op één lijn 49 2e uitgave 2014 Broodje Verstand Seksuele gezondheid en seksueel geweld in Limburg DOOR ANNE-MARIE NIEKAMP, ARTS M&G, INFECTIEZIEKTEBESTRIJDING KNMG Op 10 juni hield Anne-Marie Niekamp (behalve arts ook antropoloog) een praatje in het kader van ‘Broodje Verstand’. Anne-Marie is werkzaam bij het Centrum voor Seksuele Gezondheid Limburg van de GGD’en in Limburg als arts en projectleider van het Centrum Seksueel Geweld. Het thema was de seksuele gezondheid van jongeren in Limburg en seksueel geweld. Uit het onderzoek ‘Seks onder je 25e’ blijkt dat, hoewel in het algemeen de seksuele gezondheid van jongeren in Nederland redelijk goed is, in ieder geval de ZuidLimburgse jongeren achterblijven. De jongeren in Zuid Limburg worden gemiddeld op jongere leeftijd seksueel actief, van de 12-13 jarigen is landelijk 3% en in ZuidLimburg 6% seksueel actief. Uit onderzoek weten we dat juist deze jonge starters vaker onbeschermd vrijen en vaker te maken hebben met seksueel geweld. Vergeleken met landelijk gebruiken Zuid-Limburgse jongeren gemiddeld minder vaak een condoom en lopen daardoor vaker het risico op een SOA of ongeplande zwangerschap. Dat zien we ook terug in het SOA-vindpercentage bij het Centrum Seksuele Gezondheid dat in Zuid-Limburg de afgelopen jaren is gestegen waar het Landelijk stabiel bleef. Het aantal tienermoeders is in Limburg bovendien veel hoger dan het landelijke gemiddelde. Het ligt op het niveau van steden als Rotterdam en Amsterdam. Maar terwijl in die steden tienermoeders vooral onder allochtonen veel voorkomen, is dat in Limburg met name bij de autochtone bevolking. Ook hebben jongeren vaak andere klachten, zo heeft 1 op de 3 meisjes pijn bij het vrijen. Jongeren hebben ook veel te maken met seksueel geweld: 39% van de meisjes en 19% van de jongens onder de 25 jaar is ooit gedwongen tot het verrichten van een seksuele handeling. Van de meisje in de leeftijd van 20 jaar heeft 1 op de 5 een verkrachting meegemaakt. De oorzaken waarom Zuid-Limburg jongeren het qua seksuele gezondheid minder goed doen dan in de rest van Nederland is onbekend, maar wordt mogelijk veroorzaakt doordat enerzijds de Zuid-Limburgse populatie sociaaleconomisch zwakker is en anderzijds structurele aandacht voor seksuele voorlichting ontbreekt. Zie voor meer informatie de factsheet1 ‘Zuid Limburgse jongeren seksueel ongezond’ Centrum voor Seksuele Gezondheid en Centrum Seksueel Geweld Limburg Het Centrum voor Seksuele Gezondheid Limburg probeert de seksuele gezondheid van jongeren te verbeteren enerzijds door preventieve activiteiten anderzijds door curatieve zorg in het kader van de landelijke regeling Aanvullende seksuele gezondheidszorg. In het kader van preventie gaat de GGD vanaf 2014 scholen motiveren en docenten trainen om seksuele voorlichting te geven, daarnaast geeft de GGD zelf voorlichting aan kwetsbare jongeren. Tijdens spreekuren biedt de GGD jongeren onder de 25 jaar onder andere gratis SOA screening, anticonceptie en counseling/voorlichting met betrekking tot alle vragen die jongeren hebben over seksualiteit. Daarnaast is in samenwerking met politie en forensische artsen sinds september 2013 het Centrum Seksueel Geweld gestart, waar slachtoffers 24/7 terecht kunnen voor integrale zorg na een verkrachting. Seksuele gezondheid van jongeren en de huisarts? Ook huisartsen kunnen een rol spelen in het verbeteren van de seksuele gezondheid. Seksualiteit is nog altijd vaak een lastig thema om bespreekbaar te maken in de spreekkamer, zowel voor artsen als voor de patiënt. Jongeren hebben daarbij schroom om hun problemen en vragen met de huisarts te bespreken, mede omdat het ook de huisarts van hun ouders is. Huisartsen kunnen dit vergemakkelijken door het thema zelf bespreekbaar te maken door er actief naar te vragen bij jongeren. Bij een jongere die komt voor een SOA-test of anticonceptie, is het belangrijk naar de reden te vragen en ook anticonceptie en/of condoomgebruik en problemen bij seks te bespreken. Maar ook bij jongeren die om een andere reden bij de huisarts komen is het goed te vragen of ze seksueel actief zijn of van plan zijn binnenkort te worden. In dat geval kan anticonceptie en condoom gebruik besproken worden. Verder is het goed om ook bij vage klachten, buikklachten etc. seksualiteit bespreekbaar 1 www.ggdzl.nl/fileadmin/files/ggdzl/Documenten/Factsheet_Zuid-Limburgse_ jongeren_seksueel_ongezond_2012.pdf 10
11 Online Touch Home