op één lijn 50 3e uitgave 2014 Uit het hoofd Onderwijs in 40 jaar DOOR JEAN MURIS, HOOFD HUISARTSOPLEIDING MAASTRICHT In een Amerikaanse vallei, genaamd Death Valley, groeit helemaal niks. Eind 2004 heeft het daar geregend. In het voorjaar ontsproten prachtige bloemen aan de aarde. Blijkbaar kun je met voldoende vocht ook op een dorre ondergrond niet zichtbare voorraden tot leven wekken. Dat is heel iets anders dan wat op veel middelbare scholen gebeurt. Het schoolse systeem is ontwikkeld in de tijd van de Verlichting en industrialisatie. Destijds waren er snel veel werkkrachten noodzakelijk. Het accent lag niet op toetsen en leren, maar vooral op ‘productie’ van scholieren. Deze moesten een standaardpakket hebben, liefst allemaal eenvormig, liefst per leeftijdsbatch tegelijk afgeleverd. Deze fabrieksmatige aflevering lijkt tot in onze tijd te worden doorgezet. Als ik zie hoeveel kinderen uit dit systeem vallen door allerlei oorzaken maar zeker ook door het verlies van intrinsieke motivatie voor leren of beroep, lijken we toch in een onderwijscrisis te zitten. Het industriële model gericht op productie en standaardisatie is failliet. Het is tijd voor een meer agrarisch model: op tijd water geven, gericht aandacht voor het individu en voor de verschillen tussen individuen. Bij de Huisartsopleiding heeft de tijd niet stil gestaan. Veertig jaar geleden gaf de opleider vooral gelegenheid aan de huisarts in opleiding om mee te kijken en te leren van hem als rolmodel: de zogenaamde meester/gezel verhouding. De opleiding is intussen gemoderniseerd. Inmiddels heeft elke aios een eigen persoonlijk curriculum en individueel opleidingsplan (IOP geheten); dit IOP is dus verre van gestandaardiseerd en eenvormig. Bovendien wordt het in de tijd continu bijgesteld in overleg met de huisartsopleider en de universitaire mentor. Op basis van het IOP krijgt de aios geen gefixeerd en standaard curriculum voorgeschoteld, maar een curriculum op maat. Dit krijgen we ook als positieve feedback terug van de aios: op maat aandacht voor zowel het leren als ook de andere aspecten van de opleiding. Ook de opleiders bewegen mee met dit gegeven en bewegen af van het alleen gelegenheid geven en louter rolmodel zijn. Ook de opleider moet functioneren in een veranderende omgeving en de veranderingen in het werk van de huisarts zullen worden vertaald in een aangepast curriculum. De grootste verandering is de professionalisering van de opleider, niet meer gelegenheidsbieder maar partner in het opleiden. Misschien is over enkele jaren een groot deel van de terugkomdagen wel gereserveerd voor bijzondere nascholing van opleiders. Misschien gaan universitaire docenten veel vaker op locatie meekijken en feedback geven. Moet daarvoor de opleiding langer gaan duren voor de aios? Het antwoord ligt in het woord volwassenenonderwijs. Een langere opleidingsduur dan de huidige drie jaar zou uitstel van volwassenheid betekenen. 18
19 Online Touch Home