je kennis delen, maar vraag ook om hulp, als je dat nodig hebt.’ Afspraken Gegevensbeleid, stelt Chief Data Officer Ronald Damhof van het ministerie van JenV, is eigenlijk niets anders dan het overeenkomen van afspraken op het gebied van betekenis, kwaliteit, deling en het gebruik van gegevens. Damhof is voor de totstandkoming van het gegevensbeleid verantwoordelijk. ‘In de financiële boekhouding gelden accounting-regels, die wereldwijd brede consensus genieten en zelfs wettelijk zijn geborgd. Dat is niet zo gek, omdat het nogal van belang is dat organisaties in hun financiële verslaglegging betrouwbaar worden gevonden door bijvoorbeeld hun leveranciers. Voor accountants is dat een wassen neus. Voor onze boekhouding van gegevens hebben we dergelijke regels niet. Terwijl we onze gegevens wel op een enorme schaal ‘uitgeven’. We kopiëren ons helemaal te pletter.’ En vaak, geeft Damhof aan, gebeurt dat zonder dat ‘herstel en correctie’ in de systemen is mee-ontworpen, met uitzondering van een aantal basisregistraties. ‘Als er iets niet klopt, corrigeren we de gegevens op één plek, maar laten het onjuiste origineel staan. En dan is correctie van gegevens nog maar het begin: wat zijn immers de gevolgen geweest van dit foute gegeven voor de burger en hoe herstellen we dat? De overheid is in een fase beland – maatschappelijk en politiek gezien – waarin dit niet langer acceptabel is. De gevolgen kunnen groot zijn. Gegevens zijn machtig weten we uit de affaires en crises. Een vinkje bij fraudeur kan een leven vernietigen.’ Een vergelijkbare set aan afspraken als in de accountancy is hard nodig, stelt Damhof, niet alleen bij JenV maar bij de Ronald Damhof: ‘We moeten beseffen dat er geen organisatie meer is binnen de overheid die nog alleen voor zichzelf werkt’ hele overheid. ‘Die urgentie wordt nu breed gevoeld.’ Dat JenV in september vorig jaar een traineeship gegevensmanagement lanceerde, bevestigt dat in zijn ogen. ‘We moeten beseffen dat er geen organisatie meer is binnen de overheid die nog alleen voor zichzelf werkt. Gegevens moeten daarom vindbaar en uitwisselbaar zijn, de kwaliteit moet zijn gewaarborgd en de verwerking van gegevens moet zowel rechtmatig, rechtvaardig als betekenisvol zijn. Deze afspraken moeten we expliciet maken en ze moeten een zo breed mogelijke consensus krijgen. Daarom publiceren we ze ook. Door afspraken vast te leggen en daarop te controleren, maak je bovendien meetbaar of je wel naar een hoger niveau in je gegevenshuishouding gaat. We gaan bijhouden of we aan de afspraken voldoen. En als dat niet zo is, waarom dan niet en op welke wijze we daarin kunnen faciliteren of bij kunnen sturen. Als wij in de ketens van Justitie en Veiligheid en Asiel en Migratie tot consensus en goede standaarden komen, is dat een basis om in de uitvoering te komen tot een grotere adoptie van standaardisatie, en zo kunnen we anderen inspireren deze standaarden over te nemen.’ meer informatie jenvgegevens.pleio.nl iBestuur 54, april 2025 79 BEELD: PIET JACOBSON
80 Online Touch Home