1 e uitgave 2015 Als er dan informatie wordt verstrekt, dient deze ook nog aan voorwaarden te voldoen: • de informatie moet feitelijk, juist en betrouwbaar zijn • geen conclusies of waardeoordelen te bevatten • geen informatie te bevatten die buiten het medisch terrein van de arts liggen of buiten zijn/haar competentie valt • niet meer informatie te bevatten dan voor het doel noodzakelijk • let op bij het bijsluiten van specialistenbrieven, dat daar niet meer informatie instaat dan waarvoor toestemming is. Tevens opletten dat er geen informatie in staat over andere personen dan de patiënt (familie anamnese, ziekte van familieleden) Doorbreking als wettelijk verplichting Als de wet het verplicht dan moet de zorgprofessional informatie aan derden verstrekken. Voorbeelden zijn: • De Wet op de lijkbezorging (invullen van de overlijdenspapieren) • De Wet publieke gezondheid (aangifte van besmettelijke ziekten) • De Zorgverzekeringswet (de zorgverzekeraar heeft het recht te controleren of de gedeclareerde zorg ook de geleverde zorg is) • De Wet BOPZ (melding dwangbehandelingen) Informatie op grond van bovengenoemde wetten moet ook, als er geen toestemming is van de patiënt. Een vreemde eend in de bijt is de Wet maatschappelijk ondersteuning 2015, ingegaan op 1 januari 2015. Hierbij wordt de zorgverlener verplicht om informatie aan de gemeente te verstrekken mits de patiënt daarvoor zijn ondubbelzinnige en vrij gegeven toestemming heeft verleend! Dus een geval van wettelijke plicht mits toestemming8 (hier zal het laatste woord nog niet over gezegd zijn). In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) mogen we ook wat van de gemeente verlangen. Het verdient aanbeveling om na te gaan of de gemeente aan haar verplichtingen heeft voldaan. We mogen, in het kader van de Wmo verwachten dat: • er waarborgen zijn omtrent privacy, met name beveiliging en geheimhouding van medische gegevens • dat bekend is wie er verantwoordelijk is voor deze gegevens en wie inzage heeft • de doelbinding wordt nagekomen (de informatie niet voor een ander doel gebruikt wordt dan waarvoor het gevraagd is) • dat de subsidiariteit en de proportionaliteit wordt nagekomen (kan het anders, kan het minder) • bewaartermijnen worden aangehouden • de registratie van de gegevens is gemeld aan het CPB • de bezwaar en beroepsprocedures geregeld zijn voor de burger met betrekking tot zijn medische gegevens 8 Wmo 2015, artikel 5.2.5 • dat de informatie plicht aan en het inzage recht van de patiënt geregeld is. Dit alles zou moeten volgens de stappen in de Privacy Scan VISD9 voor gemeenten. Tot dat dit allemaal duidelijk is, mag je als arts terughoudend zijn met het verstrekken van medische gegevens aan niet BIG geregistreerden, zeker in het begin, omdat lang niet alle gemeenten hun zaken op orde hebben. Conflict van plichtensituatie Als er geen toestemming is verkregen of verkregen kan worden maar de arts ernstige schade aan de patiënt of een ander kan voorkomen door informatie aan een derde te verstrekken, dan mag die informatie worden verstrekt met een beroep op een conflict van plichten, als aan alle onderstaande voorwaarden (cumulatief) is voldaan: Conflict van plichten, toetsingscriteria van Leenen10 1. Het is niet mogelijk om toestemming te vragen dan wel te krijgen. Alles is in het werk gesteld om dit wel te doen. 2. De arts is in gewetensnood door handhaving van zijn beroepsgeheim. 3. Het niet doorbreken van het beroepsgeheim kan voor een ander (verdere) ernstige schade opleveren. 4. Het doorbreken van het beroepsgeheim kan (verdere) ernstige schade aan een ander voorkomen. 5. Het geheim wordt zo min mogelijk geschonden. 6. De arts ziet geen andere weg dan doorbreking van het beroepsgeheim om het probleem op te lossen. 7. Uit de jurisprudentie blijkt dat overleg met een collega, die niet direct betrokken is, eigenlijk ook als een toegevoegd criterium gezien wordt. Noteer bij een conflict van plichten ook de gemaakte afwegingen in het dossier! Bij huiselijk geweld en kindermishandeling bestaat er bij een vermoeden al een meldrecht op basis van het stappen plan uit de meldcode.11 Tot slot Het beroepsgeheim en het verschoningsrecht hebben een belangrijke maatschappelijke functie in het waarborgen van de vrije toegang voor iedereen tot de gezondheidszorg. Onder de veiligheid van het beroepsgeheim kunnen vele moeilijke en vervelende zaken besproken worden en vaak tot een betere oplossing worden gebracht. Praat liever met uw patiënt dan over uw patiënt en beslis samen wat de beste oplossing is, waarbij het soms van belang kan zijn het beroepsgeheim te doorbreken, indien mogelijk met toestemming. Noteer uw overwegingen en afwegingen in het dossier en gebruik het bovenstaande als richtlijn in het doolhof van het sociale domein. 9 VISD, Verkenning Informatievoorziening in het Sociale Domein 10 H.J.J. Leenen, zie Handboek Gezondheidsrecht 11 ‘Op één lijn’ , nr. 49, 3e uitgave 2014 39 op één lijn 51
40 Online Touch Home