op één lijn 41 3e uitgave 2011 Marjan van den Akker was betrokken bij weer een analyse van het Eindhovense SMILE-cohort (zie eerdere bijdragen in deze rubriek). De onderzoekers keken naar de samenhang van opleidingsniveau en materiële respectievelijk psychosociale verklaringen voor het niveau van fysiek en mentaal functioneren bij middelbare (55-65jr) en oudere (65+) personen. In beide leeftijdsgroepen waren gegevens van rond de 2500 patiënten voor analyse beschikbaar en men had van veel patiënten ook follow-up gegevens (0-5 jaar, gemiddeld 2.5 jaar). Zoals je kon verwachten, functioneerden mensen met een lager opleidingsniveau zowel mentaal als fysiek minder goed dan mensen met een hoog opleidingsniveau. De verschillen namen echter niet toe in de loop van de tijd. Interessanter waren de materiële en immateriële ‘compensatiemechanismen’. Mensen die het materieel beter voor elkaar hebben, functioneren beter. Van de psychosociale kenmerken dienen vooral genoemd te worden ‘self-efficacy’ en ‘mastery’. Met ‘self-efficacy’ wordt bedoeld de mate waarin iemand gelooft dat hij/zij zelf een bepaald (gewenst) gedrag kan vertonen (‘in je eigen kunnen geloven’); met ‘mastery’ wordt bedoeld de mate waarin iemand gelooft dat zijn/haar gedrag invloed heeft op gebeurtenissen in zijn/haar omgeving (‘geloven dat je gedrag invloed heeft’). Deze twee aspecten van regie voeren over je leven, bleken de initiële verschillen in mentaal respectievelijk fysiek functioneren op basis van opleidingsniveau fors te kunnen verminderen. De auteurs houden een pleidooi om deze kwaliteiten vroeg in het leven aan te leren. [Groffen] • Van Limpt PM, Harting J, van Assema P, Ruland E, Kester A, Gorgels T, Knottnerus JA, van Ree JW, Stoffers HE. Effects of a brief cardiovascular prevention program by a health advisor in primary care; the ‘Hartslag Limburg’ project, a cluster randomized trial. Preventive Medicine 2011 (article in press, doi:10.1016/j.ypmed.2011.08.031). • Ottenheijm RPG, Joore MA, Walenkamp GHIM, Weijers RE, Winkens B, Cals JWL, de Bie RA, Dinant GJ. The Maastricht Ultrasound Shoulder pain Trial (MUST): Ultrasound imaging as a diagnostic triage tool to improve management of patients with non-chronic shoulder pain in primary care. BMC Musculoskeletal Disorders 2011; 12: 154. • Groffen DAI, Bosma H, Tan FES, van den Akker M, Kempen GIJM, van Eijk ThM. Material vs. Psychosocial explanations of old-age educational differences in physical and mental functioning. The European Journal of Public Health 2011; June 6: 1-7. It’s LiFe! Technologie ter ondersteuning van meer bewegen DOOR SANNE VAN DER WEEGEN & RENéE VERWEY, ONDERZOEKERS BIJ CAPHRI It’s LiFe! staat voor Interactive Tool for Self management through Lifestyle Feedback. In het door Zon MW gefinancierde project wordt een instrument ontwikkeld om patiënten met diabetes of COPD te helpen meer te bewegen. It’s LiFe! zal dit instrument ontwikkelen, testen en evalueren. Ook wordt een zorgmodel ontworpen dat gaat aangeven hoe huisarts en praktijkondersteuner zelfmanagement van meer bewegen het beste kunnen ondersteunen en hoe gebruik van het instrument hierbij past. Het gefaseerde project duurt vier jaar in totaal. Fase 1 is bijna afgerond en fase 2 is inmiddels gestart. Tijdslijn en stand van zaken Fase 1 Fase 1 betrof onderzoek naar gebruikersbehoeften. Via een literatuurstudie en kwalitatief onderzoek is onderzocht welke eisen patiënten en zorgverleners stellen aan het instrument. We interviewden patiënten met diabetes en COPD en verschillende zorgverleners zoals huisartsen, POH’s, diabetes- en longverpleegkundigen en fysiotherapeuten. Patiënten zijn positief over de ontwikkeling van het instrument en hebben aangegeven welke aspecten ze belangrijk vinden. Zorgverleners 20 hebben nog twijfels over hun rol bij het gebruik van de technologie. Ze vinden het moeilijk om patiënten te motiveren meer te bewegen, zeker bij ouderen met meerdere klachten. De interviews geven inzicht in de huidige zorg en welke belemmerende en bevorderende factoren voor het gebruik van de technologie er zijn in de praktijk. Een concept zorgmodel wordt momenteel voorgelegd aan een groep experts. Fase 2 Het instrument zal worden getest op validiteit en bruikbaarheid. Tevens zal het zorgmodel in combinatie met het instrument worden getest in de praktijk, waarna eventuele aanpassingen gedaan kunnen worden. De pilot (in drie huisartspraktijken) zal plaatsvinden in maart 2012. Fase 3, gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (RCT) In de RCT zullen de effecten van het instrument gemeten worden. We kijken naar het effect op fysieke activiteit, mate van behaalde doelen, kwaliteit van leven en de motivatie van de gebruikers. Indien het instrument effectief is, kan deze in uitgebreide vorm bij een bredere groep chronisch zieken worden toegepast.
21 Online Touch Home