DIGITALE ZAKEN de digitale toekomst? door invloed van data en AI, brengt een enorme dynamiek. Dat maakt het ook complex, want ook bijvoorbeeld een zorgwoordvoerder is klant van de commissie Digitale Zaken. Hoe is die horizontale beweging georganiseerd gericht op betere besluitvorming? Bijvoorbeeld de ordening van datacenters waar nu gemeenten de grote nationale belangen niet meewegen. En scholen die gedwongen worden zelf keuzes te maken in de pandemie, er is geen nationale infrastructuur of plan, ze moeten het zelf uitvinden; in de zorg idem dito. En welke bewindspersoon is dan aansprakelijk voor die commissie? Afgelopen jaren was EZK coördinator, BZK en J&V leidden mee. Maar digitalisering raakt alle departementen diepgaand; neem dossiers als klimaat, de pandemie en veiligheid. De samenleving is verticaal georganiseerd, maar wat zijn de horizontale raakvlakken met bijvoorbeeld grondrechten en AI-toepassing?” Van Dam: “De grote uitdaging is het bijeenbrengen van politiek en ICT-wereld met elk eigen kennis en terminologie. De ICT-sector draagt verantwoordelijkheid om zich open te stellen, om haar werk begrijpelijk en toetsbaar te maken; het parlement om zich te verdiepen in die wereld. Dit is het probleem van de hele samenleving. De meeste Nederlanders weten geen bal van wat zich onder de motorkap van al die fraaie apparatuur afspeelt, zoals je kunt zien in een film als The Social Dilemma. Geen detailkennis maar in- en overzicht voor iedereen, want een parlement vol nerds is geen volksvertegenwoordiger meer. En eerder en vaker experts van buiten betrekken, zoals we voor de commissie Justitie en Veiligheid Lineke Sneller van Nyenrode inschakelden om een analyse naar de digitalisering van de strafrechtketen te maken.” Hoe kan de Kamer zelf betekenisvol ICT-projecten bewaken? Helberger: “De les van de mislukte projecten is vooral dat de politiek in een eerder stadium moet nadenken over de doelstellingen en hoe die te bereiken in relatie tot de huidige organisatie. Ook het meetbaar maken van het bereiken van deze doelstellingen; hoe weten we wanneer een ICT project een succes is, en wie trekt aan de bel als dat niet zo is? Het is nu te veel ad-hocbemoeienis, vaak in een te laat stadium. Succesvolle controle is ook afhankelijk van de ondersteuning. Democratische controle is nodig vanwege besteding van veel belastinggeld, maar ook gezien de groeiende maatschappelijke effecten. Zeker als er uitbesteding plaatsvindt, of wanneer je sterk afhankelijk bent van grote leveranciers.” Nummer 38, april 2021 21
22 Online Touch Home