transitiefase coronacrisis.” Dat laatste is een document met vragen die burgemeesters en wethouders zichzelf kunnen stellen om tot keuzes te komen. De thema’s zijn uiteenlopend, van bestuurlijke principes en verenigingsleven tot en met financiën. Steenbergen licht toe: “Stel dat een gemeente moet gaan besluiten welke onderdelen van de culturele sector ze overeind moet gaan houden. Welke vragen zijn er dan te beantwoorden?” Het team benadert zelf ook leden om te vragen naar hun zorgen en er is een wekelijkse bestuurlijke klankbordgroep van ongeveer 40 burgemeesters, gemeentesecretarissen en wethouders die reageren op lopende zaken. Daar wordt goed duidelijk waar bestuurders mee worstelen. Steenbergen zegt: “De rol van de VNG in de crisisstructuur is niet om advies te geven, maar om die informatie te ontsluiten die wij tot onze beschikking hebben. Zo horen wij van onze leden dat gemeentelijke organisaties erg onder druk staan, met meer medewerkers ziek en overspannen. Men maakt zich zorgen om de financiele consequenties van de maatregelen. De compensatie is niet toereikend en niet compleet op alle dossiers. Een concreet voorbeeld van wat wij doen betreft het aandacht vragen voor de handhavers en boa’s die onder steeds grotere druk werken. Het Rijk kijkt nu naar de quarantaineplicht en in hoeverre dat onder de toezichthoudende rol van de gemeenten kan vallen. Het takenpakket van boa’s is normaal gesproken gericht op toezicht en hand having op leefbaarheid in de openbare ruimte en het aanspreken van betrokkenen. Als handhaving van quarantaineplicht bij gemeenten komt te liggen, betekent dat een uitbreiding en verzwaring van het takenpakket van boa’s en een verschuiving richting harde handhaving. Wij zien dat als een knelpunt en geven dat ook aan bij het Rijk.” Denken over herstel Corona is uiteraard niet het enige werk; gemeenten hebben ook hun reguliere taken. De bestuurlijke uitdaging nu is om ook aan de slag te gaan met een herstelagenda. “We moeten gaan nadenken over de toekomst”, stelt Steenbergen. “De crisisorganisatie die we nu gewend zijn dekt niet alle onderwerpen.” Waar over nagedacht moet worden? Steenbergen somt een reeks kwesties op waar een mens moedeloos van zou worden. Wat te doen met grotere aantallen werklozen? En met het mkb dat geen vet meer op de botten heeft? Als kleine winkels failliet gaan, wat doet dat met de inrichting van de binnenstad? Hoe leegstand van panden te voorkomen? Hoe zit het met de i26 Data kunnen beter zicht geven op wat mogelijk gaat gebeuren en welke aanpak daarbij past mentale gezondheid van mensen? De meeste aandacht gaat nu naar kwetsbare groepen en jongeren, maar veel meer mensen zijn kwetsbaar voor eenzaamheid en verlies van inkomen. “Dat zijn allemaal grote opgaven en het is belangrijk daar nu al over na te denken”, zegt Steenbergen, “maar bestuurders hoeven dat gelukkig niet alleen te doen.” Samen en met data Als voorbeeld van een goede aanpak noemt zij de provinciale afdeling van de VNG in Drenthe. Die heeft regionaal trendbureau CMO STAMM gevraagd naar de uitdagingen voor de regio en wat die betekenen voor de afzonderlijke gemeenten. Waar uitdagingen overeenkomen werken gemeenten samen en anders is er maatwerk. “Het is goed om regionaal dingen op te zetten en mensen weer perspectief te geven”, aldus Steenbergen. “Ga ook op zoek naar relevante data, bijvoorbeeld op waarstaatjegemeente.nl. Data kunnen beter zicht geven op wat mogelijk gaat gebeuren en welke aanpak daarbij past. Als u als bestuurder weet dat 30 procent van de detailhandel in uw gemeente technisch failliet is, kunt u daarop anticiperen.” Bedenk ook dat herstel meer is dan economische getallen. De coronacrisis heeft een sociale en mentale impact op onze samenleving. “Kijk daarom ook naar de vrijwilligersorganisaties”, adviseert Steenbergen. “Zij hebben het zwaar, maar spelen een rol in de saamhorigheid in een gemeente. Sommigen zijn superactief geweest en dat wordt heel belangrijk, want corona heeft polarisatie vergroot. Kijk naar wat zo’n organisaties nodig hebben. Zij kunnen over de polarisatie heen weer mensen bereiken.”
91 Online Touch Home