MARKT EN OVERHEID THEMA Inkopen kan efficiënter Overheidsorganisaties oriënteren zich op de mogelijkheden die AI kan bieden om hun inkoopprocessen efficiënter, innovatiever en inzichtelijker te maken. Ook zou men graag zien dat meer kleinere aanbieders en startups toegang krijgen tot ‘de overheidsmarkt’. Voorzichtigheid lijkt vooralsnog geboden, de data zijn er nog niet aan toe. TEKST: heleen hupkens • BEELD: shutterstock r wordt wel gefilosofeerd over de vraag of met behulp van AI het inkoopproces volledig automatisch ingericht zou kunnen worden. Voor eenvoudige opdrachten kan dat straks ook, denkt Fredo Schotanus, hoogleraar Publieke Inkoop bij de Universiteit Utrecht. “Het is een ontwikkelingsproces, net als bij zelfrijdende auto’s. Eerst moet je een beetje blijven assisteren, daarna kun je langzaam de snelheid opvoeren. Een rondje Amsterdam met een zelfrijdende auto zou ik nu nog niet aandurven, maar over tien jaar misschien wel.” E Gamechanger AI wordt volgens Schotanus een gamechanger in de inkoopmarkt. “Het gaat ongetwijfeld niet alle problemen oplossen, maar het zou wel een flinke bijdrage kunnen leveren aan Beheer contracten met LLM’s De eerste toepassing is er al: Een LLM die in de gaten houdt wanneer bepaalde contracten af gaan lopen en automatisch een workflow opstart en de onderhandeling instapt om te zorgen dat de verlenging op tijd rond is. Een zeer geavanceerde toepassing waarmee volgens Erik Vermeulen EY al enige ervaring heeft opgedaan. 62 iBestuur 51, juli 2024 het toegankelijker maken van het overheidsinkopen.” Het inkoopproces bij de overheid is vaak complex en juridisch van aard, stelt hij. Daar kom je als kleinere of onervaren aanbieder niet zomaar tussen. “Je praat de taal niet, je hebt geen juristen in dienst, je hebt geen bidmanager of een heel team dat een offerte voor je schrijft. Dus sta je met 2-0 achter ten opzichte van de grote ervaren bedrijven van deze wereld.” De verdere ontwikkeling van LLM’s (Large Language Models) gaat inkopers en bedrijven helpen volgens hem. “Taal is heel belangrijk in aanbesteding en inkoop in de publieke sector. We willen immers zoveel mogelijk op papier vastleggen om een eerlijke keuze voor een leverancier te kunnen maken en om achteraf problemen te voorkomen. Hoe je het contract krijgt, wat er in het contract staat, aan welke eisen je moet voldoen, het is allemaal taal. En die LLM-modellen zijn ondertussen vaak al beter in taal dan dat wij dat zijn. Taalmodellen kunnen dus helpen bij het opstellen van toegankelijke aanbestedingsstukken en het schrijven van offertes.” Betrouwbare dataset Met AI zou volgens Schotanus een kennisplatform gebouwd kunnen worden dat meer zekerheid biedt aan partijen. “Stop bijvoorbeeld alle Nederlandse jurisprudentie over aanbestedingen, alle klachten, alle uitspraken van de commissie van aanbestedings
63 Online Touch Home