Podium En als verschillende diensten allemaal gebruikmaken van dezelfde afspraken, kunnen gebruikers gemakkelijker schakelen tussen verschillende diensten, bijvoorbeeld tussen TikTok en YouTube, en tussen WhatsApp en Signal of Twitter en Facebook – iets wat op dit moment vrijwel onmogelijk gemaakt wordt door de platformaanbieders. De gebruikersprofielen, persoonsgegevens en reputaties, hoeven niet langer gekoppeld te zijn aan een account bij een van de platformen maar worden op andere plaatsen bewaard, decentraal en met meer controle voor de klant of consument. Zo kan Web3 de macht van de grote geïntegreerde platforms breken. Wishful thinking? Tot zover het ideale scenario van de Web3-voorstanders die al vanaf het begin een open internet voor zich zien, waarin iedereen wereldwijd zich vrij kan bewegen, uiten en handeldrijven, met volledige transparantie, behoud van privacy en veiligheid. Toch bleek de praktijk anders. Het is niet toevallig dat het internet zich op de huidige manier ontwikkeld heeft. Die wordt immers niet zozeer gedreven door technologie maar door zakelijke belangen (een verdienmodel voor het ‘gratis’ internet) en overheidswensen (tegengaan schadelijke content en desinformatie). Bedrijven en consumenten hebben behoefte aan overzicht en zoeken naar ankerpunten van partijen die ze kunnen vertrouwen, partijen die veilige en stabiele diensten leveren. Er wordt nu al gewezen op de wildgroei aan cryptomunten, dus protocollen die de interoperabiliteit van diensten en een snelle start van Web3 in de weg staan. Het is reëel dat er een consolidatie komt waarbij enkele toonaangevende en betrouwbare sleutelspelers overblijven; en met de investeringen die Facebook/Meta en Microsoft op dit vlak doen is het niet ondenkbaar dat ook zij daar een grote in rol zullen hebben. Maar dat brengt ons terug in een vergelijkbare situatie als bij de huidige platformeconomie, met enkele grote spelers met aanzienlijke macht. Bovendien moeten deze spelers ook een belang hebben om te investeren in nieuwe dure technologieën, dus er moet ook wat te verdienen zijn voor ze. De waardestijging van een cryptomunt (of ‘token’), zou een belangrijke beloning kunnen zijn voor de ontwikkelaars, beheerders en investeerders in een bepaalde blockchain. Het koersverloop van de cryptomunten is echter allesbehalve transparant en zeker nu ze volop verhandeld kunnen worden, ook onderhevig aan grillige koersschommelingen. Speculaties en geruchten kunnen dit verder voeden. Dit kan de stabiliteit en betrouwbaarheid van Web3 enorm ondergraven. Third parties Verder kleven er nogal wat haken en ogen aan de blockchaintechnologie (distributed ledger technologies, DLT), die lastig op te schalen is, te traag is voor het afwikkelen van grote hoeveelheden Nummer 42, april 2022 transacties en bovendien energie slurpt. Bovendien is gebleken dat blockchains wel degelijk manipuleerbaar zijn wanneer bepaalde partijen een te groot aandeel erin krijgen. Gezien de nadelen van blockchains (zie ook artikel op iBestuur.nl van 4 januari waarin Bart Jacobs verwijst naar een recente Duitse evaluatie van DLT voor gebruik als SSI) wordt er nadrukkelijk ook gewerkt aan alternatieven, zoals decentrale databases met gedeeld toezicht. Hier is dan een rol voor trusted third parties (TTP) die certificaten uitgeven en de betrouwbaarheid controleren. Wellicht kan dit een belangrijke pijler worden voor Web3. Misschien is dit wel het meest interessante aan de ontwikkelingen rond Web3; dat er een expliciete rol kan ontstaan voor ‘derde partijen’ die zich zuiver richten op het bouwen van vertrouwen, het verzorgen van eerlijke en transparante transacties. Een soort transOntwikkeling internet wordt niet zozeer gedreven door technologie maar door zakelijke belangen nationale arbiters, rechters of notarissen als neutrale intermediairs en uitgevers van certificaten. Zeker als deze een sterke positie krijgen zou dit de macht van aanbieders, vragers en aanbieders van marktplaatsen meer in balans kunnen brengen – en zo de macht van grote platformaanbieders met hun huidige vele rollen kunnen terugdringen. Facebook wil overigens ook een belangrijke vertrouwenspersoon worden op het gebied van certificaten, de zogeheten NFT, non fungibel tokens, terwijl het tegelijkertijd ook het handelsplatform ervoor wil zijn. Het is de vraag of Web3 er ooit komt en hoe het eruit zal zien. Een meer coöperatieve platformeconomie, waarbij alle partijen uit het ecosysteem inspraak hebben in de governance, zou ook veel van de huidige nadelen van de platformeconomie kunnen ondervangen. Telkens worden nieuwe technologieën ontwikkeld die kansen en bedreigingen met zich meebrengen. Hoe dan ook is het essentieel dat overheden en samenlevingen voortdurend blijven nadenken over de spelregels van het internet, de machtsbalans tussen spelers en de positie van gebruikers. 63
64 Online Touch Home