hebben, buiten spelend, terwijl we tegenwoordig vaak de hele week binnen zitten, bijna bewegingsloos, achter een bureau.” Daarnaast is het volgens Witte belangrijk dat je weet waar je stressoren uit bestaan. “Dat kun je in kaart brengen met lijstjes en daarachter kun je een oplossing zetten. Zet hierbij ook je omgeving (familie/ vrienden en collega’s) in. Vaak zijn dit hele voor de hand liggende oplossingen zoals het schrappen van afspraken in je agenda, je rustmomenten pakken tussen taken door en voldoende slapen. Dit soort tips lees je overal, maar door beter te begrijpen hoe je eigen stresssysteem in elkaar zit, wordt het makkelijker om deze tips je eigen te maken en vast te houden. Je moet die tips niet uitvoeren omdat ze worden aangereikt, maar omdat je begrijpt waarom ze nuttig zijn.” Schaarste Burn-outs zijn volgens Witte niet de enige modernetijdsziektes die ontstaan door evolutionaire mismatches. Ook overgewicht, te hoge bloeddruk en suikerziektes kunnen ontstaan. “De afgelopen honderd miljoen jaar waren we - als dieren - gewend niet meer calorieën in te nemen dan dat we verbruikten, omdat we anders overgewicht zouden krijgen, traag zouden worden en zelf een prooi voor andere dieren. Daarnaast kun je zelf niet makkelijk jagen als je te zwaar bent. Daarom zie je in de vrije natuur ook bijna geen beesten die overgewicht hebben.” We eten nu veel meer dan vroeger en zijn bijna gestopt met bewegen. Bovendien zijn we volgens Witte slachtoffer geworden van de suiker- en fast food-industrie die verkeerde signalen op ons afvuurt. “De industrie laat ons denken dat we veel eten nodig hebben, terwijl ons eigen verzadigingsgevoel zou moeten zeggen: we hebben nu genoeg binnen, want we bewegen nauwelijks meer.” We hebben nog steeds de instelling van vroeger, namelijk toen we leefden in tijden van voedselschaarste. Witte voegt toe: “Terwijl we ieder moment naar de supermarkt kunnen gaan. Bovendien kunnen we dagen zonder eten, dus er is geen noodzaak om steeds maar alles naar binnen te proppen.” Bijziendheid Witte verwacht dat er nog meer modernetijdsziektes zullen volgen. “Je kunt denken aan bijziendheid. In Azië zijn al tientallen procenten van de bevolking bijziend en dat neemt toe, omdat mensen binnen zitten bij te weinig licht en te dicht op de schermen zitten, terwijl we eigenlijk gemaakt zijn om bij daglicht veel in de verte te kijken.” Eenzaamheid Ook denkt Witte dat eenzaamheid een groter probleem gaat worden. “Als Facebook een virtual reality-functie krijgt (waar ze al mee bezig zijn), wordt het voor sommige mensen aantrekkelijker om op de bank met zo’n bril te communiceren met iemand aan de andere kant van de wereld dan met de persoon die naast ze op de bank zit. Voor sommige mensen zal dat heel aantrekkelijk zijn en voor andere mensen zal dat leiden tot eenzaamheid.” Volgens Witte is dat iets waar je ook op je werk rekening mee moet houden: het echte contact met collega’s moet steeds meer georganiseerd worden. “Voor je het weet ben je alleen nog maar aan het mailen en appen met elkaar, dat zie je nu al. Kortom, de transformatie gaat verder en we moeten ons ertoe leren verhouden.” 7 Over Witte Hoogendijk Witte Hoogendijk is psychiater, hoogleraar en hoofd van de afdeling Psychiatrie bij Erasmus MC in Rotterdam. Hij promoveerde bij Dick Swaab op veranderingen in de hersenen bij depressieve patiënten en schreef een groot aantal internationale wetenschappelijke publicaties over stress-gerelateerde stoornissen, zoals depressie. Samen met Wilma de Rek schreef hij twee boeken over stress voor een breder publiek: Van big bang tot burn-out en Leef als een beest
8 Online Touch Home