your mouth is sleutel ligt niet bij overleg, niet bij wetgeving, maar bij de financiering van de digitalisering van de overheid: ‘Put your money where your mouth is’. Digitalisering vormt geen aparte rijksbrede begrotingspost. Ieder ministerie, iedere provincie en gemeente heeft de vrijheid om naar eigen inzicht hun financiële middelen in te zetten. In de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk worden soms achteraf enkele gecumuleerde overzichtsstaatjes gegeven, maar financiën vormt tot dusver niet een instrument waarmee gestuurd wordt. Dat is niet zo slim, want de ervaringen in Denemarken laten zien dat dat nu juist geld de meest effectieve manier is om onwillige overheden te verleiden om een deel van de informatiesystemen gemeenschappelijk in te kopen en te beheren. De praktijk Ook al bestaat er geen overheidsbreed overzicht van de kosten van de ontwikkeling en het beheer van ICT-systemen; er zijn wel enkele relevante kengetallen bekend. Op basis daarvan is een bedrag van 10 miljard euro per jaar een conservatieve schatting. Daarbij geldt als stip op de horizon dat ministeries, provincies en gemeenten in 2035 veel meer samenwerken en gebruik maken van een gemeenschappelijke digitale infrastructuur. Daarbij zal er ook in 2035 nog steeds allerlei maatwerk per overheidsorganisatie nodig zijn. Laten we voor dit maatwerk de helft van het huidige overheidsbrede budget van 10 miljard euro reserveren, dat wil zeggen 5 miljard euro. Voor het gemeenschappelijke gedeelte geldt dan een ingroeimodel. Dat betekent dat er de komende 10 jaar ieder jaar 5 procent van het totale budget wordt aangewend voor het ontwikkelen van een gemeenschappelijke infrastructuur. Omgerekend is er Als de prijs van een ‘Alleingang’ te hoog wordt, zullen overheden zorgen voor een soepele ingroei in de Common Ground dan voor de ontwikkeling van overheidsbrede digitalisering in 2026 een bedrag van 500 miljoen euro beschikbaar is, in 2027 loopt dit op tot 1 miljard, enz. Deze staffel loopt dan in 10 jaar op tot 5 miljard voor een gemeenschappelijke digitale infrastructuur in 2035. De budgetten voor digitale apparaatskosten van de betrokken overheden worden in dezelfde periode met ieder jaar 5 procent gekort. Dan wordt de prijs van een 'Alleingang' op termijn te hoog en zullen overheden op grote schaal uit eigenbelang zorgen voor een soepele ingroei in de Common Ground. In deze tijd van bezuiniging zal de staatssecretaris de blaren op zijn tong moeten praten om andere departementen, IPO en VNG te overtuigen van de noodzaak van deze aanpak. Maar alleen op deze manier maken zijn ambities een kans van slagen. Mr. dr. Guido Enthoven deed voor de ‘maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken’ onderzoek naar het thema ’25 jaar ICT, overheid en samenleving’. iBestuur 54, april 2025 87
88 Online Touch Home