DIGITALISE R I NG DIGITALE DROP-OUT MOET OOK MEEDOEN GEEF LASTIGE BURGERS EIGEN REGIE BIJ DIGITALISERING De digitale samenleving komt niet tot stand als de overheid ons slechts dwingt om digitaal te gaan. De erkenning van eigen regie en autonomie van de burger is daarin een cruciale factor. Beschouw eigenaarschap en vrijheid als nieuwe waarden voor digitale communicatie met de burger. Tekst: Jan de Kramer, redacteur inGovernment aak wordt aangenomen dat management accounting en control-systemen in organisaties nodig zijn om te voorkomen dat werknemers opportunistisch handelen en vooral hun eigen belangen behartigen. Daarmee gaan veel organisaties, maar ook onderzoekers, te kort door de bocht, stelt Ivo De Loo in zijn oratie waarmee hij eind vorig jaar zijn ambt als hoogleraar aan Nyenrode Business Universiteit aanvaardde. V Met zijn leerstoel management accounting en control probeert De Loo een persoonlijker managementbenadering tot stand te brengen. De Loo vindt dat we zijn doorgeslagen in de gedachte dat ‘meten weten is’, en dat er daarom in organisaties maar zoveel mogelijk moet worden gekwantificeerd en gemonitord. ‘Organisaties willen uiteraard daar waar dat kan risico’s wegnemen, wat een extra reden is om het gedrag van werknemers in kaart te brengen. Dit kan echter op gespannen voet komen te staan met de zingeving die werknemers halen uit, en de betekenis die zij geven aan, hun werk. Als de hele organisatie ingericht is op het voorkomen van incidenten, wordt waarschijnlijk veel creativiteit en innovativiteit ondermijnd’, zo stelt De Loo. 30 De essentie van De Loo’s stelling is dat een negatief mensbeeld een negatief effect heeft op het gedrag van mensen, en daarmee op de ontwikkeling en het bereiken van gestelde doelen. En daar zijn ook lessen uit te trekken voor de in hoog tempo digitaliserende overheid. DIGIBEET Digitalisering is de nieuwe norm. Wie daar, wegens onkunde of onwil, niet aan meedoet is een ‘digibeet’. Een analfabeet dus, niet bepaald een positieve connotatie. Of een ‘digitale drop-out’, ook al niet DE ONGR een fijne term: iemand die zich onttrekt aan wat maatschappelijk gebruikelijk en gewenst is. In het taalgebruik is dus al een negatief mensbeeld aan het ontstaan ten opzichte van allen die zich niet voegen in de digitale wereld. Als je niet meedoet, ben je eigenlijk een beetje achterlijk. Volgens De Loo voelen mensen zich door te veel controle en te rigide systemen aangetast in hun autonomie. Vervolgens REGEN VAN BOETES In dit verband is de RDW-casus van een aantal maanden geleden een mooi voorbeeld. Met ingang van 2015 is de schriftelijke waarschuwing dat een apk-keuring moet plaatsvinden vervangen door een digitaal bericht in het digitale kluisje dat Nederlanders hebben bij MijnOverheid.nl. De RDW schakelde op dit digitale waarschuwen over zonder daarover zoeken en vinden ze een vorm om die autonomie bínnen het systeem te handhaven. Systemen bestaan dus niet op zichzelf, maar zijn een uitdrukkingsvorm van bepaalde waarden. Een organisatie die via een tijdschrijfsysteem haar medewerkers vraagt elk kwartier van de dag te verantwoorden geeft op het niveau van waarden een signaal af van diepgeworteld wantrouwen. Een overheid die burgers dwingt om ‘digitaal te gaan’, legt daarin ook een norm op die door een aantal burgers niet wordt gedeeld.
31 Online Touch Home