0

Bouwen in Bouw tweede fase De Zonnekamp Zelhem is pure noodzaak //////////////////////////////// Afbouw Museum Arnhem vordert gestaag 2e Jaargang • nr. 8 • oktober 2021 Gelderland 08 Bouw appartementencomplex Van Heutzslaan Ede in volle gang Pagina 06 De Sportwaard in Zaltbommel opgeleverd

In dit magazine Inhoudsopgave 06 36 49 08 26 05 Voorwoord: “De realiteit onder ogen zien” Nieuwbouw de Sportwaard in Zaltbommel 35 Column KienhuisHoving: “Herziening UAV-GC, een gewijzigde regeling voor informatieverstrekking” 06 De Sportwaard binnen budget en op tijd opgeleverd 12 Zaltbommel krijgt waar voor haar geld 19 “Het sportcomplex ademt kwaliteit uit” 20 De Sportwaard uitdagend project met mooi resultaat 24 Ieder project is maatwerk Nieuwbouw appartementen Van Heutszlaan in Ede 26 Bouw appartementen Van Heutszlaan Ede verloopt voorspoedig 30 Innovatieve gevel voor appartementen Van Heutszlaan Ede 34 Van de Vendel staat dicht bij de klanten 46 Column Danny van Hal: “De WAB lijkt nu toch écht een GRAP (en helaas een slechte!)” Nieuwbouw Museum Arnhem 49 Bouw Museum Arnhem nadert voltooiing Bouwen in Gelderland 03 Nieuwbouw Fase II De Zonnekamp, Zelhem 36 Ontworpen met begrip voor de zorg en omwonenden 40 De Zonnekamp I en II; een thuis voor ouderen met een complexe zorgvraag 45 Matemco overgenomen door Otri

4 Bouwen in Gelderland

Voorwoord Voorwoord De realiteit onder ogen zien De cijferaars onder ons volgen de statistische gegevens waarmee het Economisch Instituut voor de Bouw ons periodiek informeert nauwlettend. Soms geeft dat uitleg of zelfs enig houvast, soms versterkt het de onzekere factoren. Want interpreteren op bedrijfsniveau is nu eenmaal iets anders dan de gemiddelde landelijke of regionale cijfers die veelal door heel andere factoren worden beïnvloed. Neem nu het tekort aan vakmensen. Een fenomeen waar verreweg de meeste bouwers, installateurs, adviseurs of andere bouwspecialisten mee te maken hebben. Er zijn regionaal en lokaal grote verschillen meetbaar. Verschillen die je in geen enkele statistiek terugziet. Wat ook moeilijk in tabellen is samen te vatten, is hoe bedrijven daarmee omgaan. Veel bedrijven kiezen ervoor om de ambities enigszins bij te stellen. Ongebreidelde omzetgroei wordt ingewisseld om een kwaliteitsslag te maken. Ook qua productie en werkwijze. Industriële bouw wint zienderogen aan populariteit. Diverse grote woningbouwers willen de stap maken naar het bouwen onder eigen dak. Meer automatisering, meer robotisering en minder handjes op de bouwplaats. Natuurlijk zijn er bouwers en installateurs die dit met lede ogen aanzien. Wat decennialang goed beviel, komt nu onder druk te staan. Ook zij moeten echter de realiteit onder ogen zien. Steeds minder jongens en meiden kiezen voor een vakopleiding in onze sector. Dat is niet van de laatste jaren of een gevolg van de coronapandemie, maar doet zich al voor sinds de start van dit millennium. Er is veel geïnvesteerd in communicatie richting de doelgroepen. Gastlessen, reclamecampagnes, overheidsbemoeienis, niets zette echt zoden aan de dijk. Met de op ons afkomende pensioengolf zal de krapte op de arbeidsmarkt alleen nog maar vergroten. En was oost Europa lang het doekje voor het bloeden, ook daar is er reeds krapte aan het ontstaan. We moeten out of the box gaan denken. Te denken valt aan nieuwe productieprocessen, innovaties qua materiaal en andere verbeteringen op het gebied van kwaliteit en rendement. Over twee maanden is het kerst. Een mooie periode om hier eens structureel over na te denken. Het roer moet om. Door: Gerard van Leeuwen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Op de cover Wethouder Kees Zondag, projectverantwoordelijke namens de gemeente Zaltbommel, geflankeerd door Maikel Huisman (boven) en Bertus van Dam (onder), beide van bouwkundig hoofdaannemer Burgland Bouw, poseren op de trap van de Sportwaard. Colofon Bouwen in Gelderland Uitgever: Bouwen in de regio v.o.f. Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d, Sneek Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweningelderland.nl E-mail: redactie@bouweningelderland.nl Redactie: Gerard van Leeuwen, Jolanda Groothuis Eindredactie: Joeri van Leeuwen Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Accountmanagement: Digna Schoonen (06 - 442 099 10), Erik Kuipers (06 -196 859 76) en Rob van Luit (06 - 184 483 55) Vormgeving & opmaak: Hannique de Jong Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Post.nl Bouwen in Gelderland 05

De eerste planvorming om tot iets nieuws te komen dateren van ongeveer acht jaar geleden. Ook toen had Kees Zondag, die bezig is met zijn vierde termijn als wethouder, al zitting in het College. “In eerste instantie was er sprake van een gezamenlijk optrekken met onze buurgemeente Maasdriel. Zowel zwembad Akwamarijn als sportcentrum De Kreek in Kerkdriel waren toe aan een upgrading of een vorm van (ver)nieuwbouw. De Raad in Zaltbommel koos voor een eigen route en vervolgens zijn we met dat gegeven aan de slag gegaan. Het eerste, politieke, besluit werd genomen eind 2017, begin 2018 was richtinggevend en omvatte een budget- en locatiebepaling. Het investeringsbedrag ligt rond de negentien miljoen euro, inclusief de grond en andere kosten. Binnen deze contouren zijn we gestart en nu we aan het eind van de rit zijn kan ik ook met tevredenheid vaststellen dat we binnen zowel het bedrag als de looptijd gebleven zijn. We hebben tijdens het proces zelfs enkele extra zaken op het gebied van duurzaamheid en gebruikersgemak kunnen regelen binnen het budget.” De Sportwaard, dat naast het oude zwembad Akwamarijn ook de daarnaast gelegen sporthal De Ring zal vervangen, kende een relatief lange voorbereidingsperiode. “Daar is bewust voor gekozen”, aldus de politicus van ZVV (Zaltbommel Veranderen met Visie) -huize. Wethouder Kees Zondag Wethouder Kees Zondag: “We hebben ons goed georiënteerd bij gemeenten die vergelijkbare initiatieven hadden gerealiseerd met als centrale vraag “Wat had je achteraf gezien anders gedaan?” Bouwen in Gelderland 07

Hout is krachtig, geeft uitstraling, is duurzaam, brandveilig en biedt geweldig leefcomfort. Ons ontwerpteam gaat constructief met u aan de slag om te komen tot een unieke houtconstructie of volhouten uitvoering van uw wanden, vloeren of daken. De Groot Vroomshoop Gelijmde Houtconstructies maakt uw gebouw tot kunstwerk. Meteen meer weten? Bel ons op 0546-666333, bezoek www.degrootvroomshoop.nl of volg ons via social media Hellebrekers Water & Leisuretechniek +31 (0)88 - 4568 000 8 Bouwen in Gelderland info@hellebrekers.nl www.hellebrekers.nl

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel “We kunnen haast niet wachten tot de opening.” “Zo hebben we ons goed georiënteerd bij gemeenten die vergelijkbare initiatieven hadden gerealiseerd met als centrale vraag “Wat had je achteraf gezien anders gedaan?” Dat heeft enkele zeer nuttige aandachtspunten opgeleverd. De belangrijkste daarvan waren dat lang niet alle architecten verstand hebben van het ontwerpen van een zwembad en dat je je eigenlijk alleen maar moet richten op ervaringsdeskundigen. Hetzelfde geldt voor de installatietechniek, vooral als je het over het zwembad hebt maar ook voor de sporthal. Ook het vroegtijdig betrekken van de exploitant was een aanrader. Met al die deskundigheid en een transparante insteek ontstaat er een positieve wederzijdse beïnvloeding. Vervolgens hebben alle direct betrokken partijen per besluit de voortgang geaccordeerd. Eerst het schetsontwerp, daarna het voorlopige en tenslotte het definitief ontwerp. Dat commitment per fase mag dan een enigszins vertragende werking hebben, het voorkomt veel onduidelijkheid later in het traject, met name in de uitvoerende fase. In de periode om tot uitvoeringsgereedheid te komen, is tot op detail intensief samengewerkt. Onder andere de inzichten van Burgland Bouw hebben op enkele gebieden tot kleine aanpassingen geleid, onder Bouwen in Gelderland 09

10 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel andere op het gebied van de routing en qua duurzaamheid. In een open verstandhouding kom je gezamenlijk tot betere resultaten. Dat meedenken hebben we zeer gewaardeerd.” Tijdens de uitvoering bleek dat er door enkele financiële meevallers ruimte ontstond voor nog wat opwaardering, aarzelde de gemeente niet om dit om te zetten in wat extra’s. Kees Zondag: “We hebben wat in de duurzaamheidssfeer kunnen opwaarderen en ook is ervoor gekozen een digitaal instructiesysteem met beamers toe te voegen. Dus meer faciliteiten binnen het beschikbare budget en binnen de gestelde tijdslimiet. De goede ervaringen met zowel de bouwkundig hoofdaannemer als de installateur hebben er mede toe geleid dat we momenteel overleggen over een onderhoudscontract; eerst kortlopend, maar bij wederzijds goedvinden voor een reeks van jaren. Met Hellebrekers hebben we bijvoorbeeld voor deze periode een energieverbruiksgarantie afgesproken. Met Sportfondsen hebben we een vergelijkbare route. De komende pakweg anderhalf jaar gaan we zien hoe een en ander in de praktijk uitpakt en vervolgens gaan we “De onderwijsinstellingen hebben ook in het voortraject meegedacht en meebeslist.” met het complete plaatje naar de raad. Die weet dan voor de komende jaren waar we aan toe zijn. De Sportwaard moet namelijk ook een halve eeuw mee.” Winst Dat de gemeente Zaltbommel een sportieve impuls krijgt met het nieuwe sportcomplex in De Waluwe staat vast. “In vergelijking met de huidige mogelijkheden is er sprake van een forse upgrading”, vertelt de wethouder. “In de sporthal kunnen vier scholen tegelijkertijd afzonderlijk gebruik maken van de hal. Ze zijn erg enthousiast. De onderwijsinstellingen hebben overigens ook in het voortraject meegedacht en meebeslist. Het zwembad krijgt straks een 25-meter wedstrijdbad, maar door de beweegbare vloer ook een doelgroepenbad en een speciaal peuterbad. In de bouw is er rekening mee gehouden dat het bad ook in therapeutische zin te gebruiken is. Ik heb al gehoord dat er een sportvereniging is die een moeizaam bestaan kende maar inmiddels noodgedwongen tot een ledenstop is over moeten gaan. We streven niet direct naar een internationaal topsportniveau, want daar is een gemeente niet voor. Maar als je de breedtesport beter kunt faciliteren waardoor mensen, jong en oud, een gezonder leven kunnen leiden dan ben je goed bezig. Nee, we zijn erg tevreden en kunnen niet wachten tot de officiële opening in de loop van november!” Bouwen in Gelderland 11 sfeerproeven...

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto's: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Een splinternieuw zwembad, sporthal en een verbindend horecagedeelte. Zaltbommel krijgt waar voor haar geld Maar liefst negentien miljoen euro, inclusief grond- en andere kosten, investeerde de Gemeente Zaltbommel in het nieuwe sportcentrum de Sportwaard in de nieuwbouwwijk De Waluwe. 12 Bouwen in Gelderland

Een splinternieuw zwembad, sporthal en een verbindend horecagedeelte zorgt ervoor dat sportend Zaltbommel en omgeving de komende decennia sportief vooruit kunnen. Het mag gezegd worden, de gemeente krijgt waar voor haar geld. Redacteur Gerard van Leeuwen en fotograaf Wim van ’t Hoff kregen een rondleiding van uitvoerder Maikel Huisman en projectcoördinator Bertus van Dam van bouwkundig hoofdaannemer Burgland Bouw uit Dodewaard. Bertus van Dam was in een vroegtijdig stadium de start betrokken bij het project: “Ik ben aangeschoven vanaf engineeringsfase. Een groot voordeel, want het bouwen van een zwembad vraagt specifieke expertise en is niet iets wat je dagelijks doet. Overigens heeft Burgland Bouw als bedrijf wel de intentie elk jaar een zwembad te bouwen om een goede feeling te houden en ervaringen op te doen. Bouwen met water en warmte impliceert andere vaardigheden dan het bouwen van pakweg een kantoor of school. Je hebt te maken met vocht, warmte en tal van andere specifieke aspecten. Bouwers die bij het voor het eerst zien van een ontwerp direct concluderen “dat doen we wel even”, moet je met een korreltje zout nemen. Daarvoor is de complexiteit te groot. Mensen die denken “het is een kwestie van iets meer roestvrij staal” komen snel bedrogen uit. Speciaal thermisch verzinkt staal een meerdere coatings vereist echt wel wat meer expertise. ‘’Persoonlijk maak ik in Zaltbommel gebruik van ervaring die ik bij eerdere bouwprojecten heb opgedaan, zoals het zwembad in Kampen en Malden’’, aldus Bertus van Dam. Strak schema Maikel Huisman vertelt dat de eerste activiteiten op de bouwplaats in de Waluwe ruim anderhalf jaar geleden opgestart werden. ‘’Na het voorbereidende werk zijn we, vlak voor de bouwvak van 2020, gestart met heien. “Je hebt nu eenmaal niet alle onderaannemers aan een touwtje.” Het was vanaf de start duidelijk dat er vrijwel geen marges waren en dat de doorloopsnelheid fors was. Soms heeft Bertus van Dam Maikel Huisman “We hebben altijd oog gehouden voor details.” Bouwen in Gelderland 13 in gesprek...

Allround vakmanschap in hout voor uw prefab elementen en kozijnen Rijssen (Kozijnen) T 0548 - 512 123 Holten (Prefab) T 0548 - 201 045 www.timmerfabriekterharmsel.nl 14 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel dat geleid tot het nodige improvisatievermogen, want je hebt nu eenmaal niet alle onderaannemers aan een touwtje.” Bertus van Dam: “Dat was ook een belangrijk aspect in de aanbestedingsfase. Met een aantal belangrijke onderaannemers, zoals de Beto Linq, Staalbouw Barneveld, die ook veel montagewerk voor haar rekening heeft genomen, en De Groot Vroomshoop, die de gelamineerde houten liggers, kolommen en het balkenplafond leverde, hebben we goede werkafspraken kunnen maken die ook waargemaakt zijn. Dan kun je mooie slagen maken in de ruwbouwfase. Het casco stond zelfs eerder dan gepland.” Bouwen in Gelderland 15 een impressie...

16 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel Maikel Huisman: “Natuurlijk liep niet alles soepel. Dat geldt voor elk project. Maar het heeft nooit de sfeer op het werk nadelig beïnvloed. Op een klein detail na hebben we bijvoorbeeld nooit last gehad van de problemen qua leveringsbetrouwbaarheid die je de laatste maanden weleens hoort.” Meedenken Omdat Burgland Bouw niet alleen te maken had met een strak tijdspad maar ook een vaststaand taakstellend budget, werd er vooral bij de aanvang, maar ook nog tijdens de realisatie, een beroep gedaan op de kennis en ervaring van de onderneming. Bertus van Dam: “Bij de aanbestedingsprocedure Bart Solinger de directievoering en Michel Stienstra was de tekenaar / modeleur en opzichter tijdens de bouw. Het was een voordeel dat Stienstra het bouwkundig toezicht tijdens de bouw uitvoerde. Doordat hij vanaf het begin van het werk betrokken is, het werk heeft getekend / gemodelleerd, wist hij van de hoed en de rand. Bertus van Dam: Dat er soms een idee na overleg sneuvelt omdat de architect esthetisch gezien de grens bewaakt is natuurlijk “all-in the game.” De opdrachtgever gaf ons de ruimte één en ander in te brengen en dat heeft toch wel “Bouwen van een zwembad vereist specifieke expertise.” werd duidelijk aangegeven dat het zinloos was om in te schrijven als je het budget zou overschrijden. Alle partijen hebben constructief samengewerkt en dat geldt zeker ook voor de betrokken mensen van architectenbureau Slangen en Koenis Architecten. De architect van dit werk was Robin Grinhuis. Daarbij had geleid tot enkele aanpassingen en substantiële besparingen die weer aangewend zijn om andere aspecten te optimaliseren.” Maikel Huisman: “We hebben daarbij altijd oog gehouden voor de details. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de afbouw in het algemeen, het tegelwerk en de gevel in het bijzonder, dan zaten daar Bouwen in Gelderland 17

18 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel “Het sportcomplex ademt kwaliteit uit.’’ best gecompliceerde kanten aan. Zaken die je niet aan de zogenaamde prijsvechters kunt overlaten die alleen in vierkante meters denken. Toen ik de detailtekeningen zag bij de overdracht, had ik wel het idee dat er enkele spannende momenten zouden komen. Het is natuurlijk één project maar in de praktijk liepen de sporthal en het zwembad qua bouwstromen separaat van elkaar. Het verbindende middelgedeelte met de entree en het horecadeel hebben we als laatste fase gerealiseerd. Dat was qua detaillering in de afwerking ook een uitdaging. Een voorbeeld daarvan is het toepassen van een negentig minuten brandvertragende scheiding die voorzien is van stalen kozijnen en deuren, waar dertig tot zestig minuten gemiddeld gezien de norm is. Eigenlijk had je dus meerdere projecten onder één dak. Ik heb me eerlijk gezegd drukker gemaakt om planning van technische zaken dan om bouwkundige. Maar al met al is het reuze meegevallen. We hebben het uitgestippelde tijdspad goed kunnen volgen en het sportcomplex ademt kwaliteit uit.” Eindresultaat mag gezien worden Gevraagd naar een eindconclusie van de bouw van de Sportwaard zijn Van Dam en Huisman eenduidig. “Als we een rapportcijfer moeten geven dan is het minimaal een acht. Zaltbommel krijgt een sportcentrum wat gezien mag worden. Men krijgt, zeker gezien het budget, meer dan waar voor haar geld. Als je bijvoorbeeld de gevel ziet met handgemaakte Deense tegels, dan is dat hoogwaardiger dan het gemiddelde.” Maikel Huisman: “Vooral de afwerking is echt kwalitatief hoogstaand. Hoogwaardige materialen en oog voor fraaie details.” Zowel Van Dam als Huisman hebben niet veel tijd om na te genieten na de oplevering. De volgende projecten staan alweer figuurlijk in de steigers. Voor Bertus van Dam wacht een groot woningbouwproject van 166 woningen op de Veluwe dat begin volgend jaar wordt opgestart. Maikel Huisman is betrokken bij de nieuwbouw van een bedrijfshal van 35.000 vierkante meter. De orderportefeuille van Burgland Bouw is uitstekend gevuld. Bouwen in Gelderland 19 oog voor detail...

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto's: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// De Sportwaard uitdagend project met mooi resultaat Jaleco Totaal Projectafbouw werd betrokken bij de Sportwaard door Burgland Bouw. “We werken vaker met hen samen”, vertelt projectleider Sjaak Verheij van het Nieuw Lekkerlandse bedrijf. “De opdracht moest, zoals vrijwel altijd, gewoon in concurrentie verkregen worden, maar naast de prijs was een van de belangrijkste gunningsfactoren ons vakmanschap in verband met de complexiteit. “Wij voelen ons thuis in uitdagende projecten met enige omvang.” Afbouwen van sporthallen en zwembaden is eigenlijk een specialisme op zich. Er komen aspecten aan bod als hoge plafonds en wanden, vocht en warmte. Bovendien geldt in Zaltbommel dat we te maken hebben met een bijzonder hoog kwaliteitsniveau. Dat zie je terug in de keuze voor hoogwaardige materialen, maar ook in het ontwerp waar je qua detaillering te maken hebt met niet-alledaagse zaken. Dit constaterende, kun je daarentegen wel stellen dat het prima in ons plaatje past. Zowel qua complexiteit als omvang. Wij voelen ons thuis in uitdagende projecten met enige omvang. Daarin komen onze kennis en ervaring het best tot haar recht. Ook in Zaltbommel hebben we onze creativiteit kunnen gebruiken om het zo te bouwen als de architect het voor ogen had. De praktische uitvoering van zijn ideeën vereiste het nodige denkwerk.” Het accent in de Sportwaard lag niet specifiek in één onderdeel van het complex. Verheij: “We zijn werkzaam geweest in zowel 20 Bouwen in Gelderland een gevoel van trots...

de sporthal, het zwembad als in het horecagedeelte. We zijn gestart met de Metalstudwanden in de sporthal en horeca, waarbij de hoge ronde wand die overgaat in de ronde trap de eyecatcher is, daarna volgden onder andere de akoestische wandbeplatingen, houten plafonds, aftimmerwerk en tal van andere disciplines. Het tijdspad van de bouw was behoorlijk strak. In een tijd waar de leveringsbetrouwbaarheid onder druk staat, werkt dat dubbelop. We zeggen wel eens gekscherend dat wanneer de heier te laat start, wij uiteindelijk de oplossing moeten brengen. Omdat je aan het eind van de pijplijn zit, zit hier echter wel een kern van waarheid in. We moesten hierdoor wel eens snel opschalen. Gelukkig is ook hier alles weer, zij het op de valreep, tot een goed einde gebracht. Planningstechnisch was het af en toe een behoorlijke uitdaging, maar uiteindelijk overheerst een gevoel van trots dat we mochten bijdragen aan een prachtig eindresultaat.” “Planningstechnisch was het af en toe een behoorlijke uitdaging, maar uiteindelijk overheerst een gevoel van trots.” Bouwen in Gelderland 21

22 Bouwen in Gelderland

- advertorial - Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel Uw toegangen comfortabeler én veiliger met dormakaba EVEN VOORSTELLEN: DORMAKABA NEDERLAND B.V. Wij maken toegang in het leven van onze klanten slimmer en veiliger. We zijn onderdeel van de Zwitserse dormakaba-groep, in 2015 ontstaan uit de fusie tussen Dorma en Kaba en wereldwijd actief in ruim 130 landen op het gebied van toegangsoplossingen. Wilt u meer weten over wat dormakaba voor u kan betekenen? Bezoek gerust onze website www.dormakaba.nl en ontdek de talloze mogelijkheden! dormakaba is een groot bedrijf, maar u mag er op vertrouwen dat we tegelijk ook lokaal actief en betrokken zijn en dichtbij onze klanten staan. Vanuit Dodewaard biedt dormakaba met 130 collega’s toegangsoplossingen aan in de breedste zin van het woord aan vrijwel elke branche. Denk hierbij bijvoorbeeld aan automatische deuren voor de retail, toegangscontrolesystemen op scholen en in de zorg, deurdrangers op deuren in kantoren en toegangssystemen met poorten voor sportscholen en nog veel meer. Wij zien het als onze missie om klanten optimaal te begeleiden in de zoektocht naar een toegangsoplossing met maximaal comfort, optimale beveiliging en een stijlvol design. Vaak zijn wij al in de ontwerpfase van een gebouw in beeld. Wij adviseren architecten vanaf de beginfase tot aan de oplevering van een gebouw. Bouwbedrijven worden door ons ontzorgd. Maar ook de plaatselijke ondernemer die zijn of haar entree veiliger en energie efficiënter wil maken, zijn wij graag van dienst met een oplossing en service op maat. Voor het project de Sportwaard in Zaltbommel kwamen we in beeld via de firma Burgland Bouw, waarmee we al jaren een goede relatie hebben. Om de toegang tot de sportzalen en andere ruimten gecontroleerd te laten verlopen, is gekozen voor Argus doorloopsluizen van dormakaba. Deze sluizen bestaan uit een met sensoren bewaakte doorgang met automatische, transparante deurtjes. Ze maken een comfortabele, aanrakingsvrije doorgang van één enkele persoon mogelijk, zelfs met bagage of als rolstoelgebruiker. Direct na doorgang sluiten de deuren automatisch om onbevoegde doorgang te verhinderen. Het (receptie-) personeel wordt hiermee op efficiënte wijze ondersteund. Door het flexibele design zijn Argus doorloopsluizen in elk interieur inpasbaar en een sieraad op zich. Het geeft de ruimte een professionele en esthetisch fraaie uitstraling. Naast de sluizen zijn ook op vele deuren dormakaba deurdrangers geplaatst zodat ze na opening moeiteloos sluiten. dormakaba Nederland B.V. - Dalwagen 45 - 6669 CB Dodewaard 088-352 33 33 - Info.nl@dormakaba.com - www.dormakaba.nl Bouwen in Gelderland 23

Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel - advertorial - Jos van den Berg, Haro Aluminium Veenendaal Ieder project is maatwerk Haro Aluminium Veenendaal B.V. is in de loop der jaren uitgegroeid tot een bekende en belangrijke speler in de aluminiumsector. Haro Aluminium ontwikkelt, produceert en monteert aluminium kozijnen, deuren, gevelelementen, vliesgevels en gevelconstructies. Woordvoerder Jos van den Berg: “Er wordt gewerkt met verschillende profielsystemen. In het project Sportcentrum De Waluwe zijn Reynaers profielen toegepast. Wij vinden het belangrijk om met sterke partners samen te werken. Samenwerken, krachten bundelen, zien wij als een van de succesfactoren voor een geslaagd project met een tevreden klant. Ieder project is maatwerk, we denken daarom graag al in het offertestadium mee met de opdrachtgever. Burgland is voor ons een vertrouwde partner, waar wij de afgelopen jaren regelmatig prettig mee hebben samengewerkt. 24 Bouwen in Gelderland Het project De Waluwe was voor ons een uitdagend project. De kleur van de aluminium puien is bijvoorbeeld een afwijkende niet-standaard kleur. Daarnaast moet een zwembad aan veel meer eisen voldoen dan een gemiddeld ander project. Gevels, ramen en deuren dienen nog beter bestand te zijn tegen vocht en weersinvloeden, met extra aandacht voor corrosie/ oxidatie. Ook is er speciale aandacht voor veiligheidsnormen. Voor de beglazing is daarom onder andere gekozen voor Triple glas met: • buitenblad uitvoeren in gelaagd glas (letselwerend) met de HR coating • middenblad uitvoeren in gehard glas in blank uitvoering • binnenblad uitvoeren in gehard glas (balvast en letselwerend) met de HR coating De grote glasvlakken zorgden daarnaast voor extra uitdagingen.” Haro Aluminium Veenendaal B.V.

- advertorial - Nieuwbouw sportcentrum de Sportwaard / Zaltbommel DE DEENSE STEENFABRIEK PETERSEN wordt gerund door dezelfde familie, op hetzelfde adres, als waar het sinds 1791 is opgericht. Petersen produceert en exporteert de originele beroemde handgemaakte Kolumba steen en Cover, andere soorten Tivoli vormstenen, evenals de machinaal geproduceerde Wasserstrich D-stenen naar ongeveer 50 landen over de hele wereld. zeer plezierige samenwerking volgde. En niet onbelangrijk een prachtig project geworden. De Cover valt onder Cradle to Cradle. Ze worden als het ware gepotdekseld en geschroefd op panlatten. Te allen tijde kunnen deze weer worden hergebruikt. Cover voor een karakteristiek en modern uiterlijk Petersen Tegl A/S wordt in België, Nederland en Luxemburg vertegenwoordigt door de 100% dochteronderneming Petersen Benelux BV, dat gevestigd is in Doetinchem, direct gelegen aan de A18. Van hieruit worden klanten in België, Nederland en Luxemburg geadviseerd door Lineke, Tom en Björn Lucassen. Lineke Lucassen: “Voor Petersen is het van essentieel belang dat projecten de uitstraling krijgen die architecten en opdrachtgevers voor ogen hebben. Om die reden staat een nauwe samenwerking tussen architect, opdrachtgever en aannemer centraal. Zo ook in het project de Sportwaard in Zaltbommel. Voor ons is het project in beeld gekomen via Slangen + Koenis Architecten. De volgorde is dat de architect het product, in dit geval de Cover, opneemt in het bestek waarna de aanbesteding volgt. Een groot gedeelte van de stenen worden handmatig geproduceerd. Er zijn talloze mogelijkheden om aan allerlei individuele wensen tegemoet te komen. Zo ook het ontwikkelen van nieuwe en unieke kleuren, formaten en structuren. Aandacht maakt alles mooier. Hierdoor hebben onze stenen van nature een ziel, een patine en door het ambacht een imperfectie. Dit draagt bij aan de Petersen uitstraling en de levendigheid van het metselwerk. “ONZE STENEN HEBBEN VAN NATURE EEN ZIEL, EEN PATINE EN DOOR HET AMBACHT EEN IMPERFECTIE.” Daardoor kwam uiteindelijk het contact tot stand met Burgland Bouw waarna een Een sterkt punt van Petersen Benelux is dat wij in alle opzichten bijdragen aan adequate adviseringen met betrekking tot details, verwerkingsadviezen/ voorschriften en wordt veel tijd in het voortraject gestoken. Ons werk kenmerkt zich niet alleen door de kwaliteit die we leveren, maar ook door onze passie en betrokkenheid. Om hiermee te inspireren tot creatieve ideeën, voor opdrachtgevers, maar ook gebruikers.” Bouwen in Gelderland 25 PETERSEN TEGL

Nieuwbouw appartementencomplex / Ede Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto's: Gerard Burgers Fotografie ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Bouw appartementen Van Heutszlaan Ede verloopt voorspoedig Aan de Van Heutszlaan in Ede wordt momenteel hard gewerkt aan een appartementencomplex waar veertig nieuwe woningen worden gerealiseerd. Een ontwikkeling van Ibrox Projecten en Kreeft Ontwikkeling. Woningcorporatie Woonstede heeft het plan turn-key afgenomen en zal vanaf volgend jaar de verhuur voor haar rekening nemen. Er worden zowel levensloopbestendige twee- als driekamerappartementen gerealiseerd voor 55-plussers. Projectleider Henk Blankestijn van bouwkundig hoofdaannemer en mede-ontwikkelaar Bouwbedrijf Kreeft blikt terug én vooruit. Bij Henk Blankestijn is de bouw als het ware met de paplepel ingegoten. “Ja, dat kun je wel zeggen. Mijn vader had zelf een aannemersbedrijf en ook mijn moeder werkte in de bouwsector. Ik was al in een vroegtijdig stadium betrokken bij de ontwikkeling. Ibrox is eigendom van Martin Kreeft, oud eigenaar en directeur van Bouwbedrijf Kreeft. We hebben in dit project samen opgetrokken. De contouren waren al vroeg zichtbaar in het Voorlopig Ontwerp. Daarna is er weinig meer aangepast, uitgezonderd de gevel. Dat is een verhaal apart. In de originele plannen was er sprake van een traditionele gemetselde gevel. Toen we in gesprek raakten met Rc Panels werd het idee geboren om de gevel met prefab gevelelementen op te bouwen. 26 Bouwen in Gelderland Samen met Rc Panels hebben we Woonstede weten te overtuigen om voor dit innovatieve en duurzame gevelconcept te kiezen. Een belangrijk aspect wat ook een grote rol heeft gespeeld is het toekomst gericht bouwen omdat we zien dat het aantal “handjes” op de bouwplaats een steeds groter probleem wordt. Op het vakgebied van het metselen openbaart dat probleem zich sterk. Met dit gevelconcept van Rc Panels ontloop je deze problematiek. Sinds een paar weken zijn we nu met de gevel bezig en ik ben enthousiast over de praktijk. Ook de mensen van Woonstede hebben al een kijkje genomen en zijn enthousiast. Natuurlijk zijn er altijd verbeterpunten bij een dergelijk relatief nieuw gevelconcept, maar de lijntjes zijn kort en er wordt door

“Handjes op de bouwplaats wordt een steeds groter Henk Blankestijn probleem.” Rc Panels zeer alert gereageerd om zodoende een kwalitatief hoogwaardig eindproduct af te leveren. Kortom: de eerste geluiden van onze zijde zijn positief.” Duurzaamheid Zoals tegenwoordig gebruikelijk is er ook voor dit project veel aandacht voor diverse duurzaamheidsaspecten. Henk Blankestijn: “Waar mogelijk proberen we de stikstofuitstoot te minimaliseren. We passen veel prefab toe dat in een beschermde omgeving binnen fabrieksmuren wordt geproduceerd. Daarnaast hanteren we het uitgangspunt “Waar mogelijk proberen we de stikstofuitstoot te minimaliseren.” Bouwen in Gelderland 27 Foto: Linda Bouritius Photography

Nieuwbouw appartementencomplex / Ede om zoveel mogelijk vaste leveranciers en onderaannemers uit de regio bij het project te betrekken zodat reis- en transportafstanden tot een minimum worden beperkt. Het appartementencomplex is aangesloten op het stadswarmtenet van Warmtebedrijf Ede waar al ongeveer twintigduizend woningen en bedrijven in Ede op zijn aangesloten. De kans is zeer groot dat de eindgebruiker vanuit duurzaamheid nog PV-panelen op het dak wil plaatsen voor een energieneutrale oplossing van de algemene installatie zoals de lift en verlichting.” (In maart 2022 zal Bouwen in Gelderland wederom redactionele aandacht schenken bij de oplevering van dit project) Tijdspad Begin dit jaar werd gestart met het bouwrijp maken van het terrein; de oplevering staat gepland voor eind eerste kwartaal volgend jaar. Henk Blankestijn: “Op Rc Panels na hebben we vrijwel alleen onze vaste regionale ketenpartners ingeschakeld. Het integreren van de prefab gevelelementen en het steigerloos bouwen was het spannendste onderdeel. Ook de voorhangende balkons met het Schöck I Dock systeem waarbij de balkons achteraf worden gemonteerd gaf de nodige inspanningen en uitdagingen. Gelukkig hadden we de inkoop van de materialen en diensten in een vroegtijdig stadium al op de rit zodat we niet geconfronteerd zijn met de schaarste in de markt en de daarmee gepaard gaande leveringsonzekerheid. Wat dat betreft zijn de projecten die recent zijn opgestart gevoeliger voor deze marktomstandigheden die, laat ik het voorzichtig typeren, nogal grillig zijn. Anno 2021 is er veel aanpassingsvermogen vereist om alles in goede banen te leiden. Aan werk is er geen gebrek. Als ik onze orderportefeuille bekijk dan kunnen we vooruitblikken tot ver in 2023. Maar om nog terug te komen op dit project: alles verloopt voorspoedig en ik verwacht in principe geen grote hobbels meer. Maar alert blijven we te allen tijde.” “Op Rc Panels na hebben vrijwel alleen onze vaste regionele ketenpartners ingeschakeld.” Bouwen in Gelderland 29

“Ongeveer negentig procent van de panelen bestaat uit hoogwaardig isolatiemateriaal.” Han Nieuwenhuis Het nog relatief jonge (2017) Rc Panels is een mooi voorbeeld van een succesvolle scale-up onderneming. Han Nieuwenhuis: “We zijn snel gegroeid. We werken inmiddels landelijk en was het aanvankelijk zo dat we ons volledig richtten op de renovatiemarkt, tegenwoordig maakt nieuwbouw groot deel van de omzet uit. In totaal werken we met zestig mensen. De bouwdelen van onze elementen bestaan uit grote sandwichpanelen waarbij lagen materiaal op elkaar zijn verlijmd. Zij bepalen de stijfheid en de vorm van het element. We profileren ons als de leverancier van de “Woningschil van Morgen”, waarbij duurzaamheid een centrale rol speelt. Ongeveer negentig procent van de panelen bestaat uit hoogwaardig isolatiemateriaal. Daar boren we, om het gesimplificeerd voor te stellen, een aantal gaten in voor de montage en door deze methode zijn er bijvoorbeeld geen koudebruggen. We zijn in no-time een van de belangrijkste spelers in de markt geworden als het gaat om kant en klare bouwdelen door de opdrachtgevers, soms letterlijk naar onze fabriek of projecten, mee te nemen, en ons systeem te laten ervaren. Als je sec naar de kosten kijkt mogen onze panelen iets duurder zijn, maar integraal zijn onze panelen niet duurder dan de alternatieven. Doordat we steigerloos kunnen monteren, hoeft er beduidend minder nabewerkt te worden en kunnen we een snellere bouwtijd garanderen en zijn er daardoor minder stookkosten en vochtproblemen. Een bijkomend, maar daarom niet minder belangrijk aspect, is dat er veel minder “handjes” nodig zijn op de bouwplaats. Als je dat afsteekt tegen de huidige problematiek van veel te weinig vakmensen is dat een belangrijk gegeven. De aannemer anno 2021 wil vooral ontzorgd worden. Het betekent dat we naast het leveren van onze producten ook de montage voor onze verantwoordelijkheid nemen.” Ruimte voor verbetering De montage, op hoogte, is inmiddels een paar weken geleden opgestart. Wat zijn de ervaringen in deze pilot? Han Nieuwenhuis: “We zijn tevreden, zeker als je het in het kader plaatst dat we werken met een compleet nieuw concept. Er is nog ruimte is voor een Bouwen in Gelderland 31

32 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw appartementencomplex / Ede optimalisering. Dan denk ik vooral aan de afstemming van de onderlinge elementen, het monteren en het ankeren. Maar in grote lijnen gaat het goed. We zullen de optimaliseringsslag zo snel mogelijk oppakken. Er lopen meer, enigszins vergelijkbare projecten, ook op de korte termijn. Daar hopen we al de vruchten te plukken van de huidige ervaringen. De samenwerking en afstemming met Bouwbedrijf Kreeft loopt goed. We hebben er een goed gevoel over.” Ambitie Rc Panels heeft de ambitie om door te groeien. Han Nieuwenhuis: “De markt zit ons wat dat betreft niet tegen. Als je vraag naar snelle, duurzame, lichte oplossingen tegen het licht houdt van de grote woningbehoefte dan begrijp je wel dat we optimistisch gestemd zijn. Onze fabriek is gebouwd op een verdere groei van de huidige productie. Ook is de verwachting dat de engineering steeds eenvoudiger zal gaan. Het project van de Heutszlaan is voor ons een fantastische innovatie omgeving. We zitten regelmatig met de andere bouwpartners om tafel. Wij zijn klaar voor de volgende stap in prefab.” “Wij zijn klaar voor de volgende stap in prefab.” Bouwen in Gelderland 33

Nieuwbouw appartementencomplex / Ede - advertorial - Van de Vendel staat dicht bij de klanten Sinds 1953 heeft Installatiebedrijf van de Vendel B.V. zijn sporen verdiend en een schat aan onmisbare ervaring opgedaan en zijn vele klanten op een deskundige wijze geholpen. In de loop der jaren is ons bedrijf van elektrisch installatiebedrijf gegroeid tot een totaalinstallatiebedrijf. Techniek zit stevig verankerd in ons DNA. Het dienstenpakket van installatiebedrijf van de Vendel omvat het gehele gebied van engineering, voorbereiding, uitvoering, inbedrijfstelling, onderhoud en beheer van een breed scala van technische installaties. Ontwikkelen, installeren en beheren, daar zijn we goed in. Maar vooral: slimme oplossingen bedenken die uw werk gemakkelijker, efficiënter en winstgevender maken en uw wooncomfort verhogen. Bijzonder aan ons bedrijf is de open, collegiale cultuur en de platte organisatie. Medewerkers zijn flexibel, authentiek en toegankelijk, ze kunnen snel schakelen en staan dicht bij de klanten. Wij streven ernaar een hechte en langdurige relatie met onze klanten op te bouwen. Klanten zien ons als een integere en betrouwbare partner die doet wat hij belooft. De opgedane ervaring en het vakmanschap heeft dan ook geresulteerd in diverse erkenningen en het lidmaatschap van Techniek Nederland. Installatiebedrijf van de Vendel B.V. 34 Bouwen in Gelderland

KienhuisHoving informeert Herziening UAV-GC, een gewijzigde regeling voor informatieverstrekking De UAV-GC 2005 zijn algemene voorwaarden die toegepast kunnen worden, indien de aannemer naast de realisatie ook in meer of mindere mate verantwoordelijk is voor het ontwerp. Al sinds 2016 wordt gewerkt aan herziening van de UAV-GC 2005. Pas dit jaar (2021) is de concepttekst voor de herziening van de UAV-GC (‘UAV-GC 2020’) ter visie gelegd. In deze column bespreek ik enkele voorgestelde wijzigingen ten aanzien van samenwerking en informatieverstrekking. Samenwerking Voor partijen is de verplichting opgenomen om zich voorafgaand en tijdens de uitvoering van de werkzaamheden pro-actief op te stellen en te communiceren met elkaar. Hoewel iedereen het belang van pro-activiteit en goede communicatie zal inzien, is de vraag of deze bepaling in de praktijk effect zal hebben. Niet duidelijk is hoe concreet invulling wordt gegeven aan deze bepaling en wat de consequenties zijn, indien een partij zich hier niet aan houdt. Informatieverstrekking In de praktijk houden veel discussies onder de UAV-GC 2005 verband met (gebrekkige) informatieverstrekking. De UAV-GC 2005 bepalen dat de opdrachtgever verantwoordelijk is voor de inhoud van alle informatie die hij ter beschikking heeft gesteld. In de herziene versie is dit gewijzigd in verantwoordelijkheid voor de juistheid van alle ter beschikking gestelde informatie. Deze wijziging verduidelijkt dat de opdrachtgever verantwoordelijk is voor de juistheid van alle documenten, ongeacht ‘status’ (bijv. niet-bindend/ indicatief) die hieraan door de opdrachtgever wordt gegeven. Verder ontstaan ook vaak discussies wanneer de opdrachtgever geen informatie of onvolledige informatie heeft verstrekt. In de herziene versie is opgenomen dat de opdrachtgever verantwoordelijk is, indien hij geen/onvolledige informatie aan de opdrachtnemer ter beschikking heeft gesteld. Voorwaarde daarbij is dat de opdrachtnemer aantoont dat de tijdens de realisatie blijkende toestand afwijkt van die welke een zorgvuldig opdrachtnemer redelijkerwijs had mogen verwachten. In dat geval zal de opdrachtgever een wijziging moeten opdragen en/of kan de opdrachtnemer aanspraak maken op kostenvergoeding en/of termijnverlenging. De opdrachtnemer kan alleen een beroep doen op onjuistheid van informatie of het ontbreken van informatie, indien de afwijkingen van zodanige aard zijn, dat de gevolgen daarvan redelijkerwijs niet voor rekening van de opdrachtnemer dienen te komen. Vervallen regeling bodemgesteldheid De huidige bepaling ten aanzien van de bodemgesteldheid (par. 13 Deze column is geschreven door: Marianne ten Feld-Sprik, advocaat bouw- en aanbestedingsrecht. haar e-mailadres is marianne.tenfeld@kienhuishoving.nl, haar telefoonnummer is 088 480 40 69. Bouwen in Gelderland 21 35 van de UAV-GC 2005) komt te vervallen. Op basis van par. 13 UAV-GC 2005 is de opdrachtnemer verantwoordelijk voor de afstemming van de werkzaamheden op de bodemgesteldheid, tenzij hij aantoont dat hij alle voorzorgsmaatregelen heeft genomen die van een zorgvuldig opdrachtnemer verwacht mogen worden. Deze situatie wordt nu geacht te zijn gedekt door de algemene regeling inzake geen/onvolledige informatieverstrekking, waardoor de specifieke regeling voor de bodemgesteldheid is komen te vervallen. Verwachting De voorgestelde teksten voor de herziening van de UAV-GC hebben tot 1 mei 2021 ter visie gelegen. De pre-adviescommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen, zal de reactie op de tervisielegging bespreken. Naar aanleiding daarvan zal de definitieve tekst van de nieuwe UAV-GC worden vastgesteld. Het streven van de pre-adviescommissie is om deze tekst eind 2021 te publiceren.

Nieuwbouw woonzorgcentrum De Zonnekamp / Zelhem Tekst: Jolanda Groothuis / Foto's, artist impressions: Architektengroep Gelderland ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Architektengroep Gelderland toont zich betrokken bouwteampartner Ontworpen met begrip voor de zorg en omwonenden “We vonden het belangrijk om in conclaaf te gaan met het zorgpersoneel en de sfeer te proeven waar ouderen zich prettig bij voelen.” - Arnoo Holleman - 36 Bouwen in Gelderland

Arnoo Holleman, één van de drijfveren achter Architektengroep Gelderland, werd door zorgorganisatie Markenheem aangewezen als ontwerpende partij voor beide fases van De Zonnekamp. Doordat zijn bureau op steenworp afstand van de locatie gevestigd is, was hij bekend met het oude woonzorgcentrum, maar eveneens met de gedachtegang van de omwonenden. Tijdens de architectenselectie door zorgorganisatie Markenheem werd Architektengroep Gelderland de opdracht toegekend om De Zonnekamp I te ontwerpen. Het voormalige gebouw bleek niet meer te voldoen aan de huidige (zorg) wensen. Destijds werd daarom besloten om tot sloop over te gaan. Arnoo Holleman: “Uiteraard wilden we ons -zeker ook als naober- graag buigen over het ontwerp. Om ons goed in te lezen, verdiepten we ons in de functionaliteit van een gebouw voor ouderen met een complexe zorgvraag. We bezochten woonzorgcentrum Schavenweide in Doetinchem, eveneens onderdeel van Markenheem, om fysiek te ervaren hoe het moet zijn, maar ook om te zien welke factoren belemmerend kunnen werken. Hier hebben we veel van geleerd. We vonden het belangrijk om in conclaaf te gaan met het zorgpersoneel en de sfeer te proeven waar ouderen zich prettig bij voelen. Daarnaast heb ik, samen met de bewoners van de Schavenweide, een middagmaaltijd genuttigd om een gevoel te krijgen bij de doelgroep en de praktijk. Pas daarna ben ik begonnen met schetsen.” Kloppend hart Het resultaat werd een eigentijds woonzorgcentrum dat sinds begin 2019 het kloppende hart van Zelhem vormt en een thuis biedt aan zeventig ouderen. Maar de ambitie van Markenveen reikte verder dan de drie nieuwe villa’s. Doordat er nog steeds een tekort bleek aan geschikte huisvesting voor ouderen met een zorgvraag kocht Markenveen de naastgelegen kavel van wooncorporatie ProWonen. Informatieavonden Arnoo Holleman: “Op de plek waar nu De Zonnekamp II herrijst waren aanvankelijk acht levensloopbestendige woningen ingetekend, eveneens door ons ontworpen. De hele situatie diende derhalve volledig herzien te worden en hiermee werd een traject gestart dat best complex in elkaar zat. Het bestemmingsplan moest gewijzigd worden en we vonden het, -niet in de laatste plaats- belangrijk dat de buurtbewoners betrokken werden bij de aangepaste plannen. Zij uitten hun zorgen en plaatsten, terecht, de nodige vraagtekens over de invulling van dit project; wat zijn de gevolgen met betrekking tot het verkeer?, bevoorrading?, bezoekersaantallen?, schaduw Bouwen in Gelderland 37

Innovatieve en energiezuinige oplossingen? Wassink Installatie. Precies. Wassink Installatie (0543) 51 79 25 info@wassink.nl www.wassink.nl SAAMBOUW Bouwen doe je samen! SaamBouw bv in Wehl is uw professionele partner voor bouwwerkzaamheden in de breedste zin van het woord. Van fundering tot kap, wij realiseren het. We werken voor verschillende gerenommeerde (onder)aannemers op grote en middelgrote projecten. Niet alleen in de regio Doetinchem, maar in heel Nederland. Sterk in gevelbeplating, stelwerk en retailbouw! 06 22 94 13 98 info@elberstegelwerken.nl Doetinchemseweg 2 - 7031 ER Wehl T 0314 - 82 03 69 - M 06 - 27555583 www.saambouw.nl 38 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw woonzorgcentrum De Zonnekamp / Zelhem rond te wandelen of een kopje koffie te drinken in het restaurant. Daarnaast bieden de kleinschalige woonvormen, -vier groepen van acht bewoners-, een gevoel van bescherming en saamhorigheid.” door de nieuwe bebouwing?, privacy? Hinder vanwege ’s nachts verlichte gangen? Met deze vragen hebben we zeker rekening gehouden. Samen met de mensen van Markenheem organiseerden we een informatiemoment. We maakten, tijdens een ronde op de locatie, aantoonbaar hoe de plannen er fysiek uit zouden komen te zien, gaven aan waar het gebouw zou komen en ook wat dit zou betekenen voor hun eigen kavel. Dit werd erg gewaardeerd.” Een hele zoektocht Volgens Arnoo Holleman was het een uitdaging om een ontwerp te realiseren waar alle betrokken partijen en instanties achter zouden staan: “Het was een absolute zoektocht, maar wel één waaraan ik met enorm veel plezier heb gewerkt. Het ontwerpproces heeft ongeveer een half jaar in beslag genomen. Daarna werd het voorgelegd aan de gemeente en de afdeling Welstand ter goedkeuring, die er uiteindelijk ook kwam. Het resultaat mag er zijn. De Zonnekamp II, wordt net als de eerste huisvesting, een fijne plek in het groen; gezellig, huiselijk, en veilig, maar tegelijkertijd ervaren de bewoners toch een gevoel van vrijheid. Ze krijgen alle gelegenheid om zorgeloos Twee prachtige complexen Voor Architektengroep Gelderland is project Zonnekamp de eerste opdracht die zij voor Markenheem heeft gerealiseerd. Arnoo Holleman is er enthousiast over: “Deze zorgorganisatie is een bijzondere partij. De mensen zijn erg open minded, ze denken continu in vernieuwingen en vooruitgang. Bovendien vormen zij samen een eenheid. Dat past bij ons. Nu de bouw in volle gang is, steek ik regelmatig de straat over om even een kijkje te nemen. Mijn hart gaat daar echt naar uit. Ik vind het gaaf om de tussenstappen te volgen en samen de voortgang te bespreken. En ja, ik ben er best trots op dat we hebben mogen bijdragen aan deze twee prachtige complexen, waarvan ik oprecht hoop dat de bewoners en het zorgpersoneel er veel vreugde mogen beleven.” ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Eerder ontwierp Architektengroep Gelderland de volgende woonzorgcentra: • Woonzorgcentrum Heijerveste - Doetinchem (Stichting Zozijn Zorg) • Nu in uitvoering • 22 Appartementen Spoorstraat- Doetinchem (Zorginstelling Estinea) • Den Oldenhof - Ruurlo (ProWonen) • Binnenkort in uitvoering • Gereed “Ik heb samen met de bewoners van de Schavenweide, een middagmaaltijd genuttigd om een gevoel te krijgen bij de doelgroep en de praktijk. Pas daarna ben ik begonnen met schetsen.” Arnoo Holleman Bouwen in Gelderland 39 een fijne plek in het groen...

Nieuwbouw woonzorgcentrum De Zonnekamp / Zelhem Een kwart van de inwoners in de gemeente Bronckhorst is 65-plusser en daarmee is Bronckhorst een sterk vergrijzende gemeente in de Achterhoek. - Henk Steven Beernink - Tekst: Jolanda Groothuis / Foto's, artist impressions: Architektengroep Gelderland ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Zorgorganisatie Markenheem bouwt op KlaassenGroep Dinxperlo De Zonnekamp I en II; een thuis voor ouderen met een complexe zorgvraag 40 Bouwen in Gelderland

Begin 2019 werd de nieuwe Zonnekamp in Zelhem geopend; een woonzorgcentrum dat een thuis biedt aan zeventig ouderen, verdeeld over drie woonvilla’s. Destijds werd het project uitgevoerd door KlaassenGroep Dinxperlo. Inmiddels is deze partij, een kleine honderd meter verderop, weer in beeld. Zorgorganisatie Markenheem besloot te investeren in nog eens 32 extra verpleeghuisplekken met de bouw van De Zonnekamp fase II. Henk Steven Beernink, manager Vastgoed & Facilitair bij Markenheem en Koen Klein Nijenhuis, projectleider binnen KlaassenGroep over de noodzaak van dit project, het verloop ervan en de onderlinge verstandhouding. De 32 extra verpleeghuisplekken waaraan nu volop gewerkt wordt door de vaklieden van KlaassenGroep bleken in de gemeente Bronckhorst geen overbodige luxe. Volgens Henk Steven Beernink heeft het te maken met de grote vraag naar geschikte plaatsen voor ouderen met onder andere dementie: “Een kwart van de inwoners in de gemeente Bronckhorst is 65-plusser en daarmee is Bronckhorst een sterk vergrijzende gemeente in de Achterhoek. Dat De Zonnekamp I zou worden uitgebreid met een tweede locatie werd ook door de gemeente Bronckhorst positief ontvangen. In het oorspronkelijke plan zouden hier acht grondgebonden woningen komen voor wooncorporatie ProWonen. Maar, omdat wij kampten met een tekort aan geschikte woningruimte voor ouderen, verleende ProWonen alle medewerking aan ons voorstel om de kavel te kopen. En hoewel het bestemmingsplan gewijzigd diende te worden mochten we tevens rekenen op de medewerking van de gemeente Bronckhorst. Ook zij is er gebaat bij dat deze doelgroep de juiste zorg wordt geboden op een plek waar de mensen zich thuis en beschermd voelen. Met de Zonnekamp I en II laten we zien dat mooie, functionele gebouwen en nieuwe, technologische ontwikkelingen het wonen en leven bij ons kunnen veraangenamen.” Henk Steven Beernink Bouwen in Gelderland 41

Laat je inspireren in een van onze showrooms! Persoonlijk advies op maat Beste prijs-kwaliteitsverhouding Vakkundig inmeten en monteren Inspirerende showroom Altijd maatwerk Vestiging Terborg IJsselweg 17 7061 XT Terborg T 0315 342 272 verkoop@resec.nl Vestiging Zevenaar James Wattstraat 2 6902 PR Zevenaar T 0316-820357 verkoop@resec.nl Vestiging Ede Morsestraat 22 6716 AH Ede T 0318-643376 verkoop@resec.nl Kijk voor meer informatie op www.resec.nl Of het nu gaat om een woonhuis, een utiliteitsgebouw, een bedrijfspand of gebiedsontwikkeling… bouwen is het waarmaken van een ambitie, het realiseren van een droom. Maar bouwen is ook een complex proces. Alle stappen daarin - ontwikkelen, ontwerpen, bouwen, exploiteren, onderhouden - bepalen uiteindelijk sámen het succes van een bouwproject. Bouwen is daarom méér, de KlaassenGroep biedt u die meerbouwwaarde. www.klaassen.com klaassencom 42 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw woonzorgcentrum De Zonnekamp / Zelhem optiek alleen mogelijk wanneer je met partijen samenwerkt die al jarenlang onderdeel uitmaken van een vast netwerk. Daar anticiperen we bewust op. Niet alleen met ketenpartners, ook met leveranciers. “We richten ons op duurzame relaties, niet op ‘losse flodders’ die net even goedkoper zijn.” Koen Klein Nijenhuis: “We zijn erop gebrand Marktconformiteit KlaassenGroep Dinxperlo, Kremer Installatietechniek ’s Heerenberg en Wassink Installatie Winterswijk werden tijdens de eerste fase, in bouwteamverband, aangewezen als bouwkundig uitvoerder en respectievelijk E- en W-installateur. Nu, tijdens de tweede fase, werken dezelfde partijen wederom in bouwteamverband, waar Architektengroep Gelderland eveneens deel van uitmaakt. Henk Steven Beernink: “Op basis van onze ervaring met deze bedrijven kozen we ervoor met hetzelfde team nog een keer de wedstrijd te gaan spelen. Uiteraard hebben we vooraf de markconformiteit van de ingediende prijsopgaven getoetst, maar dat ons vertrouwen niet beschaamd zou worden stond voor ons wel buiten kijf. Bovendien is dit bouwteam niet onbekend in de wereld van zorg. Zij verdienen weinig uitleg, brengen veel kennis en ervaring in en staan niet gauw voor verrassingen. In 2012 realiseerden zij voor Markenheem, na aanbesteding, woonzorgcentrum Schavenweide in Doetinchem. Tevens is het van belang niet ad hoc te denken bij het plaatsen van zulke omvangrijke opdrachten. Met het oog op service en onderhoud moet je ook op de langere termijn met elkaar door één deur kunnen. Zonder wederzijds commitment werkt dat niet.” Vast netwerk De Zonnekamp II wordt momenteel (begin oktober) ruwbouw technisch afgerond. Projectleider KlaassenGroep Koen Klein Nijenhuis: “Dit houdt in dat we nu de laatste hand leggen aan het casco en gestart zijn met de gevels en het dak. Over een kleine maand starten we met de afbouwfase. Ik verwacht dat hier dan tussen de 25 en 35 vaklieden -inclusief onderaannemers-, werkzaam zijn. Onze insteek is om een maand eerder op te leveren dan gepland staat, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. Dat zal naar verwachting begin volgend jaar zijn. De druk is hoog, maar zeker werkbaar. Dit is in mijn dat materialen tijdig op de bouw zijn, met dien verstande dat er zonder stagnatie doorgewerkt kan worden.” Nauw aansluiten Klein Nijenhuis benadrukt: “We zijn erop gebrand dat materialen tijdig op de bouw zijn, met dien verstande dat er zonder stagnatie doorgewerkt kan worden. De onderaannemers weten wat er van hen verwacht wordt, het is onze taak om dit zonder oponthoud te waarborgen. Koen Klein Nijenhuis Bouwen in Gelderland 43 een vertrouwde plek...

Nieuwbouw woonzorgcentrum De Zonnekamp / Zelhem Deze manier van werken kenmerkt onze organisatie; duidelijk communiceren en afspraken nakomen. Wij willen dat er op ons gebouwd kan worden, want we beseffen ons terdege dat we het niet alleen kunnen. Zo gaan we ook met elkaar om. Feitelijk is het heel eenvoudig; als er een schakel wordt gemist, om wat voor reden dan ook, dan stopt de trein vanzelf. Daar moet voor gewaakt worden. Het is dus niet alleen van belang dat de zaken in theorie kloppen, ook in de praktijk moet het nauw aansluiten. Pas dan kan het gezamenlijke doel gerealiseerd worden; een gebouw opleveren waar we trots op mogen zijn.” All-electric De Zonnekamp II zal één etage lager worden dan de drie bestaande villa’s. Niettemin zijn er veel overeenkomsten volgens Koen Klein Nijenhuis: “De indeling en het aantal vierkante meters zijn hetzelfde als in De Zonnekamp I. In de driehoekige kern van het gebouw krijgen de praktische zaken, waaronder de techniek, opslag en liften, een plaats. Daaromheen bouwen we op elke verdieping twee woonkamers en zestien slaapkamers. Bovendien wordt het gebouw All-electric waarbij in alles rekening is gehouden met duurzaamheid.” Vertrouwde omgeving Henk Steven Beernink vervolgt: “We gaan hier werken met kleinschalige woonvormen; vier groepen van acht bewoners. De bewegingsvrijheid die in de bestaande drie villa’s van De Zonnekamp zo prettig werkt, keert terug in dit gebouw. Het wordt volledig geschikt gemaakt voor mensen met een complexe zorgvraag zoals dementie; het veilige binnenterrein, de techniek, de tuin en infrastructuur. In deze omgeving ervaren de bewoners vrijheid. Op die manier creëren we echt een fijne, vertrouwde plek en daar is het ons om te doen.” “Duidelijk communiceren en afspraken nakomen kenmerken onze organisatie.” Heetpasweg 13 7482 CD Haaksbergen Tel: 074 - 357 55 01 Fax: 074 - 357 54 22 Mob: 06 - 539 618 32 E-mail: info@metselbedrijfhollink.nl 44 Bouwen in Gelderland

Algemeen Matemco overgenomen door Otri Per 8 juli jl. heeft de nieuwe holding Otri bv Matemco uit Ede overgenomen. Otri is daarmee het moederbedrijf van de Jako en Yelloo Groep en Matemco. Deze overname past geheel in de op groei gerichte strategie van Otri. Verdeeld over drie moderne vestigingen is Otri vanuit Cuijk, Hattemerbroek en Ede partner voor een veelvoud aan oplossingen voor de ruwbouwfase, infrastructuur en renovatiefase in heel Nederland. Denk aan bekistingen en toebehoren, tijdelijke ondersteuningsconstructies, steigersystemen, personen- en goederenliften, modulaire hangbruggen en ijzerwaren en gereedschappen. Matemco past met haar expertise uitmuntend in de Otri familie. Kwaliteit, partnerschap en de service van Jako, Yelloo en Matemco samen vormen de verbinding die Otri tot een sterk merk maken. Matemco is al 50 jaar een toonaangevende partner voor de engineering, levering en plaatsing van tijdelijke ondersteuningsconstructies, zoals die veel worden gebruikt in de woning- en utiliteitsbouw alsook de civiele bouw. Het Kwiksteiger systeem is ideaal voor gestapelde woningbouw, hoge ondersteuningen en voor de opname van zware belastingen (tot 75 kN per staander). Matemco heeft een uiterst professioneel team ter beschikking, bestaande uit constructeurs, project engineers, 3D specialisten, vertegenwoordigers en projectleiders. Deze basis opent deuren om samen te werken, informatie te delen en het werkproces op te lijnen. Alle project engineers binnen Matemco werken standaard in Revit. Daarbij werken zij met een 4D BIM module om volledig met 4D werken mee te BIMmen. Uitgangspunt is om als leverancier zover mogelijk mee te gaan in een kwalitatief hoogstaand veilig gebudgetteerd bouwwerk. De nieuwe (l) en oude eigenaar van Matemco Jeroen Jansen, algemeen directeur en 100% eigenaar van Otri bv, ziet de sterke positie van Matemco als een welkome aanvulling, vooral voor de Jako groep. De expertise van Matemco in de woningbouw, utiliteit en civiele bouw leveren hieraan een grote bijdrage. Jako beschikt daarentegen over een uitgebreid bekistingsprogramma wat voor Matemco een prachtige aanvulling is. Kortom, er is synergie te over. Otri blijft investeren in verdere groeimogelijkheden die naadloos aansluiten op alle disciplines die tijdens de ruwbouwfase en in de renovatiefase benodigd zijn. Bouwen in Gelderland 45

De WAB lijkt nu toch écht een GRAP Jarenlang zijn we om de oren geslagen met het sprookje dat de arbeidsmarkt in Nederland vooral moet draaien om vaste banen. Met name de FNV toeterde onophoudelijk rond dat tijdelijke banen geen échte banen zijn. Die mantra is helaas tot diep in Den Haag doorgedrongen. De politiek liet hier haar oren naar hangen en ziedaar: de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) trad op 1 januari 2020 in werking. De bedoeling was dat mensen met tijdelijk werk meer bij hun werkgevers in dienst zouden treden. Echter, recent onderzoek toont aan dat de WAB inmiddels tot massaal verlies van tijdelijk werk heeft geleid en níet tot meer vast werk. Verlies van maar liefst 77.000 tijdelijke banen Om precies te zijn: de WAB heeft geleid tot het verlies van 77.000 tijdelijke banen die niet aantoonbaar zijn vervangen door vaste contracten. Het bedoelde effect op de zogenaamd verstoorde arbeidsmarkt is dus uitgebleven. Dat blijkt uit gezaghebbend onderzoek van ABN AMRO. Uit dit rapport ‘Wet Arbeidsmarkt in Balans leidt tot omslag flexwerkers’ zijn drie opvallende conclusies te trekken: Sinds de invoering van de WAB ontslaan werkgevers flexwerkers en stappen zij over op zzp’ers. Ook pakt de WAB zeer nadelig uit voor vrouwen, jongeren en lager opgeleiden. En als klap op de vuurpijl: de WAB heeft niet geleid tot meer werk- en inkomenszekerheid. Nou wil ik niet betweterig overkomen, maar ik durf te stellen dat ik u 46 Bouwen in Gelderland deze uitslag had kunnen voorspellen. Minder uitzendbanen, en nog eens veel duurder Kortom, we zien nu minder uitzendbanen én de banen die er nog zijn, zijn in korte tijd veel duurder geworden voor de opdrachtgevers. Het zogenaamde gelijktrekken van de arbeidsmarkt dat de WAB voor ogen had, is compleet de andere kant doorgeschoten. Hoe dit Haldu Groep en onze opdrachtgevers raakt? Onze uurtarieven zijn flink gestegen in een tijd waarin we deze stijging niet altijd konden doorberekenen. Dit komt nog eens boven op de reguliere loonstijgingen vanuit de CAO’s die voor onze vakmensen gelden. Plus de enorme prijsstijging die we dit jaar zien op het vlak van materiaalkosten. Deze optelsom van financiële factoren, waar Haldu Groep niets aan kan doen, gaat ten koste van onze marge. Geen marge voor eigen gewin, maar een marge die we heel hard nodig hebben om nieuwe mensen te werven voor het groeiend aantal projecten van onze opdrachtgevers. Nederland een flexland in hart en nieren Mijn visie? Nederland is in hart en nieren een flexland. Dit is zo en zal altijd zo blijven. Kijk alleen maar naar hoe lang uitzendorganisatie Randstad al bestaat. Flexwerk is nauw verweven met de structuur van onze typisch Nederlandse arbeidsmarkt. Niet alleen veel bedrijven kiezen voor flexwerk, maar ook hun werknemers willen zich graag flexibel bewegen op de arbeidsmarkt. De tijd is voorbij dat mensen 20, 30 jaar voor hetzelfde bedrijf willen blijven werken. Haldu telt veel van dit soort werknemers. Zij houden van de afwisseling die wij hen bieden: drie maanden bij BAM, drie maanden bij Dura Vermeer en dan weer naar een volgende opdrachtgever. Die afwisseling in hun werk en het verfrissende effect daarvan zit in hun genen verankerd. Daar verandert geen wet iets aan. Voor dit nieuwe type vakmensen zijn wij dé uitkomst want Haldu Groep heeft prima overeenkomsten met deze A-merk bouwers in Nederland. En mocht het hen op een klus of bij een opdrachtgever niet naar de zin zijn? Dan hoeven deze

Column (en helaas een slechte!) schaarse vakmensen niet eerst ontslag te nemen bij hun werkgever, met alle inkomensrisico’s van dien. Wij zoeken dan gewoon voor hen een mooie nieuwe uitdaging uit onze rijkgeschakeerde orderportefeuille. Meebewegen met marktontwikkelingen Sinds de crisis van 2008 en de jaren daarna is het concept voor onze opdrachtgevers met een kleine kern eigen vakmensen met daaromheen een flexibele schil heel goed werkbaar voor hen gebleken. Bij een nieuwe crisis kunnen zij daarmee snel af- en ook weer opschalen. Daarmee hebben zij hun risico’s op een gezonde manier beperkt en Haldu Groep beweegt voor hen mee, samen met alle ups and downs. En we weten allemaal uit de macroeconomie dat we gemiddeld elke zeven jaar zo’n dip kunnen verwachten. Flex: een betere uitkomst voor onze toekomst Uiteraard nemen bouwbedrijven nog steeds wel vakmensen in dienst. Maar dat zijn dan veelal timmerlieden met de potentie om door te groeien naar de positie van voorman of uitvoerder en dus UTApersoneel. Maar de zeer gewaardeerde vakmensen die daar net onder zitten, kiezen nog steeds voor flex, en in de toekomst ook verwacht ik. En terecht! Bijvoorbeeld door stikstof zien we dat projecten soms best wel lang uitgesteld of helemaal afgeblazen worden. Voor alle vakkrachten die je dan in dienst hebt, moet je dan wel meteen weer een volgend project klaar hebben staan. Iedereen in onze sector weet dat projecten zich zelden mooi aan elkaar laten rijgen, daar zitten tijdsgaten tussen. Dan is flex financieel nu eenmaal een veel betere uitkomst voor onze toekomst. Kortom, zowel de klant als de vakman kan met ons alle kanten op. Dus hoe flex wilt u het hebben? Danny van Hal Bouwen in Gelderland 47

48 Bouwen in Gelderland

Museum Arnhem Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto's: Gerard Burgers Fotografie ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Bouw Museum Arnhem nadert voltooiing Ruim een jaar geleden berichtte Bouwen in Gelderland over de eerste bouwactiviteiten in het kader van Museum Arnhem. Wethouder Hans de Vroome meldde destijds al dat hij een “rotsvast vertrouwen” had in het welslagen van het omvangrijke en gecompliceerde project. Bouwen in Gelderland 49

50 Bouwen in Gelderland

Museum Arnhem Museum Arnhem: een sfeerimpressie Met de oplevering in zicht blikt projectleider Erwin van Harxen van bouwkundig hoofdaannemer Rots Bouw op ons verzoek kort terug. De conclusie: “Het project had de nodige uitdaging in zich, en dat bleek ook tijdens de bouw.” In oktober sprak Erwin van Harxen uit dat Rots Bouw zich prima thuis voelt in uitdagende en complexe omgevingen. “Ik had het toen, met de engineering in het achterhoofd, met name over de technische en bouwkundige aspecten “Het project had de nodige uitdaging in zich, en dat bleek ook tijdens de bouw.” Erwin van Harxen Bouwen in Gelderland 51

Uw gedegen partner voor: - Grond- en rioleringwerken - Terreinverharding en terreininrichting - Bodemonderzoek en advies - Grondsaneringen - Sloopwerken - Betonmortel - Megamix - Bedrijfs- en bouwafvalcontainers T 074 242 0541 Regelt het gewoon! Grond, weg- & waterbouw | Beton, mortels & vloerspecies | Recycling | Onderzoek & Advies | Transport www.rouwmaat.nl Pieters Bouwtechniek is een toonaangevend onafhankelijk ingenieursbureau in constructieadvies. Zorgen voor de juiste samenstelling van de draagconstructie van een bouwproduct, dat is sinds 1974 ons vak. Van constructieontwerp en -advies tot en met de oplevering van het gebouw aan toe. www.pietersbouwtechniek.nl 52 Bouwen in Gelderland Museum Arnhem |Constructie adviseur: Pieters Bouwtechniek Ontwerp en visualisatie: Benthem Crouwel Architects

Museum Arnhem zoals de palenwandconstructie die nodig was voor de kelder die naast het bestaande gebouw gesitueerd is en de veertien meter lange overkragende constructie. In verreweg de meeste projecten geldt, dat wanneer je de ruwbouw afgerond hebt, de grootste bouwkundige uitdagingen wel achter de rug zijn. In deze opdracht is dat niet het geval. Vooral qua planning zijn de uitdagingen legio. Dan heb ik het zowel over leveringszekerheid van materialen, maar ook over beschikbaarheid van vakmensen, onder andere bij onze onderaannemers.” “Het kwaliteitsniveau is hoog bij het Museum Arnhem.” “Door de incidentele stagnatie voor sommige grondstoffen en onderdelen hebben we wel met enige regelmaat de routing moeten omgooien.” Bouwen in Gelderland 53

Museum Arnhem “Alles gebeurt in transparantie.” Van Harxen toont zich content met het verloop van het project. “Door de incidentele stagnatie voor sommige grondstoffen en onderdelen hebben we wel met enige regelmaat de routing moeten omgooien in overleg met de opdrachtgever over de planning. Dat is altijd gelukt in een goede sfeer. Dat is een compliment waard voor alle betrokkenen, want het kwaliteitsniveau is hoog bij het Museum Arnhem. Als er dan door externe omstandigheden soms wat tijdsdruk ontstaat dan gaat het erom dat je dat als team oplost. Dat bepaalt mede het eindresultaat. Ook hebben we zeer frequent contact met onze opdrachtgever, de gemeente Arnhem en de gebruiker, het Museum. Alles gebeurt in transparantie.” 54 Bouwen in Gelderland

Bouwen in Gelderland 55

1 Online Touch

Index

Home