Burgers hebben er recht op te weten hoe besluiten van de overheid met algoritmes tot stand komen. Eenvoudige oplossing: transparantie! Logisch gevolg: algoritmeregisters! Is daarmee het varkentje gewassen? Algoritmeregister verplicht voor de overheid: Registreren is één, uitleggen is twee E en algoritme is een geprogrammeerde set regels of stappen die vanuit een beginsituatie leiden naar een beoogd doel. Deze automatische besluitvorming kan verbeteren met zelflerende computers. Dit roept allerhande ethische kwesties op, zo staat in de algoritmerichtlijn voor overheden van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De meest gebruikte algoritmes zijn die van de Google zoekmachine die automatisch de uitkomsten van zoekopdrachten rangschikken. Moet Google nu op grond van de AI Act straks transparantie bieden? De transparantie-eis geldt louter ‘wanneer een AI-systeem waarschijnlijk een hoog risico oplevert voor grondrechten en veiligheid’. Kan een zoekresultaat een grondrecht of de veiligheid in de waagschaal stellen? En kan gebruik van ChatGPT een hoog risico opleveren voor grondrechten? Moeten overheden Google (met Bard) en GPTx aanmelden in het algoritmeregister? Ambtenaren gebruiken deze programma’s immers of gaan dat op zeker moment doen. Zo spelen er talloze vragen. Precies in december 2022 toen de wereld overweldigd werd door ChatGPT, lanceerde de Rijksoverheid haar algoritmeregister. De enorme stroomversnelling in de toepassingen van AI, en het debat, de vrees en regelzucht die dat teweegbrengt, laten het algoritmeregister niet onberoerd. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) onderstreept dat “wij als overheid transparant zijn over het gebruik van algoritmes, om de controleerbaarheid te vergroten en uit te leggen waarom en hoe algoritmes gebruikt worden”. Maar wat betekent dat? Door Peter Olsthoorn Beeld Shutterstock/iBestuur 12 In elk geval blijkt dat de praktijk van zo’n register weerbarstiger is dan op het eerste gezicht leek. Het landelijk register telt eind mei 2023 118 algoritmes, slechts acht meer dan bij de lancering in december 2022. Reden genoeg
13 Online Touch Home