RECREACTIE 8 | december 2023 magazine over recreatie en toerisme Recreatie voor iedereen! Samen werken aan Bruto Nationaal Geluk Gelderse ondernemers kunnen verduurzamen zonder investeren De Rietkraag: direct ontworpen als natuurkampeerterrein Remko Vogelaar: ‘De rode loper uit voor nieuwe medewerkers’
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
Wij wensen iedereen mooie feestdagen en een sprankelend 2024 Adri Mijnheer, Thijs Lunenburg, Rianne Jansen, Yvette Mijnheer, Maxx Hup en Harm-Jan Mooiweer. Verblijfsrecreatie Watersport Dagrecreatie Sport en Wellness DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR F.A. Molijnlaan 28, 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63
colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Wanda van Eck, Jeff rey Belt, Stijn Boode, Charlotte de Baat Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Jasper Gorter, Jeroen Kamphuis, Guido Klep, Janine Messelink Opmaak: Dock35 Media Coverfoto: Shutterstock Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 68 euro per jaar, 34 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. Marike Rosier Manager Communicatie Alles naar wens? Op mijn vrije dag zit ik heerlijk te lunchen met een vriendin in een grand café in Soest. Een plek waar ik vaak kom omdat je er heel gezellig zit, het in de zomer een groot terras heeft en de kaart prima is. Toch word ik daar elke keer weer verrast door een paar bijzondere medewerkers. Een aantal jonge mensen met een licht verstandelijke beperking werkt overdag als dagbesteding mee in het grand café. De ene is zo vriendelijk dat hij om de paar minuten aan onze tafel staat om te vragen of alles naar wens is. De andere is een beetje onhandig en er valt dus juist een fl esje drinken van een dienblad op de grond. PARTNERS IN BUSINESS: KENNISPARTNERS: Tot grote hilariteit van zijn collega die ongegeneerd hard lacht om het voorval. De tranen lopen over zijn wangen. Hij vergeet van de weeromstuit bij ons te vragen of alles nog naar wens is. Wij genieten! In deze editie een coverstory over wat onze sector zoal doet aan de sociale kant van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Er zijn al veel ondernemers en bedrijven die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt helpen of die juist hun gasten helpen die het moeilijk hebben. Gasten met minder fi nanciële mogelijkheden of gasten die ziek zijn of een ziek familielid hebben. Hartverwarmend om te lezen. Als sector mogen we daar trots op zijn en wat vaker aandacht aan besteden. Het zijn juist dit soort zaken die bijdragen aan het Bruto Nationaal Geluk van ons allemaal. Veel leesplezier! PS: voor alle HISWA-RECRON leden zit bij deze Recreactie de HISWA-RECRON Gids 2024. Een handig naslagwerk met alle informatie over HISWA-RECRON en een groot aantal toeleverende bedrijven voor de recreatie- en watersportsector. Doe er je voordeel mee! 08-2023 | Recreactie 5
MAGNETRONS INRUIL ACTIE PROFESSIONELE MAGNETRONS Sterk, fl exibel en robuust Magnetron Type NE-1653 inhoud: 18 ltr. 3 vermogensstanden 30 vrije programma's vermogen: 1600 Watt afm. 43x51x34 cm 230 Volt | 2,59 kW Magnetron 5006.954 1.565,1.335,Lease vanaf 33,78* Magnetron Type NE-1840 inhoud: 44 ltr. geschikt voor 2x 1/1 GN schalen 2-level cooking 4 vermogensstanden vermogen: 1800 Watt afm. 65x53x48 cm 230 Volt | 3,2 kW INFORMEER NAAR ONZE AANTREKKELIJKE LEASE OPTIES Magnetron Type R-15AT inhoud: 28 ltr. bediening tiptoets 11 vermogensstanden 10 vaste programma's 20 inst. programma's, 3 kookfasen vermogen: 1000 Watt afm. 52x43x31 cm 230 Volt | 1,55 kW Type R-15AM inhoud: 28 ltr. bediening draaiknop 3 kookfasen 5 vermogensstanden vermogen: 1000 Watt afm. 52x43x31 cm 230 Volt | 1,55 kW 5077.015 normaal 655,actie inruilkorting NU 525,50,475,5077.025 normaal NU 490,Magnetron 5006.926 2.935,2495,Lease vanaf 63,12* * De in deze advertentie vermelde lease tarieven zijn per maand op basis van 60 maanden en op basis van operationele lease. EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-16-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. ONLINE BESTELLEN? www.hakpro.nl Type R-22AM inhoud: 20 ltr. bediening draaiknop 4 vermogensstanden vermogen: 1500 Watt afm. 51x47x34 cm 230 Volt | 3,15 kW 675,actie 540,inruilkorting 50,5077.105 normaal actie inruilkorting NU 1115,875,76,799,
inhoud Informatief 08 14 20 26 27 33 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Werken aan het Bruto Nationaal Geluk Duurzaam gastvrij Succesvol Gelders programma Kennis delen Voordeel uit fi scale regelingen Kennis delen Herstructureren goed voorbereiden Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 11 13 28 Opinie De visie Recruiter Remko Vogelaar: ‘Rol de rode loper uit voor nieuwe medewerkers’ Columns Green Key RecreAnders 22 Mens & bedrijf De bezieling De Rietkraag is een natuurcamping met 5 sterren van de ANWB 08-2023 | Recreactie 7
onder de aandacht Geslaagde Recreatie Vakbeurs Van 14-16 november vond in Hardenberg weer de Recreatie Vakbeurs plaats. De beurs telde ruim 8.400 bezoekers, 5% meer dan vorig jaar. Er waren meer dan 330 exposanten verdeeld over zeven hallen. Daaronder veel leden van de HISWA-RECRON Business Club, die hun nieuwtjes presenteerden en contact legden met huidige en nieuwe klanten. Ook HISWA-RECRON had een stand. “Er waren veel positieve geluiden te horen, zowel van de recreatieondernemers als de HRBC-leden”, vertelt Wanda van 55-plus vaker op reis Het aantal 55-plussers groeit en ze zijn reislustiger dan ooit, meldt de ABN-AMRO in een nieuw ‘Insights’-rapport. De bank verwacht dat de vakantiebestedingen van 55-plussers in vijf jaar tijd circa 50% groeien. 55-plussers zijn nu al goed voor 41% van alle toeristische overnachtingen in Europese hotels, vakantieparken en op campings. 65-plussers zijn goed voor bijna een kwart van alle toeristische overnachtingen. Steeds vaker zijn het tweeverdieners met een flink vermogen, die graag luxe accommodaties kiezen en bijzondere ervaringen opdoen. Daarnaast neemt de populariteit van culinaire reizen en fietsvakanties flink toe. www.abnamro.nl (zoekterm: Avontuur) Eck, marketing- en communicatiespecialist van HISWA-RECRON. “Veel leden en potentiële leden vonden hun weg naar onze stand. In feite is de beurs een informatief dagje uit voor het gehele recreatiebedrijf.” Arbeidsmarktmonitor Gastvrijheidssector De resultaten van de Arbeidsmarktmonitor Gastvrijheidssector 2023 zijn nu online beschikbaar. De monitor geeft inzicht in onder meer het aantal bedrijven, banen en de arbeidsmobiliteit in 2022. Zowel landelijk als per regio zijn de cijfers te bekijken. De monitor is een samenwerking van leden van Gastvrij Nederland. In 2022 telde ons land ruim 152.000 bedrijven binnen de gastvrijheidssector en dat aantal groeit. De sector biedt ruim 752.000 banen, circa 475.000 fte. Het aantal fte groeide in 2022 met 15% ten opzichte van 2021; dat is een stuk meer dan het Nederlands gemiddelde van +5%. Er waren fors meer vaste contracten en ook een groter aandeel jongeren: dat steeg naar 38%. Dat is meer dan gemiddeld. Ook werken er in onze sector relatief veel mensen met een migratieachtergrond, bijna 35%. Verheugend is dat de instroom groeit en de uitstroom afneemt. Er stroomden in 2022 10% meer mensen de sector in, dan uit. Een vooruitblik laat zien dat de groei van het aantal banen zich in elk geval in de eerste twee kwartalen van dit jaar heeft voortgezet. www.hiswarecron.nl (zoekterm: Arbeidsmarktmonitor) 8 Recreactie | 08-2023 Foto: Shutterstock
Kansen voor plattelandstoerisme Er staat een herverdeling van het Nederlandse platteland op stapel, waarbij wordt gezocht naar nieuwe verdienmodellen. Het NBTC onderzocht wat Nederlanders, Belgen en Duitsers zoeken in een plattelandsvakantie. Een vakantiehuisje is daarbij de meest overwogen accommodatie. Bij de oriëntatie is internet de belangrijkste bron, naast ervaringen van familie, vrienden of kennissen. De meeste mensen gaan met hun partner en blijven 3 tot 5 nachten. Wat betreft de omgeving vinden Nederlanders en Vlamingen vooral wandel- en fietsmogelijkheden van belang. Duitsers vinden ligging nabij water of de kust het belangrijkst. Daarnaast hebben Duitsers relatief veel interesse in het proeven en kopen van streekproducten. Nederlanders willen graag zelf kunnen koken in hun accommodatie. Vlamingen en Duitsers hebben juist liever een horecagelegenheid in de buurt. www.nbtc.nl (zoekterm: Platteland) Nieuwe trainingen RecreatieHero Toeristenbelasting Wijdemeren HISWA-RECRON heeft samen met het Watersportverbond en lokale ondernemersverenigingen besloten om in de gemeente Wijdemeren voorlopig niet meer mee te doen aan de inning van de toeristenbelasting, forensenbelasting en watertoeristenbelasting. De ondertekening van een nieuw convenant met de gemeente is opgeschort, wegens niet onderbouwde en buitengewoon onzorgvuldig tot stand gekomen verhogingen van deze lokale belastingen. HISWA-RECRON regiomanager Gerdina Krijger is er helemaal klaar mee. “We wachten al twee jaar op het instellen van een adviescommissie. Daar had constructief en tijdig overleg tussen de gemeente en de sector kunnen plaatsvinden. Nu er vanwege een financieel herstelplan 5 ton nodig is, komt de gemeente ineens met exorbitante verhogingen van 33 tot 40% van de verblijfsbelastingen. Onacceptabel.” De sector komt met een tegenvoorstel, maar dat zal het gat in de gemeentelijke begroting niet gaan vullen, kondigt Krijger al aan. Bedrijven in de verblijfsrecreatie die afdragen aan KIKK (voorheen Sociaal Fonds) kunnen gebruiken maken van online leerplatform RecreatieHero.nl. Het aanbod bestaat uit maar liefst 150 leuke en leerzame trainingen. Daar worden regelmatig nieuwe aan toegevoegd. Een paar voorbeelden: Beheer & Onderhoud van gebouwen. Een boeiende en interactieve online training die onderwerpen behandelt als gebouwbeheer, budgettering, procedures en verduurzaming. Animatie. Hoe hou je de recreant op een leuke manier bezig? Een goed activiteitenaanbod kan hier niet bij ontbreken. Maar hoe maak je een goed animatieprogramma? Werk-privébalans. Soms is het lastig om alle ballen in de lucht te houden. Deze training biedt aanknopingspunten om te komen tot een goede werk-privébalans. www.recreatiehero.nl 08-2023 | Recreactie 9 Foto: Shutterstock Foto: Maarten Bokslag
PERFECT ONDERHOUDEN PARKPADEN. HET MOOISTE WELKOM VOOR UW GASTEN! Hou uw park in optimale conditie. Een oppervlakbehandeling zorgt niet alleen voor een fraaie uitstraling, maar ook voor een extra lange levensduur van uw bestaande weg. Met de PaveCare CombiTruck zijn we bovendien in één keer klaar. Vraag nu naar de mogelijkheden of bekijk nog meer opties op PAVECARE.NL
onder de aandacht Plicht of inspiratiebron? Energielabel verplicht Het is al een jaar verplicht, maar vanaf 1 januari 2024 wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van een energielabel op recreatiewoningen groter dan 50 m2 vloeroppervlak. HISWARECRON heeft bereikt dat dit label onder voorwaarden kan worden verstrekt via een seriematige opname door de EP-adviseur. Dat is degene die gemachtigd is om een energielabel vast te stellen. Bij seriematige opname worden op basis van een referentiewoning de (niet al te grote) verschillen met de andere woningen in kaart gebracht. Dat werkt veel efficiënter dan elke woning op zich van een label te voorzien. Ook in het geval van particuliere eigenaren is, na goed overleg, seriematige opname mogelijk. EP-adviseurs zijn onder meer de HISWA-RECRON TOP Suppliers Breuers & Cobelens en Second Home Check. www.hiswarecron.nl (zoekterm: Energielabel) Nieuwe leden Tussen 18 oktober en 20 november zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWA-RECRON. Welkom! Enjoy Yachtservice, Bruinisse, www.enjoyyachtservice.nl Eventyr Rib Charters, Den Haag Rectificatie: In het vorige nummer werd per ongeluk een verouderde website van Smit Recreatie vermeld. De juiste site is www.smitrecreatie.nl Als keurmeester van de Green Key loop ik alweer een paar jaar rond in de recreatiesector. Een van de zaken die mij opvalt, is dat de aandacht voor de Green Key vaak berust bij één enthousiaste persoon. Als die persoon vertrekt – en het verloop is hier en daar vrij groot – verliest het bedrijf ook de aandacht voor de Green Key. Bij een bedrijfsbezoek merk ik dan dat er echt iets is veranderd. In plaats van een enthousiaste medewerker die vol plannen en vragen zit, wordt het verplichte lijstje afgevinkt. De Green Key is een noodzakelijke extra administratieve taak geworden. Laatst trof ik iemand aan wie ik uit moest leggen wat de Green Key inhoudt en hoe je die normen moet interpreteren. Hoe kun je dat voorkomen? Hoe behoud je het enthousiasme voor de Green Key, wat immers geen doel is, maar een hulpmiddel voor een breed gedragen duurzaamheidsbeleid in je bedrijf? Het duurzaamheidsbeleid moet integraal onderdeel zijn van je bedrijf. Dat bereik je door er regelmatig aandacht aan te besteden. Bij het inwerken van nieuwe medewerkers bijvoorbeeld. Maar ook bij de personeelsbijeenkomsten, die meestal enkele malen per jaar plaatsvinden. Het is belangrijk dat de manager op zulke momenten ook weer aangeeft hoe belangrijk duurzaamheid is, hoe je dat aanpakt en welke rol de Green Key dan speelt. Geef voorbeelden. Vertel over het afvalplan in de keuken, over de zonnepanelen, hergebruik van water of het scheiden van afval. Over plasticvrij, zonnepanelen, isolatie en de laadpaal bij de ingang. Over het gebruik van streekproducten. Zo breng je duurzaamheid tot leven. Nodig mensen uit om mee te denken en hun ideeën te delen met het greenteam. Laatst was ik ergens waar de hele recreatieruimte was ingericht met gebruikte meubelen. Goed gedaan en super sfeervol. Want de Green Key is geen papieren tijger. Het is de weerslag van een heel beleid om elkaar te inspireren en de wereld samen een beetje mooier te maken. Guido Klep, keurmeester Stichting KMVK Meer weten over Green Key? Neem contact op met Erik van Dijk E: erik@kmvk.nl T: 06 - 12 81 06 41 08-2023 | Recreactie 11 Foto: Wanda van Eck
Dichtbij jouw branche Jouw accountant, overal dichtbij Jouw bedrijf, branche en uitdagingen. Wij willen het van dichtbij meemaken. Dat doen we vanuit een landelijke actieve organisatie en vanuit een kantoor dat altijd om de hoek zit. Samen werken hier meer dan 1000 specialisten in accountancy en bedrijfsadvisering met brede financiële kennis én specialistische branchekennis. Alfa Accountants en Adviseurs Anders Celsiusstraat 3 7442 PB Nijverdal Hessenweg 29 7771 CH Hardenberg 088 2532750 nijverdal@alfa.nl hardenberg@alfa.nl Met Alfa haal je veel kennis van de recreatiesector in huis. Niet voor niets zijn we partner van HISWA-RECRON. Bij Alfa vind je adviseurs die dichtbij je camping of bungalowpark staan. Wij mogen veel bedrijven in de watersport en vrijetijdssector tot onze klantenportefeuille rekenen. Klanten komen bij ons voor de jaarrekening en voor de bedrijfsopvolging, maar ook met vragen over het familiebedrijf, de (fiscale) optimalisering van het bedrijf, de inzet van personeel, het verduurzamen van hun onderneming tot aan de verkoop of aankoop van een onderneming in de vrije tijdssector. Neem voor meer informatie contact op met Wim Kappers via (088) 2532804 of Herma Brinkhuis via (088) 2532803. De Uw inventaris in één keer L’OR BARISTA koffiemachine van Philips Topklasse koffiemachine. Uw gasten kunnen nu genieten van ultieme koffie variatie. Door het testpanel van Kieskeurig.nl beoordeeld met een 8,4! compleet en altijd up-to-date. Ons full-service concept bespaart u veel tijd en hoofdbrekens. Als specialist in complete inventarispakketten verzorgen wij snel en accuraat de volledige inventaris voor uw recreatiewoningen. Van theelepel tot tuininventaris. En via de handige app kunt u deze daarna eenvoudig op peil houden. Want de kracht van ons assortiment is dat wij artikelen langdurig kunnen naleveren. Plaza 28 • 4782 SK Moerdijk • tel. 0182 511 511 • www.marindex.nl
onder de aandacht RecreAnders 750e Green Key certifi caat Het gaat goed met Green Key, het duurzaamheidslabel voor de recreatiesector. Steeds meer bedrijven doen mee en in november werd het 750e certifi caat uitgereikt aan Strandpaviljoen Dok 14 (Cadzand). Green Key heeft ook een nieuwe website. De navigatie is verbeterd zodat consumenten, geïnteresseerde bedrijven en natuurlijk de huidige bedrijven met een Green Key de benodigde informatie gemakkelijker kunnen vinden. Daarnaast werd een sectie met veel gestelde vragen (FAQ) toegevoegd en kwam er een nuttige advies & ondersteuningspagina. Sommige dingen blijven ook bij het oude: zo is de Mijn Green Key-omgeving nog hetzelfde gebleven. Janine Messelink Prosuco Revolutie (deel 2) Tussen het moment van schrijven van deze RecreAnders column en daadwerkelijke publicatie zitten 3 weken. Ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie (AI), nieuwe toepassingen, meningen over, gebruik van nieuwe tools: er is elke dag iets te melden, iets te ontdekken en iets nieuws te proberen. Dus mijn column ‘deel 1’ (gepubliceerd in de Recreactie van juli) was eigenlijk bij het moment van publicatie alweer ‘oud’. In het licht van de razendsnelle ontwikkelingen in AI, rijst de vraag hoe je deze technologische sprongen in de dagelijkse praktijk bijhoudt. Het tempo waarin AI innoveert, brengt zowel kansen als uitdagingen met zich mee. Hoe been je dit bij? En op welke manieren doe je er zelf je voordeel mee? Op dit moment krijg je bijna op elke vakbijeenkomst of netwerkdag wel een presentatie over de ontwikkelingen in AI. Wat ik overigens toejuich! Want met meer kennis en begrip van AI kan je steeds beter Nieuw in dienst Lucie Schuijt is begin november bij HISWA-RECRON aan de slag gegaan als medewerker Arbeidsmarktbranding. “Ik heb een heel brede ervaring en ik merk nu al dat ik die goed kan gebruiken bij mijn werk hier”, vertelt Lucie. “De arbeidsmarkt wordt steeds krapper. Dus hoe laten we meer mensen kiezen voor de sector watersport- en recreatie? Ik denk door te laten zien dat het een heel brede sector is, waar je werk kunt doen waar je blij van wordt.” Met een net behaald certifi caat van de opleiding Conceptontwikkeling gaat ze met veel enthousiasme aan de slag. Lucie heeft eerder onder meer gewerkt als coach, ondernemer en offi ce manager. In haar vrije tijd gaat ze het liefst naar buiten en in de zomer wordt er gekampeerd, met een vouwwagen. (033) 303 97 35 l.schuijt@hiswarecron.nl 08-2023 | Recreactie 13 fi lteren welke toepassingen voor jou kansen bieden. Ik geloof dat AI de manier waarop we informatie vergaren, maar ook de manier waarop we ons oriënteren en ontspannen fundamenteel verandert. Denk alleen al aan de wijze waarop de consument een bestemming zoekt, inspiratie opdoet en informatie vergaart. De consument zal zijn oriëntatie niet meer starten in Google, maar in ChatGPT. Als het gaat om mijn vak, marketing, houdt dat in dat we ons er nog beter van bewust moeten zijn welke content we op welk platform plaatsen. Want ChatGPT haalt inspiratie uit alle hoeken en gaten van het internet. Los van contentcreatie, biedt AI nog veel meer kansen om de sector te vernieuwen en een toekomst te smeden waarin technologie en recreatie harmonieus samengaan. Hoe? Dat begint bij je eigen interesse in de wereld van AI. Download die ChatGPT App. Laat Google Bard je businessstrategie eens uitwerken. Plan je eigen reis met Roamaround.io. Experimenteer, leer en profi teer. (geschreven met een beetje ChatGPT en een beetje van mezelf )
coverstory Samen werken aan Bruto Nationaal Geluk Recreatie is er voor álle mensen Maatschappelijk verantwoord ondernemen, dat is people, planet en profit. Dat profit belangrijk is, weten we als ondernemers maar al te goed. Over planet hebben we in Recreactie al heel wat artikelen geschreven. Duurzaam, energieneutraal en zelfs circulair ondernemen komen we gelukkig steeds meer tegen. Maar hoe zit het met de zorg voor de mensen? Veel ondernemers blijken daar heel bewust mee bezig te zijn. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Rocks ‘n Rivers, Pukkemuk, RCN, Paasheuvelgroep Mensen met het verstand van een kind van 3 of 4 jaar kunnen een geweldige aanwinst zijn voor je bedrijf, weet Huub van Leijsen, eigenaar van kinderspeelboerderij Pukkemuk in het 14 Recreactie | 08-2023 Brabantse Dongen. Zijn bedrijf heeft al jarenlang ervaring met deze medewerkers, die via Prisma worden geworven. Prisma verzorgt in Noord-Brabant wonen en werken voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking. “Het is een groot genoegen om met die mensen te werken”, stelt Van Leijsen. “We hebben er meestal een stuk of 15 hier op
‘Het is echt een keuze dat je iedereen op je bedrijf welkom heet’ het bedrijf aan het werk. ‘s Morgens brengt Prisma ze met een busje en ‘s middags worden ze weer opgehaald. Die mensen zijn zo blij met het werk, en dankbaar dat we ze die kans geven. Voor ons is het vanzelfsprekend. En ik ben ervan overtuigd dat ook onze gasten dit weten te waarderen.” Dagbesteding Deze medewerkers van Pukkemuk krijgen niet betaald: het is een vorm van dagbesteding en er loopt ook altijd een begeleider van Prisma rond op het bedrijf. Van Leijsen geeft ze zoveel mogelijk elke dag hetzelfde werk. “Waar onze andere medewerkers van alle markten thuis zijn en van afwisseling houden, doen deze collega’s er een tijdje over om één taak goed onder de knie te krijgen. Het liefste doen ze dat elke dag weer. Anders raken ze in de war.” Die taken lopen uiteen. “De één krijgt ‘s morgens een emmer water en gaat alle bordjes op het bedrijf schoonmaken. Een ander gaat naar de bootjesbaan, om het water schoon te houden. Weer een ander gaat naar de hal om daar alle balletjes op te ruimen. Een volgende smeert de kuipjes mosterd vol, of poetst het bestek en legt dat klaar. Eén van hen loopt de hele dag alleen maar papiertjes te rapen, en als de container vol is zet hij die perfect recht aan de straat.” Nadelen hebben deze medewerkers natuurlijk ook. Ze zijn 08-2023 | Recreactie 15 >
coverstory sociaal niet erg handig en als ze geen zin hebben, komen ze niet. Het is uiteraard geen gedwongen arbeid. Dat is niet altijd makkelijk, erkent Van Leijsen. “Dan moet iemand anders de kuipjes mosterd vullen. Dat is nog best een klus en mijn gewone medewerkers vinden het vervelend werk.” Heel belangrijk voor Van Leijsen is, dat er respectvol met zijn bijzondere medewerkers wordt omgegaan. “Dat is het eerste wat we onze medewerkers bijbrengen. Als je geen respect toont naar die mensen, vlieg je er meteen uit.” Maatschappelijke projecten HISWA-RECRON directeur Geert Dijks spreekt graag van het vergroten van het Bruto Nationaal geluk. Dan gaat het óók om het aanbieden van recreatie aan mensen die het minder makkelijk hebben dan de doorsnee gast. Heel wat recreatiebedrijven hebben zulke initiatieven. RCN-Vakantieparken bijvoorbeeld. Daar is het Ina Steenbeek die alle maatschappelijke projecten coördineert. Dat zijn er nogal wat, bij de keten van 18 vakantieparken. “Oog hebben voor de ander zit in ons DNA. We bestaan al ruim 70 jaar en hebben een christelijke oorsprong”, verklaart Steenbeek. “De winstuitkering van RCN wordt volledig besteed aan maatschappelijke projecten.” Ze noemt er een paar: “Bij RCN willen we iederéén laten genieten van vakantie. Daarom hebben we meerdere initiatieven om ook mensen die daar normaal nooit toe komen op vakantie te laten gaan. In december hebben we altijd een midweek voor eenzame ouderen. Het is fijn voor die mensen om er eens uit te zijn en samen te zijn met andere mensen. Maar onze medewerkers vinden het ook geweldig om deze midweek te mogen organiseren. Het geeft ze veel voldoening. Die ouderen stralen helemaal, als ze hier een midweek geweest zijn.” Ernstig zieke kinderen Met lokale partners Het samenwerken met sociale partners in de regio is ook een manier om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. “Soms is het veel makkelijker om gewoon een commercieel bedrijf te vinden”, vertelt Marcel Arts, beheerder van Camping Hartje Groen in Schaijk. “Die besteden meer aandacht aan professionele marketing. Maar wij werken juist graag samen met organisaties die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst hebben. Met wat zoeken vind je die overal, in elke regio. Zoals Droomijs, waar wij ambachtelijk ijs en appeltaart halen. Of Goed Zooo!! in Oss, waarvan de cliënten ons in het kader van dagbesteding helpen met taken als hout kloven of opruimen. Dat zijn bijzondere mensen. Er is één jongen die af een toe een stukje moet rondrennen om energie kwijt te raken. Een ander heeft 1 op 1 begeleiding. Dat moeten we dan wel even uitleggen aan onze gasten. Maar die reageren daar zonder uitzondering heel positief op.” Het serviesgoed van Hartje Groen komt van Cor Unum in Den Bosch, een werkplaats die wederom mensen met een beperking inzet om het bijzondere serviesgoed te maken en beschilderen. “Wij zijn geworteld in deze regio en vertellen graag het verhaal van dat bijzondere serviesgoed”, stelt Marcel Arts. “Voor ons is er veel meer dan geld verdienen. Wij willen ondernemen met respect en kansen bieden aan mensen die het niet zo makkelijk hebben.” Samen met Stichting Gaandeweg organiseert RCN in het Sinterklaasweekend vakanties voor kinderen met een ernstige ziekte en hun gezinnen. “We leggen die gezinnen echt in de watten. Dan zijn ze heerlijk weg van huis, is er even iets anders dan het ziek zijn.” Stichting Gaandeweg heeft ook een eigen vakantiewoning op RCN het Grote Bos. Speciaal daar, omdat dat relatief dichtbij het Prinses Maxima kinderziekenhuis in Utrecht ligt. Voor gezinnen op bijstandsniveau stelt RCN jaarlijks 150 gratis vakanties beschikbaar, op zowel Nederlandse als Franse parken. Steenbeek: “Voor mensen met een bijstandsinkomen is vakantie gewoon te duur. We ontvangen wel eens gezinnen die nog nooit op vakantie zijn geweest. Voor die mensen is het een geweldige belevenis. En de kinderen hebben na de vakantie voor het eerst óók iets te vertellen op school over hun vakantiebelevenissen.” 16 Recreactie | 08-2023
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen blijft bij RCN niet beperkt tot Nederland. Het bedrijf heeft ook parken in het buitenland. “In Frankrijk doen we onder meer leuke acties om geld in te zamelen voor kinderen met een zeldzame ziekte”, vertelt Steenbeek. “Dat gaat via Téléthon, een op televisie uitgezonden evenement om fondsen te werven. Je kunt het vergelijken met het Glazen Huis van radio 3FM.” Toegankelijk klimpark Een buitensportbedrijf dat toegankelijkheid hoog in het vaandel heeft, is Rocks ‘n Rivers. Daar is het klimpark in de bossen bij het Brabantse Goirle zodanig ingericht, dat ook mensen met een fysieke beperking het boomparcours kunnen afleggen. “Wij vinden dat echt belangrijk”, stelt mede-eigenaar Martijn van Gool. “Het is een keuze dat je iedereen op je bedrijf welkom heet. Dat klinkt heel vanzelfsprekend, maar dat is het helaas niet. Ik kom nog steeds tegen dat je bij een net verbouwd restaurant voor de toiletten de trap op moet. Daarmee beperk je de toegang al voor een hele groep mensen. Er hoeft in een groep maar één iemand te zijn die geen trap op kan en ze komen niet naar jouw bedrijf. Wij zouden daar niet voor kiezen.” Het klimpark van Rocks ‘n Rivers is zo ingericht, dat zelfs mensen met rolstoelen het touwenparcours kunnen afleggen. En terwijl bij klimgroepen normaal gesproken één ‘Voor gezinnen met een bijstandsuitkering is vakantie gewoon te duur’ instructeur op 15 mensen staat, zijn er twee instructeurs nodig op één gast met rolstoel. “Toch willen we dat die exact hetzelfde betaalt”, stelt Van Gool. “Gewoon omdat mensen met een beperking ook welkom zijn.” Daarnaast zijn er terrein- rolstoelen, extra ruime drempelvrije toiletten en kleedruimten. Rocks ‘n Rivers draagt maatschappelijke activiteiten een warm hart toe. Neem de Quiet-community in Hilvarenbeek en Tilburg - een initiatief om aandacht te vragen voor stille armoede. Zij krijgen jaarlijks een aantal kaarten voor gratis klimmen, om uit te delen aan mensen met een smalle beurs. Maar het belangrijkste is toch wel de samenwerking met de Stichting Spieren voor Spieren, die al 15 jaar loopt. Van Gool: “We zijn actief mede-organisator van de Spieren voor Spieren-dag, die jaarlijks ergens in Nederland bij een dierentuin of attractiepark plaatsvindt. We bedenken thematische spellen voor kinderen die fysiek bijna niets kunnen. Er komen 1.000 tot 1.500 mensen naar zo’n dag en wij gaan er jaarlijks aan de slag met zo’n 35 medewerkers. Die doen dat 08-2023 | Recreactie 17 >
Totaalleverancier voor de recreatiesector Wij hebben een ruim assortiment artikelen die benodigd zijn in de camping- of recreatiebranche. Daarnaast bieden we ondersteuning op maat bij de voorbereiding én uitvoering van infrastructurele & technische projecten. Denk aan ontwerpberekeningen of begeleiding op het terrein, bijvoorbeeld bij het aanleggen van leidingsystemen. Kom langs op Extra korting voor HISWARECRON leden! onze stand tijdens de Recreatie Vakbeurs in Hardenberg! Kijk voor meer informatie op wildkamp.nl/recreatie 50 jaar dankzij jou! Kijk voor onze acties op wildkamp.nl/50jaar Ron, hoe hou ik grip op mijn resultaat en de kosten? Wil je dat jouw gasten het naar hun zin hebben? En wil je zelf grip hebben op het resultaat? Dan heb je behoefte aan iemand die je markt kent. Iemand die je niet alleen helpt met je (salaris)adminstratie, maar ook met financieringsoplossingen en het verbeteren van je rendement. De recreatie- en horecaspecialisten van Countus hebben hier veel ervaring mee en kunnen jou helpen met het maken van strategische keuzes. Hiervoor hebben we zelfs een speciaal expertiseteam in het leven geroepen: Bertijn Vos, Jesca Wemmenhove en Ron Koopmeiners. Wil jij een keer brainstormen over de mogelijkheden voor jouw bedrijf? Neem vrijblijvend contact met ons op. Expertiseteam Recreatie & Horeca recreatie-horeca@countus.nl COUNTUS.NL/RECREATIE
coverstory allemaal vrijwillig en het is echt een hoogtepunt in het jaar. De reacties zijn zo hartverwarmend! En het leert onze medewerkers weer hoe ontzettend gelukkig ze mogen zijn met een gezond en sterk lijf.” ‘Schoolkamp is een onmisbare ervaring voor kinderen, die soms nog nooit in de natuur zijn geweest’ Inspirerend De medewerkers van Rocks ‘n Rivers proberen met hun maatschappelijke initiatieven ook andere ondernemers te inspireren. “Ik vertel er bijvoorbeeld over op ondernemersavonden. Dat maakt altijd veel enthousiasme en goede voornemens los”, vertelt Van Gool. “Maar de opvolging daarvan valt vaak toch wat tegen. Het is weer heel wat anders om er echt mee aan de gang te gaan. Het moet echt in het DNA van je bedrijf zitten.” ‘Soms is het lastig vol te houden’ De Paasheuvelgroep heeft van oudsher een sociale focus. Die komt onder meer naar voren in de samenwerking met Stichting Philadelphia. Die verzorgt een deel van het buitenonderhoud met mensen met een mentale beperking. “Eerst kwamen ze een paar keer per jaar, maar het bevalt zo goed dat ze nu wekelijks komen”, vertelt Dimitri Schenk, marketing manager van de Paasheuvelgroep. “Die mensen vinden het fijn om hier in de natuur aan het werk te zijn. En voor ons is het ook fijn, want het is steeds lastiger om medewerkers te vinden. En het past goed bij onze sociale doelstellingen.” De Paasheuvel verzorgt met name schoolgroepen, vanuit 11 locaties met 38 groepsaccommodaties in de natuur. “Een onmisbare ervaring voor kinderen, die in sommige gevallen nog nooit in de natuur zijn geweest”, weet Schenk. “Voor scholen die veel leerlingen hebben die onder de armoedegrens leven is het heel lastig om zo’n kamp nog te betalen. Daarom bieden we die scholen de vakanties aan tegen een verlaagd tarief. Hiervoor zijn we een samenwerking aangegaan met het Jeugd Educatie Fonds.” De Paasheuvelgroep onderneemt ook andere sociale initiatieven. Zoals de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Schenk: “Die worden normaal gesproken opgevangen in de Jaarbeurs in Utrecht. Maar soms zijn daar evenementen, zoals dancefestival Thunderdome. Dan kunnen de mensen die daar zijn gehuisvest een dag en nacht terecht op ons centrum in Austerlitz. We vinden dat onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en willen er dus niet op verdienen.” Zulke initiatieven zijn mooi, maar steeds lastiger vol te houden. “De scholen hebben het steeds lastiger. Maar wij hebben ook te maken met snel stijgende kosten. Daar worstelen we wel mee. Aan de ene kant willen we de prijs laag houden voor de groepen die het nodig hebben, aan de andere kant mogen we geen verlies gaan maken.” 08-2023 | Recreactie 19
ondernemen Duurzaam Gastvrij Gelderland Gelderse ondernemers sneller duurzaam Je bedrijf verduurzamen zonder zelf te investeren. Een kosteloos adviesgesprek en energieonderzoek. Duurzaam Gastvrij Gelderland stimuleert op een aantrekkelijke manier de verduurzaming van bedrijven in de gastvrijheidssector. “We willen de technische en financiële drempels voor ondernemers wegnemen.” Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Duurzaam Gastvrij Gelderland Wie zijn bedrijf wil verduurzamen kan kiezen uit een enorme hoeveelheid oplossingen. Van het aanschaffen van duurzame producten tot het minimaliseren van CO2 -uitstoot en het hergebruiken van restproducten. Tegelijkertijd beland je in een woud van regelingen die je moet doornemen. Hoe maak je dan de beste keuze? Veel ondernemers komen daar niet zo snel uit. “Ondernemers in de recreatie en de horeca lopen tegen technische en financiële drempels op waardoor de verduurzaming van hun bedrijf vertraging oploopt”, zegt Marcella van Harn van BespaarGarant. Deze stichting – een initiatief van vijf brancheorganisaties om drempels bij verduurzamings projecten weg te nemen – begeleidt ondernemers in het traject naar De financiering van maatregelen gaat niet ten koste van je leencapaciteit verduurzaming. “Ze vinden het moeilijk om een gedegen plan te maken naar die vergroening”, licht Van Harn toe. Het project Duurzaam Gastvrij Gelderland, mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland, moet dit proces versnellen. Altijd nuttig Een belangrijk onderdeel van het project is het energiegesprek. Dit kan leiden tot een begeleidingstraject om samen met een adviseur energiebesparing stapsgewijs aan te pakken. “Tijdens het digitale adviesgesprek met ondernemers stel ik veel vragen”, vertelt Van Harn. “Welke ambities heb je? Waar ligt je behoefte? Samen kijken we naar de mogelijkheden om verder te verduurzamen.” Steeds meer ondernemers weten hun weg te vinden naar het project. “De online planningstool voor het maken van een afspraak maakt het heel laagdrempelig.” Het energiegesprek kan veel opleveren. Ook voor ondernemers die zich inmiddels als een gevorderde verduurzamer beschouwen. “Wij hebben een klein team en kunnen nu eenmaal niet álles weten”, zegt René Zweers van Camping de Wildhoeve in Ernst. Als resultaat van het energiegesprek wordt op de Wildhoeve binnenkort onderzoek gedaan naar aardwarmte. Daarnaast wordt het zwembad met ingang van volgend jaar voorzien van een vloeibare afdekking. Zo’n afdekking kan de energiekosten van het zwembad met wel 45 procent verlagen. “We waren nooit zo happig op een fysieke afdekking van ons buitenbad”, zegt Zweers. “En ja, het vloeibare alternatief, dat 20 Recreactie | 08-2023
hadden we zelf kúnnen weten”, erkent hij. “Maar door zo’n energiegesprek word je veel bewuster van de mogelijkheden en kom je op oplossingen waar je aanvankelijk geen oog voor had.” Die blinde vlek én het feit dat het energiegesprek gratis is, zijn de redenen waarom Zweers zijn Gelderse collega’s aanbeveelt om deel te nemen aan het project. “Het is altijd nuttig. Baat het niet, dan schaadt het niet.” Leencapaciteit Een aantrekkelijk onderdeel van Duurzaam Gastvrij Gelderland is dat de investeringsruimte van de ondernemer niet aangetast wordt. “BespaarGarant heeft een fonds om duurzaamheidsmaatregelen mee te financieren”, legt Van Harn uit. “Het fonds betaalt namens de ondernemer de rekening van de maatregelen. De ondernemer betaalt de financiering terug met een tarief per daadwerkelijk bespaarde kilowatturen. Je hebt dus te maken met kosten, en niet met een lening. Daardoor behoud je je leencapaciteit.” Een groot voordeel, vindt ook Erik Wackers, parkmanager van Capfun De Rotonde in Enspijk. “Zo behouden we investeringsruimte. En de gastvrijheidssector is een sector waarin je moet blijven investeren.” Voor Wackers is energieopslag heel belangrijk. Als gevolg van capaciteitsproblemen op het net mag De Rotonde tot 2029 niet méér elektriciteit gebruiken dan nu. Een probleem dat uiteraard ter sprake kwam tijdens het energiegesprek. “Voor ons is slim omgaan met energie een speerpunt”, zegt de parkmanager. “Kansen liggen op het gebied van selectief toepassen van energie en op het gebied van de opslag van stroom. Maar dat is momenteel heel duur.” Ondertussen kan Wackers niet voluit gaan voor elektrificatie. “Een warmtepomp integreren lukt dus niet bij ons. Ook kan de uitbreiding van het aantal accommodaties op het park voorlopig niet duurzaam zijn. De nieuwe accommodaties vragen om meer elektrisch vermogen en dat zullen we voorlopig op een minder duurzame manier moeten opwekken.” Het energieonderzoek zal uitwijzen welke maatregelen het leed kunnen verzachten. “Dat is precies wat mij aanspreekt in dit project”, zegt parkmanager Wackers. “Je onderzoekt mogelijkheden in je eigen specifieke situatie, samen met een objectieve deskundige.” Duurzaam Gastvrij Gelderland Met Duurzaam Gastvrij Gelderland, mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland, stimuleren HISWA-RECRON en KHN de verduurzaming van Gelderse gastvrijheidsbedrijven. Gelderse ondernemers in de horeca, dagrecreatie, evenementenbranche, verblijfsrecreatie en jachthavens/ watersport worden door HISWA-RECRON en KHN geïnformeerd met nieuwsbrieven, websites en uitgenodigd voor informatie- en themabijeenkomsten. BespaarGarant voert de energiegesprekken uit en begeleidt de uitvoering van de verduurzamingsmaatregelen bij ondernemers. Meer informatie is te vinden op www.hiswarecron.nl/duurzaam-gastvrij-gelderland. 08-2023 | Recreactie 21
de bezieling Sander en Eveline Braam van De Rietkraag ‘ Het is goed zoals het is’ Een camping die op de tekentafel al is ontworpen als natuurkampeerterrein; dat zullen er niet veel zijn. Natuurkampeerterrein De Rietkraag werd in 2007 geopend en is een ruim terrein, met natuurlijke beplanting en mooie zichtlijnen. Voor een natuurkampeerterrein heeft het bedrijf vrij veel voorzieningen, realiseren ook eigenaren Sander en Eveline Braam zich. Afgelopen jaar kreeg het bedrijf vijf sterren van de ANWB. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Maarten Bokslag, De Rietkraag De meeste recreatiebedrijven zijn organisch gegroeid, met jarenlange kleine aanpassingen en af en toe een uitbreiding of herstucturering. Als we bij een flets najaarszonnetje over De Rietkraag lopen, valt direct het verschil op. Dit bedrijf vormt een eenheid en alle elementen liggen logisch gegroepeerd. Eveline en Sander Braam Sander en Eveline Braam (50 en 52 jaar oud) woonden in Zwolle, maar wilden eigenlijk weg uit de stad. Dus zochten ze een woning ‘buiten’, liefst met ‘iets’ erbij. Een camping zou wel mooi zijn, maar vooral niet met teveel werk, want ze hadden hun banen en drie opgroeiende kinderen. Sander was (en is) fysiotherapeut met een eigen praktijk in Zwolle. Eveline werkte als receptioniste bij RCN De Jagerstee in Epe. Na wat zoeken vonden zij uiteindelijk Natuurkampeerterrein De Rietkraag, vlakbij het dorp Lemelerveld in Overijssel. Een ‘instapklare camping’, die in 2007 werd geopend. “Het bedrijf was volledig ontworpen en gebouwd als natuurkampeerterrein”, vertelt Eveline enthousiast. De oprichters en vorige eigenaars bleven op het terrein wonen, dus een warme overdracht was gegarandeerd. 22 Recreactie | 08-2023 Keuken voor kampeerders Het is met 1,6 hectare en 40 plekken een relatief klein bedrijf. Alle faciliteiten zijn ondergebracht in één gebouw. Dat zijn de sanitaire voorzieningen en de wasmachine, maar ook de receptie en een ruimte met compleet ingerichte keuken en een grote tafel. Fijn voor tentkampeerders, die hier bij slecht weer kunnen zitten en hun eigen potje koken. Onder een uitstekende dakrand staan in het seizoen een koffiezetter en een koelkast met drankjes. Gasten kunnen er vrij gebruik van maken en betalen met behulp van een QR-code, op basis van vertrouwen. Voor het centrumgebouw ligt een terrasje met picknicktafels. Gasten kunnen er lekker zitten, een drankje drinken (ook als ze dat zelf meenemen) of eten. Zo wordt de gemeenschappelijkheid gestimuleerd. Het terras kijkt uit over een ruime speelgelegenheid voor de kinderen: ideaal voor gezinnen met kinderen in de basisschoolleeftijd, die in het seizoen dan ook volop komen. Er staat ook een stenen pizza-oven, met een stapel hout ernaast. Daar wordt graag gebruik van gemaakt door gasten die er hun eigen pizza’s maken. 100% toeristisch Het zal inmiddels duidelijk zijn: de camping is grotendeels ingericht op zelfredzaamheid. De voorzieningen – en dat zijn er veel voor een natuurkampeerterrein – zijn zonder hulp van Eveline of Sander te gebruiken. De receptie is dan ook maar beperkt open. De camping zelf heeft geen huisjes, hutten of andere verhuuraccommodaties. Het is een 100% toeristisch bedrijf voor tenten,
Op het bedrijf zijn minstens twintig soorten inheemse struiken en bomen te vinden caravans en campers. Er zijn duidelijke zichtlijnen en rechte hagen van veldesdoorn. Er is een apart tentenveld en de andere plekken zijn meer, of juist minder beschut. Berken domineren het beeld, maar de biodiversiteit is veel groter. Als Sander en Eveline even nadenken sommen ze zo twintig inheemse struiken en bomen op, die op het bedrijf te vinden zijn. Dat varieert van kardinaalsmuts tot de hazelaar, vlierbes en vooral ook riet, veel riet. Er is namelijk heel wat water in de buurt. Aan de oostkant van het bedrijf bevindt zich een slootje, waar gasten ‘s zomers in zwemmen. Er liggen kano’s klaar die ze gratis kunnen gebruiken. Wie het slootje uitvaart komt op het kanaal van Zwolle naar Almelo. Het wordt niet meer gebruikt voor de scheepvaart en is dus ideaal om te peddelen. Eigen waterzuivering Duurzaamheid past bij de natuurkampeerterreinen en De Rietkraag heeft dan ook de gouden Green Key. “Op allerlei vlakken zijn we actief om duurzaam te ondernemen”, vertelt Sander. Dat is te zien aan de zonnepanelen en de zonneboiler op het centrumgebouw, maar ook aan de uitgebreide faciliteiten om het afval te scheiden. Opvallend is het helofytenfilter dat wordt gebruikt om het afvalwater van de camping te reinigen. Het werkt zo goed, dat het water uiteindelijk in de grond mag bezinken. Sander: “Het werkt onder meer met bacteriën en > 08-2023 | Recreactie 23
Draadloos energiemanagement Voor elke soort verwarming, koeling en energielevering ICY Campsite Management ICY Marina Management www.icy.nl ICY Accommodation Management Bespaar veel energie
de bezieling daarom mogen onze gasten enkel ecologische schoonmaakmiddelen gebruiken. Dat is soms lastig. Mensen hebben zelf Dreft bij zich en dan kost het soms toch wat overtuigingskracht om ze de ecologische zeep te laten gebruiken, die wij voor ze klaar hebben gezet bij de afwasplaats. Ook chemische toiletten mag je hier alleen legen als er groene vloeistof is gebruikt. Anders gaan de bacteriën in ons filter dood. We moeten dat vaak uitleggen, maar dan hebben de mensen er ook wel begrip voor.” Uitleggen wat je doet en proberen de gasten mee te krijgen: soms is het wat lastig, zélfs bij het toch wat ‘groenere’ publiek dat de natuurkampeerterreinen bezoekt. Als het gaat om het scheiden van afval bijvoorbeeld. Maar ook als het gaat om feestverlichting. Eveline: “De verlichting op ons bedrijf is vleermuisvriendelijk en je ziet dat het werkt. ‘s Nachts zie je hier de mooiste sterrenhemels. En sinds afgelopen zomer woont er een steenuil op ons terrein. Dat is toch geweldig? We proberen de Het terras kijkt uit over een ruime speelgelegenheid voor de kinderen gasten bij te brengen dat ze daar respect voor hebben. Maar het is een enorme rage om lichtsnoeren voor je tent te hangen. Ze zijn overal te koop en spotgoedkoop. Dan heeft onze vleermuisvriendelijke verlichting niet zoveel zin meer. Ook dat moeten we onze gasten dus uitleggen.” Geen personeel Gevraagd naar hun plannen voor de toekomst zijn Sander en Eveline Braam even stil. “Het is eigenlijk prima zo”, zegt Sander uiteindelijk. “We doen alles hier op het bedrijf samen en hebben geen personeel nodig. Ik werk er nog steeds bij als fysiotherapeut en wil dat ook blijven doen. Dus groter hoeft het niet te worden. Misschien willen we wel nog gastvrijer worden. Een mooier terras. Wellicht af en toe eens een borrel op vrijdagavond. Of een ontbijtje voor heel de camping op zondagmorgen. Dat zou me nog leuk lijken. Ik zit ook te denken over systemen om het douchewater te kunnen hergebruiken in de toiletten. Verder is het hier gewoon perfect.” De natuurkampeerterreinen Natuurkampeerterreinen is een label van Stichting De Groene Koepel, waar ook de GroepsNatuurkampeerterreinen en de Trekkershutten onder vallen. Er zijn 134 natuurkampeerterreinen in Nederland, elf in Frankrijk en één in België. Wie er wil kamperen moet in bezit zijn van de Natuurkampeerkaart en ontvangt dan ook het Groene Boekje, met alle adressen. Eveline Braam van De Rietkraag is nauw betrokken bij de organisatie: zij zit in de Raad van Toezicht van De Groene Koepel. 08-2023 | Recreactie 25
kennis delen Haal nu je voordeel uit fi scale regelingen Op de drempel van het nieuwe jaar is het nuttig om te kijken hoe je nog fi scaal voordeel kunt halen uit de maatregelen van 2023. Zo is er alleen dit jaar nog een mogelijk gunstige regeling voor willekeurige afschrijving. Maar het is ook goed om te onderzoeken hoe je slim kunt inspelen op wijzigingen die in 2024 ingaan. Er komen bijvoorbeeld twee tarieven voor box 2. Tekst: Jasper Gorter (Alfa accountants & adviseurs) Foto: Shutterstock om het bedrag van de willekeurige afschrijving op de investering aan te betalen. Anders kun je de willekeurige afschrijving niet toepassen. In 2023 geldt tijdelijk een extra regeling: de willekeurige afschrijving op nieuwe bedrijfsmiddelen. De regeling betekent dat je éénmalig in 2023 je winst mag verminderen met maximaal 50 procent van het investeringsbedrag. De andere 50 procent moet je op de normale manier afschrijven. Deze regeling kan je liquiditeitsvoordeel opleveren. Er zijn wel uitzonderingen op deze willekeurige afschrijving. Het mag bijvoorbeeld niet voor investeringen in een gebouw. Er zijn diverse opties om het box 3-vermogen te verlagen Als je nog wilt profi teren van willekeurige afschrijving in 2023, moet je nog dit jaar een investeringsverplichting aangaan. Dat kan bijvoorbeeld door een opdrachtbevestiging of order te ondertekenen. Vanaf 1-1-2024 vervalt deze mogelijkheid. Neem je de investering in 2023 nog niet in gebruik, dan kun je overwegen 26 Recreactie | 08-2023 In 2023 dividend uitkeren? Per 1 januari 2024 wordt het tarief in box 2, waaronder dus ook inkomen uit dividend valt, gewijzigd. Het huidige tarief van 26,9 procent wordt vervangen door twee tarieven. Een tarief van 24,5 procent op inkomsten tot 67.000 euro (voor fi scale partners 134.000 euro samen) en een tarief van 33 procent over het meerdere. Anticipeer zo goed mogelijk op de komende tariefswijzigingen in box 2. Dit is maatwerk. Ook in box 3 is wellicht voordeel te behalen. 1 januari is de peildatum voor vermogen. Afhankelijk van de omvang en samenstelling van je vermogen is het mogelijk de box 3 heffi ng te beperken of te voorkomen. Je kunt je vermogen verlagen door te schenken of je kunt een lijfrente storten. Je kunt je vermogen ook verlagen door het onder te brengen in een andere box. Het is bijvoorbeeld mogelijk een belegging in een bv onder te brengen. Daarmee wordt het vermogen in box 3 lager. Wat de beste keuze voor jou is, hangt af van het verwachte rendement en het soort vermogen.
kennis delen Herstructureren moet ‘concreet en uitvoerbaar’ zijn Herstructurering van recreatieparken is een actueel en gevoelig thema. In de politiek wordt zelfs gesproken over de ‘verroompottisering’ van het recreatielandschap. Daarbij wordt de indruk gewekt dat een recreatieondernemer eenvoudig kan herstructureren, waarbij de recreant het nakijken heeft. Recente uitspraken van zowel de geschillencommissie Recreatie als rechtbanken laten zien dat aan een herstructureringsplan strenge eisen worden gesteld. Tekst: Jeroen Kamphuis (Zypp advocaten) Foto: Maarten Bokslag In de gerechtelijke uitspraken ging het in alle gevallen om huurovereenkomsten voor vaste plaatsen waarop de RECRON-voorwaarden van toepassing waren verklaard. In artikel 11 lid 1 sub h is vastgelegd dat een ondernemer, om tot opzegging wegens herstructurering te kunnen overgaan, een concreet en uitvoerbaar plan moet hebben. Een eventueel benodigde ver gunning, wijziging of ontheffi ng van het bestemmingsplan moet zijn verleend, of op redelijke termijn te verwachten. In de zaken die voorlagen bij de geschillencommissie Recreatie was het oordeel dat het voorliggende herstructureringsplan onvoldoende concreet was. De visualisatie van het plan (de plattegrond) was te summier en te klein weergegeven en daardoor nauwelijks inzichtelijk te noemen. Er was door de ondernemer ook onvoldoende informatie verstrekt over de feitelijke plaatsing van de chalets en de algemene voorzieningen. Het herstructureringsplan was in feite niet meer dan een schetsmatige visualisering, zonder concrete maatvoering, bouwkundige en technische uitwerking en planmatige invulling en indeling van het terrein. De geschillencommissie geeft met dit oordeel aan wat van een ondernemer mag worden verwacht bij het opstellen van een herstructureringsplan. Waar het gaat om de uitvoerbaarheid is de lijn in de rechtspraak dat ‘de benodigde vergunningen op redelijke termijn kunnen worden verkregen’. Dat wordt dus per geval beoordeeld. Het moment van toetsing of het herstructureringsplan voldoende concreet en uitvoerbaar is, is het moment van het versturen van de opzeggingsbrief. De recreant moet naar aanleiding van de opzegging en de verstrekte informatie kunnen beoordelen of de opzegging al dan niet rechtsgeldig is. Vergunningen op orde? Als de recreant twijfelt of voor de uitvoering van het herstructuringsplan wel of geen vergunningen vereist zijn, dan moet de ondernemer die twijfel wegnemen. Dit volgt uit een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Holland. Ook hierbij geldt dat de twijfel ten tijde van de opzegging reeds moet zijn weggenomen. Latere notities of onderzoeken waaruit blijkt dat geen vergunning vereist is, spelen bij die beoordeling in beginsel geen rol. Als je wilt gaan herstructureren, zorg dan dat je plannen op het moment van de huuropzegging voldoende concreet zijn. Een schetsplan is onvoldoende. Als er twijfel bestaat over de vraag of een vergunning is vereist, neem die twijfel dan tevoren weg door bij de gemeente een uitspraak te ontlokken over de voorgenomen werkzaamheden. Wie te vroeg de huur opzegt, komt waarschijnlijk in de problemen. Lees meer over de rechten van recreanten op hiswarecron.nl (zoekterm: Herstructurering) 08-2023 | Recreactie 27
de visie Landal-recruiter Remko Vogelaar gaat naar SBB ‘Rol de rode loper uit voor medewerkers’ Medewerkers zijn je grootste kapitaal. Zeker in tijden van krapte op de arbeidsmarkt. Leg ze daarom in de watten, luister goed naar hun wensen en houd je aan de afspraken die je met ze maakt. Dat zegt Remko Vogelaar, voormalig recruiter van Landal GreenParks. De resultaten zie je terug in je omzet. “Happy cows give more milk.” Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Tochet Fotografie Hij begon als jonge scholier bij Landal Hoog Vaals. Aanvankelijk bij de afdeling fietsenverhuur. Later belandde hij bij onder meer de animatie en de receptie. Van lieverlee kwam daar het inwerken en een stukje praktijkbegeleiding bij. Niet zo verwonderlijk dat Remko Vogelaar na zijn vwo aan de NHTV in Breda (nu BUas) de studie Manager Recreatieonderneming ging doen. Toch is dat niet zijn uiteindelijke beroep geworden. “Ik ben een mensenmens”, vertelt hij. “Die eigenschap kon ik jarenlang nóg breder benutten in mijn functie van international recruiter bij Landal GreenParks.” Sinds 1 oktober is Vogelaar adviseur praktijkleren bij SBB, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Daar is hij gaan werken in de sectorunit voedsel, groen en gastvrij. Voordat je in 2019 international recruiter werd bij Landal, begeleidde je daar al studenten. Welke grote veranderingen heb je gezien op de arbeidsmarkt? “Een jaar of vijf, zes geleden stonden studenten in de rij om bij een vakantiepark te werken. Zowel in het buitenland als in Nederland. Nu zie je dat die aantallen in een vrije val naar beneden zijn gegaan. Dat is echt dramatisch.” Wat zijn de gevolgen voor werkgevers? “Die moeten goed voor hun medewerkers zorgen. Dat gaat niet meer veranderen. Het is blijvend. Medewerkers zijn kritischer geworden en willen een goede werk-privé balans. Dat is iets wat je in de hele maatschappij ziet: goed voor jezelf én goed voor je naasten zorgen. Structureel overwerk wordt niet geaccepteerd. Voor de werkgever vraagt dat om maatwerk. Je kunt niet meer iedereen op dezelfde manier behandelen. En het vraagt om goede en permanente communicatie. Duidelijk zijn naar je mensen en goed kunnen uitleggen waarom de één bijvoorbeeld wel op bepaalde uren mag werken, maar de ander niet. En 28 Recreactie | 08-2023 ‘4% van de nieuwe medewerkers vertrekt door de ervaringen tijdens de eerste werkdag’ zorg ervoor dat je mensen zich altijd kunnen ontwikkelen. Het binden en boeien van mensen is echt het allerbelangrijkst.” Wat betekent dat voor je bedrijf? Een andere HR-benadering? “Een menselijke aanpak. Geen harde aanpak. Helder communiceren wat je doet als bedrijf, en waaróm je dat doet. En wat je verwacht van je medewerker.” Hoe pakt zoiets uit in de praktijk? “Kijk bijvoorbeeld naar het onboarden: het proces waarin je nieuwe medewerkers welkom heet en begeleidt tijdens de eerste dagen. Dat is heel belangrijk. Zo’n 4 procent van de nieuwe medewerkers vertrekt alleen al door de ervaringen tijdens de eerste werkdag. Goed onboarden betekent dat je ook de periode tussen het ondertekenen van het contract en de eerste werkdag goed benut. Maak een aantrekkelijk inwerkprogramma en communiceer dat vooraf. En werk bijvoorbeeld met een preboarding app. Veel mensen weten niet van het bestaan van zo’n app.” Begrijpen werkgevers wel dat ze hun medewerkers in de watten moeten leggen? Zij richten zich op hun gasten, die zorgen immers voor de omzet. “Ik hoor nog veel onbegrip. Maar dit is écht de enige manier om ervoor te zorgen dat je straks genoeg mensen hebt. Als ondernemer moet je focussen op de gast én de medewerker. Je medewerkers zijn je kapitaal en je ambassadeur. Ze vormen het
Remko Vogelaar Remko Vogelaar (33) is sinds 1 oktober 2023 adviseur praktijkleren bij SBB, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Daarvoor werkte hij ruim 18 jaar bij Landal GreenParks. Hij begon als 16-jarige scholier bij Landal Hoog Vaals. Na de opleiding Manager Recreatieonderneming werd hij bij Landal Port Greve manager Fun & Entertainment. Sinds 2019 was Vogelaar student recruiter en later international recruiter voor Landal. hart en de stem van je organisatie. Ze staan in direct contact met je gasten. Als je medewerkers happy zijn, komt het geld vanzelf.” Wat doet Landal – dat samen is gegaan met Roompot – om medewerkers te binden en boeien? “Het bedrijf zet heel erg in op de ontwikkeling van medewerkers. Er is een eigen opleiding, de Roompot Landal Academy. Er wordt gewerkt met het leerplatform RecreatieHero en er is een goed performance management programma. Inwerken wordt heel serieus genomen. Zo krijgt iedere nieuwe medewerker een eigen buddy; een collega met ervaring die met je optrekt.” Wat ga je precies doen in je nieuwe baan bij SBB? “Ik denk dat ik door mijn ervaring bij een groot bedrijf als adviseur praktijkleren van toegevoegde waarde ben, zowel voor kleine als grote leerbedrijven. Ik wil de beroepspraktijkvorming naar een hoger plan tillen, door zowel scholen als leerbedrijven te adviseren. Ik wil ook meer de verbinding met de ondernemer aangaan. Daarom ben ik overigens blij dat de opleiding Praktijkopleider bij de leisure opleidingen nu verplicht wordt. Mijn doel is dat de student een nog betere stage krijgt. Want dat leidt tot betere medewerkers. En daar doen we het uiteindelijk voor.” 08-2023 | Recreactie 29
Specialist in chalets, stacaravans & mobilhomes Kom op uw gemak de chalets beleven! Reina Chalets Showterrein Konneweg 6b 3234 KG Tinte +31 (0)181 727 030 info@reinachalets.nl reinachalets.nl CHALETS MET ALLE COMFORT AFGESTEMD OP UW PARK WIJ BOUWEN UW VERHUUR- EN PROJECTMATIGE CHALETS Rollecate 39 | 7711 GG Nieuwleusen | 0529-488900 www.arcabo.com | info@arcabo.nl WELCOME TO THE WORLD OF JUMPING PILLOWS® www.airtrampoline.nl Meer dan 23 jaar ervaring Betrouwbaar De beste garantie in de markt Goede en bewezen kwaliteit Gedegen advies Korte communicatielijnen * vraag naar de voorwaarden GARANTIE* JAAR
vakinfo Hoe kom je van bedwantsen af? Bedwantsen komen steeds vaker voor in Nederland. Oorzaak is onze toenemende reislust (we nemen ze mee in onze bagage) en de steeds sterkere weerbaarheid van de beestjes tegen bestrijdingsmiddelen. Dankzij een nieuwe oplossing kun je je gasten beter beschermen tegen bedwantsen. Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: Uw Bed Professional Bedwantsen zijn insecten met zes pootjes en een ovaal lijf. Ze hebben verschillende kleuren – van wit tot roodbruin – en zijn ongeveer zes millimeter groot. In tegenstelling tot de huisstofmijt zijn ze dus zichtbaar met het blote oog. De beestjes leven in en rond het bed. Ze verstoppen zich in naden en kieren van bedden en matrassen, maar je kunt ze ook vinden in beddengoed. Je herkent hun aanwezigheid aan donkere of zwarte vlekken, veroorzaakt door uitwerpselen. Bedwantsen zijn vooral ’s avonds en ’s nachts actief en leven van het bloed van mensen en huisdieren. De bijtwondjes kunnen dagenlang jeuken maar verdwijnen uiteindelijk na een aantal weken. Anti-bedwants hoes De opmars van de bedwants in Europa lijkt niet te stuiten. Met name in Frankrijk en Zuid-Europa wordt het beestje steeds meer gesignaleerd. Ook in Nederland komt het kleine insect steeds vaker voor. Het bestrijden van de bedwants is echter lastig. Bij gebrek aan een effectief bestrijdingsmiddel zijn De opkomst van de bedwants lijkt niet te stuiten geplaagde ondernemers aangewezen op dure oplossingen, zoals het inhuren van een professionele bestrijder. Ook het vernietigen van matrassen, kleding en bedden is een mogelijkheid. Sinds kort is er echter een nieuwe, duurzame oplossing in de strijd tegen de bedwants. Een speciale matrashoes die is voorzien van een bestrijdingsmiddel dat is samengesteld met eucalyptus citriodora olie. De hoes voorkomt dat bedwantsen het bed en de directe omgeving bevolken. Bovendien kan de hoes de groei van een eventueel aanwezige populatie terugdringen. De anti-bedwantshoezen zijn verkrijgbaar met bijpassend matras maar ook los te koop. Ze kunnen dus ook op bestaande matrassen gebruikt worden. Daarmee is het een effectieve oplossing in de strijd tegen de bedwants. Met dank aan Uw Bed Professional 08-2023 | Recreactie 31
Totaalleverancier in onderhoudsmachines Scan de QR code voor meer informatie Jean Heybroek is al meer dan 100 jaar een begrip in onderhoudsmachines van topmerken. Van doordacht groenonderhoud tot beregening, van reinigingsmachines tot elektrische transportoertuigen: wij leveren oplossingen op maat waarmee u kunt presteren. Bij alles wat wij doen staat klanttevredenheid centraal. Wij beschikken over een eigen werkplaats, een uitgebreid onderdelen magazijn en een mobiele, landelijke servicedienst zodat uw machines altijd in beweging blijven. www.jeanheybroek.com
productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Industriële wasmachines LDL Laundry biedt de recreatiesector een ruime keus aan wasmachines die kunnen worden gekocht, gehuurd of geleased. Naast machines voor gasten levert LDL Laundry ook industriële was-, droog- en strijkapparatuur voor het textiel van het recreatiebedrijf. De machines worden onderhouden door een eigen technische dienst. www.laundry.nl (0186) 57 29 00 Afval scheiden Vrifl ex is een systeem dat het scheiden van afval mogelijk maakt met bestaande afvalbakken, vaten en tonnen. Afvalbakken die zijn bestemd voor één afvalstroom kunnen zo eenvoudig geschikt gemaakt worden voor meerdere afvalstromen. De Vrifl ex is een fl exibel raamwerk dat je onder de rand van de afvalbak kunt spannen en dat van verschillende afvalzakken wordt voorzien. Het systeem kan zonder gereedschap worden gemonteerd. www.wecovi.com (038) 468 68 68 Slim digitaliseren Digitalisering van je organisatie is de sleutel voor een succesvolle toekomst, stelt Docuconcept. Maar daardoor krijg je als organisatie ook steeds vaker te maken met een overload aan (online) informatie. Docuconcept brengt met slimme (maatwerk) print- en documentproducten structuur aan in je documentstromen en zorgt voor geschikte apparatuur. www.docuconcept.nl (088) 3749300 Gerecyclede microvezeldoek De Wecoline Fullcycle is een microvezeldoek die volledig is gemaakt van gerecyclede PET-fl essen. De doek kan 500 keer worden gewassen en kan daarna bij het plastic (PMD) afval. Daarna is wederom recycling mogelijk. Voor het produceren van een kilo microvezeldoeken worden 64 fl essen gebruikt. Het product is leverbaar in de kleuren blauw, rood, geel en groen. www.wola.nl (050) 312 96 85 08-2023 | Recreactie 33
Thuis in projectinrichting We komen Leen Bakker Zakelijk ontzorgt door: • Een groot netwerk aan leveranciers • Advies op maat & goede service • Deskundig en enthousiast team • Ontwikkeling totaalconcepten • Instapklare opleveringen • Losse (volume) orders • Scherpe prijzen • Snelle levering Neem vrijblijvend contact met ons op T: +31 (0)162 58 33 90 E: infozakelijk@leenbakker.nl graag langs voor een persoonlijk gesprek www.leenbakkerzakelijk.nl Wilt u een afspraak plannen? Neem dan contact met ons op.
100% Nederlands fabrikaat BAKWANDEN DE GROOTSTE VOORRAAD GROOTKEUKEN APPARATUUR voor de professional * K Ook leverbaar met transferfrituur met bakcapaciteit van 10 kg per charge. KWALITEIT TOT IN DETAIL de ViVo bakwand met transferfrituur, een uitkomst bij de bereiding van verse friet De robuuste uitstraling, afgeronde hoeken en naadloze afwerking zijn kenmerkend voor de ViVo bakwand. Het afwerkingsniveau en materiaalgebruik zijn van ongekend niveau, net als de (maatwerk) mogelijkheden. De ViVo is eenvoudig te bedienen waardoor al uw (hulp) krachten dezelfde kwaliteit leveren. Frituurolie transporter vacuüm olietransporter capaciteit van 40 ltr. eenvoudig en veilig frituurolie oppompen en transporteren KOM NAAR 1 VAN ONZE 6 VESTIGINGEN OF BESTEL OP HAKPRO.NL EENVOUDIG, VEILIG EN HYGIËNISCH ZIE FILMPJE: 4617.870 2.345,Lbaar in hoog en laag model, in elk ge EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ew all-k. ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-04-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. 1.875,hakpro.nl U G r N A T A R n T e I n E I r F o R e T a S U m R E f E L I o r e a d v o r w a a r d e n
GEMAK VOOR JE GASTEN INZICHT VOOR JOU Met de dienst AanUit.net biedt Seijsener de slimme totaaloplossing voor het energiebeheer van uw camperplaats. Meer informatie? Kijk op seijsener.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
1 Online Touch