coaching via Skype stond de invulling niet vast. Het stugge vasthouden aan een bepaalde techniek zou volgens de onderzoekers kunnen verklaren waarom Vici zo effectief was bij het helpen bereiken van doelen. De onderzoekers verwachten dat bij complexere vraagstukken een menselijke coach effectiever zal zijn. Een band opbouwen met een chatbot Andere onderzoekers, namelijk Vanessa Mai en haar collega’s, bekeken of coachees een band kunnen opbouwen met een coaching chatbot. Zij lieten deelnemers interacteren met twee verschillende chatbots. In één konden deelnemers telkens reageren door het maken van een keuze, de andere chatbot maakte gebruikte van open antwoorden. Er deden echter zo weinig deelnemers mee aan het onderzoek dat er eigenlijk geen conclusies zijn te verbinden aan de resultaten. Wat wel opviel, is dat deelnemers een zekere mate van relatie ervaarden met de coaching chatbot, de zogenaamde werkalliantie. Deelnemers konden op een schaal van één (nauwelijks) tot vijf (heel vaak) aangeven hoe vaak zij bijvoorbeeld het idee hadden dat de coachbot hen op prijs stelde, of dat de manier waarop er werd gewerkt de juiste was. Gemiddeld scoorden de deelnemers tussen de 2,5 en 3 (afhankelijk van het type chatbot) op die schaal. Dat zou betekenen dat deelnemers in ieder geval een zekere mate van werkalliantie ervaarden met de coaching chatbot. Het klinkt vreemd: een band op kunnen bouwen met een chatbot. Maar eerder onderzoek op het gebied van therapie liet ook daar zien dat het mogelijk was voor cliënten om een band op te bouwen met een virtuele therapeut. Wat bij zou kunnen dragen aan het ontwikkelen van die band is dat cliënten (of coachees) minder schroom voelen om persoonlijke informatie te delen dan met een mens van vlees en bloed. Het is wellicht makkelijker om met coach Vici te delen dat je eigenlijk spijt hebt van het krijgen van je tweede kind dan met coach Erwin, die net vader is geworden van zijn tweede kind. De tuin van de buurman Coaching chatbots lijken dus van toegevoegde waarde te kunnen zijn. Maar zijn er ook nadelen? En hoe zit het met ethische aspecten? Dat die ethische aspecten er wel degelijk zijn ervaar ik zelf wanneer ik in gesprek ga met Coach Mo van Evoach. Ik volg eerst een korte sessie om mijn vraagstuk helder te krijgen, en daarna werk ik aan een eerste concrete stap om mijn doel te bereiken. Maar al snel blijkt dat coach Mo iets doet wat een menselijke coach nooit zou doen: hij laat mij rustig mijn gang gaan bij het plannen van een wraakactie op mijn (fictieve) buurman die de muziek altijd te hard aan heeft staan. Mo erkent mijn frustratie en vraagt me wat voor mij een wenselijke uitkomst zou zijn. Ik vertrouw hem toe dat het voor mij wenselijk zou zijn als mijn buurman zelf ook stress zou ervaren en ophoudt met zijn harde muziek. Mo vraagt welke opties ik overweeg om mijn doel te bereiken. Ik overweeg zaken als het leksteken van zijn banden, het vernielen van zijn voortuin en het schrijven van een boze brief. Mo vindt het allemaal prima. Wanneer ik de voor mij beste optie heb gekozen (het vernielen van zijn voortuin) vraagt Mo mij om een exacte datum te plannen waarop ik dat ga doen. Het voorbeeld is misschien lachwekkend, maar je kunt je voorstellen dat een dergelijke aanpak vervelende gevolgen kan hebben. Een menselijk coach had hier al lang ingegrepen. En wie zou er eigenlijk verantwoordelijk zijn voor de vernielde voortuin van mijn buurman? Kan ik mijn buurman dan verwijzen naar coach Mo, die mij nota bene de exacte dag liet plannen waarop ik dit ging doen? En wat als het niet gaat om een vernielde voortuin, maar om collega’s, partners of familieleden? Niet alleen negatieve uitkomsten kunnen een ethisch vraagstuk zijn. Want hoe zit het 29
30 Online Touch Home