Hoe ingewikkelder de regelingen, des te groter dat percentage. Recent onderzoek van de UvA naar toeslagen spreekt van een ‘wirwarverzorgingsstaat’. Kan AcICT ook politiek advies verstrekken? “Als politiek zich uitlaat over ICT, kan ICT ook de bal terugspelen naar de politiek. Bij de SVB hadden we te maken met nogal wat verschillende uitleggen van het begrip ‘inkomen’, waarbij je steeds met correcties moest komen op uitkomsten van het systeem.” Kan AcICT proactiever worden? Zo stokt de teruggave aan slachtoffers van de toeslagenaffaire. Kan AcICT dan zeggen: laat ons uw systeem eens even bekijken? “Dat moet ik even nagaan in de wetstekst, want voor zover ik weet kunnen wij enkel ingaan op aanvragen van de Rijksoverheid. AcICT heeft wel als additionele taak de beoordeling van onderhoud en beheer van bestaande systemen gekregen.” Dus een kritisch advies is een momentopname. Is een structurele bewaking niet te verkiezen? “Dat is uiteraard nodig, maar dat is de taak van CIO’s. Wij komen wel vaker terug bijvoorbeeld bij het DSO - met wel vijf adviezen -, BRP en PGB. Maar om dat steeds en overal te doen is te veel gevraagd; hoe groot zouden we dan niet moeten worden? We kunnen maar de helft van de aanvragen honoreren en selecteren op vermoedelijke risico’s. Blijkbaar doen we dat goed want we hebben altijd een hoop op te merken.” Maar u weet niet wat AcICT allemaal mist. “Dat is juist. We willen wel groeien, maar kunnen niet alles toetsen. Het budget van ruim 5 miljoen euro staat lichte groei toe.” Die 5 miljoen is tegenover de omvang van de projecten en opbrengsten van de bijsturing toch veel te weinig? “Ja, we zijn heel betaalbaar. We toetsten in 2022 projecten voor in totaal 1 miljard euro. Als je dat door een big four consultancybedrijf zou laten doen ben je al heel snel een veelvoud kwijt.” Ton Elias, van 2012-2014 voorzitter van de Tijdelijke commissie ICT-projecten bij de overheid, waaruit het BIT voortvloeide, zei recent dat er weinig verbeterd is. Hoe leest u dit? “Hoe was het zonder ons geweest? We kunnen veel betekenen, maar de overheids-ICT niet redden. Overheden moeten meer leren van elkaar. En ICT moet integraal onderdeel van Nummer 46, april 2023 wetgeving worden, in wisselwerking, zoals Mariette Lokin in het vorige iBestuur Magazine bepleit. Neem de STAP-regeling voor vouchers van 1.000 euro voor opleidingen. Dat systeem werd door zwakke wetgeving en uitvoering gestopt vanwege fraude. Daarnaast was het niet passend voor de doelgroep. Nu komen er al veel aanpassingen aan de systemen en de uitvoering (inspectie).” We kunnen veel betekenen, maar de overheids-ICT niet redden Leveranciers zijn medeschuldig aan falende projecten. Ze worden vaak niet eens genoemd, laat staan aangepakt. Waarom adviseren jullie niet om facturen van leveranciers niet – volledig – te betalen? “Wij zullen dat nooit suggereren, maar benoemen soms leveranciers die niet leveren, zoals bij DidiInhuur. Bij UWV hebben we opgemerkt dat er een vendor lock-in dreigt, overigens de eerste verantwoordelijkheid van de opdrachtgever.” Kunt u daarin niet wat steviger optreden? “We zien wel dat de afhankelijkheid van externe leveranciers voor ICT veel te groot is. Bovendien hebben ze vaak dezelfde belangen als ze elkaar moeten beoordelen op kwaliteit. Er is krachtiger leveranciersmanagement nodig bij de Rijksoverheid zodat de regie daar ligt. IT-personeel werven is echter moeilijk, je loopt tegen te lage salarisnormen aan. Dat zijn van die dilemma’s die je niet oplost, net als Europees opgelegde aanbestedingstrajecten. Dat zijn drama’s, met veel te veel rompslomp. Treurig…” 11
12 Online Touch Home