De informatiekundige sleutel voor de toekomst is eenduidigheid emeenten zien het aantal huishoudens groeien dat financieel klem zit vanwege stijgende kosten, bovenop hoge lasten. Een steeds groter deel van het inkomen gaat naar basisvoorzieningen zoals wonen, boodschappen en energie. De overheid probeert met schier eindeloze compensatiemaatregelen mensen te helpen om te kunnen overleven. In het essay ‘Bestaanszekerheid als belofte’ stelt de VNG dat een dergelijke crisisaanpak beperkt houdbaar is. De overheid plakt pleisters en dat is nooit een structurele oplossing. Het moet dus anders, financieel en in de uitvoering. Mensen hebben recht op zekerheid van inkomen, werk, en een overheid die naast hen staat. G De kosten van onzekerheid Bestaansonzekerheid raakt mensen in de essentie van hun leven en ontwricht de samenleving. Financiële onzekerheid veroorzaakt lichamelijke en psychologische klachten. Mensen stellen belangrijke keuzes in hun levensloop uit, zoals uit huis gaan, samenwonen en kinderen krijgen. Bestaansonzekerheid brengt ook grote maatschappelijke kosten met zich mee. Het is lastig om een bijdrage te leveren aan de economie, zonder een eigen vaste slaapplek. De weg naar werk vanuit een uitkering is zwaar wanneer die geplaveid is met onzekere contracten. Mensen met een arbeidsbeperking zijn volgens veel werkgevers vooral een risico op uitval door ziekte en doorlopende kosten. Ondanks structurele krapte op de arbeids100 Bestaanszekerheid als grondwettelijke zorg van de overheid is in crisis. Met het essay ‘Bestaanszekerheid als belofte’ roept de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) leden en partners op tot een andere aanpak voor de lange termijn. Dat vraagt ook om drastisch anders denken over de digitalisering van het sociaal domein. Stop met pleisters plakken, ruim op wat we nu hebben en ga voor een schoon informatiemodel. markt staan er nog steeds mensen langs de kant, omdat werkgevers niet langdurig kunnen of willen investeren in mensen. De weg voorwaarts Het goede nieuws is dat de VNG in gesprek is met maatschappelijke organisaties over de doorbraken die nodig zijn om de belofte van bestaanszekerheid waar te maken. Ook is al veel geïnvesteerd in gegevensuitwisseling en digitalisering in het sociaal domein (o.a. bij werk-, inkomen- en schuldencomponenten). Nathan Ducastel, directeur VNG Realisatie: “Diensten als de SUWI-keten en de loonaangifteketen zijn een grote verdienste van de Nederlandse overheid. Het sociaal domein heeft een impuls gegeven aan de digitale overheid, maar daarna hebben we het heel erg ingewikkeld gemaakt. Dat zie je terug in de fijnslijperij van regels, de opeenstapeling van toeslagen op toeslagen en de vele variaties in schuldenaanpak. Ons wettelijk systeem is ingewikkeld en dan wordt de ICT ook ingewikkeld. We moeten naar een duidelijker informatiemodel als basis.” Bulk en maatwerk Een belangrijke keuze is dan om niet alles te willen automatiseren, maar alleen “de grote stromen”, zegt Ducastel. “De gevallen of zaken die buiten die grote stromen vallen moeten door ‘echte’ mensen worden afgehandeld; ga geen supergespecialiseerde automatiseringsoplossinkjes bedenken die onuitvoerbaar zijn en waar de burger gek van wordt. Bied hulp op maat.” Een lichtend voorbeeld van ‘grote stromen automatisering’ is de kinderbijslag. “Dat gaat goed en daar moeten we vanaf blijven en van leren.” De grote uitvoerders zijn specialisten in het verwerken van dergelijke informatiestromen en dat moet vooral zo blijven. Ducastel is hoopvol over de emancipatie van de uitvoering die in beweging is gezet, de uitvoeringstoetsen en het overheidsbrede programma Werk aan Uitvoering. Uitzonderingen Een andere uitdaging is dat Nederland niet van uitzonderingen houdt en die graag allemaal afgedicht wil hebben in de wet. In België laten ze zien dat het anders
101 Online Touch Home