op de AG-website beschikbaar gestelde dataset kan de Prognosetafel AG2018 exact worden gereconstrueerd. 6.3 Onderzoek 6.3.1 Smoothen van de tijdreeksen De laatst gefitte waarden uit de historische tijdreeksen (zie a) t/m d) in de vorige paragraaf) vormen het vertrekpunt voor de schatting van de Europese trend en de Nederlandse afwijking daarvan. Vooral een wijziging in het vertrekpunt voor de Europese trend is bepalend voor de prognosetafel. Voor verzekeraars en pensioenfondsen kan de impact van een update van de prognosetafel groot zijn. Het doel van smoothen is onnodige schommelingen in de voorzieningen van jaar op jaar te voorkomen. Smoothen van tijdreeksen is zinvol wanneer kan worden aangetoond dat aanpassingen in de prognose van jaar tot jaar een wisselend teken laten zien. Dat zou betekenen dat een stijging in het ene jaar vaak wordt gevolgd door en daling in het volgende jaar en andersom. Een risico van gladstrijken is dat een mogelijke trendbreuk pas op een later moment wordt onderkend. Er is onderzocht of het zinvol is de tijdreeksen te smoothen door een extra term toe te voegen aan de specificatie van de Europese trend. Deze zogenaamde moving average term zorgt ervoor dat de schok in de tijdreeksen voor een bepaald jaar gecorreleerd kan zijn met de schok in een vorig jaar. Daarmee kan ervoor gezorgd worden dat positieve schokken in de trend relatief vaak worden gevolgd door negatieve schokken en vice versa. De parameters voor dit moving average effect bleken zeer dicht bij nul te liggen. Daarom is ervoor gekozen het model niet onnodig complex te maken. Andere methoden om te smoothen zijn statistisch minder goed verdedigbaar. Bovendien moeten dan extra subjectieve keuzes gemaakt worden. De CSO heeft ervoor gekozen dit niet in de Prognosetafel AG2018 te implementeren. 6.3.2 Gevoeligheden model voor wijzigingen in de input De gevoeligheden van het model zijn in kaart gebracht, door te berekenen wat de gevolgen zijn van mogelijke wijzigingen in de input, zoals de invloed van nieuwe sterftedata, de geselecteerde landen en de lengte van de gebruikte dataset. Deze analyses geven geen aanleiding om de eerder gemaakte keuzes te wijzigen. Gevoeligheden model voor wijzigingen in de input – gehanteerde set landen Het blijkt dat de uitkomsten van het model in belangrijke mate worden bepaald door de drie grote landen: Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Het verwijderen of toevoegen van andere landen heeft slechts een beperkte invloed op de uitkomsten. Gevoeligheden model voor wijzigingen in de input – startjaar 1970 Het startjaar 1970 is gehandhaafd. De redenen zijn: 1. De sterftedata van alle landen die worden betrokken in de modellering, zijn beschikbaar vanaf 1970. 2. Voor mannen lijkt rondom 1970 sprake van een trendbreuk: de sterfte daalt sneller doordat mannen stoppen met roken. Voor vrouwen is dat effect pas later zichtbaar. 3. Mannen en vrouwen worden gezamenlijk geschat, waarbij correlaties tussen mannen en vrouwen worden meegenomen. Voor mannen en vrouwen moet daarom dezelfde waarnemingsperiode gehanteerd worden. 4. Met startjaar 1970 zijn 47 waarnemingsjaren beschikbaar. Door het startjaar later te kiezen, neemt de hoeveelheid beschikbare data af. Prognosetafel AG2018 Sterftedata en modelaannames 17
19 Online Touch Home