Ortscommandant. Een Duitsgezind PC-lid, Sjoerd Hogendijk, heeft hem waarschijnlijk de spelregels uitgelegd. “Bakje kofje, menear?” Het is de legendarische PC van de Oranjemannen. Jan Rodenhuis, Feite de Jager en Frans Helfrich kaatsten in oranje shirts, kregen de sympathie van het publiek, en wonnen de PC. Diezelfde dag werd in het nazi-kamp in Sint-Michielsgestel ook een PC gehouden. Het was een initiatief van mr. Bijlsma. In mijn verhaal in de Wjukken zei ik: “Wa wit hat Wytse Hoekstra wol foar bêst opslein.” Ik wist het toen niet zeker, inmiddels wel. Dankzij Fred Hoekstra (83) uit Broek bij Joure, een van de twee zonen van Wytse Hoekstra. Hij vertelde me: “Myn heit hat njoggen moanne yn Sint-Michielsgestel sitten. Yn dy tiid binne der acht gizelers deasketten. Dan leist jûns op bêd yn de wittenskip datsto de oare deis de kûgel krije kinst. Njoggen moanne lang. Ik bin der fan oertsjûge dat ús heit dêr in opdonder fan krigen hat. Posttraumatyske stress, mar dêr hie doe noch nimmen fan heard. Hy smookte twa pakjes segretten deis.” Zijn vader sprak nooit over de tijd in Sint-Michielsgestel en dus ook niet over de kaatspartij in gevangenschap. Maar Fred Hoekstra toonde een paginagroot artikel uit de Leeuwarder Courant van 29 oktober 1967. En daarin vertelt zijn vader: “Soms vertel ik wel eens aan iemand: Ik heb de PC ook al eens gewonnen. Sommigen kijken dan niet eens zo heel ongelovig. Mijn vader was namelijk een eerste klas kaatser en tijdens de merke in Mantgum deed ik altijd aan de kaatswedstrijden mee. Maar de PC die ik won werd niet in Franeker, maar in het gijzelaarskamp gehouden. Notaris Bijlsma zat daar immers ook en op de dag van de PC was die goeie man bij wijze van spreken van de kaart. Wij hebben toen in het kamp een PC gehouden en ik heb die gewonnen. De notaris heeft mij de prijs uitgereikt.” En Hoekstra wilde me nog wat laten zien. Hij liep de kamer uit en kwam terug met een eerste druk, uit 1932, van het boek “Jelle van Sipke Froukje’s” van Nynke van Hichtum (in het Fries verschenen onder de naam: “De jonge priiskeatser”). Voor in het boek staat dat Nynke van Hichtum het boek opdraagt aan “dr. S. Hoekstra te Baard die mij inlichtingen gaf over het kaatsen en mij onder anderen de door den schoolmeester geleide kaatspartij beschreef waarbij de jongens geen lelijke woorden mochten gebruiken.” De heer S. Hoekstra heeft Nynke van Hichtum dus geadviseerd. “Dat wie pake Steven, myn pake,” zei Fred Hoekstra. Er klonk iets van trots in zijn stem. Ate de Jong Mandeguod September 2023 | 17
18 Online Touch Home