KLIMAATBESTENDIG BOUWEN IN BEEKLANDSCHAPPEN 31 Op de flanken van het beeklandschap is vasthouden en conserveren van water belangrijk, dat kan door het verondiepen van waterstelsel, verticale meandering in de waterbodem, het samenknijpen van de waterlijnen, het creëren van langere lengte van waterlijnen en in het creëren van natuurlijke obstructies, van bijv. omgevallen bomen, takkenbossen of en technische oplossingen van (regelbare) stuwen. In de casus Theereheide werd gedurende het ontwerpproces duidelijk dat de doelen met betrekking tot de woningbouwopgave en de wateropgaven niet te combineren waren of op zijn minst tot hoge kosten leidden. Momenteel wordt gezocht naar functiecombinaties die wel kunnen, met extensiever grondgebruik. Een voorbeeld daarvan zijn de ‘watertuinen’ en ‘natuurspeeltuin’ die aan de rand van de wijk Theereheide zijn aangelegd. In een klimaatbestendige stad/dorpsrandzone bepalen bodemopbouw en het natuurlijke watersysteem het grondgebruik. Extra infiltratie van water in de stadsrandzones geven nieuwe meekoppelkansen voor landgebruik. Te denken valt aan kringlooplandbouw, inzetten op teelten die passen, voedselbossen en vloeivelden, klimaatmantels en innovatieve risico afgewogen grondgebruik. PRINCIPE MAATREGEL 4: KLIMAATBUFFERS Het begrip Klimaatmantel is in 2009 in Gelderland geïntroduceerd als bufferzone rond de ecologische hoofdstructuur. In de Blauwe Omgevingsvisie 2050 van Waterschap Vallei en Veluwe wordt het begrip opgerekt tot een zone van multifunctioneel landgebruik, zoals natuur en natuurinclusieve landbouw, die als buffer dient tegen klimaatveranderingen en die de biodiversiteit vergroot. Hier wordt regen- en grondwater opgevangen en vastgehouden waardoor de beken jaarrond watervoerend kunnen zijn. Het schone grondwater zorgt ervoor dat zich hier bijzondere, kwelgebonden natuur kan ontwikkelen. In de landbouwgebieden kan met een fijnmazig systeem van stuwtjes meer water worden vastgehouden. Het begrip klimaatmantel kent nieuwe betekenis toe aan de stads- en dorpsrandzone. De verbinding tussen de stad en het omliggende beeklandschap wordt hersteld. De Coalitie Klimaatbuffers (https://www.klimaatbuffers.nl/) verzamelt goede voorbeelden, ook voor de stads- en dorpsrandzone. Met het creëren van zogenoemde klimaatbuffers rond bebouwd gebied kunnen de negatieve effecten van klimaatverandering voor het stedelijk gebied worden verminderd, bijvoorbeeld hittestress en verdroging. Door overtollig water vast te houden en te infiltreren ontstaat verkoeling voor het stedelijk gebied. Een ander positief effect is dat er groene recreatiegebieden rond stedelijke enclaves ontstaan. Figuur 14: Schematische weergave van een klimaatbuffer in de dorpsrandzone. Door te werken met kleine hoogteverschillen kan veel met water gebufferd worden. Een voorbeeldtoepassing van dit principe is de Watermotor Wijkervoort.
32 Online Touch Home