E - I DE NTITY 8 SUCCESFACTOREN VOOR KRACHTIGE OVERHEIDS-ICT KOPLOPER ESTLAND VERLEGT FOCUS NAAR USABILITY Een Nederlandse delegatie van innovators en ondernemers trok in oktober naar Estland. De Estse overheid is Europees koploper op het gebied van digitale dienstverlening. Wat zijn de acht belangrijkste leerpunten voor de Nederlandse overheid? Tekst: Roy Tomeij, adviseur Digitale Overheid, en Marco Bogers, trainer WorkinFlow T allinn, Estland. Buiten begint de herfstkou in te zetten, binnen in het partijbureau van de conservatieve IRL spreken we met parlementslid Valmar Kissler. Hij is voormalig softwareprogrammeur, ex-ondernemer, ex-minister. Geen ongewone combinatie in dit land. Conservatief in ICT-zaken is Kissler allerminst. ‘De ICT-systemen zijn voldoende stabiel. De grootste uitdaging die wij nu hebben is het verbeteren van de usability van onze digitale overheidsdiensten. En het gaat niet om het aantal diensten – Estland heeft er meer dan 3.000 – het gaat om de processen erachter en de gebruiksvriendelijkheid.’ Ter illustratie legt Kissler zijn ID-kaart op tafel. ‘Kijk, hiermee kan ik in elke apotheek in Estland een recept ophalen. Ik hoef alleen maar langs te gaan, de apotheker haalt mijn gegevens uit het systeem en geeft me het recept.’ Voor een land dat met online overheidsdiensten wereldwijd voorop loopt, is het tekenend dat usability zo hoog op de politieke agenda staat. In Estland lijken de werelden van ICT, ondernemerschap, politiek en overheid in elkaar op te gaan. FINNEN GAAN NEDERLAND ALVAST VOOR Is het Estse model ook in Nederland toepasbaar? In elk geval gaat Finland nog dit jaar van start met hun versie van het Estse X-Road. Finland is qua legacy enigszins vergelijkbaar met Nederland. Dus waarom niet? Als ondernemende overheid kunnen we zeker leren van Estland. Het land stelt haar ICT-systemen om niet beschikbaar aan Finland. Waar denkt u dat Finland de expert-teams inhuurt voor maatwerk en implementatie? 24 Voeg daar succesvolle private/public partnerships tussen banken, overheid en kennisinstituten aan toe, en je hebt een deel van het succes van het land verklaard. Dat leidt ons tot de hamvraag: wat kan Nederland van Estland leren als het gaat over digitale overheid? Een antwoord in acht leerpunten. B E U 1. CREËER EEN BETROUWBARE DIGITALE IDENTITEIT Voordat de Estse overheid begin jaren negentig via open internet ging communiceren moest ze een betrouwbare digitale identificatie hebben. En dat is ze gelukt met Digital-ID. Iedere burger heeft vanaf geboorte maar één ID-kaart (voor reizen binnen de EU) en een digitaal ID. Dit kost de burger twee euro per jaar. Een paspoort is duurder en optioneel. Bij geboorte krijg je ook meteen een email-adres met je eigen unieke voor- en achternaam. Dat schakelt door naar jouw eigen email-adres bij jouw provider. 2. FOCUS OP OPTIMALE DIGITALE DIENSTVERLENING Met de Digital-ID zijn 3.300 digitale diensten beschikbaar voor burgers en bedrijven. De Esten gebruiken hun digitale ID
25 Online Touch Home