W I L SB E KWA AMH E I D ‘JA’, ZEGT DE BRUID MAAR BEDOELT ZE DAT OOK? Een verwarde cliënt aan de gemeentelijke balie. Wil hij werkelijk wat hij zegt? Of is hij in feite wilsonbekwaam? Lastige vragen voor de dienstdoende ambtenaar. Ook de wet biedt weinig houvast. Temeer daar de wetgever de verantwoordelijkheid voor de inschatting van wilsbekwaamheid legt bij de betreffende balie medewerker Tekst: Loes den Dulk, Directeur stichting Raad op Maat V HOE M Het kan natuurlijk dat de cliënt die zorg echt niet meer nodig heeft. Maar het kan ook zijn dat de cliënt aan je loket wilsonbekwaam ter zake is. Dat hij niet in staat is de gevolgen van zijn beslissing goed te overzien. Wat betekent dat voor de afspraken die je maakt met de cliënt? Wat betekent dit voor jouw verantwoordelijkheid? Regel je dat de zorg wordt stopgezet of gaat de verantwoordelijkheid verder dan dat? Een ander voorbeeld. Ter voorbereiding van een trouwplechtigheid ga je als ambtenaar van de burgerlijke stand in het gesprek met het aanstaande bruidspaar. Tijdens dat gesprek bekruipt je het gevoel 28 inschatting dat mevrouw de keuze niet overziet? Kun jij deze twee mensen wel met elkaar in de echt verbinden? VERANTWOORDELIJKHEID De wetgever legt de verantwoordelijkheid voor de inschatting van wilsbekwaamheid bij de professional. De in de wet genoemde professionals zijn de ambtenaar van de burgerlijke stand, de notaris en de hulpverlener. De notaris heeft de plicht te controleren of de cliënt een wilsbekwame keuze maakt, bijvoorbeeld bij het opstellen van een levenstestament. Als de cliënt wilsonbekwaam blijkt voor deze beslissing, mag de akte niet passeren. oor je Wmo-loket staat een man. Hij vertelt een wat verward verhaal over de zorg die hij ontvangt. Je stelt wat vragen ter verduidelijking, maar het lukt de ander nauwelijks om zijn verzoek helder over te brengen. Je twijfelt of die persoon zelf begrijpt wat hij komt doen. Langzaam wordt duidelijk dat de cliënt je verzoekt de zorg die hij ontvangt, stop te zetten omdat hij die zorg niet meer nodig heeft. dat de bruid niet snapt wat ze gaat doen. Iedere vraag die je haar stelt, lijkt haar te verwarren en alle vragen worden door de aanstaande bruidegom beantwoord. Ze begint te stralen als het gaat over het trouwfeest na de plechtigheid maar het doel van de plechtigheid lijkt haar te ontgaan. De kans bestaat dat deze mevrouw wilsonbekwaam ter zake is, dat ze de belangrijke beslissing waar ze voor staat, niet goed kan overzien. Moet je iets met je De arts dient de beslissing van een patient te respecteren voor zover dat een weloverwogen beslissing is. Daar waar de cliënt niet in staat is tot een weloverwogen besluit, heeft hij het recht op vertegenwoordiging. Het is de verantwoordelijkheid van de arts de vertegenwoordiger van de cliënt te benaderen. De ambtenaar van de burgerlijke stand is verantwoordelijk voor het vaststellen van de wilsbekwaamheid van de aanstaand bruid en bruidegom. De verantwoordelijkheid van de medewerker van het Wmo-loket of degene die in het kader van de Wmo de ‘keukentafelgesprekken’ voert, ligt echter minder duidelijk. Voor diegene geldt dat – in het geval dat hij had kunnen vermoeden dat er sprake kon zijn van wilsonbekwaamheid – de cliënt of diens vertegenwoordiger daar achteraf alsnog een beroep op mag doen. DEFINITIE Een definitie van het begrip wilsbekwaamheid is niet in de wet te vinden maar wel in de literatuur. ‘De cliënt is in staat om op basis van voldoende relevante informatie, afgestemd op zijn begripsvermogen, een beslissing te nemen over een bepaald onderwerp. Hij overziet de aard en de gevolgen van de beslissing’, stelden Biesaart en anderen in 1997. Wilsbekwaamheid gaat dus over het begrijpen van de informatie, het wegen
29 Online Touch Home