De nieuwe Nederlandse cybersecuritystrategie 2022-28 (NLCS) is op papier ambitieus. Zo wil ons kabinet dat ‘digitale veiligheid voor iedereen een vanzelfsprekendheid’ is. Dat is het nu absoluut nog niet. iemand spreekt op verjaardagen over digitale veiligheid, terwijl het gesprek wel vaak gaat over fysieke veiligheid, zoals de nieuwste camerabewaking voor woningen. We kennen allemaal de commercials van aanbieders van alarmsystemen en slimme deurbellen. Cybersecurity daarentegen wordt door de meeste burgers nog steeds niet ervaren als een actuele dreiging. En al helemaal niet als een dreiging waar de burger zelf ook invloed op heeft. Dat moet veranderen. N Recent betoogde ik in Het Financieele Dagblad samen met Volt Tweede Kamerlid Marieke Koekoek dat de burger meer betrokken moet worden bij de Nederlandse cybersecuritystrategie. Het artikel deed veel stof opwaaien bij belangenorganisaties, de verantwoordelijke overheidsorganisaties en de Tweede Kamer. Het is een feit dat burgers in toenemende mate slachtoffer worden van nieuwe vormen van cyberaanvallen, zoals ransomware (gijzelsoftware) en WhatsApp-fraude. Neem het voorbeeld van de oplichters die zich voordoen als een bekende en via WhatsApp geld aftroggelen. Maar ook mkb’ers ontdekken steeds vaker dat hun hele digitale werkinfrastructuur gegijzeld wordt en dat zij slechts in ruil voor veel geld aan de gijzeling kunnen ontsnappen. Ook (semi-)overheidsorganisaties worden getroffen. De gemeenten Buren en Hof van Twente, de Universiteit Maastricht en NWO: alle werden slachtoffer van een ransomware-aanval. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes: de Universiteit Waar is de burger in de Maastricht kreeg het betaalde losgeld uiteindelijk met winst terug dankzij de gestegen bitcoinprijs. Helaas is over het algemeen gezien de kans dat de daders ooit gepakt worden klein. Maar gijzelsoftware kenden we bij de opstelling van de vorige cybersecuritystrategie – in 2012 — nog nauwelijks. Logisch dus dat de nieuwe Nederlandse cybersecuritystrategie een antwoord wil geven op het veranderende dreigingslandschap. Technologisch burgerschap Koekkoek en ik stelden ons de vraag hoe goed dat antwoord kan zijn wanneer de burger niet er niet bij betrokken wordt. De strategie kwam namelijk tot stand na jaren publiek-private samenwerking; tussen overheid en belangenorganisaties van voornamelijk bedrijven. We stelden dat het oprichten van een belangenorganisatie dus de enige manier is voor burgers om hun stem direct te laten horen in de Nederlandse polder. Zo kunnen burgers in een vroege fase van de beleidsvorming suggesties en kritiek geven. Dat werkt altijd beter dan het geven van commentaar achteraf. Door Bernold Nieuwesteeg Beeld ANP 64 Het Rathenau Instituut omschrijft het betrekken van burgers bij digitale kansen en risico’s als ‘technologisch burgerschap’. Die notie van betrokken technologisch burgerschap ontbreekt in de NLCS. De NLCS ademt een sfeer van techneuten en experts die gewend zijn het te regelen voor de burger. De NLCS is dus paternalistisch.
65 Online Touch Home