aangepast om het zo waarheidsgetrouw mogelijk te laten lijken op het exemplaar dat in Mantgum neerstortte. “Kijk, hier heb ik het registratienummer op de zijkant steenrood gemaakt. Op de afbeelding die bij het monument op Skillaerd staat, is dat nummer nog wit. Dat klopt eigenlijk niet, bij het toestel dat neerstortte moet het nummer steenrood zijn geweest. En de raampjes moeten eigenlijk geblindeerd zijn, op de afbeelding bij Skillaerd zie je nog dat er licht achter de ramen brandt.” Het zijn wijzigingen die in het najaar van 1942 aan het type vliegtuig werden doorgevoerd, kort voordat het exemplaar boven Mantgum werd neergeschoten. Een andere wijziging die eind 1942 werd doorgevoerd, ontdekte Peter, is dat het aantal bemanningsleden van acht naar zeven werd teruggebracht. “Maar de Duitsers waren daar in het voorjaar van 1943 nog niet van op de hoogte.” Peter heeft daarom sterke vermoedens dat er in de acht graven van Skillaerd geen acht, maar zeven geallieerden begraven liggen. “De Duitsers dachten dat dit type vliegtuig nog steeds acht bemanningsleden had en ze hebben gewoon acht kisten laten optrommelen.” De kans dat er een passagier aan boord was, acht hij ook klein. “Bomber Command verbood het om extra mensen, zoals journalisten, mee te nemen. En die nacht is er niemand in Engeland als vermist opgegeven.” Peters vermoedens werden gesterkt door een verhaal dat een inmiddels overleden oud-Mantgumer hem ooit vertelde over hoe de lichamen destijds geborgen werden. “Er werden ervaren kistendragers opgeroepen om die acht kisten te vullen. Die gooiden een kist vol en gokten op gewicht of er ongeveer een persoon aan lichaamsdelen in moest zitten. Het zou best kunnen dat ze zich hebben laten misleiden door het gewicht van bijvoorbeeld de gewatteerde leren jacks of laarzen, en zo de acht kisten hebben gevuld met zeven bemanningsleden.” Het zou ook verklaren waarom er maar zeven namen van de slachtoffers bekend zijn. Het achtste slachtoffer staat nu beschreven als ‘an airman of the war’. Ondanks zijn overtuiging dat er maar zeven mannen begraven liggen, zal Peter ook dit jaar weer acht grafkaarsen aansteken. “Die achtste kaars is voor alle bemanningsleden die verdwenen zijn, waar geen graf van bekend is. Want het gaat natuurlijk ook om de symboliek. Dat vind ik ook het mooie aan dit initiatief. Gewoon een eerbetoon aan die overleden mannen, zonder enige politieke mening, of wat voor mening dan ook eraan te koppelen. Er zijn weleens mensen geweest die zeggen: ‘Dit zijn ook moordenaars geweest. Ze zetten complete Duitse steden in brand.’ Ja… dat is zo. Maar het waren ook gewoon mensen. Als er Duitse soldaten in die graven hadden gelegen, dan had ik dit misschien ook gedaan. Het gaat om de verloren mensenlevens, niet om de ideologie erachter.” Boris Lemereis Mandeguod december 2024 | 9
10 Online Touch Home