ON DE R Z OE K PEIL DE PEILERS? WAT VERSTAAN WE NOG ONDER GOED ONDERZOEK? De mogelijkheden voor het doen van peilingen en analyses zijn groter dan ooit, de problemen met de meerwaarde ervan ook. Tekst: Peter Noordhoek, redacteur inGovernment ooit is de drempel lager geweest. Iedereen kan een mini-enquête houden, een kleine peiling doen. Bijna elk gemeentebestuur zal al eens hebben ervaren hoe burgers het beleid proberen te beïnvloeden door een slimme inzet van SurveyMonkey of een paar vraagjes op Facebook. Ook de media zijn steeds actiever geworden als het om snelle peilingen en enquêtes gaat. Het antwoord van overheidszijde volgt vroeg of laat: nog grotere onderzoeken, eigen enquêtes, soms referenda. We hebben er mooie woorden voor, maar het voelt ook als een soort democratische wapenrace. Een race waar vraagtekens bij kunnen worden gezet, ook omdat goed uitgevoerd onderzoek zich nauwelijks nog laat onderscheiden van amateurisme of beunhazerij. Waar moeten we rekening mee houden? Een verkenning. N PEILERS HIER EN IN DE VS In Nederland zijn we gezegend met een relatief klein aantal, maar hoogwaardige peilbureaus. Kritiek kan en zal er zijn, maar het debat over de werkwijze wordt volop gevoerd en dat is gezond. Minder gezond is de financiële basis onder de onderzoeken. Op termijn kan dat de kwaliteit van de belangrijkste peilers echt onder druk zetten, maar voorlopig kunnen we volstaan met een vorm van milde alertheid. Hoe anders is dat in de Verenigde Staten. Democraten en Republikeinen zitten in 20 een wapenwedloop van data en peilingen. De Republikeinen - het kwade genius Karl Rove - zijn er mee begonnen, maar nu worden de Democraten hoger ingeschat. Ongeveer een jaar geleden waren er vergaande plannen voor een tegenoffensief van de Republikeinen, om een nieuwe nederlaag te voorkomen. Startups uit vooral Austin, Texas, waren er druk mee bezig. In plaats daarvan zien we dat Donald Trump de macht heeft gegrepen, daarbij een heus dedain uitstralend voor de rol van peilers en dataverzamelaars. De ‘big man’ Trump trekt zich van de ‘big data’ niets aan. En als het niet om Trump zou gaan, zou je daar wel plezier aan kunnen ontlenen. PEILEN TUSSEN META EN MINI Zelfs waarschijnlijk de beste peiler in de VS, Nathan Silver’s ‘FiveThirtyEight’, zit er regelmatig naast. Door peilingen op peilingen te stapelen, wordt geprobeerd trends te ontwaren. Deze metapeilingen zorgen vooral voor extra verwarring, ook omdat de onderliggende foutmarges niet meer traceerbaar zijn. Het falen van de peilingen heeft dit keer zeker ook met het fenomeen Donald Trump te maken, maar minstens zozeer met de omvang en diversiteit van het land. Wie de verkiezingen daar wint, wordt bepaald in slechts een beperkt aantal staten en ook in die staten ontbreekt het opvallend vaak aan specifieke peilingen. De situatie die we in de VS steeds meer zien, is een gebrek aan specificiteit aan de ene kant en een gebrek aan transparantie aan de andere kant. Die kant gaan we hier ook op, zelfs op ons schijnbaar zo overzichtelijke Nederlandse niveau. Meer stapelingen van peilingen en vaker de constatering dat steekproeven eigenlijk te klein of niet relevant genoeg zijn voor harde uitspraken. PEILINGEN GEPEILD Peilingen worden doorgaans gelezen om het eigen gelijk bevestigd te zien. Dat was vroeger zo en dat zal alleen maar sterker
21 Online Touch Home