KUNSTMEST 4. 33 Productie van stikstofmeststoffen is gebaseerd op fossiele grondstoffen en is een energie-intensief proces waarbij veel CO2 vrijkomt. Wereldwijd wordt 1% van de CO2-emissies toegeschreven aan kunstmest, anderzijds is kunstmest de basis voor de helft van de totale wereldwijde voedselproductie. De maatschappij vraagt echter terecht naar duurzame alternatieven en daaraan wil de kunstmestsector een bijdrage leveren. NOODZAAK MINERALE MESTSTOFFEN RANDVOORWAARDEN Er is wereldwijd een toenemende aandacht voor de gevolgen van voedselproductie op het milieu, klimaat en biodiversiteit. Dit leidt tot scherpere regelgeving om het verlies van nutriënten in de vorm van emissies uit de landbouwpraktijk naar de lucht en het water te beperken. Klimaat is primair een mondiaal vraagstuk. Lokaal gaat veel aandacht uit naar het beperken van de emissies van fijnstof, ammoniak en geuroverlast en verschuift de aandacht van milieu-impact naar volksgezondheid. Er is in toenemende mate aandacht voor gecertificeerde landbouw en de rol van adviseurs. Voorbeelden van certificeringsschema’s zijn VVAK29. Meststoffen Nederland erkent zowel klimaat, milieu, volksgezondheid als biodiversiteit als randvoorwaarden voor een duurzame voedselproductie. De voedselproductie kan niet alleen met onbewerkte organische meststoffen op peil worden gehouden. Op wereldschaal is er veel te weinig organische mest en de nutriënten in deze mest zijn voor een groot deel afkomstig van minerale meststoffen. Er is een structureel tekort aan stikstof in gebieden waar wel organische mest beschikbaar is. Dit moet voortdurend worden aangevuld vanwege deels onvermijdelijke verliezen naar bodem, lucht en water, maar ook door voedselbederf en -verspilling in de keten (wat de vraag naar meststoffen verhoogt). CONCLUSIE Bovenstaande uitdagingen liggen in het verlengde van de kringloopvisie van LNV, het WUR-model voor kringlooplandbouw voor voedselproductie en ook de publicatie in The Lancet van een internationale groep wetenschappers. In alle gevallen leidt het ertoe dat er binnen de mondiale milieu- en klimaatgrenzen gestreefd moet worden naar een optimale productie per hectare om aan de grote vraag naar voedsel te kunnen voldoen met de inzet op hergebruik en minimale verliezen. Andere opties zoals meer landbouwgrond of een ander dieet met minder dierlijke producten dragen vooralsnog onvoldoende bij aan de oplossing en missen maatschappelijk draagvlak. Meststoffen Nederland voorziet een additionele vraag naar biomassa als alternatief voor fossiele grondstoffen bovenop de vraag naar duurzaam voedsel zoals beschreven in de kringloopvisie van LNV. Daarnaast is de verhouding tussen de verschillende nutriënten in organische meststoffen meestal niet optimaal voor de groei van het gewas. Wet- en regelgeving zijn hier ook beperkend. De nutriënten zijn ook niet altijd direct beschikbaar of niet in de juiste vorm. Wanneer je een specifiek nutriënt (bijvoorbeeld stikstof) in voldoende mate aan de plant toedient in de vorm van organische mest, kan dit leiden tot overdosering van een ander nutriënt (bijvoorbeeld fosfaat of kalium). Dit conflicteert met de randvoorwaarden voor duurzame teelt. Genoemde overdoseringen kunnen leiden tot milieuproblemen door overmatige verliezen van nutriënten naar water en lucht, of leiden tot een lagere opbrengst. Een oplossing is organische meststoffen te bewerken en op te waarderen tot de juiste specificaties. Dit uit zich in voor kunstmest vertrouwde producteigenschappen als samenstelling, vorm en werkzaamheid. Uit een meerjarige praktijkproef van de WUR29 bleek de opbrengst bij een teelt met alleen organische bemesting vaak significant minder dan bij reguliere bemesting. Zonder het gebruik van bewerkte meststoffen is de productie van voedsel en biomassa aan een lagere maximale opbrengst per hectare gebonden. In feite gebeurt dit ook als landbouwers overstappen op een biologische productiewijze30. Daarom sluit deze vorm van landbouw niet aan op de mondiaal stijgende vraag naar voedsel en biomassa bij beperkte beschikbaarheid van landbouwgrond. Kortom, gebruik van alleen organische onbewerkte meststoffen is ook in Nederland geen haalbare route. Het is daarom is logisch om in te zetten op het toepassen van duurzame hoogwaardige (minerale) meststoffen met bijbehorende technologie om de voedsel- en biomassaproductie mondiaal per hectare te verhogen of voor Nederland op peil te houden binnen de milieurandvoorwaarden. Ook in reguliere productiewijzen wordt nog niet overal in Nederland de maximale potentie uit moderne rassen gehaald omdat de gebruiksnormen voor stikstof (N) en fosfaat (P) beperkend zijn. 29. www.wur.nl/nl/show/Opbrengst-biologisch-geteelde-gewassen-wereldwijd-20-lager-dan-in-gangbare-landbouw.htm 30. www.bo-akkerbouw.nl/NL/diensten/
19 Online Touch Home