november 2021 19 Assistentie bij het stemmen van het kerkorgel De restauratie aan het orgel is bijna voltooid. Het was een megaklus. Het hele orgel is gedemonteerd en in de werkplaats in Leeuwarden opgeknapt. Daarna is het teruggeplaatst en zijn er twee registers toegevoegd. Een restauratie is iets anders dan nieuwbouw. Dat geldt voor een kunstwerk, maar het geldt ook voor een kerkorgel. Het is niet de bedoeling dat het een perfect orgel wordt naar de huidige maatstaven. Het is de bedoeling dat het klinkt zoals de bouwer het toentertijd bedoeld heeft. De Nachtwacht mag niet gecorrigeerd worden door de restaurateur, en datzelfde geldt voor een kerkorgel. Bij de restauratie is er dus naar gestreefd zo dicht mogelijk te komen bij de bedoeling van de bouwer. Dat betekent eindeloos intoneren en stemmen. Een stemmer kan dat niet alleen. Een pianostemmer kan met één hand de snaren aandraaien en met zijn andere toetsen aanslaan. Bij een kerkorgel is dat fysiek onmogelijk. De stemmer heeft daarom een tweede man nodig, die op zijn verzoek toetsen aanslaat. Die tweede man hoeft geen vakman te zijn. Hij of zij hoeft alleen maar geduldig te zijn en flexibel. Het hele proces heeft een paar weken geduurd. Soms kon de orgelman het alleen, als hij moest solderen. Soms was er een andere tweede man omdat er aan de kast gewerkt moest worden. Dat was echter van te voren niet te voorspellen. Daarom was er gedurende de hele intonatieperiode een orgelploeg paraat. Als de orgelstemmer aangaf assistentie nodig te hebben, dan zat er iemand op het bankje bij het klavier. Uiteraard had de orgelstemmer zelf een tweede man mee kunnen nemen, maar die moest dan ook voor het volle pond betaald worden. De restauratie was al zo duur, en dit was iets wat vrijwilligers konden doen. In Mantgum wonen gelukkig genoeg mensen die belangstelling hebben voor cultuur, ambacht en muziek. Gewoonlijk mag je een vakman niet voor de voeten lopen, maar nu was er een kans voor mensen die dat interessant vonden om een kijkje in de keuken te krijgen. Een paar weken lang moest van ’s ochtends 8.00 tot ‘s middags 17.00 iemand beschikbaar zijn. Het schema werd regelmatig omgegooid, omdat de orgelman het bij nader inzien alleen af kon, of bij ander inzien toch assistentie nodig had. De orgelploeg heeft zonder mopperen zich gevoegd naar het proces van intoneren, hoe onvoorspelbaar dat ook was. Het regelen van een orgelploeg in Mantgum was geen probleem. Ik wil namens de kerkenraad iedereen die hieraan meegewerkt heeft van harte bedanken voor zijn of haar geduld, flexibiliteit en inzet. Esther Langedijk
20 Online Touch Home