19 standigen. In het arrest wordt heel duidelijk gezegd dat het voor echte zelfstandigen niet kan. Punt. Het is niet toegestaan. Het zou heel wat zijn als wij als ACM onze ogen daarvoor sluiten.” Het hof heeft die ruimte wel gecreëerd voor schijnzelfstandigen, aldus Koning. “Het punt dat wij in de leidraad proberen te maken, is dat cao-partijen er goed over moeten nadenken bij het opstellen van een cao wie schijnzelfstandigen zijn. En daar een verhaal voor kunnen maken.” De discussie moet plaatsvinden tussen de sociale partners, benadrukt Koning. De ACM geeft als handvat vier aandachtspunten die daarbij in acht moeten worden genomen. “Het zijn geen criteria die je kunt afvinken, maar meer tips die wij aan cao-partijen meegeven op het moment dat ze tariefafspraken voor zzp’ers willen maken. Wat ons in ieder geval logisch lijkt, is dat je in de cao omschrijft wie schijnzelfstandigen zijn en wie niet en dit onderscheid onderbouwt met feitelijk materiaal. Vanuit ons perspectief als mededingingsautoriteit is het heel logisch dat je dat in het voorwerk doet.” Sanctiemiddelen Partijen kunnen een cao niet vooraf voorleggen aan ACM. “Wij toetsen de voornemens tot afspraken van ondernemingen of ondernemersverenigingen nooit vooraf. We gaan ervan uit dat partijen zelf de verantwoordelijkheid nemen om na te gaan of ze al dan niet in strijd met de wet handelen. Daar kunnen ze een advocaat voor inschakelen. Wel heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een rol in het cao-traject. Op het moment dat de cao wordt aangemeld voor algemeen verbindendverklaring moet het ministerie daar een besluit over nemen en kijken of de cao mogelijk in strijd is met de wet, waaronder de Mededingingswet.” ACM heeft geen formele rol, maar het kan wel zo zijn dat ACM optreedt bij een vermoeden van verboden afspraken, vertelt Koning. “De manier waarop kan heel divers zijn. In onze gereedschapskist zitten allerlei instrumenten, variërend van een gesprek of waarschuwing tot boete. Het hangt af van de situatie en de mogelijke schade die het tot gevolg heeft. Het is een maatwerkafweging.” ‘Race to the bottom’ ACM staat buiten de discussie over de ‘race to the bottom’ qua tarieven, benadrukt Koning. De Mededingingswet is een vertaling van de Europese mededingingsregels. “De wet is Europees geïnspireerd, met kleine wijzigingen die op de Nederlandse situatie van toepassing zijn. Op het moment dat het Europese Hof van Justitie een uitspraak doet, zoals rondom de tariefafspraken met zzp’ers, geldt deze voor alle lidstaten. Het is redelijk sec ‘wat zeggen de regels?’. Als de ACM proberen wij die zo goed mogelijk uit te leggen.” ‘We zijn toezichthouders, geen beleidsmakers’ “Er is natuurlijk nog een hele brede discussie gaande over zzp’ers, hun positie op de arbeidsmarkt, en of de politiek daar niet iets voor moet regelen. Maar die discussie ligt buiten ons domein. We zijn toezichthouders, geen beleidsmakers.” ■ Radboud Koning NOAB Activa | Nummer 2 - 2017
20 Online Touch Home