EFFECTEN VAN GROEN De meerwaarde van groen in de zorg voor ouderen wordt ondersteund door een groeiend aantal wetenschappelijke onderzoeken. In dit onderzoek is er vooral aandacht voor zintuiglijke ervaringen van ouderen in de natuur (Orr e.a., 2016) en voor de positieve effecten van healing gardens (beleeftuinen) op het functioneren van ouderen met dementie (Uwajeh e.a., 2018) Ottosson & Grahn (2005) onderzochten de rustgevende effecten van een bezoek aan de tuin bij een verpleeghuis op een kleine groep van 15 geriatrische patiënten (gemiddelde leeftijd 86 jaar). De patiënten brachten, in wisselende volgorde, een bezoek van ongeveer een uur aan de tuin bij het huis, of aan een favoriete omgeving binnenshuis. Er werd gevonden dat het verblijf in de tuin leidde tot een verbetering op tests voor de aandacht, terwijl een verblijf binnenshuis juist een lichte verslechtering tot gevolg had. Een review laat zien dat er veel steun is voor positieve effecten van healing gardens op het gedrag (vermindering agitatie, dwaalgedrag), de stemming en het algemeen welbevinden van ouderen (Gonzalez & Kirkevold, 2014). Daarnaast worden ook positieve effecten gevonden op de psychofysiologische stress respons, de slaap, vermindering van val-ongelukken, en het gebruik van psychofarmaca. De meeste geriatrische patiënten zijn tijdens hun opname in het ziekenhuis niet in staat om zelfstandig een bezoek aan een tuin of andere groene ruimte buiten de afdeling te bezoeken. Ze kunnen hier alleen incidenteel, onder begeleiding van familie, een therapeut of vrijwilliger naar toe. Het grootste effect kan bij deze populatie dus worden bereikt met groen op de afdeling. De effecten van dit soort groene interventies voor ouderen zijn minder goed onderzocht, maar lijken vergelijkbaar met die van tuinen en andere groene interventies buiten de afdeling. In een verpleeghuis in Canada werden de effecten van het kijken naar een natuurlijke omgeving op het fysiologisch functioneren van vijf vrouwelijke senioren in de leeftijd van 77 tot 89 jaar onderzocht (Tang & Brown, 2006). De deelnemers werden in een stoel geplaatst met uitzicht op een natuurlijke omgeving of uitzicht op een 19 niet natuurlijk straatbeeld met auto’s. De bloeddruk en de hartslag werden na vijf en na tien minuten geregistreerd. Elke deelneemster keek, in wisselende volgorde, zowel naar het natuurlijke als naar het nietnatuurlijke uitzicht. De resultaten laten zien dat het kijken naar de natuurlijke omgeving bij alle deelnemers tot een verlaging van de bloeddruk en hartslag leidde, terwijl het kijken naar het straatbeeld bij slechts drie deelnemers tot een verlaging leidde. Ook was de afname in de bloeddruk en hartslag groter in de natuurlijke dan in de niet-natuurlijke conditie. In een Nederlands onderzoek werden de stress reducerende effecten van creatieve activiteiten in een natuurlijk ingerichte groenkamer in een zorgcentrum vergeleken met die van creatieve activiteiten in een neutraal ingerichte ruimte (Van den Berg & Custers, 2007). Tijdens het maken van een collage in de groenkamer nam het niveau van het stresshormoon cortisol (gemeten met behulp van speekselmonsters) af, en ook de stemming werd minder negatief. In de neutrale ruimte was er juist sprake van een lichte stijging in het cortisolniveau en de negatieve stemming. Er is nog weinig bekend over de bijdrage van groen aan het verminderen van functieverlies van ouderen tijdens een ziekenhuisopname. Ook is niet bekend hoe een ziekenhuisomgeving voor ouderen het beste kan worden ingericht om positieve effecten van groen optimaal te benutten. Om hier meer inzicht in te krijgen, is een onderzoek uitgevoerd op de afdeling geriatrie van Ziekenhuis Tergooi.
20 Online Touch Home