interview hugo aalders blikt terug op tweeënhalf jaar uitvoering en beleid onlosmakelijk verbon Tekst: Otto Thors, hoofdredacteur inGovernment Beeld: Arenda Oomen, fotograaf Hugo Aalders start op 1 juli als directeur dienstverlening bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). De afgelopen tweeënhalf jaar was hij directeur bij VNG Realisatie. Hoe kijkt hij terug op deze periode? Wat is er gelukt, en welke lessen uit de gemeentelijke wereld neemt hij mee naar de SVB? Otto Thors in gesprek met Hugo Aalders. Is de achterstand van de gemeentelijke dienstverlening op het bedrijfsleven wat ingelopen? ‘De kloof is nog steeds erg groot. Inwoners zijn gewend om vandaag iets te bestellen en dat morgen in huis te hebben. Dat verwachtingspatroon stellen ze niet bij in het contact met de overheid. Toch worden er nog steeds veel diensten traditioneel aangeboden, of het nu gaat om een vergunning of een paspoort. Daarbij moeten we dus nog flinke stappen zetten om een confrontatie met teleurgestelde burgers te voorkomen. Dat vraagt om een radicaal herontwerp, in de volle breedte, van zowel onze IT als onze informatievoorziening. De bestuurlijke aandacht dwaalt regelmatig af naar andere vraagstukken – die trouwens ook belangrijk zijn. Er is wel meer aandacht voor specifieke thema’s, zoals datagericht werken of inclusieve dienstverlening om kwetsbare burgers beter tegemoet te komen via het bestaande dienstenaanbod. Dat is belangrijk, maar het gaat hierbij vaak om experimenten of om een oplossing voor een kleine groep burgers, terwijl het onze ambitie zou moeten zijn om de dienstverlening voor alle burgers op een hoger peil te brengen. Ik vind die ambitie wel terug in woorden, maar onvoldoende in daden. Als je daarmee niet aan de slag gaat, krijg je een veeg uit de pan van burgers – die zich dan negatief zullen gaan uitspreken, klachten zullen indienen en bezwaarschriften gaan schrijven. En dat zou, als we niet adequaat handelen, het imago van gemeenten kunnen schaden. Dus voor mij staat de urgentie om het beter te doen nog steeds overeind.’ Wat zijn de belangrijkste lessen van de afgelopen twee jaar samen organiseren? ‘Ik denk dat samen organiseren als aanpak en de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU) als kader, nu wat prominenter op de agenda staan. Gemeenten erkennen dat we die slag nooit gaan maken als we het niet met elkaar doen. De kunst van samen organiseren is om collectieve belangen te 6 behartigen, te bepalen wat daarvoor nodig is, en om samen oplossingen te ontwikkelen – en om de participatie daarbij zo flexibel mogelijk te bevorderen. Goede voorbeelden, zoals de informatiekundige visie Common Ground, waren nooit gelukt zonder een gezamenlijke aanpak waaraan de VNG dan kennis en kunde toevoegt. Door veel tijd aan de voorkant van een oplossing te besteden, kan je aan de achterkant de toepassing ervan versnellen. Neem de standaard-verwerkersovereenkomsten die door alle gemeenten worden gebruikt, of het GGI-netwerk dat een beveiligd landelijk datanetwerk biedt aan gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden. Het is onze taak om gemeenten te groeperen rondom vraagstukken die men gezamenlijk oplost, zonder voor iedereen het instapmoment te bepalen. Ben je er nog niet aan toe, dan mag je later instappen – als je maar instapt! Wat ik gezien heb is dat veel gemeenten hetzelfde probleem ervaren, maar dat hun vertreksituatie verschilt. Als je één bepaald moment om in te stappen verplicht stelt dan gaat het mis, het tempo moet kunnen verschillen.’ ‘maar we moeten uitkijken dat we niet voor de gemeenten gaan denken, want dat kunnen ze prima zelf’ Doen alle gemeenten al mee aan de gezamenlijke uitvoering? ‘Er zijn momenteel ongeveer 150 gemeenten actief betrokken bij onderwerpen die deel uitmaken van de GGU. Daar binnen zien we een harde kern van 50 meestal wat grotere gemeenten die overal in voorop lopen, en een groep van ongeveer 100 gemeenten die actief participeren omdat het onderwerp hun aanspreekt of omdat ze er vanuit hun netwerk bij betrokken zijn. Ook is er een groep van ongeveer
7 Online Touch Home