Rikky van Osch: “We ontmoeten ook opdrachtgevers en projectmanagers die gaan ‘terugmanagen’ en in de verzetsstand gaan.” De bouw van een nieuw systeem is bijna altijd een big bang, veel te groot opgezet, een gevolg van de wetgeving die als een waterval komt terwijl ICT agile wil werken, veel meer iteratief. Aan die wetgeving wordt soms zelfs het systeem gekoppeld, zoals PLOOI voor de Wet open overheid. Dan vraagt de uitvoering zich af, inclusief de IT’ers: “Is dit nog wel de oplossing voor het probleem dat we moeten oplossen?” Neem een concreet probleem: nieuwe box 3-wetgeving bij de inkomstenbelasting. De Belastingdienst zet, inclusief ICT, de hakken in het zand, want ziet een zoveelste veroordeling opdoemen. Je kunt toch niet even kijken of het lukt met het systeem en zo niet, dan moet de regering maar terug naar de Tweede en Eerste kamer voor aanpassingen? “Het is nooit zo dat je iets niet kunt automatiseren, maar de Belastingdienst kampt met hele oude systemen die niet geschikt zijn voor nieuwe toepassingen. De dienst heeft de afgelopen jaren te weinig ruimte gekregen voor vervanging, Nummer 46, april 2023 terwijl er jaarlijks nieuwe wetgeving bijkomt. We kampten daar aanvankelijk ook bij de SVB mee, COBOL-systemen voor AOW en Kinderbijslag met 6 miljoen regels. Elke kleine wijziging had direct consequenties voor het hele systeem en leidde tot enorme testtrajecten. Wij konden die legacy tijdig moderniseren, maar de Belastingdienst staat nu voor een dikke muur en wil drie jaar gevrijwaard blijven van wettelijke wijzigingen.” Het hele systeemdenken is ouderwets en staat diametraal tegenover het denken in data en AI. Zo’n box 3-heffing reëel maken met genoten inkomsten met behulp van AI vereist toch een totaal andere benadering? “Terechte opmerking, maar er zijn uitzonderingen. Het probleem is ook dat we alles willen automatiseren. Die laatste 20 procent kost 80 procent van de inspanning en budget. Misschien moeten we gaan voor automatisering voor 80 procent en een andere oplossing zoeken voor de laatste 20 of misschien 5 procent van de gevallen.” 9
10 Online Touch Home