bedrijf nog meer kunt bieden dan werk en geld. Wat vindt je sollicitant leuk buiten het werk om? Zo kun je het werk extra interessant maken. 2. Bied wat extra’s Denk aan bijscholing, uitjes, een fiets of auto van de zaak. 3. Manage de wederzijdse verwachtingen Wees helder en kom je afspraken na. 4. Bied toekomstperspectief Vertel (potentiële) medewerkers wat ze kunnen leren binnen jouw bedrijf. Wees duidelijk over de carrièremogelijkheden binnen het bedrijf. 5. Hou kennis en vaardigheden up-to-date Zorg voor training en opleiding binnen je bedrijf. Stimuleer onder je medewerkers ook het leren van elkaar. wij begonnen met HIT: hoge intensiteit trainingen. Omdat tijdsduur en afstand voor veel recreatiebedrijven een probleem is, geven wij nu trainingen van twee uur op veertien verschillende locaties in het land. Er is veel vraag naar trainingen. Vooral op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en teamontwikkeling.” Juist in deze tijd moet je zuinig zijn op je medewerkers. Hoe voorkom je uitval? “Als gevolg van het tekort ben je als werkgever geneigd om ze te overvragen. Daarmee loop je het risico dat ze omvallen. Hou daarom zicht op je mensen en blijf met ze in contact. In drukke tijden vergeet je met elkaar in gesprek te gaan, terwijl het juist dan zo nodig is. Kén je mensen, ken hun belastbaarheid. Weet hoe ze in hun vel zitten en waar ze inzetbaar zijn. Werkgevers en managers moeten beseffen dat zo’n gesprek van een half uurtje belangrijk is om mensen aan de gang te houden. Praten met je medewerkers is een belangrijk onderdeel van je werk.” je maar ergens anders werken. Want dan gáát zo’n jongere ook ergens anders werken. En zo hou je als werkgever tekorten. Er valt overigens ook winst te behalen op de arbeidsmarkt door niet alleen op jongeren te focussen. Ouderen zijn over het algemeen best bereid om wél extra uren te draaien.” Hoe kun je ondanks personeelstekort het beste halen uit de mensen die je wél hebt? “Je kunt je bedrijfsprocessen kritisch onder de loep nemen. Moet je receptie nu écht open van 8 tot 18 uur? Ook automatisering is een optie, al vinden sommige ondernemers dat nog steeds vloeken in de kerk. En trainingen blijven natuurlijk belangrijk. Maar hoe doe je dat, als je je mensen eigenlijk niet kunt missen omdat je al een krappe bezetting hebt? Daarom zijn René Drost Bijna twintig jaar geleden begon René Drost als trainer binnen het Center Parcs Training Center (CPTC). In 2007 richtte hij Bureau HTM op, dat uitgroeide tot een toonaangevend trainingsbureau binnen de recreatie- en hospitality sector. Sinds 2018 zijn alle trainingen voor de recreatie- en hospitalitybranche ondergebracht in het bedrijf Recreatie Trainingen, waarvan Drost ook directeur/eigenaar is. 02-2022 | Recreactie 25

werken aan imago Arbeidsmarktbranding moet imago sector verbeteren Sámen werken in recreatie en toerisme Vakantie in eigen land was nog nooit zo populair. Maar waar halen we de medewerkers vandaan om de bedrijven soepel en gastvrij te laten functioneren? Uit de coverstory van deze Recreactie blijkt dat de aanwas van studenten recreatie en toerisme aan mbo en hbo stagneert. Met arbeidsmarktbranding hoopt HISWA-RECRON het tij te keren. Maar wat is de boodschap die moet worden uitgedragen over het werken en opleiden in de branche? Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: HISWA-RECRON, FNV Recreatie Het werken in de recreatiebranche is niet erg populair. Het aan tal aanmeldingen voor de opleidingen loopt terug en voor bedrijven in de sector recreatie en toerisme is het steeds lastiger om medewerkers te vinden. Werken als andere mensen plezier maken en vrij hebben? De meeste jongeren voelen er weinig voor. Werken in seizoensarbeid? Veel mensen denken dat je dan nooit een 26 Recreactie | 02-2022 hypotheek zult krijgen. Laat staan dat je een succesvolle carrière kunt opbouwen. Voor een groot deel zijn het vooroordelen. “Als het gaat om het werken in de vrijetijdssector hebben we een serieus imagoprobleem”, constateert Herbert van Oord, manager Arbeidsmarkt, Training & Opleiding bij HISWA-RECRON. “En de coronacrisis heeft het imago van het werken in onze sector nog verder onderuit gehaald. Mensen hebben gezien hoe de toerismesector voor een groot deel werd stilgelegd. Vooral ouders denken dan al gauw: laat mijn kind maar een andere richting kiezen.”

Afwisselend werk “Wij willen dat beeld veranderen”, stelt Van Oord. “Werken in de recreatie is juist heel veelzijdig. Je doet van alles: frontoffice, backoffice, onderhoud aan het park en gebouwen, noem maar op. En gedurende het jaar veranderen de werkzaamheden. Dat klinkt toch veel en veel leuker dan vakkenvuller bij de Albert Heijn?” Een probleem van de vooroordelen is dat ze soms wel degelijk ergens op gestoeld zijn. Diverse MBO’s presenteren zich namelijk nog steeds als opleidingen tot medewerker animatie. Van Oord: “Dat is veel te smal. De praktijk vraagt om breed inzetbare mensen. En de nieuwe generatie studenten wil dat óók. Zodat ze straks zelf kunnen kiezen wat ze waar gaan doen. Wij zijn nu met de Stichting Beroepsopleidingen Bedrijfsleven en de scholen in overleg om het kwalificatiedossier aan te passen. Dit dossier ligt ten grondslag aan al onze mbo-opleidingen Dat is een proces van een aantal jaren, wat we nu in gang hebben gezet.” Een positief beeld Om het imago van de sector te verbeteren heeft HISWA-RECRON, samen met onder meer het Sociaal Fonds Recreatie (SFR) en FNV/CNV, het initiatief genomen voor arbeidsmarktbranding. Ofwel: een positief beeld scheppen van het leren en werken in de sector. Het project gaat dit voorjaar van start en SFR heeft voor twee jaar subsidie toegezegd. De basis wordt gevormd door objectief en grondig onderzoek. Belangrijke vragen daarbij zijn: – waarom is de instroom bij de opleidingen afgenomen? – waarom zouden mensen wel of niet in de recreatiesector willen werken? Esther de Jong van FNV is verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderzoek. “Je kunt natuurlijk wel denken dat jongeren afknappen op het seizoenswerk. Je kunt ook denken dat de werktijden ze niet aanstaan. Of dat het loon te laag is. Maar je weet dat pas zeker als je het onderzocht hebt. Anders loop je het risico dat je straks werkt aan arbeidsmarktbranding, terwijl je net dat ene motief dat voor jongeren doorslaggevend is, over het hoofd hebt gezien. Wij onderzoeken zowel de meningen over het werk in de sector recreatie en toerisme, als de achterliggende motieven. Dat doen we bij drie groepen: bij jongeren die nog een opleiding moeten kiezen, bij de studenten zelf én bij afgestudeerden, die nu aan het werk zijn.” De Jong ziet dat de terugloop van studenten vooral in het mbo groot is. “Je ziet dat de terugloop er is over de volle breedte, bij alle opleidingen. Maar bij recreatie en toerisme en zeker ook de horeca is het veel sterker. Wij willen precies weten waar dat door komt. Misschien laten werkgevers niet goed zien wat het werk in de sector eigenlijk inhoudt? Of misschien gaat het wel vooral om de arbeidsvoorwaarden?” Het resultaat van het onderzoek wordt in de loop van het najaar bekend. De Jong: “Daarna is het vooral belangrijk dat de sector de resultaten van dit onderzoek echt serieus neemt. De bedrijven staan onder druk: goede mensen zijn heel schaars aan het worden. Met zo’n onderzoek kun je de vinger op de zere plek leggen en echt iets verbeteren.” Leuk en afwisselend Herbert van Oord: “Met het onderzoek in de hand willen we mensen ervan overtuigen dat het leuk en afwisselend werken is in onze sector. Dat er prima perspectieven zijn voor de toekomst. > ‘Wij hebben veel aantrekkelijker werk te bieden dan een supermarkt’ 02-2022 | Recreactie 27

HULP NODIG? www.hertzinger.com tel: 033-4610337 info@hertzinger.nl Hertzinger staat altijd met raad en daad voor u klaar. Als specialist in WiFi internet en TV systemen weten wij hoe belangrijk het is om regelmatig de systemen te inspecteren en onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Dit voorkomt vaak onnodig uitval in het hoogseizoen. Heeft u de komende periode hulp nodig met onderhoud aan uw WiFi internet en/ of TV systemen? Vraag vrijblijvend naar onze mogelijkheden. Vredo Dodewaard BV +31 (0) 488 411 254 verkoop@vredo.nl www.vredo.nl HET ANTWOORD OP UW DAGELIJKSE VASTGOEDPUZZEL GRIP OP UW VASTGOED MET HET ONLINE VASTGOEDSYSTEEM VAN FACILITY KWADRAAT Kies je inventarispakket of stel naar eigen wens samen. Neem een kijkje op onze website Daag ons uit op facility2.nl voor een demo of kennismaking part of renewables Weverstraat 26 4061 AP Ophemert T 0344 - 652628 info@airtrampoline.nl NIEUW Nu ook in 95 cm uitvoering leverbaar!

W werken aan imago ‘Waarom zien jongeren de recreatiesector niet zitten? Dat gaan we onderzoeken’ Maar dan moeten we dat zelf ook uitstralen. Dat gaan we bijvoorbeeld doen op onze website, waar een apart deel komt over werken in de sector. Als we dat op orde hebben gaan we via social media jongeren naar die pagina’s brengen. Zo willen we bereiken dat er een positieve flow ontstaat.” Op het moment loopt de sollicitatieprocedure voor een communicatiemedewerker, die zich bij HISWARECRON twee jaar lang fulltime bezig gaat houden met de arbeidsmarktbranding. Van Oord noemt de jongeren, maar de branding wordt breder van opzet en is ook gericht op de ouders en zelfs op zijinstromens, die bijvoorbeeld op zoek zijn naar een leukere baan. “Ik denk bijvoorbeeld aan mensen die bij een supermarkt of winkel werken. Ik ben ervan overtuigd dat wij ze veel aantrekkelijker werk te bieden hebben.” Knokken om medewerkers Maar een paar pagina’s op de site van hiswarecron.nl gaan het grote verschil niet maken. Anders wordt dat, als alle aangesloten bedrijven, de scholen en de bonden op hun websites en socials óók aandacht besteden aan het werken en opleiden in de sector. Van Oord: “We naderen het punt dat er om medewerkers geknokt moet worden. En dat gaat zeker twintig jaar zo blijven; kijk maar naar de demografische ontwikkelingen. Het is niet meer voldoende om af en toe een vacature op je website te zetten. We willen dat bedrijven structureel aandacht besteden aan het geweldige werk in de recreatiesector. Dat ze benadrukken dat er allerlei interessante ontwikkelingen zijn, en superleuke collega’s. Dat levert de bedrijven meer medewerkers op, en sámen zorgen we ervoor dat het imago van het werken in de sector verandert. We kunnen dat als branchevereniging niet alleen en hebben de hulp van de bedrijven, de scholen en de bonden hard nodig.” Leerbedrijf Recreatie 2021-2022 Na enkele jaren stilte werd de uitverkiezing van het Leerbedrijf Recreatie eind 2021 weer georganiseerd. Ook de verkiezing van de Praktijkbegeleider van het Jaar vond daarbij plaats. De organisatie was in handen van FNV Recreatie, mede namens HISWARECRON, SFR en CNV. “Belangrijke momenten om het praktijkleren in de bedrijven positief onder de aandacht te brengen”, oordeelt Herbert van Oord. Helaas kon de prijsuitreiking door de lockdown in december 2021 niet doorgaan. Deze zal later dit jaar plaatsvinden. 02-2022 | Recreactie 29

Kies jij ook voor een natuurlijke uitstraling? Scan de QR-code en download ons online inspiratie magazine. Recreatie in eigen land! BOUWEN AAN DUURZAME BELEVING VAN RUST, RUIMTE EN NATUUR Elkaar ontmoeten? Kom naar De Groene Sector Vakbeurs in Evenementenhal Hardenberg op 8, 9 en 10 maart. +31 (0)343 454 400 info@duurzaamhout.nl www.duurzaamhout.nl

kennis delen Onmisbaar: een personeelshandboek Ondernemers willen vaak op basis van vertrouwen met medewerkers samenwerken. Instructies of afspraken opschrijven, vinden ze niks. Totdat er iets in de organisatie fout gaat. Dan hadden ze toch graag gehad dat er iets was vastgelegd. En dat is zeker geen teken van wantrouwen. Het zorgt juist voor een heldere en stabiele basis in de organisatie. Tekst: Yara Goessens (Stellicher Advocaten) Foto: Shutterstock Je hebt als ondernemer natuurlijk al een arbeidsovereenkomst met je medewerkers. Hierin staan de arbeidsvoorwaarden per medewerker. Een personeelshandboek is een aanvulling hierop. Een document dat geldt voor je gehele personeelsbestand; heel overzichtelijk. Met daarin (bijvoorbeeld): • Afspraken over algemene werktijden en verlofaanvragen • Omgangsnormen met gasten en ander personeel • Voorschriften over de omgang met bedrijfseigendommen zoals gereedschap, sleutels, kassa’s of animatieartikelen • Regels bij ziekteverzuim • Instructies over hygiënemaatregelen, kledingvoorschriften, gebruik van mobiele telefoon en camera, rookvrije gebieden of gebruik van parkfaciliteiten. Bij conflicten is het belangrijk dat instructies en afspraken zijn vastgelegd Verplichtingen en mogelijkheden Met het opstellen van een personeelshandboek waarborg je in één klap je wettelijke verplichtingen en mogelijkheden. Je hebt als werkgever een zorgplicht naar je personeel in het kader van veiligheid, gezondheid en re-integratie. Jij bent dus verantwoordelijkheid voor het voorkomen van arbeidsongevallen of andere schade. Bovendien ben je verplicht medewerkers te begeleiden in het snel en zorgvuldig weer gezond worden – zodat ze weer kunnen werken. Daarnaast heb je als werkgever een wettelijk instructierecht. Je mag instructies geven die ervoor zorgen dat medewerkers hun werk goed uitvoeren. En instructies die de goede orde binnen je onderneming bevorderen. Dit past allemaal in het personeelshandboek. Zo’n personeelshandboek biedt medewerkers een heldere basis. Iedereen weet wat er van hem/haar en van elkaar wordt verwacht. En wanneer het toch een keer fout gaat en de arbeidsrelatie onder spanning komt te staan, bieden de afspraken duide lijkheid. Ook rechters vinden het bij toetsing belangrijk dat een medewerker vooraf wist, welk gedrag een werkgever onaanvaardbaar vindt. Als er iets onwenselijks gebeurt kun je dat alleen maar aantonen als je hebt opgeschreven wat je wél wenselijk vindt. Een goed personeelshandboek zal daarbij helpen. 02-2022 | Recreactie 31

vakinfo Maatwerk in characters en objecten Storytelling, sfeer en beleving zijn sleutelwoorden voor elke ondernemer in de leisure-industrie. Maar hoe vertaal je het karakter van je bedrijf naar een pakkend concept en de juiste beleving? Vormgeving is daarbij cruciaal: van mascottes tot klimobjecten en glijbanen. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Zephir-Objects & Kletterstein Als je het onderscheid wilt maken met gethematiseerde objecten en characters op het bedrijf, kun je het beste kiezen voor een fabrikant die deze geheel op maat voor jouw recreatieonderneming ontwerpt en maakt. Want juist zo’n specialist is in staat om het specifieke karakter – het DNA – van je bedrijf exact te vertalen naar de uitstraling van je park. Aan dat ontwerp wordt veel aandacht besteed. Wat is je thematisering? Wie is je doelgroep? Waar wordt het object geplaatst en aan welke eisen moet het voldoen? De betere bouwers bieden ook meerwaarde door te kijken naar de omgeving waar het artikel wordt geplaatst. Een junglecharacter bijvoorbeeld staat niet op zichzelf, maar vormt deel van een oerwoud. Authentiek De specialist zorgt niet alleen voor de juiste uitstraling van je recreatieonderneming of zwembad. Ook voor de kwaliteit van je objecten is hij de juiste keus. De objecten moeten qua materiaal wel tegen een stootje kunnen. Voor verschillende toepassingen worden verschillende materialen gebruikt. 32 Recreactie | 02-2022 Als het gaat om een project bij zwemwater – vaak een gethematiseerde glijbaan – is het gebruik van GVK (Glasvezel Versterkte Kunststof) een goede keuze. Objecten van GVK zijn solide, kunnen tegen zout en chloorwater en gaan daarom langer mee. Ze zijn door hun robuuste uitvoering ook hufterproof. Ander voordeel is dat ze breed inzetbaar zijn – van een eenvoudig peuterbad tot een volledig gethematiseerde waterspeeltuin. Door het gebruik van GVK is bij objecten een realistische look te bereiken. Daarmee bieden ze een natuurlijke en uitdagende uitstraling. Kijk ook goed naar de omgeving waarin een object wordt geplaatst Samenwerken met een gespecialiseerde fabrikant betekent ook dat je nauw betrokken bent bij de totstandkoming van je objecten. Dat begint al bij de tekentafelfase. En ook dat is van groot belang. Want alleen met goede communicatie kom je tot de authentieke objecten die bij je bedrijf passen. Met dank aan Zephir-Objects & Kletterstein

productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk DJ’en met je smartphone DJ-tafel Yalp Fono maakt van iedereen een DJ. Leg simpelweg je smartphone op de DJ-tafel en de muziek wordt direct versterkt. De DJ-tafel beschikt over verschillende mogelijkheden om de afgespeelde muziek om te zetten in een professionele DJ-mix. Zo kunnen effecten en loops (herhalende geluiden) worden toegevoegd. T: (0547) 289410 I: www.yalp.nl CO2 -neutrale terrasverwarming De Etna van K-Stove is een duurzaam en kostenbesparend alternatief voor gas en elektrische heaters. De terrasverwarmer werkt op basis van houtpellets. Met 10 kilo pellets ben je verzekerd van ruim 4,5 uur warmte. De warmte wordt verspreid door convectie en straling. T: (0297) 269857 I: www.kstove.com Diefstalpreventie Een Veilig Gevoel biedt een alarminstallatie of ander beveiligingssysteem voor je bedrijf, op basis van een vast bedrag per maand. Het bedrijf beschikt over een breed assortiment aan beveiligingsproducten en -diensten, zoals toegangscontrole, camerabeveiliging en deur-intercom. Installatie, monitoring, service en onderhoud zijn bij de prijs inbegrepen. Een Veilig Gevoel is ISO 9001-, BORG- en VEB-gecertificeerd. T: (088) 5554888 I: www.eenveiliggevoel.nu Zwerfkeien De Beijer Bouwgrondstoffen levert een breed assortiment grondstoffen. Voor de recreatiebranche zijn zwerfkeien interessant. De stenen zijn in een diversiteit van afmetingen en kleuren leverbaar. Dit kunnen grote ronde keien zijn, maar ook hoekige stenen die gemakkelijk zijn te stapelen. Ze kunnen gebruikt worden als verkeersafzetting, zitelement, thema-ondersteuning, decoratie of bij natuurlijk spelen. T: (088) 4006360 I: www.debeijerbv.com/producten 02-2022 | Recreactie 33

CUPPONE PIZZAOVENS voor het bakken van de beste pizza's en broden Pizzaoven Michelangelo rvs front en ovenkamer panoramische deur warmte terugwinning in ovenkamer vuurvaste stenen vloer in cordoriet 12V halogeen verlichting leverbaar: enkel of dubbele ovenkamer digitale bediening, 2 varianten onderstel en afzuigkap optioneel 400 Volt Direct uit voorraad leverbaar Vanaf Vanaf 4.195,Lease vanaf 96,49* art.nr. type 4020.424 Made in Italy cap. pizza buitenafm. kamerafm. kW 4020.290 435/2CD 4+4 ø35cm 119 x 110 x 78 72 x 72 x 15 10,6 4020.292 635/2CD 6+6 ø35cm 119 x 146 x 78 72 x 108 x 15 15,6 4020.294 635L/2CD 6+6 ø35cm 155 x 110 x 78 108 x 72 x 15 15,8 4020.296 935/2CD 9+9 ø35cm 155 x 146 x 78 108 x 108 x 15 23,4 5.430,- 4.195,7.470,- 5.775,8.240,- 6.375,9.085,- 6.995,895,art.nr. cap. pizza afm. cm 4020.414 4 (20 cm) 70 x 56 x 39 1.180,895,- (=230 Volt) 4020.416 4 (25 cm) 80 x 67 x 39 1.305,- 995,4020.418 4 (30 cm) 90 x 77 x 39 1.455,- 1.075,4020.424 4+4 (30 cm) 90 x 77 x 70 2.655,- 1.875,SINDS 1978 EXCLUSIEF GEÏMPORTEERD DOOR HAKVOORT PROFESSIONAL OOK VOOR AL UW CUPPONE ONDERDELEN Made in Italy Pizzaoven Tiziano Voor het bakken van (Turkse-) pizza’s en Turks brood. boven- en onderelementen regelbaar temperatuur instelbaar tot 400ºC 400 Volt Met stenen vloer Direct uit voorraad leverbaar GIOTTO TIEPOLO LEONARDO SILEA CARAVAGGIO DONATELLO PIZZAPLETTER CUPPONE EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 20-07-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. ONLINE BESTELLEN? www.hakpro.nl

De basis voor uw succes. De Kleine Geweldenaars: Compacte en zuinige wasmachines voor uw hotel. Of het nu gaat om een sterrenrestaurant, een wellness-hotel of om het café op de hoek – schoon textiel zoals tafellinnen en handdoeken is het visitekaartje van uw bedrijf en zorgt er voor een groot deel voor, dat uw gasten zich op hun gemak voelen en graag bij u terugkomen. De nieuwe Kleine Geweldenaars hebben korte programmatijden en lage verbruikskosten en reinigen uw wasgoed bovendien uiterst grondig en toch heel behoedzaam. Miele Professional. Immer Besser. Meer informatie? Kijk op miele.nl/professional E-mail: professional@miele.nl of bel 0347 37 88 84

1 Online Touch

Index

Home