136
WOONGEBOUW BLYN ANKER
INTERVIEW DOOR ANNEKE VISSER MET JOHAN SIJTSMA OVER
HET APPARTEMENTENCOMPLEX BLYN ANKER IN DE WIJK BILGAARD
TE LEEUWARDEN VOOR WOONGROEP BLYN ANKER
De verscheidenheid in zijn vak vindt hij het mooist. Kantoren,
bedrijfsgebouwen, woningen: architect Johan Sijtsma uit Leeuwarden
werkt allround. Bij zijn woningen springt het ontwerp
van een eigentijds appartementencomplex in de wijk Bilgaard
in Leeuwarden er voor hem uit. Het sociale woningbouwproject
is in samenspraak met de toekomstige bewoners ontworpen.
,,Ik wil zo graag in mijn bikini op het balkon zonnen, zonder bekeken
te worden”, kreeg architect Johan Sijtsma te horen van
een zeventigjarige mevrouw, toen hij met de toekomstige bewoners
van een door hem te ontwerpen gebouw om de tafel zat.
Ze praatten over een nieuw appartementencomplex in de wijk
Bilgaard in Leeuwarden, dat opgeleverd is in het kader van de
stedelijke vernieuwing. De mevrouw in kwestie was bang dat
zij en haar medebewoners ook ,,van die lelijke balkonnetjes”
zouden krijgen. Sijtsma wist de wens van de mevrouw te realiseren.
In plaats van uitstekende balkons, maakte hij glazen erkers
aan de voorkant van de appartementen. De ramen kunnen
opengeschoven worden, zodat het zonnetje naar binnen schijnt.
,,De mensen kunnen zo beschermd in hun eigen omgeving,
toch lekker buiten zitten”, zegt de architect. Ook is er een groot
gezamenlijk terras op het dak gerealiseerd. Het overleg met
een aantal van de toekomstige bewoners is een van de dingen
waar Sijtsma tijdens het ontwerp van het complex van genoot.
,,Het is mooi om direct vanuit de woonvraag te ontwerpen. Die
erkers waren er nooit gekomen, als er niet om was gevraagd.
Nu zijn het juist die erkers die sfeer aan het gebouw geven.
“Een deel van de in totaal 43 huur- of koopap partementen aan
de Brandemeer en de Kei zullen worden bewoond door de 25
mensen van de Leeuwarder 50-plus woongroep Blyn Anker.
,,De groep was al jaren op zoek naar geschikte woonruimte.
In dit complex zien ze hun woondroom verwezenlijkt.” De bewoners
werden door de samenwerkende partijen, gemeente
Leeuwarden en WoonFriesland, bij het ontwerp betrokken.
,,Het is een van de grotere sociale woningbouwprojecten in
Leeuwarden sinds tijden”, zegt Sijtsma. ,,Er zijn jarenlang
nauwelijks sociale woningbouwcomplexen gebouwd. Ik ben
blij dat er nu eindelijk weer eens wat bijkomt. ”De Leeuwarder
architect vindt het ook om persoonlijke redenen mooi om
mee te werken aan woningbouwprojecten. In de afstudeerfase
van zijn architectenstudie aan de Academie van Bouwkunst
in Groningen richtte Sijtsma zich op sociale woningbouw en
volkshuisvesting. ,,Ik heb altijd graag mensen willen huisvesten,
die dat voor zichzelf niet kunnen. ,,Ik wil graag van betekenis
zijn voor mensen. De nadruk ligt in deze tijd vaak op het
individu, maar ik vind het collectief minstens zo belangrijk.”
.
137
704-2004
Na enige jaren voor verschillende bureaus te hebben gewerkt, begon hij in 1987 zijn eigen architectenbureau.
,,De eerste jaren heb ik ook veel particuliere woningen ontworpen”, vertelt hij.
,,Toen ik veertig werd, be sloot ik me te gaan inschrijven voor landelijke prijsvragen. Dat heeft me
direct en indirect uiteenlopende opdrachten opgeleverd.”
Sijtsma ontwerpt het liefst zo allround mogelijk. ,,Het maakt me niet uit of het een bedrijfspand,
een kantoorgebouw of een woning is, verscheidenheid houdt je scherp. Het gaat erom dat je goed
doordachte gebouwen neerzet. Als je de taal van architectuur en bouwen goed verstaat, kun je
alles maken.
Recentelijk ontwierp hij onder meer het nieuwe gemeentehuis van Weststellingwerf, inclusief
het interieur. ,,Dat zijn uitdagende opdrachten. Een heel gebouw bedenken en inrichten. “Blyn
Anker’, zoals Sijtsma het appartementencomplex in Bilgaard gemakshalve noemt, past volgens
hem goed in de wijk. Het gebouw is trapsgewijs opgebouwd. Het woongebouw is twee, drie, vier
en vijf etages hoog.
,,In het eerste deel van Bilgaard staan huizen met twee woonlagen. Verderop staan hoge flats met
acht tot tien verdiepingen. Het complex staat daar tussen in en vormt zo een dia gonale opmaat van
de laagbouw naar de hoogbouw.” Het grote verschil in architectuur met de bestaande bouw in de wijk
is volgens hem dat de nieuwe woningen passen bij de veranderde samenstelling van de bevolking.
Op de plaats van het complex stond voorheen een bedrijfspand; de bestaande bouw eromheen stamt
uit de jaren zestig. ,,De flats waren voor die tijd vooruitstrevend”, zegt Sijtsma. ,,Ze waren licht, ruim
en hygiënisch. Er konden vooral gezinnen in wonen. Dat paste in het maatschappij-ideaal.” De tijd
heeft de gebouwen deels achterhaald, meent hij. “Tegenwoordig zijn gezinnen veel kleiner. Er zijn
veel alleenstaanden en samenwonenden die woonruimte zoeken. De woningen in ‘Blyn Anker’ zijn,
met een oppervlakte van negentig vierkante meter, juist voor die groepen bedoeld.” De mensen van
de woongroep zijn vijftigplussers, maar ook voor jongere mensen zijn de appartementen geschikt.
De architect heeft in het ontwerp veel aandacht besteed aan de fysieke veiligheid van de bewoners.
Zo is het binnenterrein, waar fietsen en auto’s kunnen worden geparkeerd, alleen toe gankelijk voor
bewoners. De ‘poëtische elementen’ van het complex zorgen er volgens Johan Sijtsma ook voor dat
het nieuwe ap partementencomplex opvalt in de wijk. ,,De diagonale opbouw bijvoorbeeld maakt
dat het gebouw enerzijds contrasteert met de hoge flats, maar vult de bestaande bebouwing anderzijds
juist goed aan.” Over de erkers is de architect nog het meest enthousiast. ,,Als ik er langs
loop, vallen ze me steeds weer op. “Ik zie de oude mevrouw er al helemaal zitten in haar bikini.”
Leeuwarden, 22 maart 2006, Anneke Visser