Gietijzeren hekwerk Rond het kerkhof werd in 1863 een kostbaar ijzeren hek geplaatst, gemaakt door de gouden edelsmid B.E. Mohrman uit Leeuwarden. Nergens vind je een hek met zoveel verschillende ornamenten. Het hek was zelfs zo bijzonder dat bij KB ontheffing verleend werd van de verplichting om het kerkhof met een muur of een haag af te scheiden. De kerkvoogden lieten hun namen op het hek aanbrengen. Eén van die naambordjes is in 1977 gevonden en hangt nu in het portaal. Glas in lood ramen In 1908 werd Mantgum de hoofdplaats van de gemeente Baarderadeel doordat de kerkvoogdij de bouwgrond voor een nieuw gemeentehuis en een deel van de bouwkosten verschafte. De gemeente ging echter in 1984 op in de nieuw gevormde gemeente Littenseradiel, waardoor het gemeentehuis te Mantgum overbodig werd. Daarbij werden de 16 gebrandschilderde glas in lood ramen, die zich in het gemeentehuis bevonden met daarop de voorstelling van de kerken en torens in de gemeente, bestemd voor de kerk te Mantgum. Zij werden in de 30er jaren door de 16 dorpen in de gemeente aangeboden en zijn gemaakt door de in Groningen wonende J.H. Wijkmans. Skillaerd Skillaerd vormt met Mantgum een van de tweelingdorpen in de gemeente Littenseradiel. Deze gemeente dankt zijn naam overigens ook uit twee dorpen, die in de gemeenten lagen waaruit Littenseradiel is ontstaan, namelijk Oosterlittens in Baarderadeel en Westerlittens in Hennaarderadeel. Skillaerd zou volgens een legende zijn ontstaan toen twee zusters die te Mantgum woonden, ruzie kregen over het stichten van een kerk. De ene zuster wilde een kerk te Mantgum, maar de andere was daar tegen, omdat ze vond dat daardoor het uitzicht werd bedorven. Zij hield voet bij stuk en toen het geschil het hoogtepunt bereikte, werd zij door de oudste zuster uit huis gestuurd onder de uitroep: “gaat heen gij zijt een schil-aard” (iemand die de aard heeft geschillen te maken). En zo ging de jongste dochter heen en stichtte een kerk op grote afstand van het huis op een plek die zij Skillaerd noemde, in het fries uitgesproken als “Skillaert”. Een tweede al even onzeker verhaal, vermeldt dat er te Skillaerd ooit een nonnenklooster gestaan zou hebben. De kerk, die evenals die te Mantgum gewijd was aan Maria, zou daarvan een restant zijn. In de kerk mocht niet worden begraven. Waarom, is niet bekend. Afbraak kerk In 1580 werd Skillaerd kerkelijk met Mantgum verbonden, waardoor er een gemeente ontstond die de beschikking had over twee kerken. In verband met de verdeling van de kerkelijke goederen in de Franse tijd werd daarom het gebruik van de kerk gedurende een paar jaar toegewezen aan de katholieken van Oosterwierum. Pas in de 18e eeuw werden de administraties van de kerkelijke goederen van Mantgum en Skillaerd samengevoegd en werd er één kerkvoogdij gevormd. Die beschikte toen over tweemaal zoveel geld als de omringende dorpen, waardoor zij ook tweemaal zoveel kon uitgeven. Helaas werd er, ondanks de oorspronkelijke bestemming van de gelden, weinig aan het onderhoud van de kerk van Skillaerd gedaan, waardoor deze in 1884 zo bouwvallig was geworden dat om veiligheidsredenen besloten werd haar af te breken. Volgens de overlevering zou zij ergens in de Zuidwesthoek van Friesland weer zijn opgebouwd. De rand van het kerkdak is nog aan de oostzijde van de toren te zien. Het geld van Skillaerd werd besteed aan het welzijn en de verfraaiïng van van het dorp en de kerk te Mantgum. Het bankwerk met het vele snijwerk en de villa‟s, zijn daar het resultaat van. In de 19de eeuw werd er om de 8 weken in de kerk dienst gehouden, én wanneer de kerk van Mantgum moest worden gesloten vanwege verbouwingen.
9 Online Touch Home