pa staat voor een cruciale keuze: blijven we afhankelijk, of kiezen we voor technologische onafhankelijkheid?’ Hij wijst op de initiatiefnota Wolken aan de horizon van GroenLinks en NSC, waarin de zorgen over deze afhankelijkheid al zijn geuit. Hij prijst de tijdelijke bevriezing van het overdragen van Europese gegevens naar Amerikaanse clouds door staatssecretaris Szabó, maar benadrukt dat dit slechts een eerste stap is. ‘Het kabinet moet nu doorpakken en investeren in een eigen, open-source Europese cloud, zelfs als dat betekent dat de technologie in eerste instantie minder geavanceerd is dan de Amerikaanse alternatieven.’ Het risico van gedoogbeleid Van Gulik benadrukt dat de huidige afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven niet alleen een juridische kwestie is, maar ook een cultureel probleem. ‘Het Amerikaanse recht en de daar geldende normen en waarden zijn leidend geworden in onze digitale infrastructuur’, stelt hij. Deze afhankelijkheid wordt nog zorgwekkender in het licht van de recente geopolitieke spanningen. ‘Trump heeft Europa in zekere zin al ‘ingenomen’. Met de controle over onze data en infrastructuur heeft hij een machtige onderhandelingspositie.’ Hij hekelt de kortetermijnvisie van veel Europese beleidsmakers en bedrijven. ‘Het probleem is niet de technologie. Er bestaan al lang Europese alternatieven die minstens zo goed zijn. Maar het vereist investeringen en visie, en daar ontbreekt het vaak aan. Veel bestuurders kiezen liever voor de goedkoopste oplossing op korte termijn, ondanks de veiligheids- en privacyrisico’s.’ Van Gulik is ook bezorgd over het gebrek aan “digitale zelfstandigheid”. ‘Digitale technologie is ons leven geworden, maar we leren niets over de ontwikkeling ervan, omdat we dit aan beheerders in de VS overlaten. Het gaat hier ook om de lange termijn kennis- en kunde van inwoners. Je kunt dit zien als een maatschappelijke investering, die je niet aan het bedrijfsleven moet overlaten.’ Europese soevereiniteit Beide experts zijn het erover eens dat Europa Bart Jacobs: ‘Het kabinet moet nu doorpakken en investeren in een eigen, open source Europese cloud’ ‘Buy European strategy’ Bijna honderd Europese toonaangevende technologiebedrijven en brancheverenigingen hebben vorige maand in een open brief aan de Europese Commissie opgeroepen tot een radicale herziening van het digitale beleid van de EU. Ze willen dat overheden een ‘Buy European’-strategie hanteren, zodat Europese leveranciers een eerlijke kans krijgen en er een levensvatbare markt kan ontstaan. Daarnaast moet de bestaande digitale infrastructuur beter worden benut door middelen en standaarden op elkaar af te stemmen, zodat interoperabiliteit en schaalvoordelen ontstaan. Ook benadrukken de ondertekenaars het belang van sterke cybersecurity- en cloud-oplossingen, waarbij Europese gebruikers beter worden beschermd tegen buitenlandse regelgeving en datatoegang. Tot slot wordt gepleit voor een specifiek investeringsfonds om cruciale technologieën zoals chips en kwantumtechnologie te ondersteunen en Europa op die manier minder afhankelijk te maken van de VS en China. niet hoeft te wachten om actie te ondernemen. Volgens Van Gulik ligt een eigen Europese cloud binnen handbereik. ‘Technisch gezien is het absoluut haalbaar. Overheidsdatacenter Noord of bedrijven zoals het Nederlandse Shuberg Phillis kunnen oplossingen bieden die beter en goedkoper zijn dan de Amerikaanse alternatieven, specifiek afgestemd op onze behoeften.’ Het probleem ligt volgens hem niet bij de uitvoering, maar bij het beleid. ‘Om echt stappen te maken, is een top-down benadering nodig waarin strategische keuzes voor de lange termijn worden gemaakt. Dat vereist moedige beslissingen en een vooruitziende blik.’ Hij noemt het gebrek aan handhaving van Europese regelgeving, zoals de uitspraken van het Europese Hof in de Schrems-zaken, als een gemiste kans. ‘Als deze regels strikt waren iBestuur 54, april 2025 23
24 Online Touch Home