4 Vrouwen zijn vermoeider systeem en minder aaneengesloten vrije uren In het boek Je vermoeidheid te lijf van Annemarieke Fleming staat de volgende informatie. Drie keer zoveel vrouwen als mannen voelen zich vermoeid: dat geldt ook voor mensen met long-COVIDklachten. Een belangrijke oorzaak is waarschijnlijk dat het immuunsysteem van vrouwen gemiddeld actiever is, ter bescherming van een eventuele ongeboren vrucht: dat maakt vermoeider. Het komt ook doordat de vrije Actief afweertijd van vrouwen meer versnipperd is. Nederlandse vrouwen hebben gemiddeld 1,4 uur aaneen gesloten vrije tijd, mannen 1,9 uur. In het weekend is het verschil nog groter: 1,8 uur tegenover 2½ uur. Voor kwalitatief goede vrije tijd, om werkelijk te herstellen en energiereserves aan te vullen, is het van belang dat die niet steeds wordt onderbroken. aanbevelingen In de kennissynthese van ZonMw (www.zonmw.nl/vermoeidheid) worden vier aanbevelingen gedaan om de situatie van patiënten die last hebben van vermoeidheidsklachten te verbeteren. 1. De diagnose en behandeling van vermoeidheid bij chronische ziekten moet hoger op de agenda van zorg, beleid en wetenschap komen te staan. 2. Vermoeidheidsklachten moeten vaker worden besproken in de behandelkamer. Patiënten en zorgverleners kunnen hier al mee starten. PROguide Psycholoog Yvette Meuleman onderzoekt, in samenwerking met de NVN, hoe verbeteringen binnen de zorg bereikt kunnen worden als het gaat om extreme vermoeidheid bij chronische ziekte. Op www.nieren.nl lees je meer hierover als je zoekt op PROMs. 3. Het onderwerp ‘vermoeidheid’ moet worden opgenomen in toekomstige medische en paramedische richtlijnen. Ook moet het thema een plek krijgen in individuele zorgplannen. 4. Er moet een groots opgezet, landelijk, interdisciplinair onderzoeksprogramma komen, gericht op de onderliggende oorzaken en behandeling van (ernstige) vermoeidheid bij chronisch zieken. Hierin moet een ziekte-overstijgende aanpak centraal staan. Behandelcentrum vermoeidheid Als je meer dan een half jaar last hebt van vermoeidheid kan je huisarts of specialist je doorverwijzen voor behandeling in dit centrum, ook voor de internettherapie Fitnet die hier mogelijk is. Vraag na of je verzekeraar de behandeling vergoedt: met de meeste verzekeraars is een contract gesloten. Meer weten? Kijk op www.nkcv.nl en lees een artikel in een volgende Wisselwerking. E-health en vermoeidheid De NVN en de Nierstichting besteden dit jaar veel aandacht aan het thema ‘vermoeidheid’. Al in 2022 was er een webinar waarin Jody Geerts, onderzoeker aan de universiteit Twente, het onderwerp Werkt e-health bij vermoeidheid? behandelt. Zij vertelt over de voorlopige effecten van Cognitieve Bias Modificatie (CBM-training) bij nierpatiënten. Terugkijken kan via: www.nvn.nl. Tik in bij de zoekfunctie: werkt e-health bij vermoeidheid? Of scan deze qr-code met je mobiele telefoon: Ongewone vermoeidheid 5
6 Online Touch Home