Wet inzake Digitale Diensten - Digital Services Act (DSA) liseerde advertenties voor minderjarigen. De DSA is de opvolger van de Richtlijn elektronische handel – in goed Nederlands bekend als de ecommerce richtlijn – die twintig jaar geleden het licht zag. De wet regelt de verplichtingen van ‘aanbieders van tussenhandelsdiensten’ zoals cloudproviders en webhosters, ISP’s, social mediaplatformen, marktplaatsen en appstores. Een apart categorie vormen de platformen met meer dan 45 miljoen gebruikers in de EU, de Very Large Online Platforms, kortweg VLOP’s. De wet moet consumenten en grondrechten beter beschermen. Eerlijkere en meer open digitale markten moeten ruimte bieden aan innovatie, en het doorgroeien van kleinere platformen en startende ondernemingen. Een greep uit de gereedschapskist: dienstverleners moeten procedures voor het melden en verwijderen van illegale content inrichten; zakelijke gebruikers moeten zich identificeren om illegale praktijken te voorkomen; moderatie van geplaatste content moet transparant en aanvechtbaar zijn. Platformen moeten de zogenaamde aanbevelingsalgoritmes transparant maken en het moet mogelijk zijn om gepersonaliseerde advertenties eenvoudig te weigeren. Het Europees Parlement wil bovendien een verbod op gepersonazoekt nu eenmaal rendement –; in de zorg, het onderwijs, infrastructuur, finance. Facebook investeerde vorig jaar 10 miljard dollar alleen al aan de R&D voor de Metaverse. Dat is meer dan alle publieke R&D-gelden in Nederland voor alle onderzoeksgebieden samen. Wat kun je nu met DSA en DMA tegen deze reuzen? “We zijn vooral nog puin aan het ruimen”, zegt Van Sparrentak. “Als het gaat om internet en social media dan hobbelen we er achteraan”, vindt Rajkowski. “Hadden we DSA en DMA maar eerder gehad.” “Deze grote bedrijven bepalen wat iedereen te zien krijgt op internet, maar ze richten zich ook op de publieke voorzieningen. De DMA blijft te beperkt van reikwijdte. Wij hebben een verbod op killer acquisities (overnames om concurrenten of innovaties uit te schakelen, red.) geamendeerd, maar die is beperkt. Met de overname van Fitbit bijvoorbeeld harkt Google een enorme berg gezondheidsdata binnen, maar volgens de autoriteiten is Google een zoekmachine en Fitbit een armband 50 De VLOPS komen onder het vergrootglas: onderzoekers moeten toegang krijgen tot data om vast te stellen hoe de platformen werken en hoe online risico’s veranderen. Zij moeten bovendien voldoen aan verplichtingen op het gebied van risicobeheer, externe risicocontrole en publieke verantwoording. In een amendement vraagt het EP om een verbod op ‘dark patterns’: subtiele vormen van manipulatie van de gebruiker, doelbewust verstopt in het ontwerp van de VLOP’s. De lidstaten moeten een onafhankelijke, bevoegde autoriteit de coördinator voor digitale diensten aanwijzen die toeziet op handhaving. De gezamenlijke coördinatoren vormen de Europese raad voor digitale diensten. Toezicht op de VLOP’s ligt primair bij de Europese Commissie. De maximale boete bedraagt 6 procent van de wereldwijde jaaromzet. Als zelfs dat niet helpt, kan de rechter eventueel (tijdelijk) de stekker uit een dienst trekken. Het Europees Parlement, Raad voor Concurrentievermogen (de ministers van EZ van de lidstaten) en de Europese Commissie buigen zich over de definitieve wet die voor de zomer verwacht wordt en uiterlijk binnen drie jaar in alle landen van kracht moet zijn. en dus zou deze overname ook onder de DMA toegestaan worden”, zegt Van Sparrentak. “Ik zit ook in de commissie Sociale Zaken in het EP, daar werken we ook aan een platformrichtlijn. Dan zie je dat chauffeurs rechtszaken winnen van Uber, maar dat die liever de boetes betaalt dan voldoet aan de regels. Big Tech is zo groot en rijk dat ze zich van regels nauwelijks iets aan hoeven te trekken.” “Eens”, zegt Rajkowski, “en daarom ben ik zo blij met de gigantische boetes die nu in DMA en DSA zijn opgenomen. Die kun je niet meer eenvoudig incalculeren in je jaarcijfers. En misschien schieten de nieuwe wetten op bepaalde vlakken tekort, maar er is wel in opgenomen dat de Europese Commissie marktonderzoek kan initiëren en flexibel met bijvoorbeeld de criteria voor poortwachters kan omgaan. En als het gaat om de DSA: die is heel helder. Illegale content moet van het platform af, punt! Ze kunnen niet meer duiken. We kunnen experimenteren met DMA en DSA. En wat we leren nemen we mee naar de komende AI-wet. De impact van AI wordt nog groter dan die
51 Online Touch Home