waar te maken gers tot stand is gebracht. En waarvoor de inwoners verantwoordelijk zijn – vanaf het idee tot aan de uitvoering en het beheer. De gemeente faciliteert nu alleen waar nodig. Of een voorbeeld in Heino waar men bewoners laat participeren door ze, via een digitale tool, de meest geschikte woningbouwlocatie te laten kiezen. Schurink riep de congresbezoekers op om inwoners, bedrijven en organisaties te betrekken bij de dingen die hen raken. Door ze vroegtijdig mee te laten denken, en ruimte te bieden om met ideeën te komen. Want zo krijg je een heel ander type dialoog. Het is dus een kwestie van betrokkenheid vooraf, in plaats van bezwaren achteraf. Maar wel zonder de eindverantwoordelijkheid of het algemeen belang uit het oog te verliezen. De Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, riep de aanwezigen op om mensen te vragen wat ze nodig hebben om te kunnen participeren. En om mensen goed te informeren. Het blijkt namelijk dat burgers niet per se hun gelijk willen halen. Het gaat ze veelal om de transparantie van het proces en de mogelijkheid om gehoord te worden. Inspirerende sessies Een aantal sessies tijdens het congres hebben interessante inzichten opgeleverd. Zo vertelde Jacqueline Tellinga, bestuurslid van de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen, over een ontwikkelcompetitie waarbij participatie centraal stond. Hierbij presenteerden projectontwikkelaars hun projecten aan bewoners, die dan konden kiezen voor welk project ze zich wilden inschrijven. De ontwikkelaar met de meeste inschrijvingen won de competitie. Namelijk het Plan Ithaka, waarover bewoners al bij de totstandkoming hadden meegedacht, bijvoorbeeld over gemeenschappelijke voorzieningen zoals een zwemvijver. Ook Nick Kiran, een progressieve door innovatie gedreven millennial, sprak tot de verbeelding. Hij betoogde dat op het oog toenemende of juist ontwrichtende technische innovaties ‘radicale veranderingen’ zouden kunnen veroorzaken. Het creëren van een zeer snelle adoptiecurve aan de kant van de (lokale) overheid is daarom een uitdaging bij thema’s zoals de energietransitie, veiligheid en sociale cohesie. Arend Ardon, veelgevraagd spreker over leiderschap en verandering, gaf ons inzicht in hoe men de geest van de Omgevingswet echt kan laten functioneren: door samenwerking, vertrouwen en innovatief denken vanuit de vraag van de maatschappij. Zo kan deze geest van de wet serieus tot leven komen, wat voor nieuwe interacties en gedragingen zal zorgen. En die ontstaan niet met ingewikkelde plannen of overtuigingsstrategieën, maar met inspiratie. Zijn advies luidt: Zoek de koplopers die al begonnen zijn en wakker hun initiatieven aan. Van brandjes blussen naar vlammetjes aanwakkeren. Het congres laat zien tot welke mooie resultaten het participeren met burgers kan leiden. Reinier van Zutphen: ‘Vraag mensen wat ze nodig hebben om te kunnen participeren.’ 7
8 Online Touch Home