De belofte van quantum advantage ‘Nu vast nadenken over “V De ontwikkeling van quantumtechnologie, de verkenning van de mogelijkheden en het mitigeren van potentiële bedreigingen verlopen parallel. Dat biedt een mooie kans voor een gedegen voorbereiding op deze nieuwe, disruptieve technologie. eel technologie hebben we ons als maatschappij laten overkomen; bijvoorbeeld AI, artificial intelligence. Met quantumtechnologie hebben we de kans om het anders te doen”, zegt Deborah Nas, initiative lead voor het Centre for Quantum & Society en professor Strategic Design for Technology-based innovation aan de TU Delft. Quantumtechnologie is een technologie waarvan we verwachten dat die de wereld gaat veranderen, maar “hoe en wat precies moet nog bedacht worden”, vertelt ze. “Nu hebben we de kans om al tijdens de ontwikkelingen van deze technologie na te denken over de maatschappelijke impact.” De overheid speelt een belangrijke rol, zegt ze. Zowel bij het reguleren van mogelijke effecten van quantumtechnologie, én als gebruiker. Wetenschap en bedrijfsleven streven bij de ontwikkeling van de quantumcomputer naar ‘quantum advantage’: het moment waarop een quantumcomputer een berekening kan uitvoeren die een praktisch vraagstuk oplost, met een berekening die niet kan worden gedaan door een klassieke computer. Wanneer is dat zover? Het hangt ervan af aan wie je het vraagt, zegt Nas: “Wetenschappers zijn erg terughoudend, start-ups erg optimistisch en de grote techbedrijven zitten er ergens tussenin.” Armand Stekelenburg, IBM Quantum Ambassador en senior managing consultant bij IBM, zegt dat de eerste concrete toepassingen voor quantum computing er nu al zijn. De ontwikkelingen die nodig zijn om daadwerkelijk quantum advantage mogelijk te maken heeft IBM in een roadmap inzichtelijk gemaakt. Cruciaal is het aantal qubits in een quantumcomputer. “In 2016 hadden we de eerste quantumcomputer beschikbaar, via de cloud, met 5 qubits. In 2022 één met 433 qubits. Dit jaar verwachten we boven de 1.000 uit te komen. Ook op andere vlakken zijn we steeds aan het verbeteren, want het gaat niet alleen om de hoeveelheid qubits. Ook de kwaliteit ervan en de snelheid waarmee je berekeningen kunt doen, bepalen wanneer we quantum advantage behalen. De hardware, de software en het ecosysteem van partijen dat de mogelijkheden van quantumtechnologie onderzoekt en benut, zijn allemaal bepalend in deze ontwikkeling.” Nas vult aan dat er veel verschillende vormen van quantumtechnologie zijn: “Quantum is een beetje een paraplubegrip. De quantumcompters zijn het meest sexy, want die zien er prachtig uit en er hangt een grote belofte omheen. Maar er zijn ook quantumnetwerken voor veilige communicatie. En quantumsensoren, waarmee je heel nauwkeurige metingen kunt doen. Die komen eerder op de markt.” Kansen in kaart Door Marieke Vos Beeld Shutterstock 60 Germain van der Velden is senior informatie-adviseur bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Hij bracht voor zijn ministerie de kansen en bedreigingen van quantumtechnologie in kaart: “De overheid heeft te maken
61 Online Touch Home